Đã hết Tết rồi, người Nhật nhóm lửa đốt những đồ trang trí năm mới

Trung tuần tháng 1 năm 2019 rồi, nên Tết ở Nhật Bản đã coi như hoàn toàn kết thúc. Dân ở khu làng chài đã ra bãi biển nhóm lửa và đốt !

Một sinh hoạt sau Tết rất quen thuộc. Ngày xưa, còn ở trong làng, mình khá bận rộn vào dịp này đây.

Đón mừng năm mới 2019 : vũ kịch dâng lên thần đền vào sáng sớm Nguyên Đán

Đang là ngày Nguyên Đán ở Nhật Bản - một đất nước đã tiên phong từ bỏ âm lịch trong hành chính quốc gia, để chuyển sang thống nhất lịch với phương Tây, từ thời Minh Trị, tức hơn 100 năm nay.

Ở làng bán nông bán ngư ấy, như truyền thống nhiều đời nay, cứ sáng sớm Nguyên Đán thì dâng vũ kịch lên cho các vị thần linh, mong cầu sức khỏe và hưng vượng. Mười mấy năm về trước, mình đã viết về vũ kịch kagura này, tại chính ngôi đền này, trong một bài học thuật có đăng kèm ảnh chụp, nhưng mới là vũ kịch vào ban ngày và dịp khác trong năm. Về vũ kịch đêm Giao Thừa thì chưa.

Cứ sau Giao Thừa mươi phút là bắt đầu. Hôm nay là ngày 1 tháng 1 năm Bình Thành 31. Một cậu bé sinh vào đầu niên hiệu Bình Thành, thì năm nay đã 31 tuổi. Mình thì sinh thời Chiêu Hòa - tức là triều vua cha của vua Bình Thành. Thông tin ghi trên giấy tờ của mình sau ngày nhập học năm ấy thường được qui đổi sang năm Chiêu Hòa (có lẽ máy tính của trường tự đổi). Sau thành quen, hay nói "sinh năm Chiêu Hòa thứ ...." khi được hỏi tuổi.

Về vương quốc Malaysia : những câu chuyện về nhà vua và cung đình

Viết nhân khi đội tuyển Việt Nam đang sang Malaysia, chuẩn bị đá trận chung kết lượt đi của AFF Cup 2018.

Bạn học của mình có một số là người Malaysia. Một trong đó, ấn tượng nhất là E. Đó là một đàn em cùng trường. Lúc mình đi biệt xứ gần 2 năm ở miền Tây Nhật Bản trở lại trường, thì gặp E. 

Hóa ra, em ấy là người Malaysia gốc Hoa. Đại khái em bảo cả cái dãy phố ấy của địa điểm ấy bây giờ là thuộc vào dòng họ của em. Lúc đầu, các cụ nhà em sang Malaysia thì là tay không ! Qua thư tay và e-mail, nhiều khi trao đổi với E là bằng tiếng Hoa (thực chất là chữ Hán, vì chỉ viết chữ mà không nói). Cũng là một thú vị nho nhỏ. 

Doanh nghiệp quê : nước dùng, mì, hành,...tất cả đều do trụ sở cấp hàng sáng

Đó là lối làm việc theo luật riêng của công ty mì Makino-udon, ở vùng quê, như tôi cũng đã biết nhiều năm về trước. Phải mật phục nhiều lần mới vỡ lẽ ra. Sau đó, lúc vào Fukudai, kể chuyện này ở trường, mọi người mới biết, cùng "thế à, thế à" hay "thì ra thế".

Về món mì độc đáo của vùng quê, gọi là mì Makino-udon, thì đã kể ở đây (năm 2016), hay ở đây (năm 2014). Một món, với tôi, như là đồ nghiện.

Có tới dăm ba lần, tôi đã dậy rất sớm, phục kích ở trụ sở công ti. Từ chỗ nhà tôi mà ra trụ sở công ti thì chỉ khoảng 15 phút đạp xe. Phải có mặt ở đó khoảng 7h hơn một chút. Phục kích có kết quả rồi, thì là đi xơi luôn mì sáng !

Lại chuẩn bị vào mùa "ăn thu" 2018 ở làng chài

Không khí của mùa thu năm 2017, thì xem ở đây.

Bây giờ là không khí của 2018.

Làng chài đang tất bật chuẩn bị ăn thu.

"Hòa nhạc đồng ruộng" 2018

Thứ Hai, ngày 8 tháng 10. Nhằm ngày lễ (ngày nghỉ quốc gia) đầu tháng. 

Đây là lần thứ 14 của "Hòa nhạc đồng ruộng". Các lần trước thì xem ở đây và ở đây. Cũng tức là đã 14 năm nhà chùa đã giữ được ruộng đồng, được cảnh quan làng mạc. Nếu không, thì nhà máy với ống khói đen xì đã ở ngay sát cổng chùa !

Vẫn còn đây, bờ xôi ruộng mật với 14 năm (ở đây, ở đây).

Mùa gặt trên những miền quê : màu lúa chín và màu hoa dâng Phật

Mùa gặt tháng Mười năm nay, mình chỉ có thể ngắm nhìn các miền quê.

Da diết nhớ những miền quê của mình. Hương vị và màu sắc quê hương, cứ loang loang đi trong không gian, và lặng lẽ lặng lẽ trong tâm khảm của người không bước được trực tiếp trên đồng quê vào lúc này.

Thánh Mẫu của người Nhật : hoàng hậu Thần Cung và Lễ hội Mùa hè

Hoàng hậu Thần Cung là một hoàng hậu độc đáo trong hệ phả thời kì cổ đại của hoàng gia Nhật Bản. Về thực chất, bà từng lên ngôi nhiếp chính khi vị thiên hoàng chồng bà đã mất sớm trên đường đi chinh phạt vùng Triều Tiên ngày nay. Rồi bà lên làm tướng tổng chỉ huy, tiếp tục cuộc chinh phạt.

Bà thành Thánh Mẫu của người Nhật. Hướng các ngôi đền thờ bà thường nhìn ra biển Nhật Bản, cũng tức là nhìn về phía Triều Tiên và Trung Quốc.

Những ngôi đền thờ bà thường có những pho tượng Thánh Mẫu độc đáo.

Lễ hội mùa hè ở thành phố quê : ngày 24 và 25 tháng 7

Một người bạn vừa gửi mail hôm qua bảo rằng, chỗ anh ấy ở miền trung Nhật Bản đang thời điểm nóng như thiêu như đốt, không khác gì Hà Nội, hàng ngày cứ kéo dài liên tục chính là cái nhiệt độ khoảng 38 - 39 độ ngoài trời. Bạn đã sinh sống trong một thời gian rất dài tại Hà Nội, như thành người Hà Nội, giờ trở lại Nhật là để quen với cái nóng Hà Nội tại Nhật !

Ở vùng thành phố quê thuộc miền nam Nhật Bản thì cũng nóng không kém. Chính lúc nóng thế này, thường là đợt nóng đỉnh nhất hàng năm, thì lễ hội mùa hè sẽ được tổ chức. Ngày 24 và 25 tháng 7. Ngày xưa là theo lịch âm (nông lịch), còn bây giờ là tính lân sang lịch Tây.

Thay những "dải rơm bện lớn" (shime-nawa) tới hơn 5 tấn, ở đền Nhật Bản, bằng cách nào ?

Mình chưa có dịp trực tiếp chứng kiến cảnh thay những shime-nawa lớn đến nhường này, tới 5 hay 6 tấn, mà là được bện từ rơm mới. Loại lớn thế này cũng được bện bằng máy hay hỗ trợ của máy, chứ không thể làm thủ công. Hình ảnh của đại shime-nawa đã đưa lên từ hồi tháng 1 năm 2015 (ở đây).

Cũng là bởi vì không phải năm nào cũng thay đại shime-nawa. Thường phải 5 hay 6 năm thì các ngôi đến lớn ấy mới thay. Dĩ nhiên là phải dùng cần cẩu, để lấy cái cũ ra, rồi lại đưa cái mới vào. Vị chi phải làm việc cả một ngày. Người xem thì thường rất đông.

Du lãng cùng ông và cháu nhà cụ Yubi - 2 (đất nước Ito của nữ vương Himiko)

Tháng 6 năm 2018, như kế hoạch hàng tháng, người cháu của cụ Yubi đã thực hiện một vòng khảo sát các di tích liên quan đến đất nước Ito (liên quan đến cái tên thành phố Itoshima ngày nay).

Đó là đất nước ở các thế kỉ 1 và 2 sau công nguyên, có quan hệ với nhà Hán (Trung Quốc). Được cai trị bởi nữ vương Himiko. Ngang ngang với thời kì Hai Bà Trưng bên ta (tạm tính cho dễ hình dung).

Đất nước ấy và ảnh xạ của nó hiện nay đã trở thành một sức hút đối với biết bao người, trong đó có tôi. Nhà cũ của tôi là trong vương quốc của nữ vương Himiko. Kho sách và kho hiện vật khảo cổ học về Himiko hiện nay đã được bàn giao cho một người bạn của tôi (anh được quyền bảo quản và thừa kế). Đó là vốn liếng của cả một đời nhà khảo cổ học địa phương, mà tôi tôn kính gọi là "thầy Lục". Bất ngờ, là năm ngoái, bạn đã thông báo tin ấy cho tôi. Một mối nhân duyên đến kinh ngạc !

Cẩm tú cầu bên thác nước ngày hè năm 2018

Bằng giờ này, vào năm ngoái, mùa hè năm 2017, thì Hội thưởng hoa cẩm tú cầu cũng như thường niên mà mở ra bên thác nước. Xem ở đây.

Năm ngoái, bác thị trưởng thành phố quê có tham dự. Như là một hành động chuẩn bị cho tranh cử. Và vào mùa tranh cử sau đó mấy tháng, thì bác đã tiếp tục thắng cử (đã đi ở đây). Cẩm tú cầu chắc có ủng hộ bác.

Học sinh cấp III ở Nhật với việc tự nghiên cứu lịch sử : trường quê đứng đầu toàn quốc

Tin thần thực học của giáo dục Nhật Bản, tính cách Nhật Bản.

Tin về ngôi trường cấp III thân thiết. Một thời gian dài giao lưu với nhóm các thầy thuộc mảng xã hội của nhà trường, bởi có nhiều giáo viên xuất sắc viết nên những điều tra văn hóa dân gian thú vị trên tạp chí nhà trường.

Mà là tạp chí từ thời kì Chiêu Hòa. Chỉ là tạp chí nội bộ của một ngôi trường quê. Thật đáng nể.

Bắt đầu mùa sâu bọ và rắn rết, là lúc đền làng phát cát thần đuổi trùng

Cứ vào cuối tháng 4 hàng năm, là hội làng.

Những mùa ở trong làng, mình sẽ dậy sớm theo chân các bô lão làng ra bãi biển để lấy cát. Cát biển đầu ngày. Phải chọn những đám cát sạch và khô. Cho vào bao tải sạch, chất lên xe bán tải và ra về.

Sau đó là cho vào các bao nhỏ. Đóng dấu nhà đền.

Ga tàu điện nhà quê đã đổi mới, thắp sáng cả một vùng lúa khoai

Đó là nhà ga Fuka-e 深江(đọc là Fư-ka ê). Âm Hán Việt đọc là Thâm Giang, nghĩa là Sông Sâu. Đúng rồi, chỗ ấy có dòng sông sâu đáy, còn lưu chiến tích nhuộm máu đào thời Chiến Quốc. Hàng năm, cứ dịp tháng 7 thì có Lễ hội Dòng Sông, lưu giữ khoảng gần 400 năm rồi.

Sakura bung sớm, nơi nơi đang bừng sắc xuân

Bây giờ, mới là cuối tháng 3, mà anh đào đã bung nở tới tám chín phần, đôi chỗ đã là mãn khai. Vậy là có sớm hơn thường lệ. Bởi thời tiết ấm hơn thường niên.

Năm ngoái, mãi tới khoảng ngày 10 tháng 4 thì mới mãn khai (xem lại ở đây).

Văn nghệ Thứ Bảy : hơn 1200 năm, hàng ngày vẫn hai lần gánh cơm lên dâng cho đại sư

Bà lão gần 100 tuổi cạnh nhà mình ngày trước thờ đại sư bằng một vị tượng nhỏ xíu, đặt ngay trên nóc của tủ đồ dạng thấp. Bà bảo bà thờ đại sư từ hồi khoảng 30 tuổi. Hàng ngày, bà lão dâng cơm lên cho đại sư trong một cái bát cũng nhỏ xíu.

Tượng đại sư của bà lão nhỏ xíu nhưng rất tinh xảo. Ngài ngồi trên ghế. Nét mặt trầm tĩnh, dung dị, và đặc biệt là toát ra cái cốt cách an nhiên tự tại. Vào nhà thấy nét mặt ngài là đã thấy vui ở trong lòng. Bây giờ, mỗi lần nhớ về bà lão là lại nhớ đến nét mặt của đại sư.

Đất trời một màu tuyết vào thượng tuần tháng 2 năm 2018, nhìn từ xa

Bây giờ, ở trước cửa hàng gas của anh Nasu hay cửa hàng đồ điện tử của anh Hotta dưới phố huyện, cũng như cửa ngõ nhà cụ Tosu hàng xóm, đều một màu tuyết.

Công ty gia truyền của anh Nasu là nhà cung cấp gas đun bếp và phòng tắm trong toàn thời gian tôi ở thị trấn. Những mùa tranh cử Hội đồng Dân biểu thị trấn ngày trước, thì cửa hàng (văn phòng công ty) trở thành văn phòng của ứng cử viên Nasu. Bây giờ, chỗ ấy một màu tuyết.

Tin nhanh tranh cử 2018 : anh Hotta ở phố huyện tiếp tục trúng hội đồng dân biểu thành phố

Bỏ phiếu và kiểm phiếu, công bố kết quả kiểm phiếu, đều cùng trong một ngày, hôm nay - Chủ Nhật ngày 28/1/2018 (về tranh cử 2018 đã đi bài ít hôm trước, ở đây). Tôi đã nhiều lần trực tiếp ở trong nhóm đi lấy tin trong những lần tranh cử như vậy. Lần này là quan sát qua internet.

Bắt đầu vào trận chiến tranh cử : bầu chọn thị trưởng, và hội đồng dân biểu thành phố khóa mới

Bỏ phiếu và kiểm phiếu vào Chủ Nhật, ngày 28 tháng 1 năm Bình Thành 30 (2018). Bầu cử hai trong một (đồng thời bỏ cả phiếu bầu Thị trưởng và phiếu bầu Hội đồng Dân biểu thành phố). Cuộc chiến tranh cử diễn ra trong khoảng một tuần lễ.

Năm ngoái, đã thấy hình ảnh bác thị trưởng ở hội hoa cẩm tú cầu (xem lại ở đây, tháng 6 năm 2017). Tới tháng 1 năm 2018, bác ấy mãn nhiệm.