Nước Việt gồm có Ba Đàng, tức Đàng Trên - Đàng Trong - Đàng Ngoài, là sử quan của tôi (chủ nhân Giao Blog). Chủ trương này thay cho sử quan nước Việt thời đó chỉ có Hai Đàng, là Đàng Trong và Đàng Ngoài.
Cụ thể thêm về Ba Đàng, gồm: Đàng Trên là nhà Mạc ở Cao Bằng (vương quốc Cao Bằng); Đàng Ngoài là vua Lê chúa Trịnh (vương quốc Thăng Long); Đàng Trong là chúa Nguyễn (vương quốc Quảng Nam).
Sử quan Ba Đàng này, tôi đã phát biểu từ nhiều năm nay, bắt đầu khoảng từ năm 2008, có nhiều bài viết học thuật đã đăng trên các tạp chí chuyên ngành hay sách vở từ 2010 đến nay. Ví dụ một bài trên tạp chí Nghiên cứu Lịch sử (Viện Sử học - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), hay một bài in trong sách gần đây. Xem các ảnh đính kèm.
 |
| Vương quốc Đàng Trên, tức vương quốc Cao Bằng của Chúa Khánh (tức vua Mạc Kính Khoan), trên bản đồ đã xuất bản đầu thập niên 1650 tại châu Âu (nguồn) |
 |
| Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử số 2 năm 2017 (nguồn) |
 |
| Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử số 12 năm 2022 (nguồn) |
 |
| Sách đã xuất bản năm 2022 (nguồn) |
1. Thời Ba Đàng, nội chiến kéo dài. Có khi Đàng Ngoài vất vả tấn công mãi mà Đàng Trong vẫn vững vàng. Có khi Đàng Ngoài bị quân Đàng Trên kéo xuống mà phải chạy tán loạn cả.
Đừng tưởng Thăng Long quãng năm 1600 đã yên ổn.
Ở thập niên 1610 và 1620, khi Đàng Trên mạnh, thì vua Lê ở Thăng Long cũng có ý xem xét lại chúa Trịnh - dĩ nhiên, đều không thành hiện thực.
Rồi có những kế hoạch liên kết giữa Đàng Trên với Đàng Trong để tính hoạch định lại giang sơn. Các kế hoạch này hiện còn lưu được một số cứ liệu quan trọng. Dĩ nhiên, trên thực tế cũng không thành công.
2. Nội chiến ác liệt là giữa Đàng Ngoài với Đàng Trong.
Nội chiến cũng ác liệt giữa Đàng Ngoài với Đàng Trên.
Làm trụ cột cho nội chiến, về mặt tư tưởng, là thuyết chính danh của Nho giáo. Cả ba vương quốc đều là các vương quốc Nho giáo nói tiếng Việt. Cả ba đều muốn chính danh.
Nên nhớ, trước năm 1647, cả Ba Đàng đều có danh phận, mà bên nào thắng thi ên đó sẽ dẹp các bên còn lại. Trước năm 1647, vua Lê ở Thăng Long chỉ được thiên triều phong là "An Nam đô thống sứ" (chưa được phong "An Nam quốc vương"), vua Mạc ở Cao Bằng cũng được phong ngang chức tức cũng là "An Nam đô thống sứ".
Nếu đầu thập niên 1620, quân đội Đàng Trên làm nhiệm vụ trấn giữ tốt, khi đã kéo về lấy được Thăng Long, thì mọi chuyện đã thay đổi. Nhưng quân đội Đàng Trên chỉ ở Thăng Long được một thời gian rồi đành phải bỏ, về lại Cao Bằng.
Mãi đến năm 1647, nhà khi Minh sa sút cực độ, thì lại phong "An Nam quốc vương" cho vua Lê, thì cán cân lực lượng của Ba Đàng mới thay đổi.
Phải sau năm 1647, thì vua Lê chúa Trịnh mới hăm hở dựng lại bia Văn Miếu. Không chính danh, không buồn cả việc dựng bia Văn Miếu.
3. Nội chiến nên bên nào cũng khẳng định tính chính danh của mình.
Để luận công cho mỗi chiến dịch, các bên thường dựa vào số tai (hay số đầu) của quân địch mà mình hay cánh quân của mình đã cắt được. Điều này được ghi vào chính sử. Các gia phả của các vị tướng quân ở các bên đều thấy ghi việc cắt tai (hay cắt đầu).
4. Trong một bài viết dài đã công bố năm 2012 và 2013, tôi đã nhắc nhanh về chi tiết cắt tai (hay cắt đầu) đó. Xem tư liệu đính kèm.
 |
| Bài đã in trong sách xuất bản năm 2013 (nguồn) |
Một số bổ sung hay cập nhật sẽ dán ở bên dưới như mọi khi.
Tháng 9 năm 2025,
Giao Blog
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.