Thiền sư Tính Định (1842-1901) người khai mở sơn môn Xiển Pháp (Hà Nội) - một cuốn sách sắp ra lò

Về thiền sư Tính Định, có thể đọc nhanh trên Giao Blog, ở đây hay ở đây.

1. Đại khái, thiền sư là người cùng thời với các vị Trương Vĩnh Ký (1838-1898) và Huỳnh Tịnh Của (1830-1908).

Thiền sư là người ở lớp sau Tôn Thọ Trường (1825-1877) một chút, và ở trước Kiều Oánh Mậu (1853-1912) một chút.

Chúng tôi đã đặt thiền sư vào bối cảnh lịch sử Việt Nam lúc đó, với các nhân vật như trên, để thấy được công lao "Nôm hóa" kinh Phật chữ Hàn của thiền sư. Từ dùng của chính thiền sư là "diễn âm", tức "diễn âm Kinh Phật", diễn từ chữ Hán sang chữ Nôm.

Thiền sư và những trí thức miền Bắc ở cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 mới dừng lại ở giai đoạn "Nôm hóa". Giai đoạn "quốc ngữ hóa" của miền Bắc muộn hơn miền Nam khoảng nữa thế kỉ, mãi đến lớp của Thiều Chửu Nguyễn Hữu Kha mới thực hiện được.

2. Về chùa Xiển Pháp - nay đã biến thành sân vận động Hàng Đẫy - và các tấm bia đá còn sót lại trong phòng ngủ nhà dân trên phố Cát Linh (Hà Nội), thì đọc lại ở đây.

3. Có một hội thảo về thiền sư Tính Định vào đầu năm năm 2022.

Trở lại với cuốn từ điển tiếng Việt đầu tiên do người Việt Nam soạn : Huỳnh Tịnh Của với "Đại Nam quấc âm tự vị"

Bộ từ điển gồm 2 cuốn đã được xuất bản tại Sài Gòn vào năm 1895 (tập 1) và năm 1896 (tập 2). Soạn giả là nhà trước thuật Huỳnh Tịnh Của (còn ghi là Hoàng Tịnh Của, Huình Tịnh Paulus Của,...) và nhóm cộng sự. Các nghiên cứu sau này đều chỉ ra: tham gia soạn bộ này có một nhóm, nhưng chủ biên Của chỉ ghi mỗi tên ông, rồi cũng không nhắc một chữ nào đến những cộng sự.

1. Cụ Của (1830-1908) từng được chức Đốc Phủ sứ, nên nhiều sách vở còn ghi rõ tên cụ đi kèm chức, là: Đốc Phủ sứ Huỳnh Tịnh Của. Cũng có tài liệu ghi cụ mất năm 1907. Đại khái, những năm cuối đời của Đốc Phủ sứ Của ở Nam Bộ là ngang ngang với thời kì các chí sĩ Cường Để và Phan Bội Châu đang "làm Đông Du" ở Nhật Bản. Đại khái là ngang ngang với thời điểm cụ Phan Bội Châu cho in thạch bản tại Tokyo một tài liệu tuyên truyền mà có cả quốc ngữ và chữ Hán để chuẩn bị gửi về Việt Nam (xem lại ở đây). Cũng là ngang ngang với thời điểm chí sĩ Trần Đông Phong đã tự vẫn tại Tokyo (xem lại ở đây) 

Liêu Trai Chí Dị đã được dịch ra tiếng Việt như thế nào

Đại khái là có một câu hỏi như vậy.

Tạm thời, chưa có trả lời.

Liếc xem một chút.