Cải cách 2025, làm quê mới Hưng Yên xuất hiện, cũng khá thú vị đấy chứ, nếu ta nhìn bao quát thành ra việc trở lại với miền dưới Sơn Nam.
Một thời gian dài "miền dưới Sơn Nam", tức Sơn Nam Hạ, hầu như không được chúng ta để ý đến nữa.
Sau 1/7/2025, trở lại với cái nhìn "miền dưới Sơn Nam" thì ta thấy nhiều thứ khá thú vị bật ra gắn kết nhau trong một không gian rộng lớn.
Chẳng hạn:
- Nối được Phố Hiến với Cửa Cờn (Diễn Châu) với truyền thuyết Tứ Vị Thánh Nương, mà Cửa Cờn thì là thành bà chị, còn Phố Hiến thì thành bà em.
Phố Hiến mạnh lên với người Hoa thì người ta kết nối được truyền thuyết ở hai vùng cảng với nhau vậy.
- Vậy là Cửa Cờn ở thời Trần rồi thời Lê (Lê Thánh Tông) ở thời điểm sớm đã tỏa rộng được ra tới Phố Hiến. Bà chị phải ở Cửa Cờn, và bà em mới là Phố Hiến. Rất hợp lô gich !
- Đấy là lớp truyền thuyết sớm, dĩ nhiên điểm Cửa Cờn là sớm nhất, rồi sau đó là lan tỏa ra Phố Hiến.
- Rồi sau này, hai cái vùng hải cảng đó hết nhiệt (buôn bán, quan tâm), thì vùng bên trong đất liền của miền dưới Sơn Nam lại nổi lên.
- Miền dưới Sơn Nam nhìn qua vài trăm năm tiến lùi của thương mại biển, cũng gắn liền là tiến lùi của tín ngưỡng dân gian, thì thấy rõ đường chạy sớm ở vùng hải cảng, rồi dần dần đường chạy vào phía trong khu vực giữa giữa của Sơn Nam Hạ.
- Đoạn giữa giữa đó thì là thời kì của vùng Nam Định nổi lên.
- Thế giới Công giáo tới cùng các giáo đoàn đi theo đường sông kết hợp với đường biển.
- Hải cảng trở thành sự nhỡ nhàng, được sử dụng khi nhỡ nhàng. Còn bến sông mới là thân quen. Các cây cầu qua các dòng sông cũng nổi bật lên ở miền dưới Sơn Nam.
Từ 1992, học giả Vũ Ngọc Khánh đã suy tưởng về miền dưới Sơn Nam một cách rộng rãi. Nhưng ông mới chỉ lưu ý đến Cửa Cờn và Phố Hiến mà thôi.
Qua tới hơn 30 năm, lớp hậu học như chúng tôi, mới tạm gác được lớp hải cảng để truy cứu vùng nội địa. Nhưng rồi, vẫn lại phải trở lại với hải cảng đề suy nghĩ lại.
Vừa may, 1/7/2025, giúp cho chúng ta cơ hội đó.
Một ít đoạn viết từ 1992 của tiền bối Vũ Ngọc Khánh được đính kèm bên dưới.
Tháng 11 năm 2025,
Giao Blog
 |
| Học giả Vũ Ngọc Khánh 1992 |
---
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.