Về đạo sắc "Tử Dương thần từ" sớm nhất hiện còn (bài của Cung Văn Lược và Chu Quang Trứ, 1995)

Bài trên số 1 năm 1995 của hai học giả Cung Văn Lược và Chu Quang Trứ.

1. Thú vị nhất của làng Tía là cho cùng một vị thần, thì có hai văn bản sau:

- sắc phong niên hiệu Sùng Khang 9 (1574) là của nhà Mạc (nhà Mạc thời kì Thăng Long - Dương Kinh).

- thần tích thì mang niên đại Hồng Phúc 1 (1572) của nhà Lê (lúc đó nhà Lê còn ở vùng phía Nam, gọi là Nam triều, chưa có quyền lực gì ở ngoài Bắc).

2. Hai tác giả nhận định về việc này như sau:

"Với niên đại 1574, chúng tôi được biết đây là đạo sắc sớm nhất ở nước ta còn giữ được đến nay. Chỉ điều này thôi cũng khẳng định đạo sắc này là một di vật lịch sử - văn hoá - nghệ thuật quí báu. Niên hiệu Sùng Khang là của Mạc Mậu Hợp. Ông vua này lên ngai vàng từ khi còn 2 tuổi, rồi trị vì những 30 năm (1562-1592), là vua cuối cùng của triều nhà Mạc ở Thăng Long, từng thay đổi niên hiệu tới 6 làn với ý mỗi khi gặp phải “vận đen”, thì thay tên đổi hiệu, để tìm cầu vận hội mới tốt đẹp hơn. Chính đời Mạc Mậu Hợp chiến tranh với Lê - Trịnh diễn ra liên miên, song thủ công nghiệp và kinh tế hàng hoá lại phát triển, nhiều di tích văn hoá - nghệ thuật được xây dựng và rất được lòng dân, nhất là với xứ Đông quê hương của nhà Mạc."

Và như sau:

"Đạo Sắc đền Thần ở Tử Dương (Tía) cũng tương ứng với loạt Thần Phả sớm nhất, hiện được biết, do Hàn lâm Viện Đông Các Đại học sỹ Nguyễn Bính phụng soạn, với niên đại Hồng Phúc nguyên niên (1572), theo niên hiệu của vua Lê Anh Tông thuộc Nam triều. Như vậy có lẽ vào nửa thế kỷ 16, trong lúc chiến tranh Nam-Bắc triều gia tăng, các triều đinh Lê-Trịnh và Mạc đều tìm đến sức mạnh Thần Linh, tranh thủ phong Thần và nâng cấp đến thờ Thần. Và nhờ đó, về văn hoá và lịch sử, chúng ta có thêm một nguồn tài liệu thành văn nữa là Thần phả và sắc phong, văn tự hoá được nhiều tư liệu truyền miệng đương thời."

3. Ý kiến bước đầu của tôi:

- Sắc phong thì chuẩn, bản nguyên thời Mạc, niên đại chính xác là Sùng Khang 9. Nhà Mạc đang thống quản Thăng Long và vùng phụ cận (mà lãnh thổ toàn bộ là cả miền Bắc ngày nay, xuyên cài những vùng ở miền Trung đang tranh giành với thế lực Lê - Trịnh - lúc là đất Mạc, lúc lại thành đất Lê, rồi lại thành đất Mạc, vân vân).

- Thần tích thì rất khó xác định ! Lúc đó, vua Lê còn ở tận tít mù khơi, làm sao mà thống quản được bách thần vùng Thăng Long và phụ cận. Cho nên, dù có ghi là Nguyễn Bính soạn ở niên hiệu Hồng Phúc 1 thì cũng là tạm biết vậy.

Khảo sát sơ bộ kho sách chữ Nôm ở Thư viện Quốc gia Việt Nam (bài Phạm Thế Khang)

"Thụ hàng thành" (thành nhận sự đầu hàng của đối phương) có từ thời Đường, chứ đâu phải mãi hồi nhà Mạc

Đang vội, nên chỉ ghi nhanh vậy.

Vì hôm nay, lúc đi đường, có người hỏi mình về cái gọi là "thụ hàng thành".

Mình trả lời nhanh: sẽ viết thành bài học thuật sau, nhưng đại khái đó là khái niệm đã có từ thời nhà Đường ở Trung Quốc (tạm tính thế kỉ IX), mà không phải xuất hiện ở thời Minh chinh phục nhà Mạc bên ta (thế kỉ XVI).

Thụ hàng thành xuất hiện nhiều trong thơ Đường thơ Tống.

Lâu nay, nữ học giả Trần Thị Băng Thanh nhiều lần mang cái gọi là "thành nhận đầu hàng" ra để nói rằng, cái thành ấy là gắn với việc Mạc Đăng Dung sang đầu hàng nhà Minh, và đại khái là thành nỗi giận của trí thức Đại Việt các đời về sau !

Sai bét ! Sẽ chỉ ra từng điểm một rõ ràng sau. 

Đọc lại việc cô Băng Thanh phản đối việc Hà Nội đặt tên đường Mạc Thái Tổ và Mạc Thái Tông, nhiều năm về trước, ở đây. 

Cũng đọc lại việc cô Băng Thanh vội vàng tin theo tư liệu nghiên cứu giả mạo của ông Trần Đại Sĩ (hoàn toàn bịa đặt) để viết bài học thuật, đăng trên các tạp chí học thuật như Tạp chí Hán Nôm hay một số tạp chí khác thuộc hệ thống Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cũng mấy năm trước rồi, ở đây.

Ông Trần Đại Sĩ là một chuyên gia làm hàng giả, nhưng rất lạ, mới đây lại được tôn vinh ở Đại Việt, có được ông Dương Trung Quốc trao bằng ở đây.