Tiêu điểm hiện nay về văn hóa tín ngưỡng : Hiện tượng "tứ phủ hóa" mạnh mẽ các cơ sở tín ngưỡng - đề xuất giải pháp

Đây là hiện tượng thấy trên toàn quốc trong khoảng 2 thập niên đầu tiên của thế kỉ 21. Từ nhiều góc độ, đã thấy có nhiều ý kiến khác nhau.

Giao Blog đầu tiên đưa về đây ý kiến của bạn Việt Vũ - một bác sĩ và cũng là một thanh đồng.

Đại hội lần thứ Nhất của Hội bảo vệ và phát huy di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" tỉnh Ninh Bình

Tin của cộng đồng tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ.

Bắt đầu là tin từ báo Ninh Bình. Các bổ sung và cập nhật sẽ được dán dần lên ở bên dưới như mọi khi.

Kính mừng Thánh Mẫu Phủ Giầy giáng sinh 2025 : "Sắc phong còn mãi bao đời, công ơn Mẫu cao vời vợi"

Thánh Mẫu Phủ Giầy, theo truyền thuyết, giáng sinh vào đêm rằm tháng Tám (đêm mai).

Kính mừng giáng sinh, chúng ta cùng thưởng thức một MV của nhóm ca sĩ Bùi Tuấn Ngọc.

Trong đó có những câu hát rất tha thiết là:

"Nhân gian còn đó bao đời, nay vẫn lưu truyền,

An Thái nơi Phủ Dầy ngày nay Mẫu giáng sinh"

và

"Sắc phong còn mãi bao đời, công ơn Mẫu cao vời vợi

Lòng trời hòa quyện lòng dân, chắp tay "Lạy Mẫu anh linh".

Ảnh cũ các cơ sở thờ phụng hệ thần Liễu Hạnh công chúa : Đền Dâu (Hàng Quạt) năm 1958

Chúng tôi sưu tập và công bố dần ảnh cũ về các cơ sở thờ phụng hệ thần Liễu Hạnh công chúa nói riêng và hệ thống Tam Tứ Phủ nói chung.

Mở đầu là đền Dâu ở Hà Nội sau hòa bình lập lại.

Đền Dâu, tên chữ là Thuận Mỹ linh từ (Thuận Mỹ từ), tọa lạc ở phố Hàng Quạt - Hà Nội, từ lâu đã được biết đến là một ngôi đền linh thiêng trong hệ thống Tam Tứ Phủ ở miền Bắc.

Đây là ảnh năm 1958 trong kho lưu trữ của EFEO Hà Nội.

Tam Quan đại đế và chùa Việt (bài của Diệu Hỷ VickyLe, năm 2023)

Một bài viết thú vị với nhiều tư liệu được tích lũy qua nhiều năm, đăng năm 2023 trên tạp chí Nghiên cứu Phật học.

Vấn đề "tam quan" tại Việt Nam thì trước đây nhóm các học giả Vương Khả rồi Cố Lạc Chân (Trung Quốc) đã để ý từ thập niên 1990. Họ có ghi chép thực tế và phân tích sơ qua trong các nghiên cứu đã công bố ở thời kì đầu tiên đó. Nhưng họ chỉ dừng lại ở đó, không đi sâu tiếp.

Một người có đi sâu thêm vào "tam quan" tại Việt Nam là Onishi. Chúng tôi đã đi điều tra điền dã trong nhiều năm, cơ bản là đã quần thảo hết ở các điểm mà Diệu Hỷ kể trong bài. Dần dần, chúng tôi nhận ra, vấn đề là "tam phủ" mà không phải "tam quan". Một số bài viết chung của chúng tôi đã nhấn mạnh vào "tam phủ" (hiện nay vẫn tiếp tục theo hướng này).

"Xuyên văn hóa" hay "xiên (táo) văn hóa" - trường hợp Hội đền Cô Tân An (Lào Cai) 2025

Một sự kiện xảy ra đầu năm 2025, nói lên nhiều điều thú vị.

Mình vẫn du lãng các điêm này, ví dụ đọc lại ở đây hay ở đây.

Văn nghệ Thứ Bảy : Đàm luận truyền thông tại VTV2 về tín ngưỡng thờ Mẫu (14/2/2025)

Một buổi nói chuyện, dạng đàm luận, cùng với thầy Trần Quốc Thêm (tức "thầy Trần" quen thuộc, một hậu duệ của dòng họ Trần Lê ở Phủ Giầy Nam Định - dòng họ đã sản sinh ra bộ Tam vị Thánh Mẫu Phủ Giầy).

Dòng họ Trần Lê đã di cư đến nhiều miền đất khác nhau. Một nhóm đã tới Thăng Long (Hà Nội) từ lâu. Các đền phủ thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh chính yếu ở Hà Nội đều có liên quan đến dòng họ Trần Lê. Tiêu biểu nhất là Phủ Tây Hồ.

Dòng họ Trần Lê đã đến Sài Gòn - Gia Định từ đầu thế kỉ 20, sau này đã lập nên Phủ Giầy Sài Gòn tại vùng đất mới. Dân Sài Gòn - Gia Định quen gọi "đền Phủ Giầy" hay "đền Phủ Giầy Sài Gòn", "Phủ Giầy Sài Gòn".

Quan Giám Sát trong đình thần Tứ Phủ

Sưu tầm dần các tư liệu.

Mở đầu là hát văn Huế.

"Thông minh chính trực, giúp nước phù đời, 

Quyền ông cai khắp hết mọi nơi".

Nhóm các vị thần Sát Hải ở Việt Nam - 1 (ghi chú về hội thảo ở Nghệ An)

Có một nhóm các vị thần được định danh là "Sát Hải". Chúng tôi có quan tâm đến nhóm các vị "Sát Hải" này nhiều năm nay.

Đây là một ghi chú về một hội thảo vừa tổ chức ở Nghệ An về vị thần "Sát Hải".

Maurice Durand (1914-1966) với công trình "Điện thần và hầu đồng ở Việt Nam" 1959 (giới thiệu của Đăng Thành)

Về tác giả Durand, trên Giao Blog có thể đọc lại ở đây hay ở đây.

Bài mới của Đăng Thành đăng tải trên trang Khoa học và Phát triển.