Văn nghệ Thứ Bảy : lễ hội Thanh Minh "hai trong một" trên quê hương biên viễn

Năm nay, mình không có được điều kiện để về tham dự lễ hội Thanh Minh. Chỉ có thể ngắm nhìn từ xa vùng quê biên viễn.

Cách đây một năm, lần Thanh Minh trước, lúc mình về, thì trời mưa sướt mướt. Đang nhớ lại buổi cùng đi kiểm tra việc quét dọn đường làng ngõ xóm ở vài điểm cùng một nữ phó chủ tịch huyện và nam chủ tịch xã. Lúc ấy trời hơi tạnh một chút.

Năm nay, Thanh Minh gói gọn trong cái gọi "hai trong một". Một ngày hội mà thực hiện hai phần việc. Đại khái là như sau.

"Linh tinh tình phộc" (lễ hội Trò Trám) các năm gần đây, và lên tiếng của học giới

Đã thấy học giới Việt Nam lên tiếng về các ảnh chụp và video quay cảnh "phộc" vào nhau giữa hai sinh thực khí (một bên nam, một bên nữ).

Các ảnh và video năm Hợi 2019 thì xem cụ thể ở entry trước (ở đây).

Ở Nhật Bản, chuyện tương tự và lên tiếng của học giới đã có tiền lệ, khoảng 50 năm trước. Đã có một tranh luận về tính thiêng của lễ hội. Vẫn còn đang tiếp tục.

đảo Cát Hải và Thánh Mẫu Liễu Hạnh : kiệu thờ 100 tuổi, bỗng dưng thành ra 1000 tuổi

Tin về một cổ vật liên quan đến việc thờ phụng Thánh Mẫu Liễu Hạnh ở ngoài huyện đảo Cát Hải (gần Cát Bà, thuộc Hải Phòng). Chúng tôi đã du lãng nhanh ở các huyện đảo này nhiều năm về trước, nên tàm tạm có mường tượng thực tế.

Báo chí giật tít rất ghê, ví dụ: "Đột nhập đình lấy trộm khám thờ Mẫu Liễu Hạnh 1.000 năm tuổi".

Tức là cổ vật cả 1000 tuổi.

"Người lạ quen biết" vừa trở thành Di sản Văn hóa Phi vật thể UNESCO

Tên chính thức bây giờ được sử dụng là "Thần tới thăm" (lai phỏng thần来訪神, raiho-shin). UNESCO cũng sử dụng cách gọi Raiho-shin. Và tên đầy đủ là: Raiho-shin, ritual visits of deities in masks and costumes (xem ở đây).

Một quan tâm chung của ngành Văn hóa Dân gian Nhật Bản (tức học hội Văn hóa Dân gian Nhật Bản, và những nhà nghiên cứu về folklore Nhật Bản).

Nhìn lại 10 năm trước : nhà cũ Phan Bội Châu ở Huế xuống cấp nghiêm trọng (2008-2010)

Mấy năm gần đây thì nhà cũ của cụ Phan Bội Châu ở Huế đã được phong quang, trở thành một điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước. Dĩ nhiên là nó đã xuất hiện trên bản đồ du lịch Huế. Có thể xem ở đây hay ở đây.

Nhưng cũng cần phải nhìn lại chuyện 10 năm trước.

Chảy máu cổ vật : câu đối cổ chùa Linh Tiên bị đánh tráo

Tượng và cổ vật trong các chùa chiền và đình - đền - miếu - quán ở các tỉnh phía bắc đang bị nạn trộm hoành hoành thì đã được báo động từ nhiều năm nay (xem ở đây).

Bây giờ là việc thay thế (thay mới, đánh tráo) câu đối cổ ở các di tích. Trường hợp gần đây nhất là chùa Linh Tiên.

Nạn trộm cắp cổ vật đang hoành hoành : tượng Phật mất rất nhanh ở Vĩnh Phúc

Mấy hôm trước, mới nhận thông tin một ngôi chùa độc đáo ở Vĩnh Phúc bị trộm khuân sạch các pho tượng chính yếu. Thật bàng hoàng. Mấy pho tượng ấy bay mất rồi, thì còn gì là chùa ấy nữa ! Dân làng thì hi vọng là phía công an sẽ can thiệp để giúp tìm lại được.

Liên hệ một vài chỗ, thì biết: nạn trộm cắp cổ vật, mà trung tâm là tượng Phật có giá trị, đang hoành hoành ở các nơi. Các tỉnh ngoài Bắc đang bị nạn này làm đau đầu. Riêng các huyện ở tỉnh Vĩnh Phúc bị nạn này uy hiếp mạnh từ mấy năm rồi, mà không hiểu sao nhà chức trách chưa có cách diệt trừ.

Tập họa bản vẽ đường đi sứ Trung Hoa của Nguyễn Huy Oánh vào danh sách kí ức của UNESCO

Tập họa bản độc đáo của sứ thần Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) có tên là Hoàng hoa sứ trình đồ. Tương truyền là cụ vẽ vào thập niên 1760 trên đường đi sử Trung Hoa thời Cảnh Hưng.

"Hoàng hoa sứ trình đồ là cuốn sách cổ của dòng họ Nguyễn Huy (ở xã Trường Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh), được sao chép lại năm 1887 từ bản gốc của Thám hoa Nguyễn Huy Oánh. Văn bản này được Thám hoa Nguyễn Huy Oánh soạn những năm 1765 - 1767 dưới triều vua Lê Hiển Tông, có kích thước 30cm x 20cm, dày 2cm được in trên bản mộc giấy dó."

Tự truyện của những người nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể ở Hàn Quốc

Có một bộ sách lớn như vậy, ở Hàn Quốc. Mới được ấn hành.

Sẽ có bản online.

Mùng 10 tháng 3 năm Mậu Tuất 2018 : làng chài Nam Ô tổ chức lễ tế nghĩa trủng

Làng chài Nam Ô (Đà Nẵng) cổ bậc nhất miền Trung Việt Nam, cũng là nơi có miếu Bà Liễu Hạnh cổ nhất ở phía Nam của Đại Việt, đang đứng trước  nguy cơ bị bức tử. Đọc lại ở đây và ở đây.

Hôm nay, mùng 10 tháng 3, là ngày giỗ quốc tổ Hùng Vương (xem ở đây). Còn ở làng chài Nam Ô là ngày lễ tế nghĩa trủng.

Nghĩa trủng là "mộ nghĩa", tức là các nghĩa trang tập thể chôn cất thi hài các nghĩa sĩ đã bỏ mình vì các cuộc chiến trong lịch sử.

Non nước Cao Bằng trải dài 6 huyện : Công viên Địa chất Toàn cầu

Non nước Cao Bằng. Xứ sở vừa Cao lại vừa Bằng. Miền quê hương biên viễn.

Bây giờ có một cái tên mới được đưa ra làm nhãn hiệu, là "xứ sở thần tiên".

Tên chính thức là "Công viên địa chất toàn cầu non nước Cao Bằng".

Lễ cầu ngư ở làng chài Nam Ô, đúng ngày cá tháng 4 năm 2018

Hôm nay, ngày cá tháng 4, lại đúng ngày 17 tháng 2 âm lịch, vào lễ cầu ngư ở làng chài Nam Ô.

Đó là làng chài nổi danh bậc nhất ở vùng trung bộ Việt Nam. Nhưng cũng trớ trêu bậc nhất, là đang đứng trước nguy cơ bị doanh nghiệp và nhà đương cục thành phố xóa sổ vĩnh viễn (đã đi ở đây).

Và đã viết (ở đây):

"Xây được nhà trưng bày Hoàng Sa mà không giữ được Nam Ô thì chẳng có ý nghĩa gì. Hoàng Sa là chuyện còn phải tính xa xôi, nhưng Nam Ô thì cách vài bước chân. Vài bước chân còn chả giữ được, nói gì chuyện vạn dặm."

Lễ hội Minh Thệ 2018

Sáng ngày 1/3/2018 (Thứ Năm), tức ngày 14 tháng Giêng năm Mậu Tuất

Văn bản chính thức của Bộ Văn hóa hiện nay lại là "Minh Thề", không phải "Minh Thệ". Theo đó, các văn bản của địa phương bỗng tự nhiên đổi thành "Minh Thề". Hiện chưa rõ lí do vì sao lại thành ra "Minh Thề" như vậy.

Đội hành lễ cơ bản vẫn đúng như nhiều năm trước, hồi chúng tôi du lãng ở khu vực ấy vào ngày hôm nay (xem lại ở đây, bài đầu tiên là trên báo phổ thông tháng 3 năm 2011 --- xem bổ sung 3). Vẫn là những gương mặt đó, những con người đó. Về cơ bản không có thay đổi. Nếu có khác thì chỉ là thuộc về phần trao bằng công nhận (nên có sự tham gia của quan tỉnh, quan cấp bộ, lẵng hoa của nguyên chủ tịch nước,...).

Tết 2018 : lá thư 15 năm trước của Anh Phúc (bài Phạm Sanh Châu)

Đại sứ gọi Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam của 15 năm trước là "Anh". Các kỉ niệm liên quan đến hồ sơ di sản của Việt Nam được giới thiệu ra thế giới.

Bia đá chữ Chăm trên cao nguyên xứ Thượng (bài Nguyễn Quang Tuệ)

Ngày đầu năm mới, đi lễ đền là Di sản Văn hóa Thế giới

Đang là ngày 1 tháng 1 của năm mới ở Nhật Bản. Người Nhật gọi là gantan (tức Nguyên Đán). Nhiều gia đình ở khu vực nhà cũ trước đây của tôi đang đi lễ cụm đền thờ là Di sản Văn hóa Thế giới.

Hội thảo về lễ Minh Thệ ở Hải Phòng (chuẩn bị đón bằng di sản quốc gia)

Hóa ra, bây giờ mới biết tên của di sản được Bộ Văn hóa phê duyệt lại là "Minh Thề", mà không phải "Minh Thệ". Có thể xem lại tin Bộ Văn hóa phê duyệt ở đây (tháng 5 năm 2017).

Có một hội thảo khoa học vừa diễn ra ở Hải Phòng về "Minh Thề".

Liên hoan Văn hoá tín ngưỡng thờ Mẫu – Hà Nội 2017

Tiết lộ sự thật về việc bình chọn di sản văn hóa ở Nhật Bản hiện nay

Tiết lộ của một quan chức cũ của chính quyền Nhật Bản hiện nay - chính quyền của thủ tướng Abe.

Các ví dụ đưa ra rất dễ hiểu. Có một cái là về việc bình chọn di sản văn hóa gọi là "vùng cách mạng công nghiệp" của hội đồng chuyên môn Nhật Bản để đưa đề cử cho UNESCO. Vùng cách mạng công nghiệp thời Minh Trị, thì đã đi ở đây (tháng 10 năm 2016).

Đất và người Chí Linh : tọa đàm hôm qua, ở ngôi đền cầu tự nổi tiếng

Hôm qua, 13 tháng 9, chúng tôi du lãng vùng Côn Sơn - Kiếp Bạc.

Phần buổi sáng là tham dự tọa đàm được tổ chức trong khuôn viên ngôi đền cầu tự nổi tiếng vùng các tỉnh phía Bắc (đã giới thiệu nhanh hôm trước, ở đây).