Đó là hình "Cò bay ngựa chạy" được dùng trong lễ cúng Táo Quân ở đất Nam Bộ. Nó có ý nghĩa thay cho Cá Chép (cá thật mà không phải cá vẽ trên giấy hay cắt bằng giấy) ở ngoài Bắc.
Toàn bộ nội dung dưới đây là mượn của bác Phạm Ngọc Hiệp - trưa nay, nhà bác đã tiễn Táo Quân về trời thông qua "Cò bay ngựa chạy" này.
---
"
Thứ Tư, ngày 11 tháng 2 năm 2015
Hôm này là 23 tháng Chạp, ngày đưa Ông Táo về chầu Trời. Trong tục cúng đưa Ông Táo trước đây phổ biến ở miền Bắc, ta thường thấy phương tiện dùng để đưa tiễn Ông Táo về Trời là cá chép. Trong lễ cúng người ta thường kèm theo một vài con cá chép còn sống, sau khi cúng tiễn Ông Táo xong mang ra hồ ao, sông rạch thả. Cá chép là loài cá theo truyền thuyết đã vượt qua ba kỳ thi sát hạch vượt Vũ môn để hóa thành rồng.
Còn theo sách Đặc khảo về Tín ngưỡng thờ Gia thần*, trong miền Nam, phổ biến là vùng Nam bộ, tục đưa Ông Táo có hơi khác, thay vì cúng cá chép để đưa Ông Táo, thì người dân dùng bộ giấy "cò bay ngựa chạy", theo ý nghĩa ngựa chở Ông Táo đi đường bộ rồi cò chở Ông Táo bay về Trời. Tục dùng ngựa và cò làm vật cưỡi trong miền Nam bắt nguồn từ nghi thức "xá mã, xá hạc", tục này theo nghi thức của Đạo giáo và của Phật giáo. Đây là nghi thức được tiến hành sau cùng trong các buổi cúng tế. Người ta gom tất cả các tờ sớ nhét vào ngựa giấy và hạc giấy đã để sẵn trong lễ cúng, rồi đem đốt với ý nghĩa nhờ ngựa và hạc mang sớ đến những nơi cầu cúng trong Tam giới.
Trong bộ giấy tiền vàng bạc cúng Ông Táo trưa nay ở nhà tôi, quả nhiên tôi có thấy tờ giấy bản "cò bay ngựa chạy" mà tôi chụp lại dưới đây.
Giấy cò bay ngựa chạy trong bộ giấy tiền vàng bạc cúng Ông Táo.
Thì ra Ông Táo ở miền Nam dùng phương tiện chuyên chở có khác với Ông Táo ở miền Bắc, Ông Táo miền Nam đi đủ cả, đường bộ, đường hàng không, cuối năm chắc phải vào mạng "i meo" đặt vé trước, để cận ngày quá kiếm vé xe khách, máy bay chắc mệt...
【Đoạn bác Hiệp bổ sung thêm】
Cúng tiễn đưa Ông Táo ngày 23 tháng Chạp trong bếp ngày nay.
Trong lễ cúng Ông Táo ở nhà, trong mâm cúng ngoài một ít thức ăn, năm nào tôi cũng thấy bà xã tôi cúng chè trôi nước. A, cái món chè trôi nước này chắc cũng có ý nghĩa của nó đây. Ông Táo về chầu Trời phải tâu lại chuyện trong nhà gia chủ trong suốt một năm, tất tần tật không chừa chuyện gì, mà trong một năm thì làm gì mà nhà nào lại không có những chuyện lộn xộn. Ngày xưa cũng có nhà "đối phó" bằng cách bịt miệng Ông Táo, không để ông nói năng, bằng cách trong lễ tiễn đưa cúng nguyên cho Ông Táo một lon kẹo mạch nha, làm quà đi đường, Ông Táo hảo ngọt xơi vào là ngắc ngứ, mồm miệng dính chặt khó lòng mà nói năng.
Chè trôi nước làm bằng bột nếp dẻo cũng thế, chè viên cục nhỏ chỉ toàn bột không nhân, cục to thì trong có nhân đậu xanh nhuyễn, nhưng vẫn chủ yếu là lớp vỏ bột nếp dẻo bao bên ngoài, thứ này mà ăn hơi tham một chút không những dính mồm miệng, có khi còn mắc nghẹn như chơi.
Hì hì! Dân gian ta xưa nay quả cũng... gian thật.
* Đặc khảo về Tín ngưỡng thờ Gia thần, Huỳnh Ngọc Trảng - Nguyễn Đại Phúc, NXB Văn hóa Văn nghệ - 2013.
"
http://ngochieppham.blogspot.jp/2015/02/phuong-tien-ve-chau-troi-cua-ong-tao.html?showComment=1423648995603#c2246223058675184283
---
Người Sài Gòn thả cả chép tiễn ông Táo
---
Bổ sung 3 (12/2/2015): Các nơi khác.
Thứ tư, 11/2/2015 | 19:59 GMT+7
Bổ sung 2 (11/2/2015): Người Sài Gòn cũng thả cá chép.
Thứ tư, 11/2/2015 | 19:59 GMT+7
Không chỉ thả cá chép bị buộc trong túi, nhiều người xả cả tro hương, vàng mã, tiền thật, túi nilon xuống sông, hồ trong ngày 23 Tết.
Ở Hà Nội, khu vực hồ Ngọc Khánh, hồ Thiền Quang, Hồ Tây sáng nay có hàng trăm người thả cá chép. Không có thùng rác gần đó, một số người dân thả cá xong đã vứt túi nilon ngay trên bờ hồ.
Ngày cuối năm, nhiều gia đình dọn dẹp bàn thờ, bốc bát hương mới nên cây hoa vàng mã, chân hương... được người dân vô tư thả trôi sông.
Có người định vứt cả bàn thờ cũ xuống sông nhưng thành viên trong hội Cá Chép, nhóm tình nguyện chuyên đi thu gom rác đã nhanh chóng xin lại để đưa về đúng nơi quy định.
Ở Hải Phòng, người dân tập trung trên cầu Niệm bắc qua sông Lạch Tray "tung" cá chép từ thành cầu cách 15 mét xuống mặt sông.
Sông Tam Bạc, sông Lạch Tray chảy qua khu vực nội thành Hải Phòng tràn ngập túi nilon, bát hương, hoa, tiền vàng... cả mới lẫn cũ. Người đàn ông này cẩn thận mang cá xuống tận mép nước để thả nhưng cũng rất sợ vướng vào mảnh chai, bơm kim tiêm nếu chẳng may trượt chân ngã.
Người dân mang vàng mã ra đốt khiến tàn tro bay khắp nơi, hai bên lan can cầu ám khói đen kịt. Đốt xong họ lại xả luôn tro xuống sông Tam Bạc, con sông thơ mộng nhất Hải Phòng.
Chị Nguyễn Thị Hồng, trú phường Tràng Minh, quận Kiến An làm nghề lượm ve chai. Sáng nay, chị có mặt trên cầu Niệm từ rất sớm để lượm các túi bóng mà người dân bỏ lại. "Còn nhiều người thiếu ý thức lắm, họ đến đây không chỉ thả cá mà còn vứt đủ thứ xuống sông, trong đó có tiền thật. Cả ngày hôm nay tôi đi nhặt túi mỏi tay, bán chắc cũng đong được hơn cân gạo", chị Hồng cho hay.
Giang Huy - Giang Chinh
Bổ sung 2 (11/2/2015): Người Sài Gòn cũng thả cá chép.
Người Sài Gòn thả cả chép tiễn ông Táo
Người Sài Gòn nô nức thả cá tiễn ông Táo
11/02/2015 11:02
(NLĐO) – Cá chép, cá vàng, cá điêu hồng được đông đảo người dân Sài Gòn mua phóng sinh với mục đích đưa tiễn ông Công, ông Táo về trời
Ngay từ chiều qua (10-2), các cửa hàng bán cá cảnh, cá giống trên các tuyến đường Nguyễn Thông (quận 3), Nguyễn Hữu Thọ (quận 7), Lưu Xuân Tín (quận 5)… đã có rất đông người đến mua cá chép, cá hồng với giá 30.000-70.000 đồng/cặp; cá cảnh loại nhỏ có giá 30.000 đồng/10 con.
Ngoài ra, trên đường Trường Chinh (quận Tân Bình) cũng bày bán cá chép Nhật (cá koi) loại nhỏ (bằng ngón tay út) với giá 400.000 đồng/con. Khách mua loại cá này chủ yếu là những người có điều kiện kinh tế khá giả.
Bà Lê Thu Vân, bán cá cảnh trên đường Nguyễn Hữu Thọ (quận 7), cho biết năm nay sức mua có phần giảm đi. Trong cả ngày hôm qua, bà Vân bán được hơn 200 con cá chép, cá hồng các loại, chỉ bằng một nửa so với năm ngoái.
Các điểm bán cá cảnh đưa tiễn ông Táo đã nhộn nhịp từ ngày hôm qua 10-2.
Những người bán cá cảnh cho biết hầu hết người mua đều chọn cá hồng có nguồn gốc chủ yếu từ Trung Quốc, một số khác vận chuyển từ Campuchia sang qua đường cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh). Một người kinh doanh cá cảnh trên đường Nguyễn Thông (quận 3) tiết lộ: “Đa phần cá phóng sinh rất yếu, dễ chết nên được bán giá rẻ. Còn những con khỏe mạnh sẽ giữ lại nuôi lớn bán có tiền hơn”.
Cá chép, cá hồng được bán với giá phổ biến từ 30.000-70.000 đồng/cặp.
Ở thị trường miền Bắc, theo trang báo điện tử Zing, trung tâm đầu mối buôn bán cá lớn nhất ở Hà Nội, chợ cá Sở Thượng, Yên Sở rực vàng trong ngày Tết ông Công, ông Táo. Phổ biến nhất ở đây là cá vàng, được đưa về từ các vùng Phú Thọ và Hải Dương. 2 loại cá vàng: cá vàng ta con nhỏ, thon, da bóng và cá vàng lai màu đậm, con to, giá bán dao động 70.000-100.000 đồng/kg được mua bán nhiều nhất.
Nhiều người chọn mua cá chép Nhật loại nhỏ để phóng sinh với quan niệm may mắn, tích đức.
Các tiểu thương ở chợ cho biết năm nay do thời tiết ẩm, ấm nên cá phát triển tốt, giá rẻ hơn so với năm trước. Thời điểm đầu tháng 12 âm lịch, cá có giá 200.000-300.000 đồng/kg nhưng giáp lễ ông Công, ông Táo giá xuống chỉ còn 70.000-100.000 đồng/kg.
Cũng tại Hà Nội, giới nhà giàu còn có nhu cầu mua cá koi loại nhỏ với giá khoảng 200.000 đồng/con để đưa tiễn ông Táo với quan niệm mang lại may mắn, xua đuổi rủi ro, tích đức cho năm mới. 3 con cá đủ bộ cúng lễ thường có giá 500.000 - 600.000 đồng.
Sáng 11-2 (nhằm 23 tháng Chạp), các bờ sông, bờ kênh ở TP HCM đông nghịt người mang cá ra thả để tiễn ông Táo về trời.
Người phóng sinh đủ thành phần, gồm nhân viên văn phòng, người buôn bán, sinh viên, nội trợ, người già, trẻ em…Vị trí thả cả tập trung ở dưới chân cầu Sài Gòn (quận 2), kênh Nhiêu Lộc (đoạn gần Cầu Lê Văn Sỹ, quận 3), chân cầu Bình Lợi (quận Bình Thạnh),....
Ghi nhận tại chân cầu Sài Gòn (quận 2) nhận thấy chỉ trong một buổi sáng, đã có hàng ngàn con cá được thả xuống sông. Sau khi phóng sinh xong, người dân Sài Gòn đã có ý thức thu gom tất cả túi nilon để bỏ vào thùng rác thay vì vứt luôn xuống sông như các năm trước.
Điều chưa đẹp mắt là cách vị trí phóng sinh không xa, một số người chờ sẵn để quăng lưới, thả dây câu để bắt cá lên, bán lại cho những người đến sau.
Một số hình ảnh thá cá phóng sinh đưa tiễn ông Táo tại TP HCM sáng ngày 11-2 tức 23 tháng Chạp:
Việc thả cá là một tục lệ cổ truyền của người dân Việt Nam, với ý nghĩa cá chép vượt vũ môn hóa rồng để đưa ông Táo về trời.
Nhiều người dân Sài Gòn đã có ý thức trong việc bảo vệ môi trường. Sau khi phóng sinh họ thu gom túi nilon để vào sọt rác.
Ngay cạnh các điểm phóng sinh, một số người vô tư ngồi câu cá
Nhiều người mang lưới để bắt cá bán lại cho những người đến sau
Bổ sung 1 (11/2/2015): Đại sứ Mĩ ở Việt Nam cũng theo chân bà con đi thả cá chép vào ngày hôm nay.
Thứ tư, 11/2/2015 | 12:49 GMT+7
Cá chép theo ông Táo về trời
Sáng 23 tháng Chạp, trời Hà Nội mưa phùn rét buốt, nhiều người dân vẫn đội mưa đi chợ sớm mua cá chép để hoàn thiện mâm cúng ông Công ông Táo, với quan niệm cá chép là phương tiện để các ông "cưỡi" về trời.
Cửa hàng bán cá của chị Lê Thị Chuyên, chợ hàng Bè (Hoàn Kiếm, Hà Nội) có cá chép đỏ phục vụ ngày cúng ông Công ông Táo. Giá bán khoảng 30 nghìn 3 con cá nhỏ, hơn 50 nghìn 3 con cá to. Từ hôm qua, chị đã bán được già nửa trong số 8 kg cá nhập về.
Người Việt tin rằng, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, Táo Quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc ở hạ giới với Ngọc Hoàng. Đêm Giao thừa, Táo sẽ trở lại trần gian để tiếp tục công việc coi sóc bếp lửa các gia đình.
Là một gia đình với tứ đại đồng đường trên phố cổ Hà Nội, bà Nguyễn Thị Nhàn chưa bao giờ bỏ thói quen dậy sớm chuẩn bị đồ chay và cả đồ mặn cho lễ cúng ông Công ông Táo trước 12h trưa cùng ngày.
Còn cá chép sống, người dân mang thả ra sông hồ. Năm nay, các hồ ở Hà Nội như Hoàn Kiếm, Ngọc Khánh, Thành Công... đều có người đứng nhắc nhở người dân giữ vệ sinh, nên môi trường có phần được cải thiện.
Hồ Ngọc Khánh (Ba Đình) rất đông người ra thả cá, phần lớn mọi người thả cá xong tự giác thu gom túi bóng bỏ vào thùng rác.
Nhưng vẫn còn những người thả tro hóa vàng xuống hồ làm mất mỹ quan và ảnh hưởng môi trường sống của sinh vật.
Chị Hương, nhân viên Công ty đầu tư phát triển Hà Thuỷ - Công viên Thành Công đang trong ca trực. Những ngày này, chị vừa nhắc nhở mọi người giữ ý thức, vừa thu gom rác của người thả cá bỏ lại. "Năm nay ít rác vì là ngày thường nên ít người đi thả cá hơn, chứ Tết ông Công ông Táo mà vào cuối tuần thì nhiều lắm", chị Hương nói.
http://vnexpress.net/photo/thoi-su/ca-chep-theo-ong-tao-ve-troi-3146511.html
Thứ tư, 11/2/2015 | 12:18 GMT+7
Đại sứ Mỹ cùng gia đình sáng nay thả cá chép xuống Hồ Tây, Hà Nội, nhân ngày ông Công ông Táo, theo phong tục truyền thống của người Việt.
Dù đã ba lần ăn Tết ở Việt Nam, hôm nay ông Osius mới lần đầu tiên thả cá chép nhân ngày ông Công ông Táo (23 tháng Chạp). Đại sứ Mỹ biết đến phong tục này nhờ cô giáo tiếng Việt của ông. Trong ảnh là ba chậu cá chép được chuẩn bị sẵn dành cho đại sứ, bạn đời của ông và bà Rena Bitter, Tổng lãnh sự Mỹ tại thành phố Hồ Chí Minh.
"Tôi có một niềm hy vọng lớn. Tôi hy vọng rất nhiều điều cho gia đình, cho quan hệ giữa nhân dân Việt Nam và người dân Mỹ, tôi đặt nhiều hy vọng vào tương lai của đất nước này", ông Osius chia sẻ cảm xúc khi thả cá.
“Tôi muốn chúc các bạn năm mới Ất Mùi phát tài, phát lộc nhưng không phát phì”, ông Osius hóm hỉnh chúc Tết trước khi trả lời phỏng vấn báo chí.
Nói về kỳ vọng trong năm Ất Mùi này, ông Osius cho biết đây cũng là năm kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ. "Tôi nghĩ sẽ có rất nhiều cơ hội về những chuyến thăm cấp cao giữa hai nước. Năm nay chúng tôi hy vọng sẽ hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Đây là năm chúng tôi hy vọng sẽ mở đường bay thẳng giữa hai nước. Tôi muốn thấy Mỹ trở thành nhà đầu tư số một tại Việt Nam. Tôi muốn thấy quan hệ an ninh hai nước trở nên sâu sắc hơn, mở rộng quan hệ trong lĩnh vực giáo dục và thiết lập trường đại học độc lập Fulbright tại Việt Nam", ông Osius nói.
Gia đình đại sứ cùng bà Rena Bitter (áo xanh) đi dạo và chụp ảnh lưu niệm trước chùa Trấn Quốc sau khi thả cá. Ông Osius cho biết khi được bạn bè hỏi về điều đặc biệt của Việt Nam, ông nói ngay: "Đó là niềm hy vọng". "Mọi người đều trẻ và có nhiều niềm hy vọng vào tương lai", ông nói.
Ông Osius là đại sứ Mỹ công khai đồng tính đầu tiên tại châu Á. Ông kết hôn với người bạn đời Clayton Bond và có một con trai, bé Theodore Alan Bond- Osius.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.