Tôn Sĩ Nghị chính là người biên tập bộ sách có vẽ tranh về Quang Trung

Bộ sách lớn có tranh vẽ về vua Quang Trung đang được đề cập ở đây (bắt đầu từ 7/1/2018). Hôm nay, nhắc đến vua Quang Trung, vì đang là ngày mùng 5 Tết Mậu Tuất 2018, như thường niên, tại Hà Nội, có lễ kỉ niệm (229 năm) chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa.

Không có thời gian, nên loạt bài đang đi dở về vua Quang Trung đó cứ phải thực hiện một cách rất từ từ.

Đại khái hình ảnh vua Quang Trung được vẽ trong bộ sách lớn đó như sau (như đã viết ở các entry trước, ảnh đen trắng là của Giao Blog mới đưa lên vào tháng 1 năm 2018, ảnh màu là lấy từ bài đã công bố năm 2017 của Nguyễn Duy Chính).

Trích đoạn (tạm thời để ở dung lượng nhỏ)

Chú thích của Giao Blog: Một đoạn tranh được trích ra từ quyển 78 
trong bộ sách lớn Bát tuần vạn thọ thịnh điển in khắc gỗ
(tạm thời để dung lượng nhỏ)

Giải thích của Nguyễn Duy Chính (bản 2017): Trong hình vua Quang Trung quì đón hàng đầu tiên, đằng sau là Ngô Văn Sở và lễ quan, bên trái là các thân vương và người trong hoàng tộc [với bổ phục hình tròn, đeo triều châu], bên phải là các đại thần nhà Thanh [với bổ phục hình vuông, không đeo triều châu]. Vua Càn Long đi kiệu khiêng trên vai [kiên dư] do 28 thị vệ [hay thái giám], chung quanh có ngự lâm quân và các cận thần theo hầu.

Chú thích của Nguyễn Duy Chính (bản 2017): Vua Quang Trung cầm đầu phái đoàn vương công đại thần đón vua Càn Long hồi kinh ngày 12 tháng Tám. [không rõ tác giả, hoàn tất năm 1797]. Nguồn: China: The Three Emperors (1662-1795), tr. 77.

1. Đó là bộ sách Bát tuần vạn thọ thịnh điển八旬萬夀盛典. Các hình đen trắng ở trên là được Giao Blog cắt ra từ bộ ấy và đưa lên đây.

Về bộ Bát tuần vạn thọ thịnh điển, trong tư liệu tiếng Việt, gần đây, học giả Nguyễn Duy Chính đã giới thiệu tổng quan như sau:

"

Bát tuần vạn thọ thịnh điển [八旬萬夀盛典]

Bộ sách này tổng cộng 120 quyển, nằm trong Sử bộ [史部], Khâm định tứ khố toàn thư[欽定四庫全書]. Thịnh điển do đại học sĩ A Quế làm tổng tài cùng với một ban biên tập 74 người trong đó có 12 danh thần, hoàn tất tháng Mười năm Nhâm Tí, Càn Long 57 (1792), hai năm sau kỳ đại lễ. Tài liệu đồ sộ này ghi lại đầy đủ chi tiết về nghi lễ và tổ chức khánh thọ. Hai quyển 77 và 78 trong Bát tuần vạn thọ thịnh điển là các tranh vẽ, mỗi quyển 121 bức, tổng cộng 242 bức tranh khắc bản với đầy đủ chi tiết từ Viên Minh Viên đến Tây Hoa Môn (cửa tây thành Bắc Kinh)[17] trong đó có cảnh vua Quang Trung cùng vương công đón hoàng đế hồi loan.

" 

2. Hãy chú ý đến cái tên A Quế ở đoạn giới thiệu trên. Đó là một nhân vật nổi danh ở Trung Quốc thời nhà Thanh. Với công việc cụ thể ở đây, ông giữ vai trò là chủ biên hay tổng biên tập bộ sách (lớn tới 120 quyển nói trên).

Xem lại nguyên bản trong Bát tuần vạn thọ thịnh điển thì tên của A Quế được đứng đầu trong một ban biên tập, cụ thể như sau:

Trích đoạn từ quyển 1 của bộ sách Bát tuần vạn thọ thịnh điển八旬萬夀盛典

3. Nội dung của trích đoạn vừa đưa lên trong mục 2 ở trên, có thể dịch như sau:

"Ngày .... tháng 10 năm Càn Long thứ 57
Đại học sĩ A Quế
(....)
[và tên của 6 học sĩ khác, tạm tỉnh lược]
"

4. Đáng chú ý nhất là trong trích đoạn ở mục 2, sau A Quế, ta thấy có tên ba vị sau đây:

- Đại học sĩ Hòa Khôn,
- Đại học sĩ Phúc Khang An,
- Đại học sĩ Tôn Sĩ Nghị.

Đó là 3 cái tên rất quen thuộc với người Việt Nam nói chung, và nhất là những học giả có liên quan tới chủ đề triều Thanh (thời gian Càn Long trị vị) hoặc triều Tây Sơn nói riêng.

Đặc biệt là cái tên "Đại học sĩ Tôn Sĩ Nghị". Cái tên ấy được đánh dấu bằng một gạch màu xanh trong trích đoạn ở mục 2.

Thêm nữa, có cả "Đại học sĩ Phúc Khang An".

Trong thời gian Quang Trung trị vị tại Đại Việt, thì Tôn Sĩ Nghị và Phúc Khang An đều từng lần lượt giữ chức Tổng đốc Lưỡng Quảng. Vì Tôn Sĩ Nghị bị thua Quang Trung năm 1789 nên đã bị Càn Long rút về, giáng chức. Thế rồi Càn Long lại cử người bề tôi vô cùng yêu quí của mình là Phúc Khang An ra thay Tôn Sĩ Nghị lãnh quản hai tỉnh Quảng Đông - Quảng Tây, có ý để Phúc Khang An mang quân đánh Quang Trung phục thù. 

Mà Phúc Khang An thì lại là người mưu trí, đã không gây chiến tranh, mà lại còn giúp Quang Trung hàn gắn lại quan hệ với Càn Long (về danh nghĩa chính thức là tháp tùng Quang Trung trong lần Quang Trung tới chúc thọ Càn Long 80 tuổi tại Bắc Kinh vào năm 1790).

5. Đầu tiên, ở entry ngắn này, cần nhấn mạnh rằng, Tôn Sĩ Nghị ở thời điểm sau năm 1790 từng bị Càn Long phạt, nhưng rồi lấy lại được sự sủng ái. Ông cùng với Phúc An Khang đều có mặt trong ban biên tập sách Bát tuần vạn thọ thịnh điển (mà như nói ở trên, Đại học sĩ A Quế là chủ biên hay tổng biên tập).

Tôn Sĩ Nghị và Phúc Khang An đều là những người biết rất rõ Quang Trung (dù là Quang Trung thật hay Quang Trung giả). Hai ông đã tham gia ở vị trí tương đối quan trọng vào ban biên tập của A Quế.

----


Những entry liên quan đang đi trên blog này

- Tôn Sĩ Nghị chính là người biên tập bộ sách có vẽ tranh về Quang Trung

- Ngắm kĩ thêm dung nhan hoàng đế Quang Trung (đọc chậm tư liệu Nguyễn Duy Chính) - 3


- Trần Quang Đức : Xuất xứ của tranh chân dung Quang Trung

- Có thực người sang Trung Hoa năm 1790 là hoàng đế Quang Trung ? (Tc Xưa & Nay vs Nguyễn Duy Chính)

- Nghị hòa giữa Càn Long và Quang Trung, thành ra thân thiết như cha con (bản 2015, của Da Màu)

- Về dung nhan hoàng đế Quang Trung (bài mới của Trần Quang Đức)


- Ngắm kĩ thêm dung nhan hoàng đế Quang Trung (đọc chậm tư liệu Nguyễn Duy Chính) - 2

- Chân dung vua Quang Trung (bài Nguyễn Duy Chính bản chính thức)

-  Ngắm kĩ thêm dung nhan hoàng đế Quang Trung (đọc chậm tư liệu Nguyễn Duy Chính) - 1


- Doanh nhân đất Việt với công nghiệp du lịch biển miền Trung : trường hợp FLC Quy Nhơn

-  Thủ cấp của anh hùng Nguyễn Huệ và các huynh đệ ở đâu, còn tìm thấy được không (2)

-  Thủ cấp của anh hùng Nguyễn Huệ và các huynh đệ ở đâu, còn tìm thấy được không (1)