Home

Home
Nắng thì cày ruộng, mưa thì đọc sách 晴耕雨讀
Hiển thị các bài đăng có nhãn hồ-chí-minh. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn hồ-chí-minh. Hiển thị tất cả bài đăng

20/11/2025

Từ Nguyễn Ái Quốc đến Hồ Chí Minh - qua sắc lệnh 65 (ngày 23/11/1945) về bảo tồn cổ tích (di sản văn hóa)

Nhiều năm trước, đầu thế kỉ XXI, lúc du lãng London (thủ đô của Anh quốc), tôi đã tìm đến chỗ ở cũ của Nguyễn Ái Quốc. Đồng thời, tôi cũng đã lững thững từ đó đi đến Bảo tàng Đại Anh. Từ chỗ ở ấy, mà đi Bảo tàng Đại Anh thì không xa, chỉ cuốc bộ một lúc là tới.

Tha thẩn cả ngày trong Bảo tàng Đại Anh vẫn chỉ mới xem lướt qua được thôi, vì quá khủng về số lượng và chất lượng hiện vật ! Nên hôm sau tôi lại cuốc bộ tới !

Lúc ấy, chỗ tôi ở rất tiện đi các nơi. Tối tối thì về uống bia với nhóm cổ vũ bóng đá đủ các thành phần trong chỗ sảnh khách sạn !

Lúc đó, mới hiểu là chàng thanh Nguyễn Ái Quốc đã tới Bảo tàng Đại Anh để chiêm ngưỡng cổ tích và lục tìm tài liệu hồi đầu thế kỉ XX, như trong một số nghiên cứu sau này cho biết (ví dụ cụ Hồng Hà cũng từng viết về việc nay, trên Giao Blog có thể xem lại ở đây).

02/09/2025

"Nước Việt Nam mới" và "kỉ nguyên mới" (Lễ Độc lập ngày 2/9/1945)

Vào đúng ngày này, của 80 năm về trước, buổi chiều ngày mùng 2 tháng 9 năm 1945, từ lễ đài độc lập đã lần lượt phát đi lời tuyên ngôn độc lập của Hồ Chủ tịch, rồi các vị Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu, Võ Nguyên Giáp,..

"Nước Việt Nam mới" xuất hiện nhiều lần trong các bài nói trong buổi chiều hôm ấy, mà tiêu biểu nhất là Tuyên ngôn độc lập.

Thế còn từ "kỉ nguyên mới" thì thấy trong bài nói của Trần Huy Liệu. Cụ thể xem lại văn bản trích và toàn văn ở dưới đây.

30/08/2025

Người Mĩ với Cách mạng Tháng Tám, từ tư liệu hồi kí của đại tướng Võ Nguyên Giáp (từ bài Phạm Hồng Tung)

Chủ đề người Mĩ với Cách mạng Tháng Tám đã được Giao Blog đi dần từ nhiều năm nay, ví dụ xem ở đây (năm 2013) hay ở đây (năm 2013).

Hôm nay, đăng lại một bài đã đăng trên Fb của học giả chuyên sâu về Cách mạng Tháng Tám - Giáo sư sử học Phạm Hồng Tung (Trường Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, Đại học Quốc gia Hà Nội).

29/08/2025

Quân lệnh số 1 (đêm 13/8) đã về đến Hà Nội ngày 15/8 và vai trò lãnh đạo của Nguyễn Khang (1919-1976)

Nhiều năm trước, nhiều người không biết Phùng Chí Kiên là ai, thì mình đã phải trả lời nhanh (có ghi nhanh trên Giao Blog ở đây).

Rồi trong một cuộc gặp mặt cuối năm, cũng khá lâu rồi, của anh chị em quê hương Trình Phố (trước ngày 1/7/2025 thì thuộc huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình, nay thuộc xã Tiền Hải tỉnh Hưng Yên), một đàn anh chuẩn bị lên lon đại tá hỏi, đại khái: nhà anh ở gần đường Nguyễn Khang chạy men sông Tô Lịch, mà không rõ ông này là ông nào ? ! Ui, lúc ấy, mình giật mình, đại khái bảo: thưa "tá quân" (nói vui từ chữ "tướng quân"), cụ Nguyễn Khang là người ở sát quê hương Trình Phố của chúng ta đấy. Xưa là đồng hương huyện Kiến Xương đấy ! 

Bây giờ đàn anh chắc đã sắp lên tướng rồi, nên lần tới tôi sẽ gọi "tướng quân" một cách đàng hoàng.

Làng Trình Phố là quê hương của cụ Ngô Quang Bích và cụ Bùi Viện.

24/08/2025

Quân lệnh số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa phát đi vào đêm 13/8/1945 do ai viết ?

Quân lệnh số 1 có vai trò quan trọng đối với sự thành công của Cách mạng Tháng Tám 1945. Cách mạng Tháng Tám được chuẩn bị từ lâu, qua nhiều lần tập dượt, nhưng vùng lên chớp thời cơ để "tổng khởi nghĩa" giành chính quyền thì trực tiếp bắt đầu tính từ Quân lệnh số 1 được phát đi vào 23 h ngày 13/8/1945.

Từ ngữ ở bên trong quân lệnh này dùng là "tổng khởi nghĩa" hay "cuộc khởi nghĩa toàn quốc", còn tiêu đề của nó thì là "LỆNH KHỞI NGHĨA".

21/08/2025

Việt Minh và ngày 19 tháng 8 năm 1945 ở thủ đô Hà Nội qua báo chí đương thời (tờ Trung Bắc tân văn)

Quân lệnh số 1 đã được phát đi từ Tân Trào, trước ngày 19/8/1945 khoảng một tuần.

Đó là Quân lệnh của Ủy ban Khởi nghĩa Toàn quốc, phát đi vào cuối ngày 13/8/1945. Ủy ban này do Tổng Bí thư Trường Chinh trực tiếp phụ trách (xem ảnh và tư liệu ở tư liệu bổ sung bên dưới).

13/8/1945 cũng chính là ngày Phát-xít Nhật tuyên bố đầu hàng phe Đồng minh. Bởi vậy, đoạn mở đầu của Quân lệnh số 1 có viết: "12 giờ trưa ngày 13 tháng 8 năm 1945, Phát xít Nhật đã đầu hàng Đồng minh,...".

09/02/2025

Bổ sung tư liệu Nguyễn Ái Quốc : "Truyền thông về Nguyễn Ái Quốc đầu thế kỷ XX" (Nguyễn Hữu Sơn, 2023)

Năm 2013, Giao Blog đã đăng bài "Tựa như Nguyễn Ái Quốc thời 1930 còn có tên là Nguyễn Hải Quốc". Xem lại ở đây.

Sách in tại Pháp năm 1931 (trích một trang bên trong)


Đó là những tư liệu in ấn vào đầu thập niên 1930. Lúc đó, người Pháp đã biết đến Nguyễn Ái Quốc (có cách ghi âm là "Nguyễn Hải Quốc"), có nhiều cái nhìn cảm phục chàng thanh niên Việt Nam đầy nghị lực đó của các nhà trí thức cánh tả ở Pháp.

Năm 2023, học giả Nguyễn Hữu Sơn có có đăng trên báo Nghệ An cuối tuần bài "Truyền thông về Nguyễn Ái Quốc đầu thế kỷ XX". Bài báo có nói đến các mẩu tin và bài viết trên báo chí trong nước đầu thập niên 1930 về Nguyễn Ái Quốc (trong đó, có báo Thần chung, Trung Bắc tân văn, Hà Thành ngọ báo,...).

Có thể thấy: đầu thập niên 1930, báo chí trong nước và quốc tế đã biết đến một Nguyễn Ái Quốc nghị lực, đang tích cực hoạt động và học tập ở nước ngoài. Các cây bút cánh tả thì bày tỏ sự cảm phục đối với chàng thanh niên ấy (lúc đó, Nguyễn Ái Quốc đã vào tuổi 40, nhưng vẫn là một trang thanh niên chưa có gia đình).

27/09/2023

Những người bạn Mỹ của Hồ Chí Minh - từ "Hồ Chí Minh truyện"

Trong khuôn khổ nghiên cứu về Hồ Chí Minh truyện (Trần Dân Tiên, Tran Dan Tien), về mối quan hệ Việt - Mỹ mà trung tâm là nhóm SOS với nhóm Hồ Chí Minh ở thời kì đêm trước Cách mạng Tháng Tám - trong Cách mạng Tháng Tám, thì Giao Blog đã đi nhanh ở đây (tháng 10 năm 2013) hay ở đây (tháng 10 năm 2013).

Người Mỹ lúc đó hợp tác hiệu quả với Việt Minh vì cảm phục nhân lực của phía Việt Minh, mà hai nhân vật quan trọng nhất lúc đó là Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp. Có nhiều hành động giúp đỡ Việt Minh của nhóm SOS là từ tình cảm cá nhân với hai người, có khi là không đúng ý với cấp trên của SOS !

Gần đây, chúng ta đã nói rõ về vai trò quan trọng của quan hệ Việt - Mỹ trước và trong Cách mạng Tháng Tám. Thậm chí, ở giờ phút quyết định, không có sự xuất hiện đúng lúc và không chậm trễ của người Mỹ thì người lên đọc Tuyên ngôn Độc lập vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 chưa chắc đã là Hồ Chí Minh. Thời cơ đúng là ngàn năm có một !

02/09/2023

Cách mạng Tháng Tám và Ủy ban Hành chính thời kì đầu ở xứ Lạng - chuyện về nhà văn Xích Điểu

Kỉ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 năm 2023, báo Lạng Sơn đăng tải bài viết về nhà báo - nhà văn Xích Điểu (1910-2003; có tư liệu ghi sinh năm 1913). Cụ tên thật là Trần Minh Tước, là Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Hành chính tỉnh Lạng Sơn (1946-1947).

Cùng thế hệ với Trần Minh Tước, là nhà dân tộc học Lã Văn Lô, cũng tham gia chính quyền cách mạng ở thời điểm Cách mạng Tháng Tám 1945. 

Gần đây, tôi có viết về nhà dân tộc học Lã Văn Lô (1909-1993) - cụ vốn là tri châu Hữu Lũng ở xứ Lạng, đi theo cách mạng, rồi sau này chuyên về dân tộc học. Trên Giao Blog, có thể xem lại ở đây (viết và phát biểu năm 2017; in năm 2020). 

14/03/2023

Cập nhật vấn đề TRAN DAN TIEN : bản dịch vào khảo cứu 2023 của nhóm Nguyễn Hải Hoành

Về vấn đề "Tran Dan Tien", trên Giao Bog, có thể đọc ở đây (tháng 8 năm 2014). Chủ nhân Giao Blog có lẽ là người đầu tiên cho rằng cần phân định rõ "Tran Dan Tien" và "Trần Dân Tiên".

Vào tháng 3 năm 2023, nhóm Nguyễn Hải Hoành vừa đưa thông tin về bản thảo lần thứ 15 của nhóm. Một cố gắng bền bỉ của nhóm. Tuy nhiên, mới chỉ là tiến triển chút xíu thôi. Còn xa xôi lắm !

19/05/2022

Những sáng kiến mới tháng 5 năm 2022 : kết nạp Đảng bên tượng đài, phạm nhân thi kể chuyện

Có nhiều sáng kiến, ví dụ việc kết nạp Đảng trước bàn thờ thì đọc lại ở đây (năm 2016).

Bây giờ là sáng kiến của tháng 5 năm 2022.

Một lễ kết nạp Đảng bên tượng đài Bác Hồ ở Ấn Độ.

Một cuộc thi kể chuyện Bác Hồ của phạm nhân.

Có nhiều sáng kiến nữa, thì bổ sung thêm ở bên dưới.

15/05/2022

Người tham gia viết tiểu sử các lãnh tụ (Hồ Chí Minh, Trường Chinh) vừa qua đời : học giả Trần Đĩnh (1930-2022)

Với góc nhìn của tôi, cụ Trần Đĩnh là một học giả. Con người học giả bên trong ông, với tôi, được nhận ra sau những danh xưng "nhà báo Trần Đĩnh", "nhà văn Trần Đĩnh", "nhà dịch thuật Trần Đĩnh",...

Cụ vừa rời cõi tạm tại nhà riêng tại Tp. Hồ Chí Minh.

Trần Đĩnh đã tham gia viết tiểu sử lãnh tụ Hồ Chí Minh vào năm 1960 trong nhóm làm việc mà Tố Hữu đứng đầu (đọc lại trên Giao Blog ở đây).

Trần Đĩnh đã viết xong một bản nháp hồi kí của lãnh tụ Trường Chinh vào năm 1951 (đọc lại trên Giao Blog ở đây).

07/02/2022

Những khám phá mới của cư dân mạng về cuốn "Hồ Chí Minh truyện" (1949) vào đầu năm 2022

Mấy ngày Tết Nhâm Dân vừa rồi, bắt đầu bằng việc một bạn bên Fb đưa hình ảnh chụp cuốn Hồ Chí Minh truyện trên yên xe máy, rồi với ý nghĩa như điểm tin nhanh thì Giao Blog có vớt về; liền sau đó, bác Đông A tiếp tục khám phá tư liệu từ kho lưu trữ ở Pháp. Xem cụ thể ở đây (entry đã đi từ ngày mùng 3 tháng 2, rồi cập nhật dần cho đến hết ngày 6 tháng 2 năm 2022).

1. Đại khái, đến ngày hôm nay (7/2/2022), chỉ bằng những thao tác tìm kiếm tư liệu trên mạng toàn cầu, thì hiện nay, bác Đông A đang dần nhận ra vai trò của nhân vật Trần Ngọc Danh và vai trò của một bản tiếng Pháp (được xem là do Trần Ngọc Danh viết) có trước bản tiếng dịch tiếng Trung (do Trương Niệm Thức thực hiện và in năm 1949 tại Trung Hoa).

03/02/2022

Ngày xuân trở lại với cuốn "Hồ Chí Minh truyện" (1949) nhân một bạn đưa bản chụp lên Facebook

Ngày 3 tháng 2 năm 2022

Bạn Dung Duong Trung ở mạng  Fb mới đưa lên một bản chụp Hồ Chí Minh truyện (bản in năm 1949 ở Trung Quốc). Chắc là bạn ấy mới kiếm ở đâu được.

Nhiều câu chuyện thú vị xung quanh cuốn sách này, nếu có điều kiện tôi sẽ viết dần dần vậy (dĩ nhiên là trên một tạp chí học thuật trước, rồi sau đó mới phổ cập ra Giao Blog).

Bây giờ, bạn Dung Duong Trung tìm được, và bạn ấy cho công khai ít trang lên Fb. Xem nhanh loạt ảnh cũng thấy là bạn ấy đặt sách luôn lên yên xe máy mà chụp. 

22/11/2021

Văn hóa soi đường cho quốc dân đi (luận đề "văn hóa" và "soi đường")

Gần đây, tôi đã đưa ra một luận đề "văn hóa" là "văn hóa nào". Đã phát biểu công khai ở nhiều không gian học thuật và ứng dụng học thuật, cũng đã in thành bản thảo sách (sắp tới, sẽ thành sách xuất bản chính thức), ví dụ ở đây (tháng 12 năm 2020) hay ở đây (tháng 7 năm 2020).

Bây giờ, đang nóng trên công luận là luận để "văn hóa soi đường cho quốc dân đi". Đợt này, đi qua triển lãm Vân Hồ nhiều lần, đều thấy rực rỡ tuyên truyền; còn về nhà mở tivi thì cũng thấy VTV liên tục đề cập.

Một ít thông tin và một ít bình luận (bình luận đầu tiên dành cho học giả Lại Nguyên Ân).

24/10/2021

Nhân vật Trần Dân Tiên (Tran Dan Tien) - nhóm TDLS nhận định là Giao Blog chỉ hé mở từ từ

Nhận định như vậy của nhóm Tư duy lịch sử đã được đi trên Fb từ năm 2018. Đại khái, nhóm này viết:

"P/s: Đặc biệt tham khảo sưu tầm bút luận trên Giao Blog (chuyên gia này chắc chắn biết hơn rất nhiều, nhưng lại chỉ hé từ từ). Vấn đề này cần được tiếp tục cập nhật khi có thêm dữ kiện mới.".

Quả đúng vậy. Hầu như, cho đến nay (tháng 10 năm 2021), Giao Blog mới chỉ hé chút xíu mà thôi. 

19/06/2021

Bàn thờ tổ quốc lập ở Thượng Hải năm 1946 : nhóm Nguyễn Thành By gửi Hồ Chủ tịch

Bàn thờ tổ quốc được lập nhân ngày quốc hội năm 1946. Kiều bào ở Thượng Hải lập bàn thờ ấy, rồi nhóm Nguyễn Thành By có thay mặt bà con gửi thư cho Hồ Chủ tịch.

Dần dần đã nhận thức được rõ hơn bóng dáng của nhân vật Trần Dân Tiên (Tran Dan Tien) ở Thượng Hải hồi năm 1946. Có liên quan đến tư liệu đã đi trên Giao Blog ở đây (đã đăng tháng 9 năm 2013).