Tinh thần yêu nước của tiên chúa Liễu Hạnh (chữ "yêu nước" được ghi bằng chữ Nôm)

Đang dịp hội Phủ Giầy năm 2018.

Tức là về mặt thời gian, là cách tới hơn 100 năm ngày Kiều Oánh Mậu từ Hà Nội cất công về dự hội Phủ Giầy năm đó (tạm tính là các năm 1908-1909). Lúc ấy, ông quan về hưu họ Kiều đã ngoài 50.

Sau chuyến đi đó, Kiều Oánh Mậu đã viết những câu thơ bằng chữ Nôm nói về Mẫu Liễu là: "Chúa từ qui pháp rộng đường//Riêng lòng yêu nước ngày thường đinh ninh". Ý là: từ khi đã qui Phật qui Pháp thì tiên chúa Liễu Hạnh hàng ngày hàng giờ không quên nghĩ về lòng yêu nước. Đây là tinh thần yêu nước của tiên chúa (bên chữ Nôm thì là "yêu nước", còn bên chữ Hán ở bên trên thì là "tiên chúa ái quốc"). Ông cho khắc in luôn năm 1910. Cuốn sách đó mang tên Tiên phả dịch lục nổi tiếng ở đời.

Tiên chúa yêu nước và đó là ảnh xạ của "Kiều Oánh Mậu yêu nước".

Lúc bấy giờ, các phong trào "yêu nước" đầu thế kỉ 20 đều lần lượt thất bại. Mà gần nhất thời điểm ấy là Đông Du và Đông Kinh nghĩa thục. Năm 1908, đang là Đốc học Bắc Giang ở tuổi 54 thì họ Kiều bị chính quyền cho nghỉ việc, vì nghi ông hoạt động cho Đông Kinh nghĩa thục. Sau đó, ông đã hành hương về Phủ Giầy.

Chữ "yêu nước" (hoặc "ái quốc") xuất hiện như vậy trong tác phẩm Tiên phả dịch lục của họ Kiều - bản in khắc gỗ năm 1910.

Chữ "yêu nước" được viết bằng chữ Nôm như vậy là khá sớm. Quí hơn rất nhiều vì đó là bản in khắc gỗ, mà không phải bản chép tay. Một đoạn trích nguyên từ cuốn Tiên phả dịch lục là:

"

Tiên chúa ái quốc. 

Chúa từ qui pháp rộng đường,

Riêng lòng yêu nước ngày thường đinh ninh.

Quân vua khi dẹp Chiêm Thành,

Một lòng hiệu thuận, hiển linh lại càng

(đoạn thứ 18).

"

Ngày 19 tháng 4 năm 2018

(nhằm ngày 4 tháng 3 năm Mậu Tuất)

Giao Blog

---

Một đoạn sách in (đã đi hôm trước ở đây):