Tháng 4 với cây hoa sakura của nhà hàng xóm ở Itoshima

 Một gia đình hàng xóm cũ của tôi.

Nơi có một nhóm võ sĩ được chính phủ địa phương (Han) thời Edo giao việc coi tàu. Con cháu của họ thành lập làng xóm. Tư liệu hành chính của thời kì coi tàu ấy còn giữ đầy đủ và được truyền tay nhau để bảo lưu (mỗi nhà giữ một năm).

Năm mà gia đình hàng xóm cũ của tôi giữ thì tôi được "ngâm cứu" thỏa mái. Định kì đọc dần, sao chụp dần, và tôi bảo lưu thành một bản số hóa - số hóa của thời kì đầu tiên ở thế kỉ 21, mà là của phía dân tộc học (tính là tài liệu tại chỗ của dân tộc học), nên có lẽ không hoàn bị như bây giờ (2025).

Thượng tuần tháng 4 năm 2024 - sakura mãn khai ở khu vực ga nhà quê Ikisan và xung quanh

Sakura lặng lẽ mãn khai vào tháng 4 của một năm covid-19, khi cả thị thành và thôn quê đều đóng cửa ở nhà không dám ra ngoài ngắm hoa, thì xem lại ở đây (tháng 4 năm 2020). Đó là nhà ga quê mùa Ikisan - nhà ga nằm trên tuyến đường sắt ven biển nối tỉnh tỉnh Fukuoka với tính Saga.

Bây giờ, vào thượng tuần tháng 4 năm 2024, cũng tại nhà ga Ikisan, thì tình hình sakura đang bung ra như thấy trong ảnh. Thấy rõ các thanh niên đang ở ga. Sự vận động không hối hả, nhưng cho ta cảm giác vui (xua tan nỗi buồn của thời kì nhà ga chìm đắm bởi covid-19). Người cầm máy, thì viết trên Fb rằng: làm nền cho sức trẻ của các thanh niên là cả trời sakura đang hãnh diện bung nở !

Văn nghệ Thứ Bảy : Sakura mãn khai dọc đường tàu điện nhà quê đang "cách li xã hội"

Tuyến tàu điện thân quen ấy. Chính là tuyến đường cơ bản chạy dọc biển nối thành phố Fukuoka (thủ phủ tỉnh Fukuoka) với thành phố Karatsu (thủ phủ tỉnh Saga). Ở khoảng giữa Fukuoka với Karatsu thì chính là cái ga xép nhà quê Ikisan.

Ngày xưa Ikisan là tên làng. Làng Ikisan thân thiết. Nơi mà tôi đã gắn một phần đời của mình ở đó. Chỉ cần nhìn thấy ga Ikisan, nhớ về làng Ikisan xưa và học khu Ikisan ngày nay, là tự dưng lòng thấy nao nao.

Đó là một trong những miền quê hương tha thiết của tôi.

Ngày xưa, nhà tôi ở ngay cạnh ga Ikisan. Đứng trên cửa sổ tầng hai thì luôn thấy sân ga. Luôn ý thức được là mình lúc đó đang ở vùng giáp ranh giữa tỉnh Fukuoka và tỉnh Saga.

Hơn 100 năm trước, Nhật Bản tặng hơn 3000 cây anh đào cho Mỹ

Những năm gần đây, chính phủ Nhật Bản và các hội đoàn Nhật Bản từng tặng cây anh đào cho Việt Nam hay Hà Nội. Ví dụ xem ở đây (năm 2015) hay ở đây (năm 2017). Chuyện của đầu thế kỉ XXI.

Còn hơn 100 năm trước, hồi đầu thế kỉ XX, Nhật Bản cũng nhiều lần tặng cây anh đào cho Mĩ. Lúc bấy giờ, sau khoảng một nửa thế kỉ phát triển, nền công nghiệp của Nhật Bản đã bứt phá và đuổi kịp với mặt bằng của phương Tây (đọc lại ở đây, ghi chép năm 2016). Lúc bấy giờ, phong trào Đông Du của các cụ Cường Để - Phan Bội Châu đã tan rã (đọc lại ở đây).

Sakura ở khuôn viên chùa cổ vào cuối tháng 3 : sắp bung nở để chào đón Niên Hiệu mới

Chùa cổ hơn 800 năm. Đang là cuối tháng 3 của năm Bình Thành 31. Đây là những ngày cuối cùng Nhật Bản sử dụng niên hiệu Bình Thành. Đồng hồ đang đếm ngược đến giờ phút đức kim thượng Bình Thành chính thức thoái vị, và hoàng thái tử lên ngôi. Ở giờ phút đó, niên hiệu mới sẽ được công bố.

Điểm đặc biệt của lần cải nguyên 2019 này, là lần đầu tiên niên hiệu sẽ không dựa vào kinh điển Trung Quốc, mà dựa vào điển tích Nhật Bản. Mà chủ yếu là dựa vào hai cuốn Cổ sự kí và Nhật Bản thư kí - những cuốn sách gối đầu giường của giới cổ học và văn hóa dân gian (folklore), có thể xem đại khái như Lĩnh Nam chích quái và Việt điện u linh của Việt Nam. Tinh thần quốc học Nhật Bản được xây dựng bắt đầu bằng việc chú giải hai bộ sách ấy của giới trí thức hồi thế kỉ 16 - 17. Nói cụ thể ở một dịp khác.

Một số giấy tờ quan trọng của tôi mang niên hiệu Chiêu Hòa (hồi cố), và niên hiệu Bình Thành (hiện thực). Đã nói về việc đó ở đâu đó trên Giao Blog. Nhiều năm về trước, lần đầu thấy giấy tờ tùy thân ghi niên hiệu Chiêu Hòa, tôi đã bất ngờ một lúc ! Sau thì quen dần.

Sakura bung sớm, nơi nơi đang bừng sắc xuân

Bây giờ, mới là cuối tháng 3, mà anh đào đã bung nở tới tám chín phần, đôi chỗ đã là mãn khai. Vậy là có sớm hơn thường lệ. Bởi thời tiết ấm hơn thường niên.

Năm ngoái, mãi tới khoảng ngày 10 tháng 4 thì mới mãn khai (xem lại ở đây).

Cẩm tú cầu nở trong mưa bụi : hội thưởng hoa và nụ cười chính trị gia

Cẩm tú cầu là tên tiếng Việt. Hoa đó, bằng tiếng Nhật là Ajisai (đọc a-ji-sai).

Bây giờ đang là mùa cẩm tú cầu. Hội thưởng hoa cẩm tú cầu của thành phố là một tổ chức dân sự, ai cũng có thể tham gia. Hàng năm, vào cuối tháng 6, sẽ là dịp thưởng hoa ở khu vực thác nước.

Thác nước ấy cách nhà cũ của tôi, và nhà của cụ Tosu, khoảng 10 phút đi ô-tô hoặc xe máy. Ngày trước, tôi lên thác nhiều khi cả bằng xe đạp và đi bộ (thời kì đầu tiên) !

Cụ Tosu đã từ trần đầu năm 2017, ở tuối 98 (đã đi ở đây).

Ngày 30 tháng 4 năm nay : chúc thọ ông bà dưới giàn hoa Fuji mãn khai

Hoa Fuji bung nở rồi mãn khai vào dịp cuối tháng 4 ở miền Tây nước Nhật Bản, thì đã điểm tin mấy hôm trước (ở đây).

Dưới những dàn hoa Fuji mãn khai ấy, có nơi sẽ diễn ra lễ chúc thọ ông bà. Hoạt động của hội lão ở địa phương.

Cụ anh đào Ngọa Long hơn ngàn tuổi ở tỉnh Gifu đang mãn khai

Một cây sakura đã được chính phủ Nhật chỉ định là Cây di sản quốc gia (dịch theo cách gọi của Việt Nam, ví dụ cây di sản ở quận Tây Hồ thì xem lại ở đây). Dịch từng từ thì là Cây kỉ niệm thiên nhiên quốc gia.

Ngọa Long có nghĩa là "rồng nằm" hay "rồng ngủ". 

Được xem là đã hơn 1000 (một ngàn) tuổi, nên có thể gọi là "cụ sakura". 

Hạ tuần tháng 4 ở nước Ito : những dàn Fuji bắt đầu bung hoa

Hoa Fuji là một loài hoa độc đáo nữa của Nhật Bản, khác với Sakura.

Cứ vào dịp hạ tuần tháng 4 là Fuji bắt đầu nở. Tiệc trà tiệc rượu được bày ra dưới những dàn Fuji.

Cảnh sắc của năm 2017 cũng không khác lắm với những gì thấy trong tranh của họa sĩ Okumura vẽ khoảng năm 1821, tức khoảng 200 năm về trước.

Thượng tuần tháng 4 : sakura mãn khai

Bây giờ, sakura đã thực sự mãn khai.

Năm nay, sakura ở Hà Nội nở sớm hơn sakura ở Tokyo hay Nara. Trước đó, đã điểm tin, lúc sakura Nhật Bản còn chưa nở, ở đây (16/3) và ở đây (21/3).

Hạ tuần tháng 3 : đường sắt trên cao, vỉa hè, và lễ tốt nghiệp của đàn em

Hoa sakura vẫn chưa bừng nở đến ngày hôm nay (hôm qua và hôm kia, thì xem ở đây).

Thời gian đang trôi về phía hạ tuần của tháng 3 năm 2017.

Những hàng sakura ở hai bên tuyến đường sắt trên cao vẫn im. 

Đó là tuyến đường sắt thân quen, gắn những kỉ niệm của một thời đã qua, mà trước đây đã đi những ghi chép ở đây và ở đây.

Sakura ở đền thiêng Sakurai chưa nở (21/3)

Vẫn tiếp mạch thông tin về hoa anh đào, hay hoa sakura, năm 2017, đã bắt đầu mấy hôm trước (ở đây).

Nói đến sakura ở quê, thì là nhớ đến rất nhiều nơi, mà một địa điểm không thể không nhắc đến là ngôi đền lớn trong vùng: đền sakurai.

Xuân này, anh đào Hà Nội nở sớm hơn sakura ở Nara và Tokyo

Bạn sang chớp nhoáng. Giữa lúc đất trời Hà Nội ẩm xìu xìu của thời tiết nồm, nhiều ngày mưa suốt từ đêm đến sáng lại từ sáng đến đêm. Đồng hồ đo độ ẩm trong phòng luôn báo con số hơn 90%.

Văn nghệ Thứ Bảy : Lễ hội hoa anh đào lần thứ 10 ở Hoàng thành Thăng Long

Lễ hội hoa anh đào ở Hà Nội có từ năm 2007.

Năm nay, là lần thứ 10.

Chúng tôi có ghé qua, nhưng không hề có ấn tượng gì.

Hoa anh đào ở châu Âu (trong vườn nhà người Việt)

Đó là câu chuyện đời thường của một người Việt lập nghiệp ở châu Âu.

Không chỉ là hai cây hoa anh đào, mà là về một căn nhà, một cuộc đời. Mà đúng ra, là những căn nhà và những cuộc đời.

Tôi thường thích những câu chuyện thực tế và giản dị như thế này.

Văn nghệ Thứ Bảy : Ngày này đúng 12 năm trước, giữa mùa hoa đào

Một bức ảnh của mùa hoa đào năm ấy (cách nay đúng một vòng thập nhị chi) được treo trong phòng làm việc của mình. Trên đó, có dòng ghi chú bằng bút bi màu than "2004/4/1". Chữ ấy là của cô Honda.

Lúc con còn bé tí, chắc là ở mẫu giáo lớn, khi lên phòng cha chơi, thấy bức ảnh, đã khóc nức nở.

Sau một hồi, thì biết lí do con khóc. Con vừa khóc vừa thắc mắc: tại sao trong ảnh chỉ có bố và mẹ, không có con ? Bố mẹ bỏ rơi con à ? Hi hi, cả nhà cười phá lên: lúc ấy, làm gì đã có con !

Đã lâu lâu bà xã không còn liên lạc qua lại với cô Honda. 12 năm đã qua, nhưng vẫn nhớ như in cả ngày dạo chơi dưới hoa, giữa đất trời xuân, ở Đông Kinh, mà bắt đầu là từ lời mời của cô. Hồi ấy, cô mới sắp sáu mươi thôi.

Trồng Sakura trong khuôn viên Hoàng thành Thăng Long

Nhóm hữu nghị mới hoàn tất công việc này. Cây ở Hoàng thành là 1 trong 165 cây mà nhóm đã tặng cho Việt Nam. Họ sẽ trồng thêm ở các nơi khác (như Cổ Loa, Bảo tàng Hà Nội,...).

Nhóm này đến từ thành phố Fukushima - nơi có thảm họa hạt nhân năm 2011.

Hoa đào đang cười gió xuân : nước Nhật dưới con mắt thơ của Trần thi sĩ

Không phải như Nguyễn Du miêu tả "Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông" với tâm trạng nuối tiếc vãng thời, ngậm ngùi và buồn tủi. Lúc ấy, chàng Kim ghé qua nhà Kiều, nhưng không thể gặp nàng, chỉ còn thấy hoa đào của năm ngoái đang cười cợt với đông phong.

Hoa anh đào ở Hàn Quốc

Chúng ta thường nghĩ anh đào là gắn liền với Nhật Bản. Từa tựa như là quốc hoa của nước này. Nhưng trên thực tế thì không phải vậy. Hàn Quốc cũng là xứ sở của anh đào.