Chơi chữ : "Trạng chết thì chúa cũng băng hà" (Giáp-Ngọ-A-Rê-Tê chết thì chúa cũng băng hà)

Trạng chết chúa cũng băng hà
Dưa gang đỏ đít thì cà đỏ trôn

Câu ấy là nằm trong truyện dân gian, do dân gian làm ra và thuộc về dân gian. Cả câu chuyện đã được ông Landes (một người Pháp sống ở Chợ Lớn) sưu tầm và dịch ra tiếng Pháp từ thập niên 1880. Đó là một trong những bản kể trên giấy trắng mực đen sớm nhất. 

Nếu đọc ngược chữ "Trạng" thì thành "G-N-A-R-T", rồi lại thành "Giáp-Ngọ-A-Rê-Tê". Cũng có thể là "Giáp - Ngọ - Anh - Rê - Tê". Cũng có thể là "Giáp - Ngọ - Anh - Rai - Trên" (rai là đọc chệch của giai/trai). Hoặc gì đó nữa, tùy vận cảnh vận việc, không chỉ lần này mà còn nhiều lần khác.

Cũng có chỗ, người ta đem lái thành ra câu mới: "Trạng chưa chết thì chúa đã băng hà". Dân quả là gian ! Nhưng rõ ràng, câu mới ấy là câu mới, không còn mang hàm ý đã đúc sẵn của câu cũ. Câu cũ còn có sẵn cả cặp Dưa - Cà, và cặp Đít - Trôn nữa, tầm bao quát như đã được viết ra thành công thức toán học.

Dưới đây là tư liệu.

---

TƯ LIỆU

Từ bận ấy, chúa có bụng ghét Quỳnh. Được mười hôm, chúa đòi Quỳnh vào thị yến, định đánh thuốc độc cho chết, Quỳnh biết chúa căm về mấy chuyện trước, lần này đòi vào thị yến, chắc là có chuyện. Lúc đi dặn vợ con rằng: "Hôm nay ta vào hầu yến Chúa, lành ít, dữ nhiều. Ta có mệnh hệ nào, thì không được phát tang ngay, cứ phải để ta vào võng, cắt hai đứa quạt hầu, rồi gọi nhà trò về hát, đợi bao giờ phủ chúa phát tang thì ở ngoài hãy phát tang".

Dặn xong, lên võng đi.

Quỳnh vào đến cung, đã thấy chúa ngồi đấy rồi. Chúa bảo:

- Lâu nay không thấy mặt, lòng ta khát khao lắm. Vừa rồi, có người tiến hải vị, ta nhớ đến ngươi, đòi vào ăn yến, người không được từ.

Quỳnh biết chúa thù về cây cải hôm nọ, không ăn không được. Vừa nếm một miếng thì chúa hỏi:

- Bao giờ Quỳnh chết?

Quỳnh thưa:

- Bao giờ chúa băng hà thì Quỳnh cũng chết?

Ăn xong, Quỳnh thấy trong người khang khác, cáo xin về. Vừa về đến nhà thì tắt hơi. Vợ con cứ theo lời Quỳnh dặn mà làm. Chúa sai người dò xem Quỳnh có việc gì không, thấy Quỳnh đương nằm võng nghe nhà trò hát, mà người nhà thì đi lại vui vẻ như thường, về tâu với chúa. Chúa liền đòi đầu bếp lên hỏi xem đánh thuốc thế nào mà Quỳnh không việc gì.

Chúa ăn thử, được một chốc thì chúa lăn ra chết.

Nhà Quỳnh nghe thấy trong dinh chúa phát tang thì ở nhà cũng phát tang. Chúa và Trạng đưa ma một ngày. Thế mới biết Quỳnh chết đến cổ còn lừa được chúa mới nghe. Người đời sau có thơ rằng:

"Trạng chết chúa cũng băng hà

Dưa gang đỏ đít thì cà đỏ trôn". 

24H.COM.VN (st)