Phủ Giầy Nam Định và Phủ Giầy Sài Gòn với nhóm sắc phong nguyên gốc cho tam vị Thánh Mẫu Phủ Giầy

"Phủ Giầy Nam Định" là quê hương bản quán. Quê hương bản quán của dòng họ Trần Lê đã sản sinh ra tam vị Thánh Mẫu Phủ Giầy.

"Phủ Giầy Sài Gòn" là một nơi con cháu dòng họ Trần Lê đã di cư tới, bắt đầu từ thập niên 1930 và có một nhóm đi vào năm 1954.

Chân dung Chúa Liễu từ huyền tích dân gian đến các văn bản Hán Nôm (bài Kiều Thu Hoạch, 2020)

Bài lấy về từ website của Khoa Ngữ văn - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Bản hiện nay thì ghi năm 2020. Nhưng trong một bài viết vào năm 2019 (đã đăng trong tạp chí - xem ảnh ở dưới) thì có nhắc đến bài này của học giả họ Kiều, và cho biêt bài đó đã đăng từ năm 2017:

Mẫu Liễu Thanh Sam (bản in năm 2013) và nhìn lại sau nhiều năm

Đền thờ Liễu Hạnh công chúa ở Thanh Sam - Ứng Hòa - Hà Tây cũ.

Truyền thuyết về Liễu Hạnh công chúa ở đây được đẩy lên tận thời Lý với không gian kinh thành Thăng Long thời kì đầu tiên của kỉ nguyên độc lập.

Một bài viết đã công bố nhiều năm về trước.

Bản in trọn vẹn đầu tiên là trong sách chung ấn hành năm 2013 (cách nay 12 năm).

Kính mừng Thánh Mẫu Phủ Giầy giáng sinh 2025 : "Sắc phong còn mãi bao đời, công ơn Mẫu cao vời vợi"

Thánh Mẫu Phủ Giầy, theo truyền thuyết, giáng sinh vào đêm rằm tháng Tám (đêm mai).

Kính mừng giáng sinh, chúng ta cùng thưởng thức một MV của nhóm ca sĩ Bùi Tuấn Ngọc.

Trong đó có những câu hát rất tha thiết là:

"Nhân gian còn đó bao đời, nay vẫn lưu truyền,

An Thái nơi Phủ Dầy ngày nay Mẫu giáng sinh"

và

"Sắc phong còn mãi bao đời, công ơn Mẫu cao vời vợi

Lòng trời hòa quyện lòng dân, chắp tay "Lạy Mẫu anh linh".

Ảnh cũ các cơ sở thờ phụng hệ thần Liễu Hạnh công chúa : Phủ Giầy năm 1957 - Phủ Chính với đường đất và chân trần

Tiếp tục loạt entry đang đi dần trên Giao Blog.

Nhân ngày mở đầu của tháng tiệc đản sinh Thánh Mẫu Liễu Hạnh năm 2025, tháng Tám mùa trăng, đưa lên một ít ảnh cũ về Phủ Giầy - mở đầu là loạt ảnh chụp tại Phủ Chính vào tháng Ba mùa trăng năm 1957 (dương lịch là tháng 4 cùng năm), từ tư liệu lưu trữ (có dấu kiểm kê kho của nhiều năm được đóng bên cạnh các bức ảnh).

Ảnh cũ các cơ sở thờ phụng hệ thần Liễu Hạnh công chúa : Phủ Giầy (Nam Định) thập niên 1920

Có một sê-ri ảnh rất tuyệt của EFEO tại Hà Nội về Phủ Giầy thời thập niên 1920.

Ta thấy không khí ngày hội Tháng Ba náo nức, dân từ khắp các vùng miền đổ về Phủ Giầy. Đường chạy xung quanh Phủ Giầy vẫn là đường đất. Rất nhiều chân trần. Nói rõ là chân đất. Dân ta Tháng Ba ngày hội vẫn chân đất. Không giày dép, không tất dài tất ngắn. Toàn xã hội lúc đó như vậy.

Hiện lên trên tất cả là ta thấy núi Tiên Hương.

Hội thảo 2025 về Đền Cây Đa Bóng (Nguyệt Du cung) trong quần thể Phủ Giầy Nam Định (video và ảnh)

Như thông tin đã đưa (xem lại ở đây), hội thảo đã diễn ra vào buổi sáng ngày 13/4/2025 (Chủ Nhật), tại chính Đền Cây Đa Bóng (Nguyệt Du cung). Gần đây, ngôi đền được gọi ngắn thành "Phủ Bóng" trong cộng đồng tín ngưỡng.

Đầu tiên, đưa video của hội thảo (chất lượng video không tốt lắm, bị giật và bị mất nhiều đoạn).

Thông tin hội thảo 2025 về thánh địa Phủ Giầy Nam Định : "Bảo tồn và phát huy giá trị di tích Phủ Bóng (Nguyệt Du cung)..."

Hội thảo sẽ diễn ra ngày hôm nay - Chủ Nhật ngày 13/4/2024, tại Đền Cây Đa Bóng (Nguyệt Du cung) thuộc quần thể Phủ Giầy Nam Định.

Thông tin cụ thể như sau.

Kính mừng Tiệc Mẫu tháng Ba 2025 : Chúng tôi nói chuyện về Đền Bà Kiệu

Kính mừng Tiệc Mẫu tháng Ba 2025

Chúng tôi nói chuyện về Đền Bà Kiệu và việc phụng thờ hệ thần Liễu Hạnh công chúa tại khu vực phố cổ Hà Nội.

Chiều hôm nay - Thứ Bảy ngày 5/4/2025.

HỘI PHỦ GIẦY 2025 cập nhật : KÉO CHỮ được hủy do toàn quốc để tang cố Chủ tịch Nhà nước Lào anh em

Theo dự kiện ban đầu thì sáng nay (4/4/2025) và sáng mai (5/4/2025), sẽ có Hội hoa trượng (kéo chữ) tại Phủ Vân (sáng nay) và tại Phủ Chính (sáng mai).

Do có thông báo của chính phủ về việc để tang cố Chủ tịch Nhà nước Lào anh em, trong hai ngày, nên dự kiến trên bị hủy.

Có thông tin chính thức của BTC (bằng văn bản) thì sẽ cập nhật lên sau.

Vượt hàng trăm cây số từ Nghệ An đến Nam Định đi lễ Phủ Dầy (1/4/2025)

Tin của báo Lao Động.

Kính mừng Hội Phủ Giầy 2025 - Đọc lại câu thơ khắc in năm 1910 "Lô hương khuya sớm Phủ Dầy"

 "Lô hương khuya sớm Phủ Dầy,

Sùng sơn Phố Cát xưa nay hiển thần".

Trích từ tác phẩm Tiên Phả dịch lục của Kiều Oánh Mậu - tác phẩm được viết và in khắc gỗ trong cùng năm 1910.

Một cách đọc khác là:

 "Lửa hương khuya sớm Phủ Dầy,

Sùng sơn Phố Cát xưa nay hiển thần".

Có nghĩa là, cùng chữ, nhưng có cách đọc "lửa hương", lại có có cách đọc "lô hương". Chữ Nôm phải vừa đọc vừa đoán, và cùng một chữ có nhiều cách đọc, là thế.

Trường hợp này, tôi nhất quán đọc là "lô hương" (và sẽ mở ngoặc ghi "lửa hương" - một cách đọc khác). Tại sao tôi đọc "lô hương" sẽ diễn giải sau.

Kính mừng Hội Phủ Giầy 2025 - Thánh Mẫu ở khắp mọi nơi với rất nhiều "cố trạch" và "cựu quán"

Hôm nay là ngày 3 tháng Ba năm Ất Tị, nhằm ngày 31/3/2025, là kị nhật của Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Rất nhiều đền phủ trên toàn quốc đang tổ chức những ngày tiệc tháng Ba âm lịch.

1. "Mẫu Liễu ở khắp mọi nơi" là ý tưởng khoa học của cố học giả Vũ Ngọc Khánh nêu ra từ đầu thập niên 1990. Trong một bài viết đã công bố năm 2010, tôi đã nhắc lại ý tưởng này của thầy Khánh.

2. Từ thực tế điều tra tại vùng Huế, ngay từ thập niên 1960, cố học giả Trần Văn Toàn cũng nêu một ý tưởng tương tự, mà ở vùng Huế là có sự đan xen vào nhau giữa Thánh Mẫu Liễu Hạnh và Thánh Mẫu Thiên Y (Thiên Y A Na). Ý tưởng này của thầy Toàn, nay tôi lần đầu nhắc ở đây, và sẽ xâu kết với ý tưởng của thầy Khánh ở một dịp khác.

Kính mừng "Tiên Hương đại hội" 2025 - đọc lại thơ Nôm miêu tả Hội Phủ Giầy năm 1910

Hôm nay là ngày 1 tháng Ba năm Ất Tị (nhằm ngày 29/3/2025), mở đầu những ngày tiệc Mẫu tháng Ba trong toàn cõi Việt Nam.

"Tiên Hương đại hội" là thơ bằng chữ Nôm, viết năm 1910, của học giả Kiều Oánh Mậu. Viết năm 1910 và được in khắc gỗ ngay trong cùng năm đó.

"Tiên Hương đại hội" là đoạn thứ 23 trong toàn bộ 25 đoạn trong tác phẩm Nôm "Tiên Phả dịch lục" của Kiều Oánh Mậu.

Tiên Phả dịch lục (TPDL) có nghĩa là: dịch (diễn Nôm) và chép lại tác phẩm Tiên từ phả kí. Diễn Nôm "Tiên từ phả kí" (diễn từ chữ Hán ra thơ Nôm) và chép lại "Tiên từ phả kí" (chép nguyên bản Hán văn) là 2 nội dung chính yếu của TPDL (các nội dung khác là phụ thêm vào).

Ngày xưa chân đất : Phủ Giầy qua ảnh (1920s, 1940s, 1950s, 1960s,...)

Những ảnh ít biết hơn và cổ hơn thì để sau.

Bây giờ đi những ảnh đã biết đến rộng rãi lâu nay, mà trọng tâm là chân đất.

Cơ bản các cụ đời trước đi chân đất đến khoảng thập niên 1970.

Sau đó, dép guốc giầy vẫn hiếm lắm.

Cuộc chiến kéo dài, làm đời sống kinh tế nghèo. Đất nước thay da đổi thịt từ Đổi Mởi.

Đến tận đầu thập niên 1990, cả khoa ở kí túc xá mới có một vài đôi giày adidas là chuyện thường. Có lễ lạt gì, sinh viên hay mượn giầy nhau để diện trong chốc lát (xong việc là trả lại chủ nhân). Thời đó, đang có mốt dép tổ ong. Một sản phẩm truyền thống và đáng nhớ lắm của công nghiệp Việt Nam !

Nhìn chung, toàn quốc, người Việt mình đủ giầy đủ dép thực sự là mới từ khoảng năm 2000 đến nay.

Tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh ở các huyện biên giới tỉnh Lạng Sơn (bài Nguyễn Xuân Bách - Hoàng Minh Hiếu)

Lấy từ trang web của Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc.

Bản trên web thì không thấy ghi tên tác giả. Chủ nhân Giao Blog tạm thời điền bù tên tác giả theo kỉ yếu hội thảo vào tháng 4 năm 2023 tại Phủ Tây Hồ. 

Giải đáp về ngắt câu trong Hán văn : chỉ có "TIÊN HƯƠNG, PHỦ CHÍNH từ", mà không có "TIÊN HƯƠNG phủ, CHÍNH từ"

Trong bài "Quá trình điều chỉnh lại tên gọi của di tích, cho đúng lịch sử và tín ngưỡng : PHỦ CHÍNH" (lên trang ngày 25/2/2025), tôi có viết:

"3. Từ trữ lượng tư liệu rõ ràng và liền mạch về ngôi đền này, thấy rất rõ: cho đến trước năm 1964, chỉ có tên là "Phủ Giầy" hoặc "Phủ Chính". Tên từ xa xưa của ngôi đền là vậy.

Tên chữ Hán của ngôi đền được ghi rõ từ cuối thế kỉ 19 (thập niên 1890) là:

-"Tiên Hương Phủ Chính linh từ" (có nghĩa là "đền thiêng mang tên Phủ Chính ở Tiên Hương".

- "Phủ Chính linh từ" (có nghĩa là "đền thiêng mang tên Phủ Chính").

- "Tiên Hương Phủ Chính" (có nghĩa là "Phủ Chính ở Tiên Hương").

- "Phủ Chính từ" (có nghĩa là "đền mang tên Phủ Chính").

Từ thập niên 1890, cái tên chính thức đó đã được ghi lên nhiều bia đá, ghi lên chuông đồng, ghi vào sách vở, in trên báo chí,...

"Phủ Chính" là tên riêng của "từ" (ngôi đền). Ngôi đền ("từ") có tên riêng là "Phủ Chính". Chữ "Phủ" đi trước chữ "Chính", để thành tên riêng rất rõ là "Phủ Chính".

Chìa khóa ở đây là ngữ pháp. "Phủ" đi trước, "Chính" đi sau. Không phải là "Chính Phủ" !

Không có tên chữ Hán nào là "Phủ Tiên Hương". Không có tên nào mà "Phủ" đi trước và "Tiên Hương" đi sau, để trở thành tên riêng là "Phủ Tiên Hương".

Cũng không có tên bằng chữ quốc ngữ (hay chữ Pháp, chữ Đức, chữ Anh,...) nào trước năm 1964 ghi là "Phủ Tiên Hương". Trước năm 1964, không có tên nào mà "Phủ" đi trước và "Tiên Hương" đi sau, để trở thành tên riêng là "Phủ Tiên Hương"."

Hướng đến Hội Phủ Giầy 2025 : đọc ghi chép năm 1910 của Kiều Oánh Mậu khi về Hội năm đó (5)

Các đoạn mang nội dung quan trọng, các đoạn nên thuộc làm lòng của bản diễn Nôm lục bát (từ nguyên bản Hán văn là "Tiên từ phả kí") của Kiều Oánh Mậu năm 1910.

Cụ Kiều dịch ra thơ Nôm, nhưng cũng là lồng thêm các kiến thức mới, các lí giải mới của cụ ở thời điểm năm 1910, nên cơ bản, có thể gọi đây là bản phỏng dịch "Tiên từ phả kí" (văn bản của dòng họ Trần Lê xã Tiên Hương thời Nguyễn).

Các đoạn thơ dưới đây, nên thuộc làm lòng (bản quốc ngữ toàn văn thì xem ở đây).

Thanh đồng toàn quốc vân tập về Phủ Chính (Phủ Giầy Nam Định) hai ngày đầu tháng 3 năm 2025

Có khoảng 80 thanh đồng đang hoạt động trong các Câu lạc bộ Đạo Mẫu địa phương trên toàn quốc đã vân tập về Phủ Chính (thôn Tiên Hương xã Kim Thái huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định) để sinh hoạt thực hành nghi lễ hầu Thánh.

Câu lạc bộ Đạo Mẫu Việt Nam (cấp trung ương, gọi tắt là CLBĐM) là tổ chức thuộc vào Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam (gọi tắt là Trung tâm).

Phủ Giầy Nam Định và Phủ Giầy Sài Gòn đầu năm 2025

Thủ nhang Phủ Chính ở Phủ Giầy Nam Định mở phủ cho chánh tế Phủ Giầy Sài Gòn.

Ngôi đền mang tên Phủ Giầy ở Tp. Hồ Chí Minh hiện nay, do hậu duệ dòng họ Trần Lê (dòng họ đã sản sinh ra Tam vị Thánh Mẫu Phủ Giầy) cùng đồng hương Nam Định và Bắc Kỳ xây dựng tại Gia Định vào cuối thập niên 1950, sau cuộc di cư qui mô lớn năm 1954.