Phủ Gạch ở làng Gạch (tên chữ là Bích Cách) thuộc xã Đông Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
Sưu tập này mở đầu là bài của bác Vũ Đức Thơm (Bảo tàng tỉnh Thái Bình). Bài của bác được lên Fb.
Các bổ sung và cập nhật sẽ dán dần lên ở bên dưới như mọi khi.
Tháng 3 năm 2024,
Giao Blog
"
"
https://www.facebook.com/thom.vu.31586/posts/pfbid0yYa4BYi13MmCQC1tER4MSasYooSWte4PLeUcMWYG8y3Euod6GGqHTqC2tz1f82Anl
---
BỔ SUNG
3. Bài của trang Phủ Dầy năm 2021
Chầu Đệ tứ Khâm Sai là ai?
Chầu Đệ Tứ Khâm Sai là vị thánh chầu thứ tư trong hàng Tứ phủ Chầu Bà, Chầu rất gần gũi và hầu cận kề bên cạnh Đức Thánh Mẫu thần chủ, cho đến nay tại thôn Tiên Hương (làng An Thái cũ) quê hương của chầu vẫn còn lưu truyền nhiều câu chuyện, sự tích về sự anh linh hiển hách của chầu.
“Quê hương An Thái xã danh
Có Chầu Đệ Tứ hách danh phàm trần
Ra uy sát quỷ trừ tà
Chiêu tài tiếp lộc gần xa cho đồng
Khâm sai đệ tứ tuỳ tòng
Chiêu Dung công chúa ngự đồng cứu dân”
Chầu Đệ Tứ Khâm Sai là ai ?
Chầu Đệ Tứ Khâm sai hay còn gọi là Chầu Bà Đệ Tứ khâm sai Quyền cai tứ phủ là vị thánh chầu trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ phủ của người Việt.
Là thánh chầu đứng thứ tư trong hàng Tứ Phủ Chầu Bà. Chầu vốn là Bồng Lai Tiên Nữ trên thiên cung, giáng sinh xuống đất An Thái trấn Sơn Nam, nay là thôn Tiên Hương xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, hầu cận kề bên Thánh Mẫu thần chủ.
Chính cung thờ Chầu bà Đệ tứ khâm sai tại đền thờ Chầu tại Phủ Dầy Nam Định
Gặp buổi giặc giã hoành hành, Chầu Đệ Tứ xông pha ra trận trở thành vị nữ tướng, vốn tính khảng khái chính trực, nếu có kẻ nào làm sai phép quân lệnh là “tiền trảm hậu tấu”, lập nhiều công lao giúp vua dẹp giặc và trấn giữ ở miền Hà Trung, Thanh Hóa nên được sắc phong là Chiêu Dung Công Chúa. Sau khi trở lại Thiên đình, chầu lại được Thánh Mẫu giao quyền khâm sai Tứ Phủ (từ Thủy Phủ cho tới Thiên phủ), biên chép sổ Thiên Đình, quyền cai bản mệnh các thanh đồng (là nhưng người thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu), trực tiếp giữ sổ Tứ Phủ, coi kho ngân xuyến. Lúc thanh nhàn, chầu truyền các nàng tiên vân du, dạo cảnh khắp chốn, từ miền quê ra tới kinh kỳ.
Chầu Đệ Tứ Khâm Sai khi về ngự đồng như nào ?
Chầu Đệ Tứ khi về ngự đồng vào dịp khai đàn mở phủ trong trang phục áo màu vàng, cầm quạt khai cuông rồi thường múa kiếm hoặc khai cờ lệnh, cũng có nơi hầu Chầu về múa quạt, múa mồi hoặc chỉ khai cuông rồi an tọa tùy tập tục từng nơi.
Thanh đồng Kim Huệ thủ nhang phủ Chính Tiên Hương hầu giá Chầu Bà Đệ Tứ
Đền thờ Chầu Đệ Tứ Khâm Sai ở đâu ?
Đền thờ Chầu Đệ Tứ cũng được lập ở nhiều nơi nhưng Phủ Dầy là nơi chính cung thờ Chầu, hiện nay có 2 ngôi đền thờ Chầu Đệ Tứ tại Phủ Dầy:
- Một đền thờ Chầu Đệ Tứ thuộc xóm 1 thôn Tiên Hương đây là quê nội của Chầu ngay đằng sau Phủ Chính.
- Một đền thờ Chầu Đệ Tứ thuộc xóm 2 thôn Tiên Hương đây là quê ngoại của Chầu, ngay mặt đường 56 cách Phủ Chính chừng 1 km.
Ngoài ra còn Đền Cây Thị, Đền Chầu Đệ Tứ thuộc huyện Hà Trung, Thanh Hóa tương truyền là nơi chầu ra trận dẹp giặc và ngoài ra ở Hà Nội còn có Đền Duyên Trường – Đền Chầu.
Khánh tiệc chầu Đệ Tứ Khâm Sai vào ngày nào ?
Chính tiệc của Chầu Đệ Tứ Khâm Sai là vào ngày 14/3 âm lịch.
Văn Chầu Đệ Tứ Khâm Sai
Đấng Nam thiên nữ trang Nghiêu Thuấn
Đất Sơn Nam có đấng trâm anh
Quê hương An Thái xã danh
Có Chầu Đệ Tứ hách danh còn truyền
Điều thời phụng sắc Hoàng thiên
Ngự đồng ánh bóng khắp miền gần xa
Ra uy sát quỷ trừ tà
Chiêu tài tiếp lộc gần xa cho đồng
Khâm sai tứ phủ tuỳ tòng
Chiêu Dung công chú ngự đồng cứu dân
Trong nghĩa thân ngoài thời nghĩa dưỡng
Nương uy trời độ lượng bao dung
Mặt hoa tươi tốt má hồng
Gồm lo tứ đức tam tòng vẻ vang
Mày ngài tóc phượng vấn vương
Lưng ong má phấn xem càng tốt tươi
Miệng chầu cười trăm hoa đua nở
Đáng lên tài tiên nữ bống lai
Vào tâu ra rộng khoan thai
Đã trong hiển ứng lại ngoài tối linh
Chốn thiên đình ca ngâm chầu chực
Các bộ nàng tiên nữ dâng hoa
Chầu thôi lại trở ra về
Khi ra Thiên Bản lúc về Đồi Ngang
Miếu giữa đường gia ban sắc chỉ
Bốn chữ vàng chính khí nghiêm trang
Lân vờn phượng múa nhà vàng
Thị tòng bộ chúng các nàng đôi bên
Có phen lên thanh sơn tú thuỷ
Hoá phép mầu lục trí thần thông
Quản cai tam phủ công đồng
Quyền chầu coi sóc đền rồng vào ra
Sổ tam toà chép biên sau truớc
Lại sửa sang gương lược trầu cau
Dù ai tiếp cũng khẩn cầu
Quyền chầu ra rộng vào tâu thông hành
Lên thiên đình ngự về thuỷ phủ
Tiến văn chầu kích cổ tam không
Mời chầu trắc giáng điện trung
Hay còn nam bắc tây đông chốn nào
Trên thiên tào còn đang tra sổ
Hay chầu còn đổi số cho ai
Có phen chơi cảnh bồng lai
Hay về An Thái là nơi quê nhà
Có phen ra kinh đô thành thị
Vào kính thiên toạ vị hồng lâu
Rong chơi năm cửa nhà lầu
Hay chơi Phố Mới,cầu Châu,cầu Rền
Lên trên đến Cầu Đông,cầu Giác
Trở ra về Hàng Bạc, Hàng Ngang
Hàng Buồm chầu lại dạo sang
Mã Mây,Phố Mới,Hàng Đường,Đồng Xuân
Dạo chơi khắp hết xa gần
Hàng Đồng,Hàng Thiếc,Hàng Cân,Hàng Đào
Chợ huyện,Chùa Tháp,Đình Ngang
Cấm chỉ,đền Cờn các vạn dưới sông
Có phen chầu ngự thuyền rồng
Qua hồ Trúc Bạch lại dong Tây Hồ
Lệnh truyền tiên nữ chèo đua
Qua đền Trấn Võ lên chùa Huyền Thiên
Vực Kim Ngưu có đền An Thái
Cảnh hội đồng có dải Tô giang
Thiên Tích chầu lại dạo sang
Sai các tiên nàng chầu chực dâng hoa
Phút thôi chầu chở ra về
Ngự trong bản điện sớm khuya hội đồng
Có phen chầu ngự đường trong
Dạo khắp phủ tía lầu hồng vào ra
Có phen chơi Đồi Ngang,Phố Cát
Đứng nhởn nhơ bóng mát cây cao
Nghệ An chầu lại từng vào
Dạo chơi các chốn lầu cao Kinh Thành
Có phen chầu chực tỉnh Thanh
Sòng Sơn Ba Dội tập tành vui chơi
Thường vãng lai bán hàng chiều khách
Thấy ai là ngang ngược ra tay
Mặc ai phù phép tìm thầy
Thành tâm lễ bái chầu dày lại tha
Lòng kính chúc hương hoa tịnh thuỷ
Hoá phép màu lục trí thần thông
Kiêm tri tam phủ công đồng
Tốc lai giáng hạ từ trung thay là
https://phuday.com/chau-de-tu-kham-sai-la-ai.html
2. Bài của Quang Viện năm 2019
Bát vị linh thần
Cụm đình, đền, chùa, miếu Bình Cách, di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Tương truyền, thời nhà Lý, khi đánh tan giặc Vĩnh Trinh, Hoàng Lang Thái tử (con vua Lý Thánh Tông) tung chiếc cờ dài 10 thước lên trời, cờ cuốn theo chiều gió bay đến làng Gạch (nay là thôn Bình Cách, xã Đông Xá, huyện Đông Hưng) thì rơi xuống, Hoàng Lang cưỡi voi cùng đoàn quân cả nghìn người trùng trùng điệp điệp về làng Gạch dựng trại ăn mừng chiến thắng, dân làng Gạch mừng vui đón thiên tướng, mổ lợn, gà, trâu, bò khao quân. Hoàng Lang dâng hương bái lạy Quý Minh Đại vương tại đền Gạch và nghỉ lại nơi đây một đêm...
Làng Bình Cách (xưa có tên Nôm là làng Gạch) một vùng đất địa linh có long chầu, hổ phục là nơi “ngự” của các thiên thần, nhân thần và huyệt vị tụ khí được dân làng chọn làm nơi xây dựng đình, đền, chùa, miếu huyền bí linh thiêng và cổ kính. Đình Bình Cách thờ bái vọng 8 vị linh thần của 8 Giáp gồm Quý Minh Đại vương thượng đẳng thần miếu Giáp Đoài; Linh Lang Đại vương thượng đẳng thần miếu Giáp Đông; Thái Bảo tôn thần miếu Giáp Móc; Trần Triều Chiêu Dung Công chúa miếu Giáp Cả; Ngô Đồng Đại vương miếu Giáp Vân; Ngã Ba kẻ giữa tôn thần miếu Giáp Trung; Mã Cả tôn thần miếu Giáp Bắc; Linh Công Bản lễ tôn thần miếu Giáp Hậu... Đáng chú ý đình Bình Cách còn lưu giữ tấm bia đá “Trung nghĩa từ” ghi công lao các nghĩa sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ làng, bảo vệ quê hương đất nước trước khi giặc Pháp chiếm đóng hoàn toàn Bắc kỳ.
Tương truyền, thời vua Lý Thái Tông (1028 - 1054), ở trang Bồng Lai, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, đạo Sơn Tây (nay là quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) có gia đình chồng tên là Dương Đạo, vợ là Nguyễn Thị Từ làm nghề buôn bán tơ lụa nhưng vẫn chưa có con. Một đêm bà Từ nằm mộng thấy ánh sáng đỏ bay vào nhà, ngay lúc đó xuất hiện một cụ già trên tay bế đứa trẻ xưng là Thiếu âm tinh sẽ đầu thai vào nhà bà. Kể từ đêm ấy bà có thai, sau 9 tháng 10 ngày sinh hạ được bé gái, ông bà đặt tên cho con là Phương Nương. Năm Phương Nương 18 tuổi nhan sắc tuyệt trần, đủ công dung ngôn hạnh. Rồi một ngày kia vua Lý Thái Tông ra ngoại thành du ngoạn đến trang Thị Lệ (bên bờ Hồ Tây) chợt thấy cô gái xinh đẹp đang hái dâu bên đường, nhà vua đem lòng thương mến. Về cung, vua sai quan đến hỏi và đem 100 lượng vàng làm sính lễ rước nàng về cung lập làm Đệ nhị cung phi đồng thời cho xây một cung riêng ở trại Thị Lệ. 4 năm sống trong nhung lụa chốn điện vàng, Phương Nương vẫn một lòng canh cánh nhớ quê. Một hôm nghe tin cậu ruột của Phương Nương bị bệnh qua đời, nàng xin vua cho về quê chịu tang. Mãn tang cậu, Phương Nương trở lại kinh thành. Khi qua Hồ Tây tắm gội để vào yết kiến vua, bỗng nhiên trời đất tối sầm, nước hồ cuộn sóng, nàng thấy một con giao long dài hai trượng, đầu đội mũ hoa, mình đầy vẩy cá hiện lên quấn một vòng quanh nàng. Cung phi hồi triều và có thai, sau 12 tháng, đến ngày 4 tháng Giêng mùa xuân năm Giáp Thìn (1064) sinh được bé trai khôi ngô tuấn tú, sau lưng có 28 vết hằn trông như vẩy rồng và trên ngực có bảy hàng chấm, óng ánh như hạt ngọc. Vua thấy con mình hình mạo khác thường cho là “Long hầu giáng thế” bèn đặt tên con là Hoàng Lang và cho mở tiệc lớn khao mừng. Ba năm sau, giặc Vĩnh Trinh nổi lên làm loạn ở vùng núi phía Bắc, binh hùng, tướng mạnh lại thêm bạo tàn nên thiên hạ ai ai cũng khiếp sợ. Nhà vua cho lập đàn cầu hiền tài trị giặc giúp nước. Đang lúc cầu đảo, bỗng trên trời xuất hiện đám mây trắng, vang vẳng tiếng tiên hiền giáng đàn: “Thế nước gieo neo có thánh tài/Vận trời đã định há lo hoài/Nếu cầu người giỏi nơi phường Trại/Giặc Vĩnh Trinh kia chết chẳng sai”. Nghe lời phán bảo của tiên hiền, vua sai xá nhân rao tìm. Khi ấy Hoàng Lang ở trại Thị Lệ nghe tiếng quan rao, bỗng ngồi dậy cất tiếng gọi mẹ. Hoàng Lang giục mẹ mời xá nhân vào nhà và nói rằng: “Ngươi hãy mau mau về báo với vua cha, sắm cho ta một lá cờ dài 10 thước và một con voi thật lớn rồi mang lại ngay cho ta, ta sẽ đánh tan giặc, xin vua cha đừng lo”. Nghe vậy xá nhân về bẩm lại với vua, nhà vua hết sức kinh ngạc. Hôm sau sai người mang đến cờ và một thớt voi cùng 5 nghìn binh lính cho làm gia thần.
Nhìn thấy thớt voi chiến đầy uy vũ, cờ dài 10 thước Hoàng Lang cười lớn rồi nghiêng mình lắc mạnh, thân hình cao 9 trượng, tay cầm lá cờ 10 thước nhảy lên lưng voi thét lớn, tiếng rung chuyển như sấm rền: “Ta là thiên tướng”. Voi chiến lồng lên lao như tên bắn thẳng đến đồn giặc. Tướng giặc Vĩnh Trinh nhìn thấy sợ ngã lăn ra, quân lính chạy toán loạn vì khiếp sợ. Đánh tan quân giặc Vĩnh Trinh, vua Lý mừng vui khôn xiết, triệu Hoàng Lang về cung ban thưởng. Truyền ngôn, khi nhận ân điển của nhà vua, Hoàng Lang cười hả hê, tay cầm lá cờ 10 thước ném lên trời, cờ bay đến đâu thì vua sẽ ban sinh từ cho Hoàng Lang đến đó. Vua vừa ban chiếu, bỗng cuồng phong nổi lên, cờ của Hoàng Lang cuốn theo gió bay đi, dân gian đếm được cả thảy 269 làng được cờ chạm xuống đất rồi lại bốc lên cao bay đi trong đó có làng Gạch. Chiểu theo chiếu chỉ của vua Lý, làng nào có cờ của Hoàng Lang rơi xuống, nơi đó được dựng đền thờ Hoàng Lang (Hiện chỉ còn đền thờ ngài ở Hà Nội, Hà Nam, Nam Định và Thái Bình). Bờ cõi đã yên, sứ mệnh vua trao Hoàng Lang đã phụng sự đủ đầy, ngài trở về vùng đất Thị Lệ vui cảnh sông hồ. Không ngờ, chỉ vài ngày về trang Thị Lệ, chưa kịp “ngắm trăng hỏi gió” thì Hoàng Lang mắc phải chứng bệnh đậu mùa, vua biết tin xa giá đến thăm con. Biết mệnh mình sắp hết, Hoàng Lang tâu với vua rằng: “Muôn tâu bệ hạ, con thuộc dòng dõi Lạc Long, là 1 trong số 50 người con theo cha xuống biển, phụng mệnh Ngọc Hoàng thác sinh vào cung son gác tía. Nay giặc đã quét sạch, muôn dân được no ấm, con phải trở lại chốn thủy cung”. Nói xong Hoàng Lang biến thành Giao Long, trườn mình ra Hồ Tây và biến mất. Vua thương xót sắc phong “Linh Lang Đại vương Thượng đẳng tôn thần”, sắc chỉ cho 269 làng phụng thờ. Dân làng Gạch (Bình Cách) đã dựng miếu Giáp Đông thờ phụng ngài.
Năm Quý Mùi (1883), một đoàn tàu chiến gồm 600 tên giặc Pháp theo cửa sông Trà Lý ngược đến Bình Cách, chúng tấn công đoàn thuyền lương của triều đình nhà Nguyễn và bắn chết Lãnh binh Phạm Độ Sự. Ghi nhớ sự kiện này, dân làng Gạch khắc bia “trung nghĩa từ”, sau chuyển về đình Bình Cách thờ. Cùng năm này, huyện lỵ Đông Quan chuyển về làng Bình Cách, Đề đốc Tạ Hiện và quan Ngự sử Phạm Huy Quang treo ấn từ quan về làng Gạch xây dựng lực lượng chống giặc Pháp. Phong trào chống giặc Pháp xâm lược do hai ông khởi xướng đã làm cho giặc Pháp thất kinh, bát đảo. Cuối năm 1888, Phạm Huy Quang bị giặc Pháp bắt và xử tử. Không chịu khuất phục, Đốc Nhưỡng và Đốc Đen tiếp tục lấy làng Gạch xây dựng căn cứ chống giặc Pháp, làm nên bản anh hùng ca bất tử ngay tại làng Gạch bình dị chốn thôn quê. Cuối thế kỷ XIX, đình Bình Cách trở thành căn cứ hoạt động của phong trào Cần Vương...
 Ông Lê Thế Triền, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Đông Xá, huyện Đông Hưng  Cựu du kích Hoàng Công Khanh, thôn Bình Cách Bắc, xã Đông Xá, huyện Đông Hưng  Cựu chiến binh Hoàng Công Củng, thôn Bình Cách Bắc, xã Đông Xá, huyện Đông Hưng Cụm đình, đền, chùa, miếu Bình Cách có giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa và cách mạng của nhân dân Đông Xá, nơi các anh hùng, hào kiệt tụ hội về đây dấy binh, khởi nghĩa, nơi hoàng thân quốc thích Trần triều (Chiêu Dung Công chúa) từng về tu ở chùa Bình Cách. |
Quang Viện
1. Video 2021
"
Chùa Bình Cách- Đông Xá, Đông Hưng,Thái Bình
"
https://www.youtube.com/watch?v=HGdQumBrJDg
..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.