Chúng tôi du lãng xứ Bắc : lên Mường Khương bây giờ thật đơn giản, liền tới bản Tùng Lâu

 

Tôi lên Mường Khương lần đầu tiên vào tháng 8 năm 1998, tức là khoảng 25 năm trước ! Xuất phát từ Hà Nội bằng xe cơ quan (xe này là hãng Von-ga, tương truyền là xe cũ của cụ cốp nào đó của trung ương thải xuống cho Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia - nay là Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). Lái xe cơ quan tôi là người tháo vát và thích kĩ thuật, anh đã lắp thêm một cái quạt nhỏ (chắc mua ở chợ Hôm) vào trong xe, để mùa hè thì quạt sẽ quay tạo gió cho đỡ nóng.

Đại khái lên đến Lào Cai thì cái Von-ga đã rất mệt ! Người già lung lay cả hàm răng mà bọn nó bắt đi cả mấy trăm cây, tới hơn nửa là đường miền núi !

Phía đối tác là Sở Văn hóa Lào Cai đã ra ngay "nghị quyết": cái xe cụ già ấy cần phải cất vào ga-ra của Sở, không được lưu thông trên đường đến các huyện trên cao như Mường Khương hay Bắc Hà ! Sở đã giới thiệu cho bên tỉnh đội. Chúng tôi sang đó thuê một cái U-oắt để lên Mường Khương.

Hà Giang thượng tuần tháng 9 năm 2022

Mấy năm nay, mình có điều kiện trở đi trở lại Hà Giang. Ví dụ ở đây (ngày 1/1/2021) hay ở đây (ngày 4/11/2021), ở đây (tháng 4 năm 2022).

Chúng tôi đang du lãng mạn sông Chảy, mải theo bóng hình Piền Hùng (Bàn Vương)

Con đường dẫn vào xã Hồ Thầu của huyện Hoàng Su Phì đang thi công việc mở rộng ra 7m30, nên giữa chừng chắn đường rất "ác liệt". Lúc vào, chúng tôi phải đợi tới 3 tiếng rưỡi mới được đi tiếp. 

Đợi suốt từ 4h chiều, mà đến tận 7h30 tối mới được đi tiếp.

Tranh thủ, chúng tôi vào thăm một nhà cạnh đường (nhà này thuộc xã Tân Lập huyện Bắc Quang). May quá, nhà thuộc nhóm Dao Đỏ, mà cũng là giờ đi làm về, nên hàn huyên lâu lâu. Hàng xóm cũng sang góp vui khi thấy chúng tôi tới. Nhóm này làm lễ cấp sắc (quá tang) khi đã cưới vợ, tức cấp sắc là cho cả vợ và chồng. Một lễ cấp sắc có thể có nhiều cặp vợ chồng cùng làm chung. Không thấy vai trò nổi trội của Bàn Vương ở nhóm này.

Phong tục cúng thần ruộng đồng, đầu tháng 6 âm lịch, ở tộc người Dao (vùng Vị Xuyên, Hà Giang)

Phong tục thấy ở nhiều tộc người tại Việt Nam. Về cơ bản là vào đầu tháng 6 âm lịch khi đã bắt đầu cấy lúa nước (người Kinh ở đồng bằng thì là đầu vụ thứ hai, còn người miền núi thì là đầu vụ duy nhất trong năm).

Đây là nhóm người Dao áo dài ở vùng Vị Xuyên và thành phố Hà Giang. Chúng tôi mới du lãng vùng này hồi đầu năm 2021 (xem lại ở đây)

Nhiều năm trước, tôi đã phát hiện ra vai trò quan trọng của Hợp tác xã Nông nghiệp thời 1950s - 1990s. Đã viết thành văn bản từ hồi đó rồi.

Chúc mừng năm mới 2021

Năm Sửu, tức năm Con Trâu.

Những ngày cuối cùng của năm cũ, tức năm 2020, chúng tôi du lãng ở vùng Vị Xuyên (Hà Giang). Gặp rất nhiều Trâu (có trâu đang ở trên cánh đồng, có trâu đi lang thang trong thung lũng chiều đông, có trâu bị cột trong chuồng để chuẩn bị cho lễ cấp sắc của người Dao,...)