Hiện tượng thầy giáo tiểu học vùng núi nát rượu có phổ biến không ?

Đó là nỗi băn khoăn của tôi trong những lần đi miền núi Đông Bắc gần đây. Gần đây, là vì hiện tượng mới, chỉ khoảng mươi năm trở lại.

Những năm 1995-1998, chỉ yếu là trường lớp nhem nhuốc, tồi tàn. Nhưng tinh thần dạy và học của thầy trò thì rất tốt. Lứa học trò tiểu học lớp lớn thời đó giờ đã trưởng thành, nhiều người trở về địa phương (chủ yếu công tác ở các phòng ban tuyến huyện, các trường trong huyện, hoặc ủy ban nhân dân xã sở tại). 

Có những học sinh tiểu học ngày ấy sau đã vào lập nghiệp ở Lâm Đồng và nhiều tỉnh phía nam. Sau nhiều năm vật lộn, giờ có em đã rất giàu (sở hữu nhiều héc-ta cây công nghiệp, mấy xưởng chế biến, nhiều xe ô-tô lớn nhỏ các loại,...). Những em bình thường thì cũng có cuộc sống ấm no, dư dả. Tuy nhiên, cũng có em đã trở lại làng ngay sau đó, vì không chịu được cảnh màn trời chiếu đất những tháng đầu tiên.

Một trong những em trụ lại được ở Lâm Đồng gần đây có về làng. Gặp tôi, nó xưng là "thầy". Vì nhớ ra là ngày xưa, lúc du lãng dài ngày ở trong làng, tôi có dạy chúng mấy buổi thật. Một chữ cũng nên thầy mà.

1. Hàn huyên qua ngày, rồi em ấy bảo rằng: trường tiểu học xã nhà bây giờ khang trang, to đẹp, quá tuyệt vời. Cứ như là giấc mơ. Đúng thật là giấc mơ, và tôi có cho em xem lại những cái ảnh tôi chụp hồi các năm 1995-1998.

2. Vui mừng là vậy, nhưng em cũng lo lắng cho biết: nghe các ông bà trong xã phản ánh, là các thầy giáo tiểu học bây giờ nát rượu quá ! Có bốn thầy thì tới ba thầy cầm chai. Cứ giải lao là thầy ra "cầm chai".

3. Tôi đi hỏi những người ở hội khuyến học, và có liên quan khác, thì quả là có sự thực như vậy.

4. Lấy xe máy đi sang hai xã bên cạnh. Thì dân cũng phản ánh là đúng có hiện tượng thầy giáo tiểu học thích rượu.

Dĩ nhiên là tôi mới nắm được tình hình một cách sơ bộ ở vài xã thế thôi. Có thể chỉ là cá biệt. Hay là tình hình phổ biến ? Băn khoăn như vậy.

Lần tới, tính sẽ đến chơi trực tiếp với các thầy. Thử uống một lần, và ướm hỏi xem vì sao các thầy thích rượu. Có thể khi mà cuộc sống không có được sự cần bằng thì người ta tìm đến rượu cũng nên.