Lễ ra mắt cuốn sách Chân trời gọi nắng (Nhiều tác giả, Nxb Hội Nhà Văn, 2023) được tổ chức chiều ngày 21/3/2023 tại Hà Nội.
Tin tức từ các nơi.
Tháng 3 năm 2023,
Giao Blog
Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=g-JAIwC_0zw
---
Nhạc sỹ Hồng Đăng - Dấu ấn của người nhạc sỹ lớn
..
19:55, 21/03/2023
Chiều 21/3, cuốn sách "Chân trời gọi nắng" được ra mắt tại Hà Nội, đúng dịp kỷ niệm 1 năm ngày mất của nhạc sĩ Hồng Đăng.
7 giờ sáng 21/3/2022 - nhạc sĩ Hồng Đăng rời cõi tạm, gửi lại những nồng nàn cho cuộc đời, sau 86 năm miệt mài sống và cống hiến với nghệ thuật.
Cuốn sách "Chân trời gọi nắng" phát hành đúng 1 năm ngày mất của nhạc sĩ Hồng Đăng
Đúng ngày này, một năm sau, gia đình, bạn bè và đông đảo giới văn nghệ sĩ tề tựu để nhớ về ông, ngay tại con phố Nguyễn Du - con đường có nhiều hoa sữa nhất ở Hà Nội - đã truyền cảm hứng để ông sáng tác tuyệt phẩm để đời, "Hoa sữa".
Tròn một năm - ngày giỗ đầu người nghệ sĩ tài hoa, kỹ sư Lê Anh Thúy (người vì yêu nhạc và con người ông đã tình nguyện sống và chăm sóc ông đến tận cuối đời) kịp giới thiệu cuốn “Chân trời gọi nắng” tới độc giả, dâng lên người chồng quá cố.
"Chân trời gọi nắng" được chia làm 3 phần
“Chân trời gọi nắng” được lấy từ ca từ trong tác phẩm “Biển hát chiều nay” nổi tiếng của nhạc sĩ Hồng Đăng: “Chân trời rất xanh gọi nắng xôn xao, con thuyền rất vui và gió hát ngọt ngào, môi cười rất xinh lung linh màu áo, mây trắng gợn lên những cánh chim hải âu”.
Trong tập sách, ngoài những bài viết của đồng nghiệp về nhạc sĩ Hồng Đăng, còn có những bài viết của nhạc sĩ Hồng Đăng về đồng nghiệp và về những hoạt động âm nhạc Việt Nam.
"Chính tôi cũng không hiểu anh đã đau đớn, khó khăn như thế nào"
Không kìm được nước mắt, bà Lê Anh Thúy nghẹn ngào kể về hành trình tự tay thiết kế nội dung cho “Chân trời gọi nắng”.
Bà nói rằng, việc hoàn thành và giới thiệu cuốn sách là khoảnh khắc vô cùng xúc động trong cuộc đời của bà và gia đình.
Bà Lê Anh Thúy - vợ nhạc sĩ Hồng Đăng xúc động chia sẻ về hành trình biên tập cuốn sách “Chân trời gọi nắng”
"Tôi cứ nghĩ, khi anh mất, ngày giỗ của anh sẽ làm thế nào? Tôi nghĩ rằng, một nghệ sĩ bỗng dưng biến mất, không còn tồn tại trên cõi đời thì rất đáng tiếc.
Khi dọn nhà, tôi tìm thấy những di cảo, những ký ức của anh - mà chính tôi cũng không hiểu anh đã đau đớn, khó khăn như thế nào để làm nghề một cách chân chính. Tôi nghĩ mình sẽ làm một cuốn sách để cho mọi người thấy rằng, ông ấy đã sống như thế, ông ấy đã làm được những điều như thế và con người ông ấy là như thế.
Công việc này quá sức với tôi, nếu như một mình tôi không thể làm được, giữa một đống di cảo như vậy. Ông ấy lại vốn là người không cẩn thận.
Thậm chí như bài "Sóng biển lang thang", khi được giải thưởng quốc tế, nhưng ông không được nhận, ông giận quá và xé đi, chỉ còn một bản duy nhất. Rồi ông ấy dúi ở đâu đó mà chính mình cũng không nhớ. Đến khi in tập nhạc, ông ấy cũng không thể nhớ để phát triển lại ca khúc, và tôi đã tìm thấy.
Và cũng rất nhiều thứ mà có lẽ bản thân ông ấy quên đi trong cuộc đời. Ông ấy làm nghề rất nghiêm túc, những nội dung trong sách chỉ là một phần trong suốt quãng đời làm nghề của ông", bà Lê Anh Thúy vừa nói vừa lau nước mắt.
Nhớ về người đàn ông đa tình
Tròn một năm ngày mất nhạc sĩ Hồng Đăng, giới văn nghệ sĩ lại có dịp ngồi lại với nhau, tâm sự về một người thầy, người anh, người đồng nghiệp tài - đức.
Nhạc sĩ Hồng Đăng đã đi xa, nhưng trong ký ức của những người bạn thân thiết, ông là người đa tình. Nói theo TS. Phương Lan: "Đa tình là nhiều tình cảm. Ngoài tài năng, nhân cách, lẽ sống, tất cả tình cảm ông dành cho chúng ta là một giá trị văn hóa".
Họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam chia sẻ tại buổi ra mắt sách
Họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam là một trong những người có nhiều kỷ niệm đẹp với nhạc sĩ Hồng Đăng tại Sân 51 (tên gọi thân mật của trụ sở Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, tại 51 Trần Hưng Đạo, Hà Nội).
Trong ký ức họa sĩ, nhạc sĩ Hồng Đăng là người ấm áp, nhân hậu. "Mỗi lần đến sân 51, nhìn thấy ông là tôi thấy sự bình an, hoan hỷ. Là người nặng lòng, bao dung với đồng nghiệp mà không phải bất kỳ ai cũng làm được như ông", họa sĩ Lương Xuân Đoàn tâm sự.
Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên là người điều hành buổi ra mắt sách
Cầm trên tay cuốn “Chân trời gọi nắng”, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên xúc động: "Nhớ thương nhạc sĩ Hồng Đăng. Vậy là một năm, phố phường Hà Nội vắng đôi tình nhân chở nhau bằng xe máy. Tròn một năm anh vắng mặt trong nỗi nhớ của người vợ, trong những cuộc trò chuyện cùng những người bạn, người anh em.
Ngày nay cách đây đúng 1 năm, nhạc sĩ Hồng Đăng chia tay chúng ta để vào cõi vô cùng, nhưng những lời ca tiếng nhạc của ông vẫn còn mãi với chúng ta.
Hồng Đăng vẫn hiện diện trong tâm trí của bạn bè. Mỗi khi hoa sữa ngào ngạt khắp phố, điệp khúc ve râm ran giữa mùa hè và mỗi khi tình ca của biển vang lên thì Hồng Đăng vẫn như đang hiện diện, đồng hành với chúng ta".
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trịnh - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trịnh - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam cũng khẳng định, một năm nhạc sĩ Hồng Đăng đã đi xa nhưng lời ca tiếng nhạc ở những bài hát phổ biến quen thuộc của ông, vẫn mãi ngân nga trên các phương tiện thông tin và trong lòng người hâm mộ.
"Nhạc sĩ Hồng Đăng đã hoà vào muôn con sóng của biển xanh, của biển đời, tiếp tục vỗ mãi đến những chân trời gọi nắng. Những đóng góp cho nền âm nhạc của nhạc sĩ Hồng Đăng là điều không còn phải bàn cãi và được ghi nhận bằng những sản phẩm để lại.
Không mạnh mẽ, hùng hồn, nhạc Hồng Đăng man mác, lắng đọng. Nhạc sĩ Hồng Đăng như lênh đênh trong cuộc đời mình, trong âm nhạc của mình. Mùi hương hoa sữa, con sóng biển khơi, tiếng ve ngày hè… đã cho ông ký âm những suy tư và cảm xúc của một con người, của một nhạc sĩ", nhạc sĩ Đức Trịnh bày tỏ.
"Người nhạc sĩ có một không hai"
Nhạc sĩ Doãn Nho khẳng định, nhạc sĩ Hồng Đăng vẫn còn sống mãi với thời gian, cùng các thế hệ con, cháu
Còn nhạc sĩ Doãn Nho gọi Hồng Đăng là "Người nhạc sĩ có một không hai" khi sở hữu gia tài đồ sộ với 600 tác phẩm, sáng tác nhạc cho gần 70 bộ phim (phim truyền hình, hoạt hình, tài liệu...).
"Với khối lượng tác phẩm đồ sộ, ông đã được liệt kê vào hàng nhạc sĩ quý hiếm của chúng ta", nhạc sĩ Doãn Nho khẳng định.
Nhạc sĩ Doãn Nho và nhiều nghệ sĩ còn đặc biệt nhắc về "biệt tài" xem tử vi của nhạc sĩ Hồng Đăng.
"Không ít bạn bè đã được anh cứu thoát khỏi những tai nạn do số phận đã định đoạt. Nói khó tưởng tượng nổi còn là vì, trong một con người mà tồn tại những dạng thức tư duy gần như hoàn toàn đối lập nhau, có khả năng triệt tiêu lẫn nhau.
Tư duy tiên tri luôn đóng đinh vào cột, còn tư duy sáng tác luôn bay bổng. Một bên lý trí, một bên thuộc cảm xúc, người như vậy chỉ có thể là ông", nhạc sĩ Doãn Nho bày tỏ.
PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận văn học, nghệ thuật Trung ương nhớ về kỷ niệm với người nhạc sĩ đồng hương
Theo PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận văn học, nghệ thuật Trung ương, năng khiếu âm nhạc, văn hóa và xem tử vi của nhạc sĩ Hồng Đăng có lẽ được thừa hưởng từ ông nội và từ người bác ruột - nhà cách mạng Phan Đăng Lưu.
"Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống văn hóa cách mạng tại vùng quê Yên Thành của xứ Nghệ, không chỉ thấm nhuần tư tưởng, truyền thống của gia đình, nhạc sĩ Hồng Đăng là người rất nặng lòng với quê hương. Dù ít về quê nhưng tình cảm quê hương vẫn ăm ắp trong sáng tác của ông", PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ bày tỏ.
Tưởng nhớ nhạc sĩ Hồng Đăng
Những người yêu mến Hồng Đăng và những ca khúc của ông, có lẽ ít ai có thể quên những giây phút xúc động trong lễ truy điệu ông tại Nhà tang lễ quốc gia vào ngày 26/3/2022.
Mở đầu, ca khúc "Biển hát chiều nay" được cất lên bằng tiếng hát của ca sỹ Minh Thu. Và cuối cùng “Kỷ niệm ngày xưa vẫn còn đâu đó/ Những bạn bè chung, những con đường nhỏ/ Hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm…”, bằng giọng ca đặc biệt, đượm nỗi buồn thương, tiếc nuối, ca sỹ Mỹ Linh đã hát "Hoa sữa" tiễn biệt ông.
Ca sĩ Đào Tố Loan thể hiện ca khúc "Biển hát chiều nay" mở màn buổi ra mắt sách
Tròn một năm ngày ông đi xa, tiếng nhạc "Biển hát chiều nay", "Hoa sữa" một lần nữa vang lên trên con phố Nguyễn Du quen thuộc qua giọng hát của ca sĩ Đào Tố Loan và Thanh Tâm.
Xin mượn lời chia sẻ của nhà văn Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam như thắp nén hương ngày giỗ đầu của người nghệ sĩ tài hoa: "Hôm nay là một ngày đặc biệt, trên chính con đường Nguyễn Du huyền thoại gắn liền với hoa sữa cũng như nhạc sĩ Hồng Đăng.
Tôi đã đọc, nghe và đã thuộc những ca từ của nhạc sĩ Hồng Đăng, ông là một nhà thơ trong âm nhạc. Mọi thứ đều đồng điệu với dòng chảy cuộc sống. Âm nhạc, giai điệu và ca từ của Hồng Đăng đã trú ngụ, thuyết phục những người yêu nghệ thuật.
Hồng Đăng là nhạc sĩ nổi tiếng như nhiều nhạc sĩ khác. Nhưng họ chỉ nổi tiếng trong thời đại đó, còn những ca khúc của Hồng Đăng, giai điệu của Hồng Đăng, ca từ của Hồng Đăng, cảm xúc của Hồng Đăng chảy bên dưới ca từ ấy đã đi qua các thời đại.
50 năm trước chúng ta hát "Hoa sữa" và chúng ta run rẩy, 50 năm sau chúng ta hát "Hoa sữa" và chúng ta vẫn run rẩy. Bởi vậy, Hồng Đăng không chỉ viết cho thời đại của mình mà viết cho nhiều thời đại.
Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều chia sẻ tại sự kiện
Tôi thấy phúc khi được hưởng thụ ca khúc ấy, được mở rộng tâm hồn mình, hạnh phúc được bay lên trong tinh thần những ca khúc của Hồng Đăng.
Chính con phố này, Hồng Đăng đã đi dạo, đã viết ra ca khúc "Hoa sữa". Ngày hôm nay chúng ta ngồi đây, nơi dường như có hoa sữa đầu tiên của Hà Nội, nơi chỉ nghe thôi trong đầu chúng ta đều vang lên tiếng nhạc của ông, hơi thở, bước chân của ông cùng hòa vào những giá trị mà chúng ta đã, đang và sẽ hưởng thụ".
Nhạc sĩ Hồng Đăng tên đầy đủ Phan Đăng Hồng, sinh năm 1936 tại xã Hoa Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An nhưng chủ yếu sống tại Hà Nội. Ông qua đời ngày 21/3/2022.
Nhạc sĩ Hồng Đăng có nhiều năm làm Phó Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam kiêm Tổng Biên tập tạp chí Thế Giới Âm Nhạc.
Năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật, cho các tác phẩm: “Biển hát chiều nay”, “Hoa sữa”, “Quà tháng năm”, “Kỷ niệm thành phố tuổi thơ” và hợp xướng “Lửa rực cháy”.
Năm 2022, nhạc sĩ Hồng Đăng được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật, cho các tác phẩm “Lênh đênh”, “Đêm hành hương về huyền thoại”, “Buổi tối, chuyện một căn nhà nhỏ”, “Khao khát”, “Gửi một câu hát cho Tokyo”.
Bạch Dương - Biển Ngọc
https://www.baogiaothong.vn/chan-troi-goi-nang-luu-giu-ky-uc-dep-ve-nhac-s-hong-dang-d585404.html?fbclid=IwAR0U-hJUNfaq05VyZ_pfBco0R7UVqNes2KmNCHyYkW8FSz2Svqgk_vljM14
..
Nhạc sĩ Hồng Đăng - Chân trời gọi nắng
19:26 thứ ba ngày 21/03/2023
An Nhi
(HNMO) - “Chân trời gọi nắng” là cuốn sách do Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành, lấy tựa từ tứ trong ca khúc “Biển hát chiều nay” của nhạc sĩ Hồng Đăng: “Chân trời rất xanh gọi nắng xôn xao/ Con thuyền rất vui và gió hát ngọt ngào/ Môi cười rất xinh lung linh màu áo/ Mây trắng gợn lên những cánh chim hải âu”.
Chiều 21-3, tại Hà Nội, Hội Nhạc sĩ Việt Nam phối hợp với gia đình nhạc sĩ Hồng Đăng tổ chức ra mắt cuốn sách “Chân trời gọi nắng” nhân kỷ niệm một năm ngày nhạc sĩ Hồng Đăng ra đi. Cuốn sách do bà Lê Anh Thúy, người bạn đời tận tụy của nhạc sĩ Hồng Đăng tập hợp bản thảo từ nhiều bài viết của các tác giả.
Cuốn sách được chia làm 3 phần, gồm những bài viết của nhạc sĩ về gia đình ông, về cái Tết đầu tiên của ông ở Hà Nội, về đồng nghiệp, hoạt động âm nhạc Việt Nam và những tác phẩm ca khúc nổi bật của ông. Đặc biệt, phần “Hồng Đăng trong lòng người” tập hợp rất nhiều bài viết của giới văn nghệ sĩ, nhà báo viết về nhạc sĩ Hồng Đăng đầy yêu mến và cảm phục.
Tại buổi ra mắt sách, nhạc sĩ Nguyễn Đức Trịnh, Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho biết, dù nhạc sĩ Hồng Đăng đã đi xa nhưng lời ca, tiếng nhạc ở những bài hát phổ biến quen thuộc của ông vẫn mãi ngân nga trên các phương tiện thông tin và trong lòng người hâm mộ.
“Nhạc sĩ Hồng Đăng đã hòa vào muôn con sóng của biển xanh, của biển đời, tiếp tục vỗ mãi đến những chân trời gọi nắng. Những đóng góp cho nền âm nhạc của nhạc sĩ Hồng Đăng là điều không còn phải bàn cãi và được ghi nhận bằng những tác phẩm để lại. Không mạnh mẽ, hùng hồn, nhạc Hồng Đăng man mác, lắng đọng. Nhạc sĩ Hồng Đăng như lênh đênh trong cuộc đời mình, trong âm nhạc của mình. Mùi hương hoa sữa, con sóng biển khơi, tiếng ve ngày hè… đã cho ông ký âm những suy tư và cảm xúc của một con người, của một nhạc sĩ”, nhạc sĩ Đức Trịnh nhận định.
Về người đồng nghiệp thân thiết của mình, nhạc sĩ Doãn Nho bày tỏ: “Hồng Đăng là người nhạc sĩ có một không hai!”. “Với khối lượng tác phẩm đồ sộ của mình, ông đã được liệt vào hàng nhạc sĩ quý hiếm của chúng ta. Ấy là chưa kể một khối lượng các bài viết khá công phu về các đồng nghiệp và những cuốn giáo khoa âm nhạc do ông viết đang được sử dụng trong các trường học”, nhạc sĩ Doãn Nho khẳng định.
Tại đây, nhiều văn nghệ sĩ, đặc biệt là những người đã gắn bó với nhạc sĩ Hồng Đăng chia sẻ những kỷ niệm xúc động về con người và tác phẩm của ông.
Nhạc sĩ Hồng Đăng tên đầy đủ Phan Đăng Hồng, sinh năm 1936 tại Yên Thành, Nghệ An, qua đời ngày 21-3-2022.
Ông sở hữu gia tài hơn 700 tác phẩm thanh nhạc, trong đó có các tác phẩm nổi tiếng như: “Biển hát chiều nay”, “Hoa sữa”, “Quà tháng 5”, “Lênh đênh”, “Kỷ niệm thành phố tuổi thơ”, “Mưa bụi”, “Ký ức đêm”... Ông cũng là tác giả của hơn 70 tác phẩm cho điện ảnh và nhiều tác phẩm hợp xướng, thanh xướng kịch, kịch hát, nhạc không lời xuất sắc.
Bên cạnh sáng tác, ông là Phó Tổng Thư ký Thường trực Hội Nhạc sĩ Việt Nam các khóa IV, V, VI và từng là Tổng Biên tập Tạp chí Âm nhạc.
Ông đã được nhận nhiều Giải thưởng âm nhạc của Hội Nhạc sĩ Việt Nam; Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật (năm 2001); Giải thưởng Lớn – Giải thưởng “Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội” (năm 2021); Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (năm 2022)…
https://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Van-hoa/1058902/nhac-si-hong-dang---chan-troi-goi-nang?fbclid=IwAR3DjIkWeT1Xxg0MdUWX5Hs8sGBPKNZTysmnaLRPsWIAPYIQ4exwNN0l87c
..
Nước mắt của vợ nhạc sĩ Hồng Đăng
Tình Lê
Bà Lê Anh Thúy chia sẻ nhạc sĩ Hồng Đăng rất lãng tử. Trước kia, mỗi lần chia tay ai, ông lại xách vali sách vở, áo quần gửi bạn bè.
Chiều 21/3, tập sách Chân trời gọi nắng được ra mắt tại Hà Nội nhân kỷ niệm 1 năm ngày mất của nhạc sĩ Hồng Đăng. Sách do nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Người tập hợp bản thảo và thực hiện cuốn sách là bà Lê Anh Thuý - vợ nhạc sĩ Hồng Đăng. Tiêu đề cuốn sách được lấy từ ca từ trong tác phẩm Biển hát chiều nay nổi tiếng của cố nhạc sĩ.
Bà Lê Anh Thúy không giấu được sự xúc động khi kể lại những câu chuyện liên quan đến nhạc sĩ Hồng Đăng. Giọt nước mắt của người phụ nữ đã nhiều năm gắn bó với tác giả bài hát "Hoa sữa'' nổi tiếng cả nước khiến một số người có mặt rưng rưng.
Theo lời bà Lê Anh Thuý, nhạc sĩ Hồng Đăng rất lãng tử nên trước kia, mỗi lần chia tay ai thường có thói quen xách vali sách vở, áo quần gửi bạn bè. Vì thế, khi lấy ông, bạn bè trả lại từng bọc sách vở, hoặc bà đi xin lại, nhiều thứ đã nát. Bà "xử lý" ký ức đó thành sách, cho bạn bè cùng nhớ ông.
“Phần lớn bản thảo anh để lại đã hỏng nhiều, rất khó đọc, giấy mủn, mực mờ. Tôi phải gõ lại từng chữ, sau khi chụp để lưu. Trong các bài viết, anh nhắc đến nhiều người cùng thế hệ, có người đã già, lẫn, nhiều người đã mất. Nói đến người khác ở dạng nhật ký, mình đọc sao cũng được, nhưng in thành sách phải có nhân chứng, ít nhất 1, 2 người chứng kiến. Tôi phải làm gấp tập sách khi bạn bè anh còn sống, hoặc ít nhất cũng có vợ, con, cháu... của họ chứng kiến.
Anh Hồng Đăng sống nhẹ nhàng, vui vẻ, chuyện nặng hóa nhẹ, chuyện nhẹ thành không, nên rất đông bạn. Nhưng anh viết rất quyết liệt, rành mạch, không xuề xoà, đãi bôi, rất có thể sẽ đụng chạm (và thực tế đã có những vụ va chạm cực kỳ gay gắt, quyết liệt như Nửa thế kỷ bài hát Việt Nam). Vì vậy, Chân trời gọi nắng càng cần sự xác thực của các nhân chứng cùng thế hệ”.
Theo Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam Nguyễn Đức Trịnh, nhạc sĩ Hồng Đăng đã đi xa 1 năm nhưng lời ca, tiếng nhạc trong những bài hát quen thuộc vẫn mãi ngân nga trong lòng người hâm mộ.
"Nhạc sĩ Hồng Đăng đã hoà vào muôn con sóng của biển xanh, của biển đời, tiếp tục vỗ mãi đến những chân trời gọi nắng. Những đóng góp của ông cho nền âm nhạc là điều không còn phải bàn cãi và được ghi nhận bằng những sản phẩm để lại. Không mạnh mẽ, hùng hồn, nhạc Hồng Đăng man mác, lắng đọng", nhạc sĩ Đức Trịnh bày tỏ.
Trong khi đó, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều bày tỏ sự ngưỡng mộ, thành kính trong ngày giỗ đầu của nhạc sĩ Hồng Đăng: "Hôm nay là một ngày đặc biệt, trên chính con đường Nguyễn Du huyền thoại gắn liền với 'hoa sữa' cũng như nhạc sĩ Hồng Đăng, tôi đã đọc, nghe những ca từ của nhạc sĩ Hồng Đăng, mọi thứ đều đồng điệu với dòng chảy cuộc sống. Âm nhạc, giai điệu và ca từ của Hồng Đăng đã trú ngụ, thuyết phục những người yêu nghệ thuật".
Ca sĩ Đào Tố Loan hát tại buổi ra mắt sách:
Nhạc sĩ Hồng Đăng tên đầy đủ là Phan Đăng Hồng, sinh năm 1936 tại Yên Thành, Nghệ An, qua đời ngày 21/3/2022. Ông sở hữu gia tài hơn 700 tác phẩm thanh nhạc, trong đó có các tác phẩm nổi tiếng như: Biển hát chiều nay, Hoa sữa, Quà tháng 5, Lênh đênh, Kỷ niệm thành phố tuổi thơ, Mưa bụi, Ký ức đêm... Ông cũng là tác giả của hơn 70 tác phẩm cho điện ảnh và nhiều tác phẩm hợp xướng, thanh xướng kịch, kịch hát, nhạc không lời xuất sắc. Ông đã nhận nhiều Giải thưởng âm nhạc của Hội Nhạc sĩ Việt Nam; Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật (năm 2001); Giải thưởng Lớn – Giải thưởng “Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội” (năm 2021); Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (năm 2022)… |
Ảnh: Hoà Nguyễn
https://vietnamnet.vn/nuoc-mat-cua-vo-nhac-si-hong-dang-2123009.html?fbclid=IwAR3XEiKqbb9DjmF7iUUApaW5hXVZtxgzCHem_URgLc9xRchwS51W4XBqa7g
..
Nhạc sỹ Hồng Đăng: Tiếng ca còn mãi trên đời
(Tổ Quốc) - “Thời gian như bóng câu qua cửa”, mới đó mà đã tròn một năm nhạc sỹ Hồng Đăng nhẹ bước “chuyển cõi”, để lại niềm thương tiếc khôn nguôi cho những người yêu âm nhạc.
Chiều 21-3, tại một khán phòng trên phố Nguyễn Du - con phố có nhiều hoa sữa, vốn là nguồn cảm xúc để Hồng Đăng sáng tác ca khúc Hoa sữa, được coi là một trong những ca khúc hay nhất về Hà Nội – Hội nhạc sỹ Việt Nam phối hợp với Hội truyền thông số Việt Nam tổ chức lễ ra mắt cuốn sách "Chân trời gọi nắng". Bao nhiêu kỷ niệm, những tình cảm quý trọng, thân thương được các nhạc sỹ, nhà văn, nhà báo… xúc động bày tỏ trong cuộc gặp mặt này để tưởng nhớ một nhạc sỹ lớn trong nền âm nhạc Việt Nam đương đại.
Một sự nghiệp âm nhạc lẫy lừng
Tôi may mắn được quen biết nhạc sỹ Hồng Đăng từ nhiều năm trước, anh em cảm mến nhau rồi tình thân ngày càng bền chặt. Anh đi xa một năm rồi mà tôi như vẫn thấy nụ cười đôn hậu, ánh mắt trìu mến, mái tóc bồng lãng tử, như vẫn nghe thấy giọng nói ấm áp, nhẹ nhàng của anh, như vẫn thấy dáng anh chống gậy bước chầm chậm bên người vợ hiền thảo Lê Anh Thuý, người ra đời sau anh đến hơn một phần tư thế kỷ, người đã tận hiến, sát cánh cùng anh trong mỗi bước đường gập ghềnh của một đời nghệ sỹ đích thực.
Anh hơn tôi 20 tuổi, thực ra là tuổi chú - cháu, nhưng anh luôn coi tôi như người em và chúng tôi vẫn gọi nhau là anh - em. Khá thường xuyên, cứ vào dịp cuối tuần, hai gia đình chúng tôi và một số người bạn thân gặp nhau ăn sáng, cà phê tại một địa điểm quen thuộc trên phố Lý Thường Kiệt. Hồng Đăng rất hóm hỉnh, có duyên kể chuyện, nghe anh nói điều gì cũng đều thấy thú vị. Chuyện xưa, chuyện nay, chuyện nghề, chuyện đời, đủ cả. Nhẹ nhõm, tự nhiên, thoải mái, không câu nệ tuổi tác, chức vụ. Chuyện nở như ngô rang, loáng chút đã đến gần trưa. Bữa sáng nào của chúng tôi cũng vậy, nếu đã "chốt" được lịch là tới, vui từ lúc đến cho tới lúc về. Và lúc chia tay, Hồng Đăng không quên tặng quà, lúc thì chiếc bút, lúc thì chiếc bật lửa. Anh thật sự là người truyền lửa, truyền cảm hứng sống và năng lượng sống tuyệt vời! Con ngưởi anh như thế nào thì âm nhạc anh dâng tặng cho đời như thế: lãng mạn, lạc quan, hào hoa, tinh tế, da diết, trẻ trung…
Hồng Đăng tên thật Phan Đăng Hồng, sinh đúng vào ngày đầu năm 1936 tại xã Hoa Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Qua những lần tâm tình, được biết anh mê âm nhạc từ nhỏ. Lên 10 tuổi, cậu bé tiểu học Hồng Đăng hàng ngày đi bộ 10 cây số để đến nhà thầy giáo dạy nhạc, từng ao ước có được một chiếc đàn ghi ta…Từ làng quê nghèo này, anh ra đi, và năm 1950 trở thành học sinh kháng chiến ở liên khu IV. Năm 1954, anh theo đoàn quân về giải phóng Thủ đô. Hai năm sau, khi Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam) mở khóa học đầu tiên, Hồng Đăng là một trong những học viên chuyên ngành sáng tác, cùng với các lứa nhạc sĩ nổi danh sau đó như Hoàng Việt, Huy Thục, Vĩnh Cát…. Ngay từ thời gian này, anh đã được khích lệ với các ca khúc như Đường đi có nắng mặt trời, Quà tháng Năm (lời cùng với Thế Bảo), Tổ quốc tôi trên mười năm đã lớn (lời cùng Nguyễn Liệu)... và một số tác phẩm khí nhạc.
Từ đó cho đến khi từ giã cõi đời ở tuổi 86, âm nhạc chính là cuộc sống của anh. Phát biểu tại lễ ra mắt sách, Nhạc sỹ Doãn Nho, Nhạc sỹ Đức Trịnh, Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, nhà phê bình âm nhạc Thụy Kha… đã xúc động nói về những năm tháng trong cuộc đời hoạt động sôi nổi, gian truân, đầy tự hào của Hồng Đăng. Anh vừa giảng dạy, vừa sáng tác thanh nhạc, khí nhạc, nhạc phim, viết sách, làm báo về âm nhạc...
Tôi nhớ, tại lễ trao Giải thưởng lớn Bùi Xuân Phái-Vì tình yêu Hà Nội năm 2021, nhiều người ngỡ ngàng và thán phục khi nhìn thấy một bộ di sản phong phú gồm những tập bản thảo đồ sộ về khí nhạc, sách dạy âm nhạc… của anh lần đầu tiên được trưng bày. Nhạc sĩ Hồng Đăng là người viết giáo trình về hợp xướng, tính năng nhạc cụ, là một trong những tác giả của những giáo trình "gối đầu giường" của những người học sáng tác, lý luận, chỉ huy âm nhạc. Hồng Đăng là người thầy của nhiều lớp thế hệ nhạc sĩ, trong đó có những nhạc sĩ nổi tiếng như Nguyễn Cường, Trần Long Ẩn, Tôn Thất Lập, Thuận Yến, Phú Quang… Nhà phê bình Ngô Thảo khẳng định, Hồng Đăng là "một trí thức trong âm nhạc". Uyên bác, kiến thức rộng, tâm hồn phong phú, trái tim nhạy cảm là nền tảng, là đôi cánh để con đường âm nhạc của anh tiến về phía trước.
Hồng Đăng có sự nghiệp sáng tác đồ sộ với hơn 700 tác phẩm, bao gồm nhiều thể loại: ca khúc, hợp xướng, ca cảnh, khí nhạc, nhạc phim, nhạc sân khấu... Anh có biệt tài và rất có duyên với nhạc phim khi đã sáng tác nhạc cho hơn 70 bộ phim, trong đó có những ca khúc nhạc phim nổi tiếng đã làm cho tên tuổi Hồng Đăng trở nên bất tử như: Hoa sữa (phim Hà Nội mùa chim làm tổ), Lênh đênh (phim Đời hát rong), Nỗi nhớ đêm đại dương (phim Những hạt muối của biển), Biển và cô gái tôi chưa quen (phim Những ngôi sao nhỏ), Không gian xanh (phim Vùng trời)...Riêng Biển hát chiều nay, không được "đặt hàng" nhưng đã được sử dựng cho nhiều bộ phim về đề tài biển, nhiều chương trình nghệ thuật về bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Được biết, hiện vẫn còn khoảng 300 ca khúc của Hồng Đăng chưa được dựng, có thể chủ yếu vì lý do tài chính. Với một nhạc sỹ tài năng, đó thật là điều đáng tiếc.
Với vai trò là Phó Tổng thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa IV và khóa V, như Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam Đỗ Hồng Quân đã xúc động nói trong lễ truy điệu, "đóng góp lớn nhất của nhạc sĩ Hồng Đăng là đã tạo nên một không khí đoàn kết, cởi mở, dắt tay nhau cùng bước đến những thành tựu của âm nhạc Việt Nam từ thời mở cửa, đổi mới cho đến ngày hôm nay". Anh là hội viên Hội Văn nghệ Hà Nội, Uỷ viên Ban Chấp hành Hội Giao lưu Văn hóa Việt - Nhật, Uỷ viên Uỷ ban Quốc gia Thập kỷ Phát triển Văn hóa quốc tế. Hoạt động âm nhạc của Hồng Đăng cũng gắn liền với hoạt động báo chí. Anh là Tổng biên tập tạp chí Âm nhạc (từ 1989), và tờ Thế giới Âm nhạc (từ 1996), hai tờ tạp chí chuyên ngành rất có bản sắc, có sức sống ở thời kỳ đầu đổi mới. Anh là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam và là nhạc sĩ đầu tiên được kết nạp vào Hội Điện ảnh Việt Nam.
Năm 2001, anh được nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật cho các tác phẩm: Biển hát chiều nay, Hoa sữa, Quà tháng năm, Kỷ niệm thành phố tuổi thơ và hợp xướng Lửa rực cháy''. Năm 2007, anh là nhạc sĩ được vinh danh trong chương trình Con đường âm nhạc mang tên 24hình/giây. Năm 2021, anh được nhận Giải thưởng lớn Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội. Đặc biệt, năm 2022, Hồng Đăng được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh với cụm tác phẩm: Lênh đênh, Đêm hành hương về huyền thoại, Buổi tối chuyện một căn nhà nhỏ, Khao khát, Gửi một câu hát cho Tokyo.
Để có được một sự nghiệp âm nhạc lẫy lừng như vậy, Hồng Đăng đã từng trải qua những năm tháng gian nan, lận đận, nhiều lúc túng bấn mà ít người biết đến. Năm 2005, Hồng Đăng tổ chức ba đêm nhạc Lênh đênh biển ở Nhà hát lớn Hà Nội. Công việc đang "vào trớn", lịch đã chốt thì bỗng nhà tài trợ "rút lui". Được vợ động viên, anh em đồng nghiệp hỗ trợ, anh đã không bỏ cuộc, vì như anh nói, đã ở "thế cưỡi lưng hổ" rồi nên không thể "giữa đường đứt gánh". Được biết, sau các đêm nhạc có tiếng vang đó, cả ở Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh, gia đình anh gần như khánh kiệt, phải bán ngôi nhà ở khu trung tâm để trang trải nợ nần, rồi dọn về ở trong căn nhà nhỏ trên đường Hồng Hà bên đê sông Hồng.
Tráng ca hòa quyện trong tình ca
Từ rất sớm, sự nghiệp âm nhạc của Hồng Đăng gắn liền với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trái tim của nhạc sỹ luôn đập theo nhịp thở của đất nước. Vì thế, thật dễ nhận ra chất tráng ca trong nhiều tác phẩm của Hồng Đăng. Tuy nhiên, trong tráng ca vẫn cảm thấy tình ca, trong tình ca vẫn cảm thấy bóng hình quê hương, đất nước và nhân dân.
Có thể cảm nhận rõ điều này trong nhiều ca khúc, nhưng đặc biệt nổi bật và thành công là trong Biển hát chiều nay, Lênh đênh, Kỷ niệm thành phố tuổi thơ… Qua những lời ca đẹp như " Vùi sâu dưới đáy những gì đau thương. Biển lại hát tình ca, biển kể chuyện quê hương"… trong ca khúc Biển hát chiều nay, thì tráng ca đã hòa vào tình ca; tình yêu đất nước, quê hương cũng lãng mạn, ngọt ngào như tình yêu đôi lứa. Nhiều ca sĩ như Ngọc Bích, Tuyết Thanh, Lê Dung, Cẩm Vân, Trung Đức, Thanh Lam, Thùy Dung, Thu Phương, Trọng Tấn …đã biểu diễn thành công Biển hát chiều nay. Hay với "Đời xanh thế. Trời xanh thế. Lênh đênh những vì sao xa. Lênh đênh những vầng mây xa"… trong ca khúc Lênh đênh, ta đâu chỉ cảm thấy nỗi niềm đôi lứa. Ca sỹ Thanh Lam bày tỏ "Bài hát ấy nhạc sĩ viết lời rất hay. Tôi đã hát với nhiều tâm tư, tình cảm. Lời các ca khúc của bác Hồng Đăng đầy trắc ẩn về đời sống, thân phận con người". Và "Trưa nay qua đường phố quen, gặp những tiếng ve đầu tiên, chợt nghe tâm hồn xao xuyến. Điệp khúc tiếng ve triền miên" trong ca khúc Kỷ niệm thành phố tuổi thơ là những giai điệu làm lay động con tim các chàng trai trẻ lên đường chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, lại đồng thời toát lên niềm lạc quan của cả đất nước trước một cuộc đương đầu lịch sử mới.
Người Nghệ, chất Hà Nội
Quê ở Nghệ An nhưng nhạc sĩ Hồng Đăng gắn bó gần như suốt cả cuộc đời với Hà Nội. Sinh ra trong một gia đình trí thức, chịu ảnh hưởng của văn hóa Pháp, nên ở Hồng Đăng, "chất" Hà Nội lịch lãm, hào hoa hòa quyện một cách tự nhiên. Không ít người nhầm anh là "người Hà Nội gốc". Trong lễ ra mắt sách chiều 21-3, nhà báo, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, tác giả cuốn tiểu thuyết "Hừng đông" đã nói về quê hương và dòng họ Phan Đăng, trong đó có những chi tiết sống động về cuộc đời và sự nghiệp nhà cách mạng tiền bối Phan Đăng Lưu, là bác ruột của nhạc sỹ Hồng Đăng.
Tôi may mắn và vinh dự là thành viên Hội đồng Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội cùng với các nhà khoa học, các văn nghệ sỹ, nhà báo có uy tín như: Giáo sư Phan Huy Lê, Nhà thơ Bằng Việt, Nhà sử học Dương Trung Quốc, Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính, Nhà báo Ngô Hà Thái… Vào mỗi mùa giải, việc bình chọn để quyết định trao Giải thưởng lớn này bao giờ cũng được thảo luận sôi nổi nhất, kỹ lưỡng nhất trong số các hạng mục đề cử. Năm 2021, tất cả các thành viên phát biểu đều thống nhất tuyệt đối là Hồng Đăng xứng đáng được trao Giải thưởng lớn. Ngoài việc đánh giá rất cao cống hiến của Hồng Đăng cho âm nhạc của Hà Nội thì Hội đồng cũng lưu ý rằng sức khỏe anh lúc đó đã rất yếu, mà theo quy chế, Giải thưởng lớn chỉ trao cho những người có cống hiến xuất sắc nhưng còn sống. Quả thực, ngày trao giải thưởng 28- 10- 2022, Hồng Đăng không đến được mà chị Lê Anh Thúy đến nhận Giải thay chồng. Lời phát biểu hôm đó của chị Thúy khiến cả khán phòng vô cùng xúc động. Và chỉ mấy tháng sau, vào ngày 21-3-2022, Hồng Đăng qua đời. Tôi còn nhớ, Giải thưởng lớn năm 2020 cũng đã kịp thời được trao cho Phú Quang, và chỉ thời gian ngắn sau đó, nhạc sỹ tài danh này cũng đã vĩnh biệt chúng ta. Giải thưởng lớn được trao cho những cá nhân có cống hiến xuất sắc trong nhiều lĩnh vực, nhưng trong hai năm liền ( 2020, 2021) được trao cho hai nhạc sỹ, điều đó đủ để thấy âm nhạc đã làm đẹp Hà Nội, nuôi dưỡng tâm hồn Hà Nội mãnh liệt và sâu sắc đến nhường nào.
Trong ngày tưởng nhớ Hồng Đăng, cả khán phòng chìm đi trong niềm xúc động khi ca sỹ Thanh Tâm hát Ca khúc Hoa sữa. Ca khúc này có một duyên phận khá đặc biệt. Năm 1978, nữ đạo diễn Đức Hoàn đặt Hồng Đăng viết ca khúc cho bộ phim Hà Nội mùa chim làm tổ. Đang lúc chưa khơi được mạch cảm xúc thì Hồng Đăng nghe một thi sĩ nói về loài hoa sữa dọc đường Nguyễn Du bên bờ hồ Ha Le. Anh bám lấy gợi ý đó để viết ca khúc, và thật mau lẹ, chỉ khoảng 20- 30 phút đã xong.
Âm nhạc của Hồng Đăng thường mở ra một không gian cảm xúc êm đềm, mênh mang và sâu lắng. Tôi nghĩ, điều đó có thể bắt nguồn từ trí tưởng tượng đặc biệt và dường như không giới hạn của ông. Thật thú vị, ca khúc Hoa sữa nồng nàn, da diết như thế, vậy mà như chính Hồng Đăng thổ lộ, "mãi đến 25 năm sau mình mới biết hoa sữa như thế nào". Xin được nói thêm, ca khúc Giữa mùa hái sa nhân, anh viết vào những năm 50 của thế kỷ trước, được phát trên sóng Đài tiếng nói Việt Nam, nhưng thực ra người ta không hái sa nhân trên cây mà chỉ nhặt sa nhân rụng dưới đất. Mãi đến năm 1986, chỉ khi Nhã Phương, ngôi sao ca nhạc nổi tiếng của TP.HCM hát Hoa sữa, thì ca khúc này mới được công chúng biết đến, và Hoa sữa từ phương Nam ngược trở ra miền Bắc, để rồi làm say đắm, thổn thức bao trái tim yêu Hà Nội. Nhạc sĩ Hồng Đăng tâm sự, các ca sĩ hát Hoa sữa mỗi người một dấu ấn riêng nhưng anh thích nhất giong ca nồng nàn của Thanh Lam. Hoa sữa, theo nhạc sỹ Thụy Kha, đã bước ra ngoài cái khung điện ảnh để trở thành một trong những ca khúc hay nhất về Hà Nội.
Trước Hoa sữa, tác phẩm sớm nhất anh trình làng với Thủ đô là thanh xướng kịch Sông Hồng ngàn năm reo hát (kịch bản Dương Viết Á) được Đoàn ca múa Hà Nội trình diễn năm 1964. Tiếp đó, nhiều sáng tác của anh gắn liền với Hà Nội như Duyên Hà Nội, Tiếng hát trên pháo đài thành phố, Kỷ niệm thành phố tuổi thơ…
Chỉ một tháng sau khi ông qua đời, ngày 21- 4 -2022, ca sỹ Tùng Dương và các cộng sự đã tổ chức thành công chương trình Hà Nội phố tại Nhà hát Lớn Hà Nội để tôn vinh hai nhạc sỹ Hồng Đăng và Ngọc Châu với những tác phẩm đậm "chất Hà Nội".
Còn mãi tiếng ca da diết trên đời
Ngày đầu xuân Nhâm Dần 2022, tôi đến thăm nhạc sỹ Hồng Đăng. Lúc này sức đã rất yếu, nhưng trên gương mặt anh vẫn nở nụ cười. Giọng nhỏ, anh vẫn nhắc tới những điều muốn làm, những việc còn dang dở. Cây đàn dương cầm nằm đó, những trang bản thảo vẫn chờ anh. Tâm hồn anh, trái tim anh vẫn hướng về âm nhạc.
Trong tôi vẫn còn in đậm niềm xúc động trong lễ truy điệu anh tại Nhà tang lễ quốc gia vào ngày 26-3 -2022. Mở đầu, ca khúc Biển hát chiều nay được cất lên bằng tiếng hát của ca sỹ Minh Thu. Và cuối cùng "Kỷ niệm ngày xưa vẫn còn đâu đó. Những bạn bè chung, những con đường nhỏ. Hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm…", bằng giọng ca đặc biệt, đượm nỗi buồn thương, tiếc nuối, ca sỹ Mỹ Linh đã hát Hoa sữa tiễn biệt anh.
Tên Hồng Đăng gợi cho ta liên tưởng đến ngọn lửa. Chính cuộc đời lao động nghệ thuật sáng tạo không ngừng và sự nghiệp âm nhạc lẫy lừng của anh là một ngọn lửa đẹp, có sức truyền cảm mãnh liệt. Đó là ngọn lửa nghị lực, ngọn lửa yêu thương, ngọn lửa khát vọng, hướng đến những giá trị tốt đẹp nhất của đời sống con người. Ngọn lửa đẹp đó sẽ cháy mãi!
Trân trọng, yêu quý Hồng Đăng, ca sỹ Vũ Thắng Lợi cũng đến dự cuộc gặp. Tuy mới hát lần đầu, nhưng Vũ Thắng Lợi đã nhập tâm và cất lên da diết bài "Ký ức đêm". Đêm về, khi chúng tôi nói chuyện với nhau, ca sỹ trẻ tài năng này thổ lộ: "Em cảm thấy như lúc đó nhạc sỹ Hồng Đăng về với chúng ta nên em mới hát được như vậy anh ạ".
Cuộc gặp mặt, ra mắt cuốn sách "Chân trời gọi nắng" tưởng nhớ nhạc sỹ Hồng Đăng dường như không kết thúc khi ca sỹ Phương Hoa cất lên " Chiều nay anh đưa em về đâu. Con đường mang bao kỷ niệm…Hoàng hôn mờ dần ven núi…", lời bài hát Đường về hoàng hôn.
Còn đây, còn mãi tiếng ca da diết trên đời./.
Hồ Quang Lợi
Phó Chủ tịch Hội truyền thông số Việt Nam
Nguyên Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam
https://toquoc.vn/nhac-sy-hong-dang-tieng-ca-con-mai-tren-doi-20230322140429764.htm?fbclid=IwAR23AwjsdyLOKaa-6Wn6l-qSoD-tDcVX6dbNwdvnvI2UTROgUHMOSx0UisM
..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.