Mùng 3 tháng 3 âm lịch năm 2022 : tảo mộ ở khu vực người Nùng An tại huyện Lục Yên (Yên Bái)

Ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch năm nay, chúng tôi du lãng ở khu vực huyện Lục Yên thuộc tỉnh Yên Bái.

Lịch âm lịch dương năm này trùng ngày. Mùng 3 tháng 3 âm lịch là ngày 3 tháng 4 dương lịch.

Ngày xưa, hồi tuổi 20, chúng tôi đã du lãng Lục Yên, có kết hợp ngó xem tình hình khai thác đá quí rất sôi động. Khi đi xe hàng từ Phố Ràng (tức Bảo Yên) sang, khi bám càng được xe zép của huyện, khi thì lại tự đi bằng xe Mink (hồi đó chưa phải sử dụng mũ bảo hiểm).

Quê hương đổi mới từng ngày : đường đến trường nay đã khác rồi, ở vùng Phố Ràng

Dịp cuối năm, những ngày lạnh giá đầu tiên của mùa đông 2017, chúng tôi lên Phố Ràng. Vẫn còn dư âm của ngày 20 tháng 11.

Thời gian trôi quá nhanh, chỉ đấy mới đấy đã sắp hết một năm, rồi cứ năm nay khất sang năm sau. Trở lại bản, là cũng sắp bốn năm rồi còn gì.

Trước và trong ngày "4 trong 1" năm 2016

Một ngày thời tiết Hà Nội tương đối đẹp. Không quá nóng. Tuy có lúc có ít hạt mưa rắc xuống.

Ở nơi địa đầu tổ quốc, cách Hà Nội tới khoảng gần 400 cây số, thì đại khái như sau:

Chiếc điếu cày hút thuốc lào của Chúa Bầu

Sở dĩ gọi là chúa Bầu là vì tiểu triều đình của ông dũng tướng này (vốn là tướng cướp, rồi được triều đình nhà Lê phong tước cao) đóng tại thành Bầu. Mà thành Bầu thì ở trên gò Bầu. Có thể gọi là "vương quốc Bầu".

Tài liệu chính thức mình đã kiểm chứng, thì cái tên "Bầu" của ông chúa này đã được ghi vào văn bản vào năm 1626. Có thể xem là cái mốc sớm nhất.

Còn lại, thì chỉ một ít mảnh bia vỡ nham nhở. 

đường lên lớp học cũng là đường sang đền Bảo Hà, giờ này là đây

Hát Phưn của người Nùng ở Yên Bái

Đã có một cuốn sách chuyên đề của tác giả quen biết Triệu Thị Mai. Sách đồng dạng như vậy ở Quảng Tây và Vân Nam, mấy năm gần đây, được xuất bản nhiều.

Kể chuyện Nùng : người Nùng ở Yên Bái

Từ hôm nay, nếu không vướng bận về thời gian quá, mỗi ngày kể một chuyện về người Nùng và các tộc gần gũi.

Cụ Nguyễn Ái Quốc lúc về Cao Bằng đầu thập niên 1940 (theo bố trí đầu tiên của nhóm Hoàng Văn Thụ), đóng giả làm một ông già người Nùng. Một người Nùng biết nói tiếng Việt và tiếng Quảng Đông. Mà không phải người Tày. 

Ẩn ý sâu xa chính là ở chỗ: làm sao không chọn tộc danh Tày, mà lại là Nùng. Dù nhóm Hoàng Văn Thụ thì cứ khuyên cụ nên "hóa Tày". 

Tới thăm cung đường mà ông Bảy đền Bảo Hà bắt đúng 7 người

Hôm qua, đã ghi lại tin đồn.

Hôm nay, tới tận nơi để mục kích sở thị.

Tạm đưa một cái ảnh, do chính tôi vừa chụp, ở chính nơi chiếc xe xấu số đã lao xuống:

Chuyện vãn trên đường du lãng : Ông Bảy đền Bảo Hà bắt đúng 7 người

Đó là lời đồn đang thấy rộ lên ở khu vực mấy huyện nằm giáp ranh giữa hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái. Tôi chỉ ghi chép lại mà thôi.

Hôm trước, trên đường lữ du, chợt nhớ đến chuyện nhà văn/nhà thơ Thanh Tịnh bị Thánh Mẫu ở điện Hòn Chén phạt hồi cuối thập niên 1930.

Lúc ấy, cũng đã viết: "Phố Ràng được nối với đền Bảo Hà (thờ ông Bảy Bảo Hà) bằng một đoạn đường nhựa, nhưng hiện rất xấu, ổ gà ổ trâu có thể làm xe của bất cứ ai cũng bị mắc kẹt, trừ khi đó là loại dã chiến chuyên chạy đường rừng. Cũng may, xe mình chạy là loại có thể đi cả trên bờ ruộng".

Ảnh trong tư liệu dán cuối entry

Bây giờ, đang ở khu vực đền Bảo Hà, nghe chuyện người dân nói việc: mới đây, chỉ cách nay độ hai tháng, ông Bảy ở đền Bảo Hà vừa bắt 7 người. Đại khái họ kể rằng, có một đoàn con hương đệ tử hơn 40 người từ Hải Phòng tới đến Bảo Hà để dâng lễ, bằng xe hành hương hạng sang, giữa chừng quay lại (do đường từ Phố Ràng đến đền Bảo Hà xấu quá), và trên đường quay lại thì bị gặp nạn (xe lao xuống vực). Có 7 người đã tử nạn ngay tại chỗ.