Thông tin Văn Nghệ : Nhà văn Vũ Thư Hiên đang ở Việt Nam (gom dần)

Nhà văn Vũ Thư Hiên, tác giả của nhiều tác phẩm (văn phẩm, dịch phẩm) mà Giao Blog vẫn thường đăng tải. Qua những dịch phẩm văn học Nga tuyệt vời, ông là một trong những người giúp chúng tôi yêu thích tiếng Nga và văn học Nga.

Thế hệ chúng tôi học tiếng Nga là ngoại ngữ chính. Bản thân tôi đã học tiếng Nga đến gần hết đại học (năm cuối cùng thì bỏ tiếng Nga do Liên bang Nga sụp đổ --- chúng ta chuyển thái cực quá nhanh !). May mắn là thời đó chúng tôi được học hai thầy siêu giỏi tiếng Nga là Trần Hưng (dạy ít) và Trần Khuyến (dạy chủ yếu). Thầy Trần Khuyến là một học sinh ban đầu tự học tiếng Nga, rồi tới học tại Nga, từng viết luận văn bằng tiếng Nga. Ông là phiên dịch của Hồ Chủ tịch. Ông thi thoảng cũng cho chúng tôi đọc tham khảo các dịch phẩm do dịch giả Vũ Thư Hiên thực hiện. Đến lúc đó, chúng tôi mới "ngấm" được một ít các thao tác chuyển ngữ tiếng Nga điêu luyện của nhà văn.

Với Giao Blog, trước đây, có một dịp, nhà văn Vũ Thư Hiên đã vào trả lời một câu hỏi do chính tôi đề xuất. Như một kỉ niệm, có thể xem lại trao đổi của nhà văn cho Giao Blog thời đó ở đây (tháng 10 năm 2013, tức cách nay khoảng 12 năm).

Chúng tôi đã nghe tin ông trở lại Việt Nam từ mấy năm trước. Hiện ông đã ngoài 90 tuổi và đang ở Hà Nội.

Có nhiều văn nhân gặp gỡ nhà văn, và thường có ghi chép gì đó thú vị. Giao Blog sẽ sưu tập dần, mà hôm nay là mở đầu với ghi chép của nhà văn Tạ Duy Anh (Fb Lão Tạ).

50 năm thống nhất đất nước (1975-2025), nhân vật của ngày 30/4/1975 kể chuyện : 19 (bài viết đầu tiên và những tấm ảnh của nguyên thượng tá Bùi Tín)

Ở một bài trước, tôi đưa nội dung cuộc phỏng vấn thực hiện vào năm 1981 đối với đại tá Bùi Tín (1927-2018). Có nguyên video màu, hình ảnh và âm thanh đều rất tốt, xem lại ở đây. 

1. Khi có mặt tại Dinh Độc Lập vào ngày 30/4/1975, quân hàm của cụ Bùi Tín là "thượng tá" - cũng là cao hơn cấp bậc "trung tá" của cụ chính ủy anh hùng Bùi Văn Tùng, và dĩ nhiên cao hơn hẳn cụ "đại úy" anh hùng Phạm Xuân Thệ. Thấp hơn về cấp bậc thì thấp hơn thiếu tướng Nam Long (phái viên của Bộ Quốc phòng lúc đó) và đại tá Nguyễn Công Trang (Phó Chính ủy Quân đoàn 2 lúc đó).

Dĩ nhiên, trong Dinh Độc Lập lúc đó, cấp "đại tướng" thì chỉ có cụ Dương Văn Minh. Sau này, khi xem các phân tích bằng căn cứ cụ thể thì thấy cụ "đại tướng" này lại rất "tâm đầu ý hợp" với một sĩ quan cấp thấp hơn mình rât nhiều là "đại úy" Phạm Xuân Thệ. Các căn cứ đều cho thấy, từ khi bị bắt sống trong Dinh Độc Lập, bị áp giải sang Đài Phát thanh Sài Gòn và tuyên bố đầu hàng tại đó, rồi được áp giải trở lại Dinh Độc Lập (để chuẩn bị bàn giao lại cho các lãnh đạo cấp cao của Quân đoàn 2 đã có mặt ở đó), thì nhất cử nhất động, cụ đại tướng Dương Văn Minh đều ngó trước ngó sau thông qua đại úy Phạm Xuân Thệ (lúc nào cũng lăm lắm chiếc búa của Thạch Sanh - tức khẩu K54 của mình, ngoài ra còn có rất nhiều K54 và AK của cả nhóm).

Một nét nghĩa "anh hùng" của đại úy Phạm Xuân Thệ ở thời khắc đó, có thể tóm tắt qua cấp bậc, mang tính vui vui vậy.

Hình ảnh anh hùng cụ thể chính là đó đấy. Không phải tìm đâu xa.

50 năm thống nhất đất nước (1975-2025), nhân vật của ngày 30/4/1975 kể chuyện : 7 (điện tín từ trung ương)

Ngày 8 tháng 4 năm 1975, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương quyết định thành lập Bộ Chỉ huy chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định. 

1. Tiếp đó, ngày 14 tháng 4 năm 1975, Bộ Chính trị phê chuẩn đề nghị của Bộ Tư lệnh Chiến dịch đặt tên cho Chiến dịch tiến công giải phóng Sài Gòn - Gia Định là Chiến dịch Hồ Chí Minh.

Người tham gia viết tiểu sử các lãnh tụ (Hồ Chí Minh, Trường Chinh) vừa qua đời : học giả Trần Đĩnh (1930-2022)

Với góc nhìn của tôi, cụ Trần Đĩnh là một học giả. Con người học giả bên trong ông, với tôi, được nhận ra sau những danh xưng "nhà báo Trần Đĩnh", "nhà văn Trần Đĩnh", "nhà dịch thuật Trần Đĩnh",...

Cụ vừa rời cõi tạm tại nhà riêng tại Tp. Hồ Chí Minh.

Trần Đĩnh đã tham gia viết tiểu sử lãnh tụ Hồ Chí Minh vào năm 1960 trong nhóm làm việc mà Tố Hữu đứng đầu (đọc lại trên Giao Blog ở đây).

Trần Đĩnh đã viết xong một bản nháp hồi kí của lãnh tụ Trường Chinh vào năm 1951 (đọc lại trên Giao Blog ở đây).

Sinh nhật lần thứ 120 của chí sĩ Phan Đăng Lưu (1902-2022) và chuyện nhanh về thanh niên xe ôm cùng quê

Hôm nay, ngày 5 tháng 5, là sinh nhật của cụ Phan Đăng Lưu (trên Giao Blog đã nói nhanh ở đây). Tối ngày hôm qua, các con cháu đã nhắn nhau qua zalo rằng:

"20h10 ngày 4/5/2022, VTV1 phát sóng bộ phim tài liệu "Đồng chí Phan Đăng Lưu- Nhà Cách mạng tiền bối xuất sắc của Đảng và cách mạng Việt Nam"." 

Minh đã xem chương trình trên VTV1 vào lúc hơn 8 h tối qua. 

Nhưng hôm nay, muốn ghi nhanh về chuyện người thanh niên cùng quê với cụ Phan Đăng Lưu đang chạy xe ôm ở khu vực các quận Thanh Xuân và Cầu Giấy mà mình mới gặp ngẫu nhiên trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay.

1. Đầu tiên, mới biết là cùng huyện Yên Thành. Rồi lúc sau, biết là cùng xã luôn. Tức đầy đủ là xã Hoa Thành huyện Yên Thành. Địa danh khu đó, từ xưa đã có nhiều chữ "Thành", như Tràng Thành, Đông Thành, Hoa Thành,...

Cán bộ công đoàn vùng mỏ Võ Huy Tâm viết về thợ mỏ (bản thảo đầu tiên qua lời kể Tô Hoài)

Gần đây, lúc du lãng xứ Quảng Yên ngày xưa (vùng mỏ Quảng Ninh ngày nay), chúng tôi đã đến thăm nhà thơ Trần Nhuận Minh tại tư gia (đã nói nhanh ở đây). Hôm đó, trong không khí vui vẻ đang nói về văn hóa vùng mỏ và văn hóa thợ mỏ, bác Trần kể nhanh một số kỉ niệm về nhà văn Võ Huy Tâm.

Bác Trần gợi ý cho chúng tôi chú ý đến mối quan hệ thân tình giữa nhà văn Võ Huy Tâm (trong tư cách người thợ mỏ và cán bộ công đoàn vùng mỏ) với ông Lành (tức nhà thơ chính trị gia Tố Hữu). Sẽ ghi lại cụ thể ở một dịp khác.

Bây giờ, thì đọc nhanh lời kể của nhà văn Tô Hoài, mới biết công lao rất lớn trong đào tạo Võ Huy Tâm của nhà văn đàn anh Nguyễn Huy Tưởng. Ông có cách đào tạo người thật hay, cách này đến nay vẫn thật sự có giá trị trong giáo dục. Chắc bác Trần Nhuận Minh mới chỉ biết đến vai trò của ông Lanh, mà chưa biết đến công đào tạo của Nguyễn Huy Tưởng trong tiểu thuyết Vùng mỏ.

Chiến thắng Điện Biên Phủ : bài thơ sớm nhất, vẫn là của C.B mục "Nói mà nghe"

Từ nhiều năm nay, Giao Blog đã có mục Nói lại mà nghe (ví dụ ở đây hay ở đây). Là phỏng theo Nói mà nghe của nhà báo C.B.

Hôm nay, ngày 7 tháng 5 năm 2019, kỉ niệm 65 năm chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ, thì qua phát hiện của nhà sưu tập Tạ Thu Phong quen biết của cộng đồng mạng, mới vỡ lẽ:

- Bài thơ sớm nhất mừng chiến thắng long trời lở đất này, không ai khác, là của chính nhà báo C.B. 

- Mà đó là bài viết cho mục quen biết Nói mà nghe !

100 năm Cách mạng Tháng Mười vĩ đại : bây giờ, là gái Nga sang Việt Nam bán dâm

"Lão nằm mơ nước Nga". Cách mạng Tháng Mười vĩ đại năm 1917 (đọc lại ở đây hay ở đây).

Tự nhiên như nhiên, một thời, chúng ta mơ nước Nga một cách kinh điển như vậy. Nằm ở Đại Việt và mộng tưởng nước Nga. Dĩ nhiên, nước Nga thì có các cô gái Nga.

Bây giờ, ở Việt Nam, có những cô gái Nga sang bán dâm và tổ chức bán dâm (cho người Việt Nam). Không chỉ ở Việt Nam đâu, du lãng đông tây trong khoảng 20 năm nay, thấy rõ hiện tượng "gái Nga" như vậy. Có tính chất "toàn cầu".

Cậu học trò của cụ Đinh Gia Khánh : từ sinh viên Khoa Ngữ Văn đến Bí thư Thành uỷ Hà Nội

Thầy Đinh Gia Khánh (1924-2003) vốn ở một tổ bộ môn trực thuộc Khoa Ngữ Văn của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, mà tổ này có tên gọi dân dã là Tổ Cổ cận dân. Tức là tổ về các môn "Văn học cổ Việt Nam", "Văn học Cận đại Việt Nam", và "Văn học Dân gian Việt Nam".

Gió lạnh đầu mùa, hiện lên rõ ràng là hình ảnh chị lao công gần nhà lưu niệm Tố Hữu

Buổi sáng của những ngày đầu tiên có gió lạnh ở Hà Nội, đưa trẻ con đi học và từ đó trở ra, thì hình ảnh nổi bật, hóa ra là các chị lao công trên các con đường góc phố.

Các chị bỗng nổi bật so với thường ngày.

Là bởi gió làm xào xạc lá, rác không tĩnh lặng như mấy hôm chưa có heo may mà cứ bay bay tứ tung. Vẫn những cái chổi tre ấy, độ một tuần trước, còn chưa chú ý, thì hôm nay cứ khua lên tứ tung. Người đi bộ, người cưỡi xe, qua lại, hầu như không làm các chị phải vướng bận gì với những cú khua lên tứ phía ấy. Rác từ dưới đất bay cả vào mặt người ta, cũng không hay.

Chổi tre chắc vẫn cứ thế từ hồi cụ Tố Hữu.

Một người nữa sinh ngày 5 tháng 5 : một cụ Phan nữa là đồ Nghệ

Cụ Mác thường được nhắc đến trong ngày sinh nhật mùng 5 tháng 5. Có một danh nhân nước Việt sinh trùng ngày đó.

Người đó là cụ Phan Đăng Lưu (1902-1941). Hồi nhỏ, được học chữ Hán theo lối cử tử ở gia đình, nên sau này dù đã Tây học, đi hoạt động cách mạng, nhưng trước sau vẫn là một anh chàng "đồ Nghệ" chính hãng. Phan nổi tiếng cả một vùng bởi viết bút lông tuyệt giỏi, trí nhớ siêu phàm, thông kinh bác sử.

Phan Đăng Lưu (1902-1941) qua hồi tưởng của lớp đàn em, là Trần Văn Giàu và Tố Hữu

Thơ vịnh 99 nhà văn Việt Nam hiện đại của Nguyễn Khôi, cùng những bình luận

Đầu tiên là nguyên bản thơ vịnh của Nguyễn Khôi.

Sau đó là những lời bình luận (đưa vào phần bổ sung).

Những cô gái Sông Hương đầu thế kỉ 21 (điểm tin từ báo chí chính thống)

Cô gái Sông Hương là vận dụng ý thơ của Tố Hữu trong tập Từ ấy.

Từ ấy đến giờ cũng tới cả thế kỉ rồi.

Văn nghệ Thứ Bảy : Một hội thảo về Tố Hữu - nhà thơ 95 tuổi

Hội thảo do nhóm của ông Hoàng Chương tổ chức. Nguyên văn lời ông:

"chịu khó tập trung, đừng nói chuyện, đừng bỏ ra về, bỏ về là có tội với tiền nhân. Tôi sức khỏe như thế này không bao giờ đau ốm vì tôi thờ các vị tiền nhân hết mình, các vị tiền nhân luôn phù hộ tôi".

Ghi chép về lá cờ đầu của văn học cách mạng (một Huy Đức khác)

Đón đọc thơ Tết của Trần Đĩnh

Thơ đăng trên báo Nhân Dân số Tết năm Tân Sửu.

Thơ Tố Hữu : "Cho thịt da em lại nở trắng ngần"

Lớp trẻ có lẽ rất ít người biết đến nữ anh hùng Trần Thị Lý (người Điện Bàn, Quảng Nam). 

Nhà thơ Tố Hữu đã viết tặng nữ anh hùng Trần Thị Lý những vần thơ như thế.

Khổ thơ đó như sau (lấy từ website huyện Điện Bàn):

"Anh Lưu anh Diểu dạy con đi" : vần thơ Tố Hữu và những người anh cách mạng nhóm Tân Việt

Anh Lưu trong bài thơ của Tố Hữu chính là Phan Đăng Lưu.

Ông cụ là nhóm Tân Việt cùng với Đào Duy Anh. Và buổi ban đầu, Lê Duẩn cũng thuộc nhóm Tân Việt.