Tục treo trâu gần đây bị phản đối. Ví dụ lễ treo trâu ở Đông Cuông (Yên Bái) mới đây đã phải hủy bỏ - thay vào đó là mổ trâu (mổ như bình thường). Việc này tương tự như tục chém lợn ở làng Ném (Bắc Ninh). Về chém lợn, trên Giao Blog thì có thể đọc ở đây (tháng 2 năm 2015) hay ở đây (tháng 2 năm 2016).
Trước đây, việc chém lợn trong lễ hội là bình thường, đó là một phong tục lâu đời. Việc treo trâu trong lễ hội cũng là rất bình thường, bởi đó cũng là phong tục lâu đời.
Đầu tiên đưa tư liệu đã đăng tải năm 2015 của tờ Dân Sinh về tục treo trâu ở Đông Cuông.
Các bổ sung và cập nhật sẽ được dán ở bên dưới dần lên như mọi khi.
Tháng 8 năm 2022,
Giao Blog
Văn hóa dân gian : lễ hội Đông Cuông 2015 và tục treo trâu
13 thg 8, 2022
https://www.youtube.com/watch?v=yjSdr9o8j8o
---
Tư liệu năm 2015 của tờ Dân sinh.
- 02:15 - 05/03/2015
Đúng 0h ngày 4/3 (tức ngày 14 tháng Giêng), hàng ngàn người dân từ khắp các bản làng của huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái cùng đông đảo du khách đến từ các tỉnh thành khác đã chứng kiến nghi lễ treo trâu tế Mẫu tại đền Đông Cuông.
Đây là nghi lễ được người dân mong đợi trong 3 ngày lễ hội (từ 2-4/3) nhằm tế Mẫu và các vị Thần hộ quốc, được thực hiện vào thời khắc đầu tiên (0h) của ngày Mão đầu năm.
Chủ tế cúng mẫu trước khi treo trâu
Ngay từ chiều tối ngày 3/3, từng dòng người đã đổ về đền mẫu Đông Cuông, ai cũng muốn tìm một chỗ tốt nhất để lễ Mẫu và tận mắt chứng kiến nghi lễ treo trâu. Theo BTC lễ hội, hơn 100 cán bộ, công an, an ninh viên của tỉnh Yên Bái, huyện Văn Yên và các xã lân cận được huy động để giữ an ninh, trật tự trong mùa lễ hội năm nay. Lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo UBND huyện Văn Yên cũng như các sở, ban ngành đều có mặt túc trực 24/24 giờ tại lễ hội để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân tham gia.
Các cô gái Tày Khao nhảy múa báo hiệu thời khắc treo trâu đã đến. Họ nhảy múa trong trong tiếng chiêng trống vang lừng suốt thời gian treo trâu, khoảng 20 phút
Ngay trước sân đền, con trâu trắng chuẩn bị cho lễ tế đã được buộc sẵn dưới gốc mít cổ thụ, chuẩn bị cho buổi lễ. Trao đổi với chúng tôi trước giờ hành lễ, ông Hà Văn Giấy, thủ từ đền Đông Cuông cho biết, lễ hội có ý nghĩa lớn nhằm cầu an, cầu phúc, cầu cho đồng bào được ấm no. Trong đó, trâu dùng để tế phải là trâu đực trắng, to khoẻ, được tuyển chọn kĩ lưỡng. Nghi lễ Treo trâu ngay trước đền, vừa mang tính cổ xưa lại mang đậm tính tâm linh, thể hiện rõ phong tục tập quán của người Tày Khao.
Con trâu trắng đã được mang về đền, buộc vào gốc mít cổ thụ từ vài hôm trước
Khi thực hiện nghi lễ treo trâu, trâu phải có tư thế “chắp tay”, đầu hướng về chính đền mới được thực hiện lễ mổ trâu, và năm đó mưa gió sẽ thuận hòa, mùa màng bội thu.
Sau khi khấn, chủ tế phát lệnh treo trâu, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, nhân dân khoẻ mạnh, sau đó thịt trâu được chia cho người dân dự lễ hội thụ lộc.
Đúng 0 giờ, thời khắc làm lễ đã đến, những tiếng cồng, tiếng trống cất lên rộn rã, các cô gái Tày uyển chuyển, múa theo nhịp trống cũng là lúc chủ tế bước từ cung cấm ra cùng các “giai chay” và dân làng làm lễ, tiến hành lễ hiến sinh cầu cho linh hồn những anh hùng đã hy sinh ở thác Ghềnh Ngai trên dòng sông Hồng trong cuộc chiến chống quân Nguyên Mông thủa trước. Sau khi trâu chết, những người trong đội hành lễ nhanh chóng chọc lấy tiết mang vào tế Mẫu.
Theo vị chủ tế, người ta còn lấy 9 chén tiết rồi mang ra bến sông Ghềnh Ngai để cúng các anh hùng dân tộc như Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng... những người đã góp sức cùng nhân dân cả nước kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Còn trâu thì được làm thịt ngay tại chỗ và dâng lên đền Mẫu để cầu mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, nhân dân khoẻ mạnh, sau đó được chia cho người dân dự lễ hội thụ lộc.
Con trâu được thui tại chỗ, ánh lửa đỏ rực sáng một góc sân đền
8 giờ sáng cùng ngày, lễ rước Mẫu sang sông, đến miếu Ghềnh Ngai thăm Đức Ông - một trong ba lễ chính của hội đền Đông Cuông được thực hiện trang trọng với sự tham gia của hàng ngàn người dân và du khách. Tương truyền, những cô gái chưa chồng nếu chui được qua gầm kiệu rước Mẫu thì năm đó sẽ tìm được người chồng vừa ý, chính vì vậy trong lễ rước Mẫu, nhiều cô gái trẻ tìm mọi cách chui được qua gầm kiệu cầu may.
Lễ rước Mẫu sang sông, đến miếu Ghềnh Ngai thăm Đức Ông - một trong ba lễ chính của hội đền Đông Cuông
Trong khuôn khổ lễ hội, nhiều hoạt văn hóa, thể thao, vui chơi như thi kéo co, đẩy gậy, ném còn, hội chợ quê… được tổ chức sôi động, đây thực sự là những ngày hội của đồng bào các dân tộc huyện Văn Yên. Chúng tôi gặp trong lễ hội Phó giám đốc Công an tỉnh Yên Bái, giám đốc nhiều sở ngành của tỉnh... Bí thư huyện ủy, chủ tịch UBND huyện Văn Yên đều có mặt chỉ đạo việc tổ chức lễ hội và chung vui với bà con.
Ông Hà Đức Anh – Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện Văn Yên cho biết, lđền Đông Cuông được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia vào năm 2009. Từ đó đến nay, năm nào lễ hội cũng được tổ chức trang trọng lành mạnh và theo đúng phong tục. “Trong những ngày diễn ra lễ hội, vấn đề là vệ sinh an toàn thực phẩm, đảm bảo an ninh trật tự và an toàn giao thông được đặt lên hàng đầu. Năm nay lượng người đến tham dự lễ hội đông hơn năm ngoái do tuyến đường cao tốc Hà Nội – Lào Cai qua địa bàn huyện đã hoàn thành nên UBND huyện đã huy động tất cả lực lượng tham gia lễ hội, tất cả nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và du khách khi đến lễ Mẫu, cầu an”- ông Hà Đức Anh nhấn mạnh.
Đền Đông Cuông thuộc thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên (tỉnh Yên Bái) không chỉ thờ những anh hùng người dân tộc thiểu số đã cùng nhân dân cả nước kháng chiến chống quân Nguyên Mông như: Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng,… nơi đây còn thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, theo truyền thuyết thì bà là người có công lao trong việc giúp dân thoát khỏi cảnh đói nghèo thủa xa xưa. Năm 2009, đền Đông Cuông được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia và lễ hội bắt đầu được phục dựng. Đến nay lễ hội đền Đông Cuông đã được đông đảo nhân dân cả nước biết đến.
|
..
https://baodansinh.vn/ve-dong-cuong-du-le-treo-trau-3257.htm
..
---
CẬP NHẬT
---
BỔ SUNG
1. Năm 2015
Tưng bừng Lễ Mẫu Đền Đông Cuông
- Cập nhật: Thứ tư, 4/3/2015 | 7:46:28 PM
YBĐT - Đền Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 2009. Lễ mổ trâu trắng tế Mẫu là một lễ hội đặc sắc trong nghi thức Lễ Mẫu của đền. Lễ được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của năm mới. Nghi thức mổ trâu tế Mẫu được thực hiện vào thời khắc sang canh (0 giờ) của ngày Mão. Đây là nét sinh hoạt văn hóa tâm linh đặc sắc, riêng có ở địa phương này.
Toạ lạc bên bờ sông Hồng hiền hoà thuộc địa phận thôn Cầu Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên (Yên Bái), từ lâu đền Đông Cuông đã nổi tiếng là ngôi đền tôn nghiêm còn nguyên giá trị lịch sử và trở thành điểm đến của đông đảo du khách thập phương trong hành trình tâm linh cầu tài cầu lộc đầu xuân. Ngôi đền hiện vẫn còn lưu giữ được những giá trị văn hoá truyền thống trong đời sống tâm linh của đồng bào Tày Khao.
Đây là nghi thức dâng hương trước khi nhiều nghi lễ quan trọng khác trong trong Lễ tế Mẫu được cử hành. Những người được tham gia vào nghi lễ này phải là những người được giao nắm giữ trọng trách chăm lo cho trăm dân trong vùng. Lễ vật dâng cúng trang trọng, thành kính theo lệ tục của bản đền và nghi lễ của đồng bào Tày Khao. Khác với mọi năm, Lễ mổ trâu trắng tế Mẫu của bản đền năm nay được tổ chức vào ngày Mão hai của tháng đầu tiên trong năm, tức là vào ngày mười bốn tháng Giêng.
Ông Hà Văn Giấy - Thủ từ đời thứ 5 của dòng họ Hà coi giữ Đền Đông Cuông cho hay: Theo thần tích dòng họ Hà, Đền Đông Cuông khởi đầu là miếu thờ Đông Quang công chúa do các dòng họ Hà, họ Hoàng người Tày Khao Mang sáng lập. Công chúa Đông Quang tên thật là Lê Thị Kiểm, vợ của ông Hà Văn Thiên, người Tày, hậu duệ của Hà Bổng, Hà Đặc, Hà Chương – chủ trại Quy Hóa. Bởi vùng đất này chiếm giữ vị trí hiểm yếu nên ông Hà Văn Thiên đã được nhà vua gả công chúa; được triều đình giao cai quản cả một vùng ngoại vi rộng lớn. Ông Hà Văn Thiên đã lãnh đạo nhân dân đánh thắng quân Nguyên Mông. Khi ông mất nhân dân lập miến thờ ở Ghềnh Ngai; vợ ông - công chúa Lê Thị Kiểm và con trai ở lại Đông Cuông và mất tại đây nên được thờ ở Đền Đông Cuông.
Đền Đông Cuông xưa kia được nhà bác học Lê Quý Đôn đặt tên là Đền Tâm linh. Đền đã được bốn đời vua sắc phong về công lao bảo vệ đất nước, che chở nhân dân là đời Vua Đồng Khánh (năm thứ 2), Tự Đức (năm thứ 33), Duy Tân (năm thứ 3), Khải Định (năm thứ 9).
Lễ hội Đền Đông Cuông là một trong những sinh hoạt văn hóa tâm linh và lễ hội tôn giáo lớn của tỉnh Yên Bái. Ngày chính lễ và càng gần đến thời khắc diễn ra nghi lễ quan trọng bậc nhất của lễ hội, cũng là nét độc đáo, khác biệt với nhiều lễ hội khác trong vùng - Lễ mổ trâu trắng tế Mẫu, hàng nghìn người dân trong vùng và du khách thập phương đã đổ về chật kín sân đền những mong được tận mắt chứng kiến những điều mới lạ, để thỏa lòng hiếu kỳ, một phần cũng là để thỏa nguyện sự thành tâm ngưỡng vọng đối với các đấng anh linh.
Lễ hội thu hút đông đảo du khách thập phương về tham quan chiêm bái
Nghi thức treo trâu được cử hành vào thời khắc sang canh của ngày Mão. Con trâu trắng này đã được chọn lựa rất khắt khe và chăm sóc rất kỹ lưỡng trước được chọn khi làm vật tế Mẫu. Trâu trắng được 7 chàng trai to khoẻ kéo lên cành mít có niên đại hàng trăm năm tuổi trước sân đền. Trâu được xoay nhiều vòng theo lời khẩn cầu bí ẩn của thầy mo cho đến khi chết và được mổ theo đúng nghi thức cúng tế xưa, rồi theo hiệu lệnh trống hội mà rước vào gian chính điện cử hành lễ tế, với ý niệm cầu cho một năm mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, nhân dân được thái bình, no ấm.
Lễ mổ trâu tế Mẫu diễn ra trong khoảng 3 canh giờ với sự tham gia của hàng ngàn người dân trong vùng và du khách thập phương. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng không thể thiếu để chuẩn bị cho 2 lễ hội chính của đền đó là lễ rước Mẫu qua sông và lễ dâng hương tế Mẫu được tổ chức tại miếu Ghềnh Ngai diễn ra lúc trời sáng. Đúng 8 giờ sáng ngày Mão, lễ rước Mẫu qua sông về Miếu Ghềnh Ngai gặp Đức Ông được thực hiện tuần tự theo đúng nghi thức cổ của đền. Thành kính và linh thiêng, tượng Mẫu được rước từ cung cấm ra tới bờ sông Hồng rồi trở bằng bè nứa qua sông. Ai cũng mong được chạm tay vào tượng, được chui qua bè khiêng, được sờ tay vào khăn nhiễu đỏ buộc trên ngai để mong nhận được điều may mắn, tốt lành cho cả năm.
Nghi lễ rước Mẫu qua sông
Công tác đảm bảo an ninh trật tự tại khu vực chính hội cũng như các hoạt động khác của lễ hội năm nay được các ngành chức năng của tỉnh, huyện và Ban tổ chức lễ hội đặc biệt quan tâm. Lực lượng cán bộ chiến sỹ Công an huyện Văn Yên; cán bộ, chiến sỹ của Phòng Cảnh sát giao thông; Cảnh sát cơ động Công an tỉnh được tăng cường làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông tại khu vực lễ hội. Vì thế mà việc đi lại của du khách được đảm bảo an toàn; hoạt động kinh doanh buôn bán của người dân quanh khu vực diễn ra lễ hội được quản lý chặt chẽ, đảm bảo môi trường lễ hội lành mạnh. Đặc biệt, một trong những chuyển biến lớn dễ nhận thấy tại lễ hội Đền Đông Cuông năm nay đó là không còn tình trạng ăn mày ăn xin, đổi tiền lẻ, hay các hình thức đánh bạc trá hình qua các trò chơi được tổ chức tại lễ hội.
Theo đánh giá của Ban tổ chức lễ hội Đền Đông Cuông thì lượng du khách đến với lễ hội đền năm nay tăng gần gấp đôi so với mùa lễ năm 2014 với khoảng gần hai mươi nghìn lượt khách. Trong đó, từ đầu Xuân Ất Mùi 2015 đến nay, trung bình mỗi ngày Đền Đông Cuông đón tiếp khoảng 1 nghìn khách du lịch trong và ngoài tỉnh hành hương chiêm bái. Một trong những lý do khiến lượng du khách tăng đó là hệ thống giao thông đường bộ nối Văn Yên với các điểm danh thắng và du lịch văn hóa tâm linh trong vùng và ngoài tỉnh đã trở nên rất thuận lợi khi mà hệ thống đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai được thông tuyến; tuyến quốc lộ Yên Bái - Khe Sang được nâng cấp; đặc biệt các tuyến đường nội huyện đã cơ bản được sửa chữa nâng cấp, tạo thuận lợi cho việc đi lại, thu hút ngày một đông khách du lịch đến với địa phương.
Lễ Mẫu - tiệc lễ quan trọng nhất khởi đầu cho một năm mới quốc thái dân an đã khép lại trong niềm hoan hỷ, viên mãn của du khách thập phương và nhân dân trong vùng. Lễ khai hội Đền Đông Cuông chỉ diễn ra trong 3 ngày từ ngày từ ngày 2 - 4/3/2015, song các hoạt động khách hành hương chiếm bãi kéo dài suốt cả bốn mùa trong năm.
Phòng YBĐT
http://baoyenbai.com.vn/255/121665/Tung_bung_Le_Mau_Den_Dong_Cuong.htm
..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.