100 năm nhìn lại : ảnh mộ danh sĩ Trương Hán Siêu năm 1925

Trong hội thảo vào ngày 27/5/2025, tại Ninh Bình, về danh sĩ Trương Hán Siêu (hội thảo được tổ chức bởi UBND tỉnh Ninh Bình và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), đã giới thiệu nhanh ở đây, một vấn đề đặt ra cho học giới: tìm lại mộ phần của cụ Trương Hán Siêu.

Đại diện cho Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Ninh Bình là học giả quen biết Trương Đình Tưởng (Chủ tịch Hội) cho cho biết: hiện đang thiếu tư liệu về mộ phần của cụ Trương Hán Siêu, chưa xác định được vị trí ở đâu.

Đáp ứng đòi hỏi về tư liệu, ngay lúc đó, tại hội trường, học giả Nguyễn Hữu Sơn (Viện Văn học - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) và tôi (chủ nhân Giao Blog), là hai người đã thấy tấm ảnh chụp năm 1925 của mộ phần cụ Trương Hán Siêu đã giới thiệu về bức ảnh đó. Chúng tôi cùng biết tấm ảnh đó từ lâu (đinh ninh mọi người cũng đã biết như mình, nhưng khi nói ra, mới biết là không phải như đinh ninh).

Văn nghệ Thứ Bảy : sau 100 năm (2025), đọc lại hướng dẫn du lịch Phủ Giầy ở làng Tiên Hương vào năm 1925

Ở đây sử dụng tư liệu mới viết bằng văn tự mới (quốc ngữ, tiếng Pháp,...), mà tạm thời chưa sử dụng tư liệu cũ viết bằng văn tự cũ (Hán Nôm), để ai đọc cũng hiểu.

Phủ Giầy, tức ngôi đền lớn thờ phụng hệ thần Liễu Hạnh công chúa, tọa lạc tại làng Tiên Hương (tức "xã Tiên Hương" thuộc tổng Đồng Đội huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định thời Nguyễn).

Nay "xã Tiên Hương" thời Nguyễn ấy đã thành "thôn Tiên Hương" thuộc vào xã Kim Thái huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định. Xã Kim Thái hiện nay có mấy thôn, thì mỗi "thôn" là một "xã" của thời Nguyễn.

Phủ Giầy ở làng Tiên Hương. Phủ Giầy là gắn với làng Tiên Hương. Phủ Giầy có nghĩa gốc là chỉ ngôi Phủ ở làng Tiên Hương. Sau này, Phủ Giầy được mở rộng nghĩa, là chỉ một vùng rộng lớn có nhiều đền phủ châu tuần ở xung quanh, mà trung tâm thì chính là Phủ Giầy. 

Bản thân ngôi "Phủ Giầy" ấy còn được quen gọi bao đời nay là "Phủ Chính".

Đây là điều hiển nhiên bao đời nay.

1. Sau ngày Chợ Phủ Giầy năm 2025 (bây giờ được UBND huyện mở rộng qui mô và định danh là "Chợ Viềng Xuân" ở huyện Vụ Bản), hãy thử đọc một tư liệu chính qui của nhà nước năm 1925 về việc hướng dẫn du lịch Phủ Giầy lúc đương thời.

Đọc tư liệu đưa lên ở dưới.

Ảnh: Tư liệu in chính thức của nhà nước năm 1925 với nội dung hướng dẫn du lịch về Phủ Giầy ở làng Tiên Hương (huyện Vụ Bản)