Chuyện cũ đọc tiếp (từ 2012) : thương nhân Hội An cưng chiều ông Thần Tài "mê gái"

Chuyện đã lên mặt báo chính thức từ năm 2012 (đã lưu ở đâu đó trên blog cũ thuộc hệ thống Yahoo).

Dân gian là vậy, Thần Tài, rồi Thần Mày Trằng, là vậy mà. Hoàn toàn bình thường. Sẽ dẫn văn liệu từ dân tộc học sau.

Bây giờ, riêng Hội An, bổ sung thêm một video mới thấy trên mạng xã hội vào tháng 2 năm 2024.

Tháng 2 năm 2024,

Giao Blog

---

Năm 2012-2016

2.

Kỳ bí tục cho thần tài hưởng “nhũ hoa” cầu may mắn ở Hội An

  

Chủ nhật, ngày 12/01/2014 07:15 AM (GMT+7)

Phong tục độc đáo của các thương nhân ở Hội An: Áp tượng thần tài vào “nhũ hoa” của các nữ nhân viên bán hàng mỗi buổi sáng sớm.

Thành phố Hội An trong lịch sử hình thành và phát triển có rất nhiều phong tục độc đáo, tạo nên nét đặc sắc, sự khác biệt so với các thành phố khác. Những tiểu thương ở đây có rất nhiều mẹo và tín ngưỡng tâm linh mà chỉ người trong “hèm” mới biết. Độc đáo và ấn tượng nhất là phong tục áp tượng thần tài vào “nhũ hoa” của các nữ nhân viên bán hàng mỗi buổi sáng sớm.

Phố Hội còn được bạn bè du khách quốc tế biết đến bởi những ngôi nhà cổ san sát được xây dựng từ thế kỷ 17, 18 đến này vẫn còn nguyên vẹn. Hội An là tinh hoa của ba nền văn hóa Nhật Bản, Trung Hoa, cùng với văn hóa của cư dân bản địa. Nhiều nét văn hóa đặc sắc, những phong tục kỳ lạ độc đáo và duy nhất vẫn được duy trì đến ngày nay ở đây.

Bàn thờ thần tài của người Hội An.

Thần tài “mê” gái trinh

Lần đầu tiên nghe người bạn ở Hội An kể chuyện các nữ nhân viên các shop ở đây sáng ra muốn đắt hàng thì phải úp mặt tượng thần tài vào “nhũ hoa”, tôi há hốc mồm bất ngờ vì phong tục lạ. Thấy tôi bất ngờ anh bạn bồi thêm: “Sáng ra trước giờ làm việc, nhân viên nữ nào thực sự được chủ tin tưởng mới được biết và được giao thực hiện phong tục kỳ lạ có một không hai này".

Còn với những cửa hàng có chủ là nữ trực tiếp đứng bán thì sau khi hương khói trước và trong cửa hàng, cô chủ sẽ tự mình cho ông thần tài “hưởng” một chút mỗi sáng khi mở hàng để bước vào một ngày mua may bán đắt. Chưa ai chứng thực được nếu không làm cái lệ ấy mỗi sớm thì cửa hàng sẽ buôn bán ế ẩm. Thế nhưng, cứ đời này truyền cho đời khác, người đi trước truyền lại cho người đi sau, tạo thành một cái tục lệ phổ biến. Những ai làm kinh doanh cũng đều biết và tuân thủ.

Mỗi buổi sáng, trước khi đến cửa hàng các nữ nhân viên hay quản lý được giao nhiệm vụ phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng trước khi thực hiện các bước của phong tục kỳ lạ này. Trước tiên, người thực hiện phải đặt hương xin ngài (tức thần tài) về chứng giám. Sau đó, nhẹ nhàng “rước” ngài vào nơi vắng vẻ, kín đáo của shop, nơi cô gái thực hiện cái tục lệ ấy. Nghe thì đơn giản, nhưng mỗi cử chỉ của cô gái phải diễn ra theo trình tự chứ không phải muốn làm thế nào cũng được.

Nhân viên một cửa hàng đang chuẩn bị cho thần tài hưởng “nhũ hoa”

Một tay cầm tượng ngài, quay mặt vào ngực mình, cùng lúc tay kia từ từ cởi cúc áo ra. Khi cởi áo xong thì áp mặt ngài vào ngực mình, di chuyển từ trái qua phải rồi ngược lại, đủ ba lần là xong. Sự việc diễn ra vỏn vẹn chưa đầy 10 phút nhưng là công việc quan trọng nhất trong ngày của mỗi cửa hàng ở đây.

Nhìn thấy tôi cười tủm tỉm Hiền - một nhân viên cửa hàng - thanh minh “Bắt đầu một ngày làm việc mới với tâm thế gặp nhiều may mắn thì tâm lý cũng thoải mái hơn, công việc vì thế mà cũng hanh thông hơn. Em nghĩ đôi lúc nó cũng tạo động lực để tụi em làm tốt hơn. Nhưng cũng không ít người cho rằng đó là mê tín”.

Còn theo cụ Nguyễn Thị My (84 tuổi) thì: “Đúng là có cái tục đó thiệt chú à. Nhưng tôi không rõ có từ hồi nào đến giờ. Đời bà tôi cũng đã có rồi, bà truyền lại cho mẹ tôi, rồi mẹ tôi truyền lại cho tôi. Có người cho rằng đó là lệ của người Hoa, người thì bảo của người Nhật…. Dù có xuất xứ từ đâu, nó vẫn là một điều thiêng liêng, một nét văn hóa độc đáo của những người buôn bán ở đây…”

Cũng theo cụ My, trước đây các chủ tiệm ở đây thường thuê những cô gái còn trinh đến bán hàng ở những cửa hàng lớn. Bởi theo quan niệm của họ thì thần tài rất “mê” gái, đặc biệt là những cô gái còn trinh. Nhiều nhà buôn không thuê được những cô gái còn trinh về làm thì phải cầu cạnh nhờ vả hoặc thuê một cô gái khác trong phố hoặc của nhà buôn khác trong phố mỗi sáng sang nhà mình thực thi công việc cho thần tài “hưởng” nhũ hoa. Không những vậy, người được nhờ, thuê còn phải hợp mạng, hợp tuổi với gia chủ và rất nhiều tiêu chí khác mà cụ không nhớ hết.

“Trước kia, đây là một tục lệ rất quan trọng và phức tạp với những người buôn bán ở đây. Buôn càng lớn thì càng phải chú ý đến cái tục cho “ngài” hưởng nhũ hoa mỗi sáng. Bây giờ, nhiều nhà buôn không còn kỳ công đi tìm con gái còn trinh tiết về làm nữa. Tuy nhiên, vẫn còn một số nhà buôn vẫn duy trì đầy đủ các công đoạn khắt khe của cái lệ ấy”, Cụ My bật mí.

Tục “thỏa mãn dục vọng” của thần tài

Theo nhà nghiên cứu lịch sử Nguyễn Phước Tương, tục cúng thần tai ở Hội An bắt đầu có từ thế kỷ 17 khi người Hoa Minh Hương bắt đầu đến đây lập nghiệp năm 1644. Theo thống kê chưa đầy đủ thì đã có trên 81% các hộ gia đình ở phố cổ thờ thần tài. Đây là tục thờ tổ nghề của những người kinh doanh buôn bán, dịch vụ. Thần tài là vị thần mang tài lộc đến cho gia đình. Thắp hương, lễ bái thần tài, là gia chủ ước mong luôn làm ăn phát đạt. Tục thờ thần tài ở “xó xỉnh” nhà xuất phát từ điển tích, có một lái buôn tên Âu Minh khi qua hồ Thanh Thảo, thủy thần ban cho một nô tỳ tên là Như Nguyệt.

Âu Minh đưa Như Nguyệt về nuôi trong nhà, từ đó nhà Âu Minh làm ăn ngày càng phát đạt. Ngày tết nọ, vì một lý do vụn vặt nào đó Âu Minh đánh Như Nguyệt. Như Nguyệt sợ quá chạy trốn, chui vào đống rác và biến mất. Từ đó gia cảnh Âu Minh sa sút, thua lỗ, không mấy chốc nghèo khó. Người ta tin cô gái là thần tài nên lập bàn thờ thờ cô. Cũng từ đó có tục kiêng hốt rác trong ba ngày tết, vì sợ “hốt” cả thần tài đi. Dân gian cho đó là nguyên nhân của việc lập bàn thờ thần tài không đặt trên cao.

Còn theo nhà nghiên cứu văn hóa Hội An, Phùng Tấn Đông thì, bàn thờ thần tài thường dán giấy đỏ, để ở một góc hay một xó nào đó. Có thể có bài vị nhỏ, hai bên bài vị có câu đối “Thổ năng sinh bạch ngọc - Địa khả xuất hoàng kim” (Đất hay sinh ngọc trắng - Đất khá có vàng ròng). Thần tài được thờ phổ biến từ các hội quán đến từng gia đình và hệ thống thần tài người Hoa thờ cũng đa dạng gồm nhiều vị thần chuyên lo ban phát tài, lộc. Ở các hội quán, thần tài được thờ trong khánh lớn, đặt ở gian tả hoặc hữu của chánh điện.

Tại nhà, thần tài được thờ chung với thổ địa, quay mặt theo hướng nhà, bên trong khánh thờ có bài vị ghi tên các vị thần tài và thổ địa cùng hương hoa ,trà rượu. Thần tài được cúng vào ngày sóc, vọng hằng tháng, các dịp lễ tiết trong năm nhưng hầu hết trong các nhà buôn bán, việc cúng tiến hành thường xuyên vào mỗi buổi sáng. Lễ vật gồm hoa, quả, thịt quay và những lễ vật khác tùy điều kiện của gia chủ. Lễ lớn nhất thường diễn ra ở các hội quán là lễ vía Tài Bạch tinh quân, người dân đến xin thần tài ban lộc, thỏa mãn khát vọng mua năm bán mười, mua may bán đắt, tài lộc dồi dào.

Cũng theo ông Đông thì những người buôn bán ở Hội An có tục lạ cho thần tài “thơm” nhũ hoa thiếu nữ, trước hết nằm trong những nghi thức thể hiện tín ngưỡng phồn thực sơ khai của dân gian. Dưới góc nhìn văn hóa, những tục lệ như vậy- được gọi là “hèm”- hèm là những nghi thức bí mật, kín đáo nhằm “thỏa mãn thần linh” hay gợi nhớ tiếc, tôn kính thần linh – nghĩa là những hành động ấy “tái hiện” những hành động, công tích mà vị thần ấy từng làm. Có làng - vì thành hoàng trước đây làm nghề ăn mày nhưng khi giàu có đã giúp đỡ dân làng qua cơn đói kém - có tục “ném bị, gậy” trong phần hội, những ai tranh được bị, gậy sẽ là người may mắn trong năm vì nhận được “lộc thánh”.

Như vậy tục “thưởng vú” cho thần tài cũng là một tục “hèm” trong quan niệm “thỏa mãn vị thần tài lộc” về mặt dục vọng để thể hiện ước mong phồn thực của những người buôn bán. Những ai làm lộ “hèm” thì sẽ mất thiêng, thần tài sẽ trách phạt. Đây là một biểu hiện lễ tục có tính cách cá nhân, gia đình, ít phổ biến nên đã dần phai nhạt trong cộng đồng cư dân hiện tại. Ngày nay, tín ngưỡng thần tài thể hiện những ước vọng ngàn đời của thương nhân về tài lộc sinh sôi nhưng để đạt được ước vọng ấy còn đòi hỏi nhiều thứ mà có lẽ -nhiều phép thuật như thần tài- cũng phải bó tay... ông kết luận.

Còn theo anh Tạ Ngọc Ánh Trưởng văn phòng UBND phường Minh An – TP Hội An cho biết: “Trên địa bàn phường có 1.200 hộ kinh doanh cá thể chuyên kinh doanh dịch vụ ăn uống hàng lưu niệm. Là một người làm quản lý hành chính địa phương cũng như sinh sống ở Hội An lâu nhưng tôi thực sự thấy ngỡ ngàng về phong tục kỳ lạ này”.

https://danviet.vn/ky-bi-tuc-cho-than-tai-huong-nhu-hoa-cau-may-man-o-hoi-an-7777181734.htm

..

1.

Chuyện thật 100% ở VN: Cho thần tài 'sờ ti'... cầu may

08/12/2012 | 19:00

Tín ngưỡng kỳ lạ này đã được những tiểu thương ở thành phố sầm uất đất Quảng Nam lưu truyền tới vài trăm năm nay.

Chuyện thật 100% ở VN: Cho thần tài 'sờ ti'... cầu may

> Làng đặt họ tên 'độc nhất vô nhị' ở Việt Nam

> Chồng huấn luyện khỉ, vợ cho khỉ… bú

Tín ngưỡng kỳ lạ này đã được những tiểu thương ở thành phố sầm uất đất Quảng Nam lưu truyền tới vài trăm năm nay.

Phố cổ Hội An.

 

Cho thần tài “hưởng” nhũ hoa phụ nữ để cầu may bán đắt

Cư dân khu vực đô thị cổ Hội An (Quảng Nam) trong quá trình hình thành và phát triển có nhiều phong tục độc đáo, riêng biệt và tạo nên dấu ấn đặc sắc so với những mảnh đất khác. Đặc biệt, những người buôn bán ở đây có rất nhiều “mẹo” và tín ngưỡng mang tính tâm linh cao. Thế nhưng, có lẽ độc đáo nhất là phong tục áp tượng thần tài vào “nhũ hoa” của các nữ nhân viên bán hàng trước mỗi ngày làm việc mới.

Trong một lần trò chuyện với Trần Bảo Ngọc, một nữ nhân viên trong cửa hàng quần áo thời trang trên đường Hai Bà Trưng (Hội An), tôi tình cờ nghe và thực sự bất ngờ khi biết sáng nào trước giờ làm việc, cô cũng áp phần mặt của tượng thần tài vốn được để ở bàn thờ nhỏ trong shop vào “nhũ hoa” của mình để cầu may. Tôi bật cười nhưng rồi vội kìm lại khi bắt gặp thái độ không vừa lòng của cô nhân viên. Cuộc trò chuyện càng đi sâu vào chi tiết, cái lệ này càng thu hút và hấp dẫn tôi hơn.

Ngọc cho hay, cô cũng không biết cái phong tục kỳ lạ này có từ bao giờ, thế nhưng đa phần ở Hội An, hễ ai mở hàng, thuê nhân viên nữ bán hàng đều dặn người làm của mình tuân thủ cái lệ hàng sáng ấy. Đối với những cửa hàng nào có chủ nữ trực tiếp đứng bán thì khỏi cần phải nói. Sáng nào cũng vậy, sau khi hương khói trước và trong cửa hàng, cô chủ cũng cho ông thần tài “hưởng” một chút để bước vào một ngày làm việc mới may mắn và đắt khách. Cũng chẳng ai chứng thực được rằng, nếu không làm cái lệ ấy thì cửa hàng sẽ buôn bán ế ẩm. Thế nhưng, cứ đời này truyền cho đời sau, người buôn bán đi trước truyền lại cho người đi sau, thành ra một cái lệ phổ biến và hầu như ai làm kinh doanh cũng đều thông tỏ và “tín” lắm.

Thường thì buổi sáng, những nhân viên hay nữ quản lý đến cửa hàng phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng trước khi bước vào các công đoạn của phong tục này. Đầu tiên, người thực hiện phải đặt hương xin ngài (tức tượng thần tài) về chứng giám. Sau đó, nhẹ nhàng đưa ngài vào nơi vắng vẻ của shop, cô gái thực hiện cái lệ ấy. Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng mỗi cử chỉ của cô gái phải diễn ra theo trình tự chứ không phải muốn gì làm nấy.

Đầu tiên, cô nhân viên một tay cầm tượng ngài, quay mặt vào ngực mình, tay kia từ từ cởi cúc áo ra. Khi đã cởi xong áo thì áp mặt ngài vào ngực mình, di chuyển đều từ trái qua phải rồi ngược lại. Ba lần như thế là xong. Mọi việc diễn ra trong vòng chưa đầy 10 phút nhưng là phần quan trọng nhất của mỗi cửa hàng trong một ngày.

Chia sẻ với chúng tôi, cô nhân viên Ngọc còn bảo: “Mới đầu vào làm, tụi em cũng không quen với cái phong tục ni nên thường xuyên bị bà chủ la. Nhưng dần dần mọi cái đều trở nên bình thường và tụi em coi như một phần công việc của mình trong ngày… Có thể, nhiều người cho rằng việc này là mê tín nhưng em nghĩ đôi lúc nó cũng tạo động lực để tụi em làm tốt hơn. Bắt đầu một ngày làm việc mới với tâm thế là sẽ gặp nhiều may mắn thì tâm lý cũng thoải mái hơn, công việc vì thế mà cũng hanh thông hơn”, nói rồi, Ngọc cười bẽn lẽn.

Đi tìm những lý giải

Để tìm hiểu phong tục kỳ lạ có một không hai này, chúng tôi tìm đến nhà cụ Phạm Thị Hương, nằm sâu trong một con hẻm nhỏ trên đường Trần Phú (Hội An). Cụ Hương năm nay đã hơn 86 tuổi. Tuổi đã cao, nhưng cụ Hương xem chừng vẫn khỏe mạnh và minh mẫn lắm. Cụ kể, trước đây cụ cũng từng buôn bán lớn trong khu phố cổ này nhưng do nhiều biến động của cuộc đời và tuổi tác, sau phải bỏ nghiệp kinh doanh lớn để bôn ba với những chú tò he đất bên bờ sông Hoài. Đến giờ, vợ chồng cô con gái út của cụ cũng làm ăn rất khấm khá với 3 cửa hàng kinh doanh trên phố cổ Hội An.

Nghe chúng tôi hỏi về tục lệ đưa tượng thần tài vào ngực nữ nhân viên bán hàng, sau một hồi trầm ngâm suy nghĩ, cụ Hương gật đầu quả quyết: “Đúng là có cái tục đó thiệt chú à. Nhưng có từ thời nào tôi không rõ. Đời bà tui cũng đã có rồi, rồi thì truyền lại cho mẹ tui, rồi đến tui. Có người bảo đây là tục của người Hoa vì trong văn hóa của họ ở Hội An theo tui được biết có những điều tương tự. Có người lại bảo cái tục ni là của người Nhật…. Nhưng cho dù có xuất xứ từ đâu, nó vẫn là một điều thiêng liêng, một nét văn hóa của những người buôn bán ở đây…”.

Cụ Hương còn bảo ngày trước, người ta thuê những cô gái còn trinh tiết đến bán hàng ở những cửa hàng lớn. Bởi theo quan niệm của những thương gia lớn thì thần tài rất “mê” gái (?), đặc biệt là những cô gái còn trinh tiết. Đến nỗi những nhà thuê không được những cô gái còn trinh tiết về làm thì phải nhờ, phải thuê một cô gái khác trong phố hoặc của nhà buôn bên cạnh để, mỗi sáng sang hiệu buôn của mình thực thi công việc cho thần tài “hưởng” nhũ hoa trước khi mở hàng. Không những thế, người được nhờ, được thuê phải hợp mạng, hợp tuổi với gia chủ và rất nhiều tiêu chí khác.

“Xưa kia, đây là một tục lệ rất quan trọng và phức tạp của những người buôn bán ở khu vực này. Buôn càng lớn thì càng phải chú ý đến cái tục cho “ngài” hưởng hơi ngực gái mỗi sớm. Bây giờ, nhiều nhà buôn không còn kỳ công đi tìm con gái còn trinh tiết về làm. Tuy nhiên, vẫn còn một số người giữ đầy đủ các công đoạn khắt khe của cái lệ ấy”, cụ Hương vì nhai trầu bỏm bẻm vừa chia sẻ với chúng tôi như thế.

Theo kiến giải của tiến sĩ văn hóa Trần Tấn Vịnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Quảng Nam, thì phong tục này có xuất xứ từ văn hóa Mẹ của người Việt trên khắp đất nước này. Từ việc truyền, xưng tụng và thờ cúng những vị thần có pháp danh đầu tiên là “Bà” đến những cây cầu, những ngọn núi, những tên đất, tên làng có tên bắt đầu là “Bà” khác. Đó là một nét văn hóa thuần nhất và xuyên suốt, biểu hiện cho nền văn minh lúa nước, nền văn minh đậm chất Việt. Nó đề cao vai trò của sự sinh sản, sức sống và trọng trách ươm mầm, tạo ra sự sống của người phụ nữ. Giao thoa với các nền văn hóa khác ở Hội An như văn hóa Nhật Bản và Trung Hoa, việc để tượng thần tài vào ngực con gái trước một ngày buôn bán mới phải chăng cũng là một biểu hiện của ước mơ mọi thứ được sinh sôi nảy nở, ăn nên làm ra? Đó là một nét trong tín ngưỡng phồn thực đã kết hợp với việc làm ăn buôn bán của người phố cổ Hội An để tạo ra một nét văn hóa độc đáo ở mảnh đất cổ này.

Trong vẻ đẹp muôn màu của đất và người phố cổ Hội An, có những điều người ta bất ngờ nhưng thật ra có cội nguồn rất gần gũi với truyền thống, văn hóa Việt. Tục đặt tượng thần tài vào ngực con gái bán hàng ở các cửa hàng mỗi sáng sớm là một trong những cái lạ như vậy. Nhưng chính điều này đã tạo nên sự thú vị riêng, làm ta thấy thêm yêu, thêm muốn khám phá vùng đất cổ kính này.

Theo Gia Đình & Cuộc Sống

https://tienphong.vn/chuyen-that-100-o-vn-cho-than-tai-so-ti-cau-may-post603619.tpo

..

Thứ hai, 24/12/2012 - 11:30

Muốn đắt khách phải cho thần tài sờ ngự

 Cư dân khu vực đô thị cổ Hội An (Quảng Nam) trong quá trình hình thành và phát triển trên mảnh đất này có nhiều phong tục độc đáo, riêng biệt và tạo nên dấu ấn so với những nơi khác.

Cư dân khu vực đô thị cổ Hội An (Quảng Nam) trong quá trình hình thành và phát triển trên mảnh đất này có nhiều phong tục độc đáo, riêng biệt và tạo nên dấu ấn so với những nơi khác.

Đặc biệt, những người buôn bán ở đây có rất nhiều mẹo và tín ngưỡng mang tính tâm linh cao. Nhìn những tín ngưỡng này về mặt văn hóa bản địa, ta sẽ thấy thêm nhiều nét đẹp. Có lẽ độc đáo nhất là phong tục áp tượng thần tài vào "nhũ hoa" của các nữ nhân viên bán shop trước mỗi ngày làm việc mới.

Không phải chuyện đùa...

Trong một lần trò chuyện với một nữ nhân viên tên Ngọc bán shop quần áo trên đường Hai Bà Trưng (thành phố Hội An) tôi tình cờ nghe và bất ngờ khi biết sáng nào, trước giờ làm việc, cô cũng áp tượng thần tài (vốn được để ở bàn thờ nhỏ trong shop) vào "nhũ hoa" của mình. Tôi bật cười trong khi cô nhân viên ban đầu thì cười mim mím, sau thì tỏ ra không vừa ý khi tôi có thái độ như vậy. Cuộc trò chuyện càng đi sâu vào chi tiết, cái lệ lạ này càng hấp dẫn và thu hút tôi hơn...

Theo Ngọc, không biết có tự bao giờ nhưng đa phần ở Hội An, hễ ai mở shop, thuê nhân viên nữ bán hàng đều dặn người làm của mình tuân thủ cái lệ hàng sáng ấy. Đối với shop nào có chủ nữ trực tiếp đứng bán thì khỏi cần phải nói. Sáng nào cũng vậy, sau khi hương khói trước và trong shop, cô chủ cũng cho ông thần tài "hưởng" một chút để bước vào một ngày mới may mắn và đắt khách. Cũng chẳng ai chứng thực được là không làm cái lệ ấy thì sẽ buôn bán ế ẩm, nhưng người ta cứ đời này truyền cho đời sau, người buôn bán đi trước truyền lại cho người đi sau, thành ra một cái lệ rất phổ biến và hầu như ai làm kinh doanh cũng đều biết. 

Shop bán quần áo và giày dép trên đường Hai Bà Trưng, Hội An (Quảng Nam)

Thường thì buổi sáng, những nhân viên hay chủ shop nữ đến shop phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặt gọn gàng trước khi đi vào các công đoạn của phong tục này. Đầu tiên là phải đặt hương xin ngài (tức tượng thần tài) về chứng giám. Sau đó, nhẹ nhàng đưa ngài vào nơi vắng vẻ của shop, chỉ có ngài và cô gái thực hiện cái lệ ấy. Việc phải diễn ra theo trình tự chứ không phải muốn gì làm nấy. Đầu tiên, cô nữ nhân viên một tay cầm tượng ngài, quay mặt vào ngực mình, tay kia từ từ cởi áo ra. Khi đã cởi xong áo thì áp mặt ngài vào ngực mình, di chuyển đều từ trái qua phải rồi ngược lại. Ba lần như thế là xong. Mọi việc diễn ra trong vòng chưa tới 10 phút nhưng là phần quan trọng nhất của mỗi shop bán hàng trong một ngày.

Chia sẻ với chúng tôi, cô nhân viên tên Ngọc còn bảo: "Mới đầu vào làm, tụi em cũng không quen với cái phong tục ni nên thường xuyên bị bà chủ la. Nhưng dần dần mọi cái đều quen và tụi em coi như một phần việc của mình trong ngày...Có thể nhiều người cho việc này là mê tín nhưng em nghĩ đôi lúc nó cũng tạo động lực để tụi em làm tốt hơn việc trong ngày. Bắt đầu một ngày làm việc mới với tâm thế là sẽ gặp nhiều may mắn thì sẽ tốt hơn là không có 1 niềm tin nào rõ ràng cả. Đó cũng là một cái hay mà. Riêng em, công việc này giúp em "soi" lại ngực mình mỗi ngày...". Rồi cô bé cười...

Đi tìm những lý giải

Để tìm hiểu vấn đề, chúng tôi tìm đến một cụ bà tên Hương có ngôi nhà nằm sâu trong con hẽm trên đường Trần Phú (Hội An). Cụ năm nay đã 86 tuổi. Tuy sức khỏe vẫn chưa yếu bao nhiêu nhưng hằng ngày cũng chỉ đi ra đi vào mà thôi. Trước đây, cụ cũng từng buôn bán lớn trong khu phố cổ này nhưng do nhiều biến động của đời sống và tuổi tác, phải bỏ nghiệp kinh doanh lớn sớm, bôn ba với những chú tò he bên bờ sông Hoài rồi về nhà ở cùng con cháu. May mà giờ vợ chồng cô con gái út của bà cũng làm ăn khấm khá với 3 shop mở trong phố cổ Hội An.

Nghe chúng tôi hỏi về cái tục đưa tượng thần tài vào ngực nữ nhân viên bán hàng, cụ Hương trầm ngâm suy nghĩ. Cụ bảo: "Đúng là có cái tục ấy thiệt chú à. Nhưng có từ thời nào tui không rõ. Đời bà tui cũng đã biết. Rồi truyền lại cho mẹ tui, rồi đến tui. Có người bảo đây là tục của người Hoa vì trong văn hóa của họ ở Hội An theo tui được biết có những cái tương tự. Có người lại bảo cái tục ni của người Nhật... Nhưng cho dù có xuất xứ từ đâu, nó vẫn là một điều thiêng liêng, một nét văn hóa của những người buôn bán như tụi tui...".

Bà Hương còn bảo thường ngày trước, người ta thuê những cô gái còn trinh tiết đến bán ở những chỗ, những nhà buôn lớn. Bởi theo quan niệm của tục kể trên thì thần tài rất mê gái, đặc biệt là những cô gái còn trinh tiết. Đến nỗi những nhà thuê không được những cô cái còn trinh về làm thì phải nhờ, phải thuê một cô gái khác trong phố hoặc của nhà buôn bên cạnh còn trinh, mỗi sáng sang hiệu buôn của mình thực thi công việc đầu tiên trong ngày. Người được nhờ, được thuê phải hợp mạng, hợp tuổi với gia chủ và rất nhiều tiêu chí linh tinh khác. Vì thế, ngày trước, đây là 1 tục rất quan trọng và phức tạp của những người buôn bán và nhất là buôn bán lớn. Buôn càng lớn thì phải càng chú ý đến cái tục cho "ngài" hưởng hơi ngực con gái mỗi sớm... Giờ thì thời đại ngày càng phát triển. Nhiều nhà buôn, shop bán hàng không kỳ công đi tìm con gái còn trinh tiết về làm nữa. Vả lại, giờ, tìm chừng nào cho ra. Nhưng vẫn còn một số người giữ đầy đủ các công đoạn khắt khe của cái lệ ấy - bà Hương chia sẻ.

Theo kiến giải của riêng mình, chúng tôi lại tin rằng phong tục này có xuất xứ từ văn hóa Mẹ của người Việt trên khắp đất nước này. Từ việc truyền, xưng tụng và thờ cúng những vị thần có pháp danh đầu tiên là "Bà" đến những cây cầu, những ngọn núi, những tên đất, tên làng có tên bắt đầu là "Bà" khác. Đó là một nét văn hóa thuần nhất và xuyên suốt, biểu hiện cho nền văn minh lúa nước, nền văn minh đậm chất Việt. Nó đề cao vai trò của sự sinh sản, sức sống và trọng trách ươm mầm, tạo ra sự sống của người phụ nữ.

Phải chăng đó là sự tiếp biến và giao thoa với các nền văn hóa khác ở Hội An, việc để tượng thần tài vào ngực con gái trước một ngày buôn bán mới phải chăng cũng là một biểu hiện của ước mơ mọi thứ được sinh sôi nảy nở, ăn nên làm ra?

Không thể phủ nhận rằng, phong tục này tạo nên sự thú vị riêng, làm ta thấy thêm yêu, thêm muốn khám phá vùng đất cổ kính Hội An...

Theo GDTĐ

..

---

Năm 2024

1.

Nguyễn Võ Phương Nam

ondsrpSteo64ga183263q47Ht62 a450i:cm1 lut69a1125ú4lm 3ôih987  · 

Nhân ngày vía Thần Tài

Cổ tục ở Hội An:

MỚM "NHŨ HOA" CHO THẦN TÀI

Phong tục cho thần tài 'hưởng' nhũ hoa nữ nhân viên ở Hội An. Tín ngưỡng kỳ lạ này đã được những tiểu thương ở thành phố sầm uất đất Quảng Nam lưu truyền tới vài trăm năm nay.Cho thần tài “hưởng” nhũ hoa phụ nữ để cầu may bán đắt Cư dân khu vực đô thị cổ Hội An (Quảng Nam) trong quá trình hình thành và phát triển có nhiều phong tục độc đáo, riêng biệt và tạo nên dấu ấn đặc sắc so với những mảnh đất khác. Đặc biệt, những người buôn bán ở đây có rất nhiều “mẹo” và tín ngưỡng mang tính tâm linh cao.

Thế nhưng, có lẽ độc đáo nhất là phong tục áp tượng thần tài vào “nhũ hoa” của các nữ nhân viên bán hàng trước mỗi ngày làm việc mới. Trong một lần trò chuyện với Trần Bảo Ngọc, một nữ nhân viên trong cửa hàng quần áo thời trang trên đường Hai Bà Trưng (Hội An), tôi tình cờ nghe và thực sự bất ngờ khi biết sáng nào trước giờ làm việc, cô cũng áp phần mặt của tượng thần tài vốn được để ở bàn thờ nhỏ trong shop vào “nhũ hoa” của mình để cầu may. Tôi bật cười nhưng rồi vội kìm lại khi bắt gặp thái độ không vừa lòng của cô nhân viên. Cuộc trò chuyện càng đi sâu vào chi tiết, cái lệ này càng thu hút và hấp dẫn tôi hơn. Ngọc cho hay, cô cũng không biết cái phong tục kỳ lạ này có từ bao giờ, thế nhưng đa phần ở Hội An, hễ ai mở hàng, thuê nhân viên nữ bán hàng đều dặn người làm của mình tuân thủ cái lệ hàng sáng ấy. Đối với những cửa hàng nào có chủ nữ trực tiếp đứng bán thì khỏi cần phải nói. Sáng nào cũng vậy, sau khi hương khói trước và trong cửa hàng, cô chủ cũng cho ông thần tài “hưởng” một chút để bước vào một ngày làm việc mới may mắn và đắt khách. Cũng chẳng ai chứng thực được rằng, nếu không làm cái lệ ấy thì cửa hàng sẽ buôn bán ế ẩm. Thế nhưng, cứ đời này truyền cho đời sau, người buôn bán đi trước truyền lại cho người đi sau, thành ra một cái lệ phổ biến và hầu như ai làm kinh doanh cũng đều thông tỏ và “tín” lắm.

Thường thì buổi sáng, những nhân viên hay nữ quản lý đến cửa hàng phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng trước khi bước vào các công đoạn của phong tục này. Đầu tiên, người thực hiện phải đặt hương xin ngài (tức tượng thần tài) về chứng giám. Sau đó, nhẹ nhàng đưa ngài vào nơi vắng vẻ của shop, cô gái thực hiện cái lệ ấy. Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng mỗi cử chỉ của cô gái phải diễn ra theo trình tự chứ không phải muốn gì làm nấy. Đầu tiên, cô nhân viên một tay cầm tượng ngài, quay mặt vào ngực mình, tay kia từ từ cởi cúc áo ra. Khi đã cởi xong áo thì áp mặt ngài vào ngực mình, di chuyển đều từ trái qua phải rồi ngược lại. Ba lần như thế là xong. Mọi việc diễn ra trong vòng chưa đầy 10 phút nhưng là phần quan trọng nhất của mỗi cửa hàng trong một ngày. Chia sẻ với chúng tôi, cô nhân viên Ngọc còn bảo: “Mới đầu vào làm, tụi em cũng không quen với cái phong tục ni nên thường xuyên bị bà chủ la. Nhưng dần dần mọi cái đều trở nên bình thường và tụi em coi như một phần công việc của mình trong ngày… Có thể, nhiều người cho rằng việc này là mê tín nhưng em nghĩ đôi lúc nó cũng tạo động lực để tụi em làm tốt hơn. Bắt đầu một ngày làm việc mới với tâm thế là sẽ gặp nhiều may mắn thì tâm lý cũng thoải mái hơn, công việc vì thế mà cũng hanh thông hơn”, nói rồi, Ngọc cười bẽn lẽn.Đi tìm những lý giải Để tìm hiểu phong tục kỳ lạ có một không hai này, chúng tôi tìm đến nhà cụ Phạm Thị Hương, nằm sâu trong một con hẻm nhỏ trên đường Trần Phú (Hội An). Cụ Hương năm nay đã hơn 86 tuổi. Tuổi đã cao, nhưng cụ Hương xem chừng vẫn khỏe mạnh và minh mẫn lắm. Cụ kể, trước đây cụ cũng từng buôn bán lớn trong khu phố cổ này nhưng do nhiều biến động của cuộc đời và tuổi tác, sau phải bỏ nghiệp kinh doanh lớn để bôn ba với những chú tò he đất bên bờ sông Hoài. Đến giờ, vợ chồng cô con gái út của cụ cũng làm ăn rất khấm khá với 3 cửa hàng kinh doanh trên phố cổ Hội An. Nghe chúng tôi hỏi về tục lệ đưa tượng thần tài vào ngực nữ nhân viên bán hàng, sau một hồi trầm ngâm suy nghĩ, cụ Hương gật đầu quả quyết: “Đúng là có cái tục đó thiệt chú à. Nhưng có từ thời nào tôi không rõ. Đời bà tui cũng đã có rồi, rồi thì truyền lại cho mẹ tui, rồi đến tui. Có người bảo đây là tục của người Hoa vì trong văn hóa của họ ở Hội An theo tui được biết có những điều tương tự. Có người lại bảo cái tục ni là của người Nhật…. Nhưng cho dù có xuất xứ từ đâu, nó vẫn là một điều thiêng liêng, một nét văn hóa của những người buôn bán ở đây…”.

Cụ Hương còn bảo ngày trước, người ta thuê những cô gái còn trinh tiết đến bán hàng ở những cửa hàng lớn. Bởi theo quan niệm của những thương gia lớn thì thần tài rất “mê” gái (?), đặc biệt là những cô gái còn trinh tiết. Đến nỗi những nhà thuê không được những cô gái còn trinh tiết về làm thì phải nhờ, phải thuê một cô gái khác trong phố hoặc của nhà buôn bên cạnh để, mỗi sáng sang hiệu buôn của mình thực thi công việc cho thần tài “hưởng” nhũ hoa trước khi mở hàng. Không những thế, người được nhờ, được thuê phải hợp mạng, hợp tuổi với gia chủ và rất nhiều tiêu chí khác. “Xưa kia, đây là một tục lệ rất quan trọng và phức tạp của những người buôn bán ở khu vực này. Buôn càng lớn thì càng phải chú ý đến cái tục cho “ngài” hưởng hơi ngực gái mỗi sớm. Bây giờ, nhiều nhà buôn không còn kỳ công đi tìm con gái còn trinh tiết về làm. Tuy nhiên, vẫn còn một số người giữ đầy đủ các công đoạn khắt khe của cái lệ ấy”, cụ Hương vì nhai trầu bỏm bẻm vừa chia sẻ với chúng tôi như vậy.

Trong vẻ đẹp muôn màu của đất và người phố cổ Hội An, có những điều người ta bất ngờ nhưng thật ra có cội nguồn rất gần gũi với truyền thống, văn hóa Việt. Tục đặt tượng thần tài vào ngực con gái bán hàng ở các cửa hàng mỗi sáng sớm là một trong những cái lạ như vậy.

Nhưng chính điều này đã tạo nên sự thú vị riêng, làm ta thấy thêm yêu, thêm muốn khám phá vùng đất cổ kính này.

Theo Gia Đình & Cuộc Sống

..