Văn nghệ Thứ Bảy : Thái Bình với Búp Trên Cành 40 năm, và nhìn nhanh Thái Nguyên

Có hai tỉnh Thái của Đại Việt ngày nay, là Thái Bình và Thái Nguyên. Có rất nhiều người ở Thái Bình lên Thái Nguyên lập nghiệp.

Không phải là một đối sánh về hai tỉnh Thái, mà muốn cập nhật tình hình hiện nay trong việc bồi dưỡng năng lực viết cho giới trẻ của hai tỉnh.

Tỉnh Thái Bình đã có được một truyền thống Búp Trên Cành đáng trân trọng. Vào mùa hè năm 2019, là tư cách một trong những người có đóng góp lớn cho truyền thống Búp Trên Cành ngay sau ngày 30/4/1975, nhà thơ Kim Chuông (quê gốc Vĩnh Bảo - Hải Phòng), có cho đăng tải một bài viết mang tỉnh nhìn lại và khái quát bức tranh hiện tại của Búp Trên Cành. Xem cụ thể ở dưới.

Xuân 2018 "Văn nghệ Thái Bình": thơ và tạp văn của Nguyễn Thúy Hằng

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 18 (Bùi Thị Thanh Huyền)

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 17 (Nguyễn Thị Hạnh, ở Đông Hưng)

Cái Hạnh ngồi cạnh cái Huê
Cái Huê ngồi kề cái Lý
Cái Lý bắt bí cái Huyền
Cái Huyền ngồi liền cái Biển
(Đọc toàn văn bài vè này ở đây)

Chị Hạnh có tên xuất hiện đầu tiên trong bài vè nói trên (một bài vè được chép lại theo trí nhớ đáng khâm phục của người bạn cùng lứa là Bùi Thị Sóng Biển). Đồng thời, chị cũng là người đạt giải trong một cuộc thi viết cho thiếu nhi toàn quốc năm 1977. Bởi vậy, đây là lớp anh chị đầu tiên của gia đình Búp trên cành, cách xa lứa của chúng tôi.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 16 (Trương Thị Hảo, ở làng Trình Phố)

"Không béo mà cũng chẳng còm
Là Trương Thị Hảo như con Thạch Sùng

Lí nhí là bạn Vương Hùng
Tiếng nói như tiếng kèn đồng bị hen"

(thơ của gia đình Búp trên cành, theo hồi ức của Bùi Thị Biên Linh, 2016)

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 15 (Trần Thị Thu Huê, ở Kiến Xương)

Ngày mưa đọc Mưa ở Quảng Nạp của Trần Thị Thu Huê. Đó là một trận mưa ở thời Hợp tác xã trước Đổi Mới.

Cuối truyện Mưa ở Quảng Nạp có ghi chú với nội dung: năm 1978 thì tác giả 12 tuổi. Như vậy, chị Huê là lớp anh chị thời kì đầu tiên của gia đình Búp trên cành, mà lớp sau như chúng tôi thì chưa từng gặp mặt ở ngoài đời thực.

Quảng Nạp là một cái tên giống nhau của nhiều làng xã vùng Bắc Bộ. Trên đường du lãng, tôi mới biết đến Quảng Nạp ở Nam Định, rồi Thái Nguyên, và Thanh Hóa. Bây giờ thì biết thêm: có Quảng Nạp ở  ngay Thái Bình !

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 14 (Đỗ Thị Mai Hương, ở Hưng Hà)

Chị Mai Hương đã đạt giải báo Thiếu niên Tiền phong từ năm 1977 với bài "Thăm nhà Bác Hồ". Chị còn đạt nhiều giải thưởng nữa, mà lần cuối cùng là năm 1980 (xem lại ở đây).

Mai Hương có lẽ là cùng một lứa với nhóm các chị Bùi Thị Thanh Huyền, Phạm Thị Lan Anh, nên có thể có mặt ở tấm hình dưới đây (hình do chị Lã Thị Bắc Lý đưa lên mạng trong thời gian gần đây).

Văn nghệ Thứ Bảy : Nhớ về tạp chí "Búp trên cành", và những ý tưởng khôi phục

Búp trên cành là một ấn phẩm dành riêng cho sáng tác của thiếu nhi, bắt đầu được ấn hành từ trước Đổi Mới của Thái Bình.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - Số mở (Chu Xuân Giao, ở Trình Phố)

Người Việt Nam trong khoảng mấy thập niên gần đây có tục mới là tránh số 13. Ngay tại địa bàn khu phố của tôi bây giờ, mới đánh lại số nhà năm ngoái, phía UBND phường và tổ dân phố đã quyết định bỏ luôn số 13 (từ 11 sẽ chuyển luôn sang số 15).

Bởi vậy, đã lựa chọn từ đầu để sao cho các anh các chị và các bạn, rồi các em của mình trong gia đình Búp trên cành ngày xưa, không ai bị mang số 13. Số ấy, sẽ đến lượt, và tôi đặt là số mở.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 12 (Nguyễn Minh Đức, thị xã)

Bắt đầu viết từ ngày 9/7/2017

Giật mình, vì cái tên quen thuộc đến kì lạ. Vì ít nhất, có tới ba hay bốn người bạn cùng mang tên Nguyễn Minh Đức ! Ví dụ, trên blog này, đã có đi một tin ngắn về huynh Nguyễn Minh Đức ở Đại học Tổng hợp Hà Nội ngày trước (ở đây, tháng 8/2016).

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 11 (Đặng Thị Duyên, ở thị xã)

Bắt đầu từ ngày 17/6/2017

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 5b (Bùi Vân Anh, ở thị xã)

Hôm nay, kiểm lại theo mục lục của bản in năm 1990, thì thấy bản đang đi trên blog này của mình đã để "lọt" mất chị Bùi Vân Anh.

Chị Vân Anh hơn lứa chúng tôi chỉ một năm. Sau này vào trường chuyên tỉnh, chị học trên bọn tôi một lớp.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 10 (Phạm Thị Ngọc Châu, ở Đông Hưng)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990

Chị Ngọc Châu hiện là cô giáo dạy văn ở trường PTTH Bắc Đông Quan (Thái Bình) hay một trường nào đó (hiện tôi chưa rõ). Với tôi, chị là người nhận ra dễ nhất/nhanh nhất trong số các anh chị lứa trên, ngay từ những cái ảnh đầu tiên hiện lên trên Fb (đã post ở đây, và ở đây).

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 9 (Vũ Thị Chín, ở Vũ Thư)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990

Có lẽ chị Chín là lớp anh chị cách xa chúng tôi về tuổi. Bởi trong truyện của chị có những từ mà đến thời chúng tôi không còn sử dụng nữa. Chẳng hạn, từ "bình nhật".

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 8 (Nguyễn Thành Chung, thị xã)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990

Ở bản in năm 1990, Chung được chọn một truyện thuộc phần Văn với tiêu đề "Cánh chim". Những dòng ghi cuối cùng là "Trại sáng tác 1988" và "13 tuổi, thị xã Thái Bình". Như vậy, có cơ sở để suy nghĩ rằng, Trung sinh năm 1975 và có mặt trong trại sáng tác năm 1988. Đó là lớp đàn em kề cận của tôi.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 7 (Đỗ Thanh Bình, thị xã ngày trước)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990
.

Ngày ấy, mới là "thị xã", chỉ một vài vòng xe đạp là đã hết đất. Bây giờ lên "thành phố" với nhiều khu đô thị mới, nhà cửa san sát. Vincom của anh em nhà họ Phạm đã choán mất cả khoảnh đất thoáng nằm gần chính giữa. Bọn chúng tôi hầu như xa lạ với "thành phố" bây giờ, mà chỉ ngấm chất "thị xã" của ngày ấy thôi.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 6 (Bùi Thị Sóng Biển, ở Đông Hưng)

Post lần đầu tiên ngày 16/2/2017, và đưa bổ sung dần lên, hoàn thành ngày 20/2/2017.

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990.

Một người thuộc lứa anh chị đầu tiên (tụ hội ngay sau năm 1975, với hồi tưởng lại của chính chị Sóng Biển ở đây - mục bổ sung 4, viết tháng 8 năm 2016). 

Do cách xa về tuổi, nên chúng tôi chưa gặp chị trực tiếp ở ngoài đời thực bao giờ.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 5 (Phạm Thị Lan Anh, ở Đông Hưng)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990

Chị Lan Anh thì, hiện tại, tôi không có bất cứ kí ức nào. Cũng có thể chưa từng gặp trực tiếp lần nào trong những năm đó, bởi cách xa về lứa tuổi. Các anh các chị có thể là những lứa sớm trước Đổi Mới, còn chúng tôi (Nguyễn Thúy Hằng, Nguyễn Thúy Hoàn, Bùi Trung Hiếu,...) là những lứa muộn buổi "tranh minh" của Đổi Mới.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 4 (Nguyễn Thị Hoài Anh, phố huyện Kiến Xương)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990

Bản in năm 1990 ghi chú về tác giả là: Nguyễn Thị Hoài Anh, 14 tuổi, Vũ Quý - Kiến Xương.

Nếu tôi nhớ không nhầm thì là chị Hoài Anh mà nhà có kinh doanh một hiệu sách tư nhân ngay trên mặt phố huyện Vũ Quý. Sau này, mãi đến trước khi đi đại học, tôi vẫn thi thoảng ghé thăm.

Không phải ngay từ đầu tôi đã biết nhà chị có hiệu sách. Mà thật ra, tôi tạt ngang hiệu sách một lần nào đó, và thấy chị cùng đứng bán ở bên trong.

Chúng tôi đã viết ở tuổi lên mười - 3 (thống kê giải thưởng 1977-1988)

Theo đúng thứ tự trong nguyên mục lục của bản in 1990