Chiếc chuông chùa lạ kì, tự biết bảo vệ lấy mình, ở Vị Xuyên - Hà Giang (chùa Sùng Khánh, đúc năm 1705)

Chiếc chuông hiện được bảo quản tại Làng Nùng. Tên làng là Nùng, nhưng không có hộ nào người Nùng, mà chỉ có người Tày. Về chiếc chuông thú vị này, vào năm 2012 (sách in năm 2013), tôi đã từng có dịp đề cập:

Đọc cụ thể tại nguồn trên mạng ở đây

Các việc khác chưa từng động bút.

Bây giờ, thấy trên Gia đình có bài dưới đây (lên mạng vào tháng 3/2014), vớt về lưu.

Từ đây trở xuống là bài của Gia đình.

---

Lạ kỳ chiếc chuông xua đuổi kẻ xấu và những vận may khó tin của người dân trước “thần chết”

Thứ Năm, 06/03/2014 08:24 (GMT+7)

GiadinhNet - Khi gặp kẻ xấu, chiếc chuông trong ngôi chùa kỳ bí ở vùng đất nhiều giai thoại Hà Giang bỗng “tự lớn” khiến kẻ xấu không thể thực hiện được tà tâm. Người dân làng có ngôi chùa này luôn được thần chết “né” một cách kỳ lạ và khó có thể giải thích được bằng các kiến thức khoa học.

Những may mắn khó tin, “thần chết” sượt qua

Thôn Làng Nùng, xã Đạo Đức, Vị Xuyên, Hà Giang được mệnh danh là vùng đất kỳ bí: hàng trăm trai làng ra đi phục vụ trong các cuộc chiến tranh vệ quốc nhưng không ai phải nằm lại ở chiến trường.

Không cần có kiến thức về vật lý, biết phong thủy, đặt chân tới ngôi làng đặc biệt này người ta đều có những cảm nhận rất khó lý giải về những “xung đột từ trường”. Mùa hạ, nếu là người lạ, bước chân vào cổng làng sẽ cảm thấy sởn da gà còn mùa đông thì đột nhiên thấy ấm áp.

Trưởng thôn Làng Nùng nói về những may mắn kỳ lạ của làng mình

Làng Nùng dựa lưng vào núi Nùng, trước mắt là suối và cánh đồng rộng lớn, là nơi sinh sống của 154 hộ người dân tộc Tày.

Trưởng thôn Làng Nùng, ông Nguyễn Văn Khai cười khoe rằng: “Ngàn đời nay rồi, nhất là trong ba cuộc chiến gần đây là chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ và chiến tranh biên giới, chưa bao giờ làng tôi có người hy sinh ở chiến trường cả, mà chỉ có hai thương binh”.

Mỗi khi đất nước có chiến sự, cần chiến binh là thanh niên Làng Nùng nô nức lên đường. Họ đi vì đất nước và đi với một niềm tin là súng đạn sẽ loại trừ mình. Mà thực sự đã là như vậy. Ngay cuộc chiến tranh biên giới gần đây thôi, xã Đạo Đức, trong đó có Làng Nùng vốn nằm ở nơi bỏng rát của chiến sự. Thanh niên làng lên đường, vào tuyến lửa, trở về vẫn lành lặn và không có bất kì một chiếc giấy báo tử nào chuyển về làng, trong khi đó các ngôi làng lân cận thì liệt sỹ rất nhiều. Điều này đã được Phòng Lao động, Thương bình và Xã hội huyện Vị Xuyên xác nhận.

Anh Nguyễn Văn Thành, một chiến binh từ thời kháng chiến chống Mỹ, tái nhập ngũ cuối những năm 1970 để sang làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia  kể lại những lần thoát chết ngoạn mục ngoài chiến trường một cách khó lý giải. Anh Thành kể rằng sau gần 8 tháng ròng đơn vị của anh vận động đến gần sào huyệt cuối cùng của quân Pôn Pốt thì gặp sự chống cự ác liệt của đối phương. Vào giữa tháng 7 năm ấy, đang mải miết hành quân với đơn vị thì anh được giấy triệu tập quay về trong nước để đi học thông tin.

Anh Thành cho biết, lúc này đơn vị đang đồn trạm, theo giấy thì còn cả 20 ngày nữa anh mới có mặt và thừa sức để quay trở về. Vì nghĩa tình đồng đội, anh không nỡ chia tay anh em mà nán ở thêm một vài ngày nữa.

Chùa Sùng Khánh được coi là ngôi chùa thiêng bảo về dân Làng Nùng, đem lại những điều an lành

Nhưng sang ngày thứ 3, tự nhiên có cái gì đó nôn nóng, thôi thúc, nằm ngoài tầm kiểm soát, bắt anh phải chia tay cùng đồng đội và khoác ba lô lên đường về nước. Anh đi được 2 ngày, sang ngày thứ 3 anh rụng rời chân tay khi nghe thông tin cả đại đội anh đã bị sát hại. Do bất cẩn không để ý, nên lính Pôn Pốt đã đào hầm ngầm xung quanh nơi trú chân của đại đội. Sau đó chúng bật nắp hầm, dùng hỏa lực mạnh đánh úp và đã xóa sổ cả đơn vị của anh. Anh là người duy nhất của đại đội may mắn sống sót.

Theo cựu binh Nguyễn Văn Ho kể thì ngày chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra, Vị Xuyên là vùng đất phên dậu nên hầu hết nam thanh niên trong đó có anh cũng nô nức tòng quân, cầm súng bảo vệ quê hương. Anh Ho kể là chiến tranh biên giới khốc liệt, 6 tháng địch tấn công Hà Giang đã có 1.700 liệt sĩ các vùng miền trong đó có các nơi kế cận Làng Nùng ngã xuống. Nhưng lạ thay, thanh niên Làng Nùng không hề hấn một ai..

Anh Ho nhớ nhất là đợt mình thoát chết trên đồi Cô Ích. Cùng với chốt 1.509, Thác gọi hồn, Làng Pinh, Làng Lò, đồi Cô Ích là một điểm chốt bỏng rát của khu vực Thanh Thủy, Hà Giang. Hồi ấy, công binh ta dùng những thanh bê tông đã đúc sẵn, ban đêm khuân lên lắp thành hầm chữ A để từng tổ lính chốt lại.

Đêm ấy, pháo bên biên giới bắn sang ít hơn so với thường lệ. Vốn là người dân tộc, nghiện thuốc lào từ nhỏ, thuốc lào hết nên anh Ho rất thèm. Rồi cơn nghiện như có ai xúi bẩy dồn lên, bất chấp sự can ngăn của đồng đội cùng hầm, anh bò sang hầm bên cạnh để xin thuốc. Anh vừa bò đi được chục thước thì bỗng nghe cái rầm. Quay lại đã thấy căn hầm của mình và anh em dính trọng pháo, nát bươm. Và anh cũng là người duy nhất sống sót.

Chuông chùa tự lớn trước tà ý

Làng Nùng có ngôi chùa lạ là chùa Sùng Khánh. Bởi văn hóa người Tày không theo đạo, nên việc xuất hiện một ngôi chùa ở đây là một sự lạ.

Ngôi chùa này được người dân ở đây coi là chùa thiêng vì "biết" bảo vệ tính mạng dân làng và chứa đầy huyền tích. Một số người già ở đây bảo sở dĩ có ngôi chùa như vậy là vào năm Bính Thân (1356) một quan tướng nhà Trần đi thị sát biên giới có qua nơi đây.

Chuông chùa Sùng Khánh được cho là sẽ tự "lớn lên" nếu kẻ có tà ý định xâm hại

Gặp vùng đất có một không hai theo thế lưng dựa núi, phía trái có núi hình Rồng Chầu, phía phải có núi hình Hổ Phục, hướng đông có cánh đồng rộng và dòng suối trong “Thích Bích” chảy qua nên ông quan rất thích thú. Khi đi qua làng, gặp cây đa (chỗ xây chùa bây giờ) thì tự dưng các rễ đa quấn chặt chân ngựa của tướng quân nhà Trần này. Gỡ ra không được nên vị tướng quân ấy đành nghỉ lại. Đêm mộng thấy thần làng phán phải xây ở đây một ngôi chùa mới được bình an. Người tướng quân đã này đã dừng chân, nên duyên với một thục nữ có tên Nguyễn Ả và huy động dân làng xây chùa, đúc chuông đồng và đặt tên là Sùng Khánh Nghiêm Tự.

Sau đó, trải qua thịnh suy thời cuộc, chùa Sùng Khánh bị hoang hóa, đổ nát, chỉ còn nền và chiếc chuông.

Chiếc chuông của chùa còn đến ngày nay cũng có nhiều chuyện kì bí. Chùa Sùng Khánh đổ nát, không ai chú ý, chiếc chuông này đã được nhiều người đưa vào tầm ngắm trong đó có những người buôn bán phế liệu. Người dân nơi đây bảo, chiếc chuông không nặng lắm (cao 0,9m, rộng 0,64m) ngày thường trẻ con của làng lên chơi vẫn vần được. Nhưng không hiểu sao, bất cứ một ai có mưu đồ đen tối như muốn lấy trộm, lấy cắp là chiếc chuông tự dưng to và nặng ra không thể vần và khuân được.

Ngày chùa chưa được xây dựng lại, người làng đã tận mắt chứng kiến cả chục tay thanh niên đạo chích to khỏe tìm lên chùa buộc thừng, xỏ đòn gánh định mang chuông đi nhưng không thể khiêng nổi. Lúc đó chiếc chuông tự nhiên to ra và nặng lên. Tiếc nhưng trước tình trạng đấy chúng đành bỏ lại.

Vào năm 1986, nghe ngôi chùa có chiếc chuông đồng, nên mấy tay buôn sắt thép phế thải miền dưới cũng mò lên. Vì khiêng đi không được, những tay hám của này định dùng cưa sắt để cưa chuông thành những mảnh nhỏ. Máy nổ uỳnh uỵch cả ngày nhưng không thể cưa được một vảy đồng của chiếc chuông. Dùng búa tạ đập, chuông cũng không vỡ.

Bất lực, toán đạo chích trên lên xe về và đã gặp một tai nạn thảm khốc khi vừa đi khỏi chùa khoảng 30km. Chính vì những lý do nửa thực nửa hư này nên hiện nay chùa Sùng Khánh có hai bảo vật là chiếc chuông, tấm văn bia vẫn còn mãi với thời gian và đã được công nhận là "Bảo vật quốc gia".

H. Châu

Bổ sung 2 (23/12/2014): Bài mới trên trang của huyện Vị Xuyên.

Chùa Sùng Khánh

Chủ nhật - 03/08/2014 

Chùa Sùng Khánh - xã Đạo Đức - huyện Vị Xuyên

Di tích lịch sử nghệ thuật chùa Sùng Khánh cách Thị xã Hà Giang 9 km về phía Nam thuộc thôn Làng Nùng, xã Đạo Đức, Huyện Vị Xuyên, Tỉnh Hà Giang (đã được nhà nước xếp hạng năm 1993). Cách Thị xã Hà Giang 09 km về phía Tây Nam theo trục đường quốc lộ số 2. Chùa nằm trong Thôn Nùng thuộc xã Đạo Đức, địa thế ngôi chùa rất đẹp, phía sau lưng dựa vào dải núi, phía trái có núi hình Rồng Chầu, phía phải có núi hình Hổ Phục, mặt quay về hướng Đông có cánh đồng rộng và dòng suối trong "Thích Bích" chảy qua, xa xa là dòng Sông Lô uốn mình cùng với trục đường quốc lộ số 2. Chùa Sùng Khánh được xây dựng thời Triệu Phong (1356), do thời gian, chùa bị hư hại, đến năm 1989 được nhân dân xây dựng trên nền chùa cũ. Ở đây còn lưu giữ hai di vật: Bia đá thời Trần (1367) ghi lại công lao của người sáng lập ra chùa và một quả Chuông cao 0.90 m, đường k ính 0.67 m, đươc đúc thời Hậu Lê (1705). Nghệ thuật khắc trên đá, trên Chuông đồng và kỹ thuật đúc Chuông là một bằng cứ nói lên bàn tay tinh sảo của các nghệ nhân vùng biên giới phía Bắc này, và từ đó biết thêm lịch sử phát triển thời Trần và Lê tới tận vùng biên ải Hà Giang.

 Quang cảnh bên ngoài của Chùa Sùng Khánh (Ảnh: Bùi Quang Trung)




Bía đá thời trần và Chuông Đồng là 2 Di vật quý đang được lưu giữ ở Chùa
(Ảnh: Bùi Quang Trung)

Tác giả bài viết: Hà Trang (Đài TT - TH Vị Xuyên)





Thêm một bài bổ sung (tháng 1/2014):

Bảo vật quốc gia - Kỳ 22: Bia Sùng Khánh và chuông Bình Lâm

23/01/2014 02:54

Bia đá chùa Sùng Khánh cũng như chuông chùa Bình Lâm đã thoát sự phá hoại của thời gian và giặc Minh, nay được gọi theo tên các di tích gốc của chúng. Cả hai ngôi chùa có bảo vật quốc gia này đều là những di tích nhà Trần hiếm hoi còn lại ở vùng biên cương Tổ quốc.

Chuông chùa Bình Lâm

Chùa Sùng Khánh hiện ở H.Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, được xếp hạng di tích quốc gia năm 1993. Địa thế của ngôi chùa rất đẹp, phía sau lưng dựa vào núi, mặt quay về hướng đông. Chùa Sùng Khánh được xây dựng năm 1356. Người có công lao to lớn đã gây dựng và để lại cho muôn đời sau một di sản văn hóa vô cùng quý báu đó chính là một vị tướng thời vua Trần Dụ Tông, đời vua thứ 7 của nhà Trần, trị vì từ năm 1341 đến 1369.

Chùa Bình Lâm hiện ở TP.Hà Giang, có tên Hán là Bình Lâm Tự. Chuông chùa Bình Lâm do người đứng đầu địa phương cùng với vợ và các lão ông, lão bà, thiện nam, tín nữ góp tiền, của đúc vào ngày rằm tháng ba năm Ất Mùi (1295) thời Trần, đời vua Trần Anh Tông. Chuông cao 105 cm gồm cả thân và quai, đường kính miệng chuông 59 cm. Hai hình rồng đấu lưng vào nhau tạo thành quai chuông cho thấy đây là hiện vật thời Trần. Đỉnh quai chuông có hình nậm rượu. Chuông có 6 núm tròn. Miệng chuông hơi loe được trang trí bởi những cánh sen nối tiếp nhau. Văn bản chữ Hán khắc trên 4 ô lớn ở thân chuông, gồm bài ký và bài minh khá dài.

Những vị thủ lĩnh mộ đạo

GS Đinh Khắc Thuân, Viện Hán Nôm cho biết bia Sùng Khánh là một bia thời Trần, được dựng trên lưng rùa. Rùa có bề ngang 55 cm, chiều dài từ đầu đến đuôi là 95 cm. Bia là một phiến đá dẹt được bào nhẵn hai mặt. Bia dày 10,5 cm, thân cao 90 cm và bề ngang là 47 cm. Trán bia hình bán nguyệt. Trung tâm trán bia chạm hình Phật A Di Đà ngự trên tòa sen, hai đệ tử hai tay chắp trước ngực đứng hai bên. Hai góc trên trán bia là hai hình rồng chầu, đầu rồng vươn cao hướng tới tòa sen. Xung quanh thân bia trang trí đường diềm hoa dây, phía dưới chân bia là hình sóng nước.

Cũng theo ông Thuân, tên bia được khắc theo cột dọc ở đầu văn bản với 7 chữ là Sùng Khánh tự bi minh tính tự. Văn bản chữ Hán khắc ở mặt trước bia gồm bài tựa và bài minh, cuối cùng là dòng lạc khoản: năm Ất Mùi (1399), tác giả là Tạ Thúc Ngao. Mặt sau bia chỉ có 2 dòng chữ Hán xen Nôm ghi việc cúng ruộng và nô tì vào chùa làm tam bảo.

Bia chùa Sùng Khánh - Ảnh: tư liệu bảo tàng tỉnh Hà Giang

Theo GS Thuân, văn bia cho biết chùa Sùng Khánh do một vị phụ đạo họ Nguyễn sáng lập ra. Ông này không thích chăm lo sản nghiệp riêng, thích ra tay cứu giúp người khác lúc khó khăn. Ông mộ đạo Phật, không ăn thịt uống rượu. Mỗi tháng ăn chay 10 ngày và đọc kinh thường nhật. Ông cũng đặt tên chùa là chùa Sùng Khánh, cúng vào chùa một mẫu ruộng để cấp cho người trụ trì.

“Thông tin trên cho biết ngôi chùa này do một vị phụ đạo - viên quan nhà Trần cai quản vùng biên cương này xây dựng. Chế độ phụ đạo ở đây được cha truyền con nối và những người họ Nguyễn giữ chức phụ đạo này hẳn là những người gốc họ Lý được sai phái lên cai quản vùng biên ải phía bắc, đã phải đổi sang họ Nguyễn vào thời Trần. Ngôi chùa này vào thời Trần đã có tượng Phật”, ông Thuân phân tích.

Nội dung bia trên chuông chùa Bình Lâm cho biết gốc gác của tấm bia cũng cho thấy những người liên quan đã đúc nó như thế nào. Theo GS Thuân, văn bia cho biết thủ lĩnh Nguyễn Anh và vợ là Nguyễn Thị Ninh cùng thái ông lão bà, thiện nam tín nữ phát tâm đúc quả chuông lớn này.

GS Thuân nói: “Quả chuông này được đúc ở nơi khác vào năm 1295, rồi mới đưa đến chùa Bình Lâm. Văn bản khắc trên chuông được đúc khá sớm. Ngôi chùa hẳn cũng được dựng sớm hơn chùa Sùng Khánh. Cũng như chùa Sùng Khánh, chuông chùa Bình Lâm được hưng công đều là người đứng đầu ở địa phương và cùng mang họ Nguyễn”.

Hai tư liệu Hán Nôm quý trên cho thấy vào thời Trần, quản lý hành chính của Nhà nước Đại Việt đã xác lập rõ ràng tại vùng đất Hà Giang này. Thêm vào đó, những người đứng đầu ở đây cũng rất mộ đạo. Chính họ là những người đã phát tâm, xây dựng thành công những ngôi chùa quý ở đây.

Trinh Nguyễn