Các thư viện tư nhân mảng quân đội và quốc phòng

Hiện nay, đang có nhiều thư viện tư nhân được thành lập.

Mở riêng entry này để sưu tầm về các thư viện tư nhân mảng quân đội và quốc phòng. Điểm đầu tiên là Thư viện Đại tướng Lê Đức Anh.

Mất sách nguyên gốc ở kho của Viện Nghiên cứu Hán Nôm (sưu tầm từ tháng 1 năm 2025)

Cuối năm, mấy ngày này, có mấy bác hỏi mình về vấn đề sách cổ của kho Viện Nghiên cứu Hán Nôm bị mất. 

Mình là độc giả của kho sách này từ năm 1990 - khi Viện Nghiên cứu Hán Nôm còn ở trên đường Lý Thường Kiệt (đằng sau Viện Thông tin Khoa học Xã hội).

Lúc kho sách, cùng cả Viện Nghiên cứu Hán Nôm được chuyển về đường Đặng Tiến Đông, rồi phục vụ lại, mình cũng tới đọc thường xuyên, chắc là tập trung nhất trong các năm 1992-1993-1994-1995-1996.

Sau năm 1997 thì mình không có điều kiện đọc chuyên tâm như trước. Chỉ thi thoảng đến đọc nhanh (có khi chỉ một buổi, có khi một vài ngày).

Đại khái là nhiều kỉ niệm với kho sách của Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

Bây giờ, từ tháng 1 năm 2025, sưu tập dần các thông tin về việc mất sách - mà dư luận đã quan tâm từ nhiều năm nay. Mở đầu là một bài của học giả Phạm Hoàng Quân đăng năm 2023 trên báo.

Hệ thống thư viện cấp quận của Hà Nội hiện nay - ghi chép nhanh tháng 6 năm 2023

Bước vào nghỉ hè, bọn trẻ muốn đến đọc thử ở thư viên gần nhà. Tôi gợi ý về "thư viện quận", rồi vào tìm hiểu ngay.

Chiều 27/6, tôi tới thư viện quận Cầu Giấy trên đường Nguyễn Phong Sắc, lúc đó đã hơn 4 h chiều, thấy cổng dạng tự động được đóng kĩ, gọi người thì không thấy. Phòng bảo vệ cũng không có ai trực. Nhìn vào thì thấy có một tốp thợ đang làm gì đó ở bên trong tầng 1. Nhìn lên tầng 2 thì thấy hình như có biển cấm vào.

Vẫn tạm thời xem như mình đến muộn (dù mới hơn 4 h chiều), nên lặng lẽ ra về. 

Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và những vụ mất sách lớn đầu thế kỉ XXI

Đã có một số vụ mất sách lớn ở Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Đầu tiên là cần nhắc đến vụ thuổng hàng nghìn cuốn sách trong kho của Thư viện Khoa học Xã hội (thuộc Viện Khoa học Xã hội tại Tp. Hồ Chí Minh). Vụ này bị phát giác vào cuối năm 2002. Thủ phạm trộm sách là một bảo vệ.

Sau đó, sang năm 2004, lại phát giác việc khoảng 20.000 cuốn sách bị mất tiếp, cũng là Thư viện Khoa học Xã hội nói trên.

Mấy vụ lẻ tẻ khác thì không tính.

Thế rồi, đến cuối năm 2022, công luận biết đến việc mấy chục cuốn sách Hán Nôm bị biến mất khỏi kho sách của Viện Nghiên cứu Hán Nôm (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam).

Khảo sát sơ bộ kho sách chữ Nôm ở Thư viện Quốc gia Việt Nam (bài Phạm Thế Khang)

Tài liệu lưu trữ ở Việt Nam : Luật Lưu trữ 2011 (có hiệu lực từ 1/7/2012)

Luật này là thay cho pháp lệnh về lưu trữ quốc gia trước đó.

Đọc sách báo Miền Nam (một ít trang chuyên tải)

Đã có một chương trình "Những cuốn sách vàng"

Không rõ là chương trình đó hiện nay ra sao rồi. Cơ quan/tổ chức chủ trì và cơ chế vận hành của nó như thế nào ?

Tôi chưa hề biết đến chương trình này. Nên lúc đọc đến chữ "chủ sách" thì mới đầu còn chưa rõ là gì. Bây giờ, tạm hiểu "chủ sách" chỉ đơn giản là người sở hữu (đang sở hữu) cuốn sách đó.

Ngô Đình Nhu trong phác họa như một nhà lưu trữ quan trọng của Việt Nam thời kì 1938-1946 (bài Đào Thị Diến)

Đáng tiếc là chúng ta chưa từng đọc một văn bản tiếng Việt nào của ông Ngô Đình Nhu (1910-1963) về lịch sử - văn hóa Việt Nam. Phải chăng là ông chưa từng viết ?

Luận văn tốt nghiệp đại học viết bằng tiếng Pháp của ông thì gần đây, khi viết bài, tôi đã điểm qua. Ông có những kiến giải riêng, thú vị về ghi chép của người phương Tây về Việt Nam trong khoảng các thế kỉ 17-19.

Bài vốn đăng trên tạp chí Xưa & Nay năm 2014.

Thế là thành thư viện

Ở ta, trong khoảng 10 năm trở lại đây, có nhiều thư viện tư nhân (thư viện gia đình) được mở ra. Như một nỗ lực đắp trống cho hệ thống thư viện nhà nước đang còn tồn đọng quá nhiều vấn đề. Xắn tay vào cuộc là như vậy.

Có một sự khác nhau nào đó giữa hai thư viện (Quốc gia, và Học viện Tài chính)

Học viện Tài chính có một Trung tâm điện tử (ở đây). Đôi khi tìm kiếm tư liệu, tôi có ghé qua.

Thư viện Quốc gia thì ở đây.

Chỗ khác nhau thì như sau. Nêu ví dụ cụ thể.