Thăm các làng ven Hồ Tây, nhớ về một câu thơ đạo của thánh Cao Bá Quát

Từ hôm qua, bắt đầu dạo chơi các làng cũ, với những con người cũ, như vốn đã từng tẩn mẩn từ khoảng hơn hai mươi năm về trước. 

Nhìn chung đô thị hóa ồ ạt và vô tổ chức sau Đổi Mới đã ức hiếp tất cả các làng nội đô, ven đô Thăng Long. 

Khom khom cúi mình ở những chỗ nhà nhô ra rồi lại thụt vào lấn cả lòng đường vòng vèo, vốn là những vườn thuốc hay vườn hoa mình từng la ca rất lâu, rất nhiều ngày trước.

Bất giác, ai đó, lại đọc câu thơ cũ khi nhìn ra Hồ Tây: "Tây Hồ chân cá thị Tây Thi"

Bảo rằng ấy là thơ thần của thánh Quát đất Thăng Long. Đại khái có nghĩa: Tây Hồ đích thị nàng Tây Thi.

Ừ, câu này, vẫn thấy các cụ tiền bối, đâu như Bùi Hạnh Cẩn hay Lê Văn Lan, thi thoảng đọc một cách ấn tượng và tâm huyết khi lên hình ở đài Hà Nội hay đài trung ương. Cái dáng đọc nhát gừng để nhấn để nhá của cụ Lan cũng làm gật gù những cái tai thưởng thơ Việt.

Nhưng đâu có biết rằng, câu ấy, thánh Quát nhà ta đã thuổng luôn ý của thánh Tô bên Tàu. Tây Hồ (Xi Hu) bên Tàu giống như Hồ Tây bên ta, và đều giống một nàng.

Một lần lãng du bên bờ Tây Hồ (Xi Hu) bên đất Tàu, đã lẩm nhẩm nghĩ như vậy lúc đợi xe buýt ở con đường tương truyền do thánh Tô Đông Pha đắp đê mà thành.

Hôm qua, cũng đã lẩm nghĩ lại ý nghĩ ấy. Rằng, câu hay nhất của chàng Tô về Tây Hồ đã được chàng Quát biến báo để viết về Hồ Tây, là câu:

"Dục bả Tây Hồ tỉ Tây tử"

(muốn lấy Tây Hồ sánh với Tây Thi !)

Nói "đạo" chắc oan rồi. Bởi nói như Nguyễn Trọng Tạo với Thanh Thảo thì, chết mẹ thơ thánh Quát hay hơn thơ thánh Tô mầy ạ (xem lại ở đây). Bởi: thánh Tô mới chỉ có ý định muốn đem Tây Hồ với nàng Tây Thi ra so sánh, còn thánh Quát ở Thăng Long đã nói luôn "Tây Hồ đích thị là nàng ấy mầy ạ".