Câu chuyện lịch sử báo chí Việt Nam : gốc đa ở số 71 Hàng Trống

Chúng tôi rất ấn tượng với gốc đa ở số 71 Hàng Trống - trụ sở của Báo Nhân Dân.

Gốc đa, như trong văn hóa Việt Nam, là gắn với khung cảnh làng quê - nơi phát nguồn của văn hóa Việt Nam, nơi có quê hương yêu dấu của mỗi chúng ta.

Gốc đa, gắn với bầu trời xanh có những câu chuyện cổ tích, gắn với những ông Tiên bà Tiên, cũng gắn với chị Hằng, gắn với chú Cuội, gắn với Ngọc Thỏ,...

Mỗi lần có dịp ghé thăm, tôi đều ghi lại hình ảnh của gốc đa ấy. Lần gần nhất có lẽ dịp 30/4/2025.

Bây giờ đọc một số bài báo về gốc đa ở số 71 Hàng Trống nhân dịp báo chí Việt Nam đang kỉ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam (1925-2025).

50 năm thống nhất đất nước (1975-2025), nhân vật của ngày 30/4/1975 kể chuyện : 10 (hai nhà báo - hai anh em ruột Trần Mai Hạnh và Trần Mai Hưởng)

Hai ông là anh em ruột.

Tôi chỉ biết nhà báo Trần Mai Hạnh, bởi ông là phụ huynh của bạn cùng lớp tôi. Vào đầu thập niên 1990, chúng tôi đã đọc bài kí sự ông viết vào ngày 30/4/1975 tại Dinh Độc Lập (bài đăng trên báo Nhân Dân ngày 2/5/1975). Tôi luôn nhớ hình ảnh ông bận mải bên bàn viết trong căn nhà ở rất gần đền Hai Bà Trưng.

Hai ông đã vào Dinh Độc Lập vào ngày 30/4/1975. Người em Trần Mai Hưởng vào trước (khi các xe tăng tốp đầu đã vào Dinh, các xe tăng khác đang vào Dinh). Còn nhà báo Trần Mai Hạnh vào sau một chút, khi anh Thận đã treo cờ giải phóng trên nóc Dinh.

Nhà báo Trần Mai Hạnh, tức người anh, thường được biết đến nhiều hơn, bởi ông là nhà báo trong nước đầu tiên đăng bài kí sự nhanh về Dinh Độc Lập vào ngày 30/4/1975 (đã đăng trên Giao Blog ở đây và ở đây).

Người em thì được biết đến là người đã bấm máy bức ảnh lịch sử: xe tăng vào Dinh Độc Lập (là những xe tốp sau).

Tháng Giêng rủ nhau đi Chợ Thánh ở Phủ Giầy làng Tiên Hương - đọc lại báo năm 1932

Trước ngày khai hạ (mùng Bảy tháng Giêng), người ở vùng Sơn Nam và lân cận thường nhắc nhau về ngày Chợ Thánh hay Chợ Tiên ở Phủ Giầy Nam Định.

Chợ Thánh họp từ đêm mùng Bảy đến hết ngày mùng Tám tháng Giêng hàng năm.

Chợ Thánh, Chợ Tiên, Chợ Phủ, Chợ Phủ Giầy, là những cái tên quen thuộc bao đời, thấy ghi nhiều trên báo chí ngày xưa hồi cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20. Nay ta quen gọi là "Chợ Viềng".

Bây giờ, thử đọc lại một bài báo ngắn - báo Hà Thành ngọ báo (báo buổi trưa Hà Thành) phát hành vào ngày 12 tháng 2 năm 1932.

Người xưa chắc muốn Hà Thành có đủ bộ, gồm báo buổi sớm (tảo báo), báo buổi trưa (ngọ báo) và báo buổi chiều (vãn báo). Nhưng tựa như mới ra được báo buổi trưa thôi.

1932. Tức gần 100 năm trước (1932-2025).

Nhà văn Minh Chuyên - người sẵn sàng chết để bảo vệ lẽ phải và sự thật

Tin từ các nơi.

Ngoại trưởng Tần Cương - một người từng miệt thị Việt Nam nhiều lần - vừa bị miễn nhiệm

Hồi còn làm Cục trưởng Cục Báo chí của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, với tuổi đời khoảng 45-46, ông Tần Cương đã nhiều lần miệt thị Việt Nam.

Năm 2014, quan sát từ nhiều nguồn tin, Giao Blog có viết: 

"Hồng Lỗi, Tần Cương, Hoa Xuân Oánh,... là những cái tên khá quen thuộc trong nhóm phát ngôn viên của phía Trung Quốc. Trong đó, Tần Cương hiện là nhân vật chủ chốt bởi từ năm 2012 là Cục trưởng Cục Báo chí của Bộ Ngoại giao Trung Quốc (cũng có thể hiểu là Vụ trưởng Vụ Báo chí). Ông ta xuất hiện ở những tuyên bố quan trọng của phía Trung Quốc. Hồng Lỗi và Hoa Xuân Oánh hiện là Phó Cục trưởng. 

Tần Cương bảo phát ngôn của nhóm Lê Hải Bình (Bộ Ngoại giao Việt Nam) là "hoang đường" và "đáng buồn cười", thì có thể xem đó như quan điểm chính thức của giới chóp bu Trung Quốc đối với Việt Nam." (xem thêm ở đây).

Học thuật và truyền thông : kinh nghiệm về nhuận bút, nhuận miệng, hợp đồng (học giả Bùi Xuân Đính)

Kinh nghiệm của học giả Bùi Xuân Đính (Viện Dân tộc học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam).

Chuyện báo chí tiếng Việt của cụ Phan Bội Châu : năm 1926 với Nguyễn Bá Trác

Câu chuyện về mối quan hệ giữa hai vị Phan Bội Châu và Nguyễn Bá Trác thì có nhiều lời kể.

Đại khái là câu chuyện ở khoảng năm 1925-1926, lúc cụ Phan mới bị nhà đương cục Pháp bắt ở Quảng Châu rồi dẫn độ về Việt Nam. Cụ bị Pháp đem ra xử ở tòa. Thời điểm ấy, cụ được mời đóng phim, mà đóng về chính bản thân mình và quá trình bôn tẩu xuất du. Trước đây, Giao Blog đã đề cập đến chuyện cụ Phan đóng phim về chính cụ Phan, ở đây (bài đã đăng năm 2013).

Cũng đại khái, cụ có ở nhà ông Nguyễn Bá Trác một thời gian, hai người có lúc tính cùng nhau ra báo tiếng Việt.

Đọc cụ thể ở bên dưới. Người trong nước lúc đó đã biết rõ cái bụng của Nguyễn Bá Trác, mà cũng thêm nể cái chí khí của cụ Phan.

Sau này, cụ chọn Phan Đăng Lưu trong lĩnh vực báo chí và truyền thông. Tiếc là chí sĩ Phan Đăng Lưu đã hi sinh từ năm 1941 (khi mới 39 tuổi, 1902-1941), nên những tư liệu liên quan đến tình bạn tình thầy trò giữa hai cụ Phan đã thất lạc cả, gia đình hiện nay không lưu được gì.

Luân chuyển cán bộ trong ngành báo chí : ông Nguyễn Kim Khiêm (tức Nguyễn Kim Trung) và đài Hà Nội

Tin của tháng 3 năm 2022.

Ông Nguyễn Kim Khiêm tức là Nguyễn Kim Trung (vốn đã được bổ nhiệm làm Giám đốc VTC hồi năm 2017, lúc đó Giao Blog đã điểm tin --- xem lại ở đây).