Cải cách hành chính 2025 : đất nước thu gọn số lượng tỉnh còn hơn 30 và lịch sử lặp lại (1830s, 1975, 2025)

Thời Minh Mệnh nhà Nguyễn, vào thập niên 1830, từng có bộ khung hơn 30 tỉnh (đúng là 31 tỉnh).

Sau nhiều lần thay đổi, bộ khung triển nở thành hơn 60 tỉnh. Tức coi như gấp đôi.

Sau khoảng 200 năm, tính từ thập niên 1830, bộ khung lại rút gọn thành hơn 30 tỉnh (đúng là 34 tỉnh/thành).

Thật ra, sau tháng 4 năm 1975, khi Việt Nam thống nhất hai miền Nam Bắc, cũng có gần 40 tỉnh thôi (xem bản đồ in tháng 4 năm 1976 ở bổ sung).

Lịch sử Việt Nam có biên giới : Khu vực nước Thủy Xá và Hỏa Xá trên bản đồ triều Nguyễn

Về lịch sử Việt Nam không biên giới thì xem lại ở đây.

Về các vị vua của Tây Nguyên, gọi là Vua Nước và Vua Lửa, hay Thủy Xá và Hỏa Xá, thì gần đây có một hội thảo khoa học ở đây (tổ chức tại vương quốc của Hỏa Xá, nay là Plei Ơi thuộc tỉnh Gia Lai).

Chầu văn của tín ngưỡng Tam Tứ Phủ về Thủy Xá và Hỏa Xá thì có thể nghe lại video ở đây.

Tây Nguyên những ngày nắng lửa tháng 3 năm 2005

Chúng tôi tới Tây Nguyên đợt này, vào những ngày hạ tuần tháng 3 năm 2025, để dự lễ Cầu Mưa của Vua Lửa (Pơtao Apui).

Vua Lửa và Vua Nước là hai vị vua đích thực của Tây Nguyên. Họ từng là chư hầu của nước Chiêm Thành, lại đồng thời là chư hầu của Đại Việt. Cuối cùng, thì Chiêm Thành đã hoàn toàn nhập vào Đại Việt. Thân phận của hai vị vua Tây Nguyên thì vẫn là chư hầu của Đại Việt, nhưng vẫn chưa quên mình còn là chư hầu của Chiêm Thành.

Hình ảnh Vua Nước và Vua Lửa bàng bạc giữa núi rừng Tây Nguyên đang đô thị hóa rất nhanh chóng. Hình ảnh Vua Nước và Vua Lửa vẫn in dấu đâu đó ở các loại hình nghệ thuật truyền thống tiếp nối đến đương đại của cả Kinh, Chăm, các tộc người Tây Nguyên.

Quan Giám Sát trong đình thần Tứ Phủ

Sưu tầm dần các tư liệu.

Mở đầu là hát văn Huế.

"Thông minh chính trực, giúp nước phù đời, 

Quyền ông cai khắp hết mọi nơi".