Vào đúng ngày này, của 80 năm về trước, buổi chiều ngày mùng 2 tháng 9 năm 1945, từ lễ đài độc lập đã lần lượt phát đi lời tuyên ngôn độc lập của Hồ Chủ tịch, rồi các vị Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu, Võ Nguyên Giáp,..
"Nước Việt Nam mới" xuất hiện nhiều lần trong các bài nói trong buổi chiều hôm ấy, mà tiêu biểu nhất là Tuyên ngôn độc lập.
Thế còn từ "kỉ nguyên mới" thì thấy trong bài nói của Trần Huy Liệu. Cụ thể xem lại văn bản trích và toàn văn ở dưới đây.
Nhiều năm trước, nhiều người không biết Phùng Chí Kiên là ai, thì mình đã phải trả lời nhanh (có ghi nhanh trên Giao Blog ở đây).
Rồi trong một cuộc gặp mặt cuối năm, cũng khá lâu rồi, của anh chị em quê hương Trình Phố (trước ngày 1/7/2025 thì thuộc huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình, nay thuộc xã Tiền Hải tỉnh Hưng Yên), một đàn anh chuẩn bị lên lon đại tá hỏi, đại khái: nhà anh ở gần đường Nguyễn Khang chạy men sông Tô Lịch, mà không rõ ông này là ông nào ? ! Ui, lúc ấy, mình giật mình, đại khái bảo: thưa "tá quân" (nói vui từ chữ "tướng quân"), cụ Nguyễn Khang là người ở sát quê hương Trình Phố của chúng ta đấy. Xưa là đồng hương huyện Kiến Xương đấy !
Bây giờ đàn anh chắc đã sắp lên tướng rồi, nên lần tới tôi sẽ gọi "tướng quân" một cách đàng hoàng.
Làng Trình Phố là quê hương của cụ Ngô Quang Bích và cụ Bùi Viện.
Quân lệnh số 1 có vai trò quan trọng đối với sự thành công của Cách mạng Tháng Tám 1945. Cách mạng Tháng Tám được chuẩn bị từ lâu, qua nhiều lần tập dượt, nhưng vùng lên chớp thời cơ để "tổng khởi nghĩa" giành chính quyền thì trực tiếp bắt đầu tính từ Quân lệnh số 1 được phát đi vào 23 h ngày 13/8/1945.
Từ ngữ ở bên trong quân lệnh này dùng là "tổng khởi nghĩa" hay "cuộc khởi nghĩa toàn quốc", còn tiêu đề của nó thì là "LỆNH KHỞI NGHĨA".
Cụ Bùi Trình Khiêm là một nhà giáo nổi tiếng ở vùng Nam Định - Thái Bình hồi đầu thế kỉ 20. Cụ là thầy học của nhà cách mạng Trần Huy Liệu.
Thầy quê Vân Tập và trò quê Vân Cát, cùng trong huyện Vụ Bản.
Một người con của cụ Khiêm chính là học giả Bùi Hạnh Cẩn (trước đây, có một thời gian là Giám đốc Nxb Hà Nội). Bùi Hạnh Cẩn là anh em họ với Nguyễn Bính, hai người rất thân nhau - trên Giao Blog có thể đọc lại ở đây.
Cụ Bùi Hạnh Cẩn là một trong những người đầu tiên hướng dẫn nhóm chúng tôi học quốc tế ngữ đầu thập niên 1990. Hồi ấy, tôi học cả Latinh và quốc tế ngữ. Latinh thì phải sang trường y Hà Nội, còn quốc tế ngữ thì được cụ Cẩn gợi mở bước đầu. Sau này, hồi sau năm 2010, thi thoảng gặp cụ ở nhà người con gái cụ cạnh Hồ Tây, tôi cũng hay hỏi lại chuyện cụ đi chơi Phủ Giầy với người anh em họ Nguyễn Bính, chứ lúc đó, chúng tôi không nhắc gì đến quốc tế ngữ nữa. Cụ chuyên vào việc luyện viết chữ Hán ở căn phòng cạnh Hô Tây.
Thời nhỏ, anh em Bùi Hạnh Cẩn - Nguyễn Bính rong chơi khắp vùng Vụ Bản, la cà hội Phủ Giầy, tán gái làng Tiên Hương (đọc hồi kí của cụ Bùi Hạnh Cần ở trên).