Một lần du lãng ở con phố Xtê-phen Tốt-ten-ham (London), nơi mà 100 năm trước Nguyễn Tất Thành đã gửi bưu thiếp cho Phan Châu Trinh

Xtê-phen Tốt-ten-ham là cách phiên âm của tờ báo Nhân Dân dùng trong một bài báo của cụ Hồng Hà năm 1975. 

Bài báo đăng trên số ra ngày 13/5/1975. Lúc đó, cụ Hồng Hà có lẽ đang chỉnh lí tư liệu liên quan đến thời kì Nguyễn Tất Thành ở London. Mà một địa chỉ cụ thể là nhà số 8 trong con phố Xtê-phen Tốt-ten-ham. Đó là nơi ở của Nguyễn Tất Thành từ năm 1913 đến năm 1917.

Từ con phố đó, anh Thành đã gửi cho cụ Phan Châu Trinh (đang ở Pháp cùng với con trai Phan Châu Dật) một số thư từ. Trong đó, có một tấm bưu thiếp mang niên đại 1914. Đại loại là tấm bưu thiếp như sau (lấy nguyên từ bài báo của cụ Hồng Hà):

Một lần tới London nhiều năm trước.

Nhân trường đại học ở sát đó, nên chúng tôi cuốc bộ sang con phố chơi. Đại khái, trời hôm ấy khá rét, tôi phải mặc áo khoác dày và đội cả mũ len. 

Dẫn đường cho chúng tôi ra tới ngã tư là một đàn em cùng trường. Hắn tạm bảo lưu kết quả bên trường mẹ để sang lưu học dạng trao đổi ở London, đến lúc đó đã được hơn một năm, nên đã rất thạo phố phường London. Đàn em dẫn đến ngã tư, nói thêm một chút về đặc điểm của phố điện tử ở London, rồi chào tạm biệt để về lại trường học.

Bẵng cái, buổi du lãng đó của chúng tôi đã hơn cả 10 năm về trước rồi. Và nếu tính từ niên đại của tấm bưu thiếp trên, tức năm 1914, thì đã hơn cả 100 năm.

Khi tiện dịp sẽ trình bày cụ thể hơn.

---

Toàn bài báo của cụ Hồng Hà: