Khủng bố ở Paris và lí thuyết về xung đột giữa các nền văn minh

Đầu tiên là 2 bài mới.

Những bổ sung thì sẽ xếp lên trên.

Từ đây trở xuống là các tư liệu.



---



2. Bài của Gideon Rachman, qua bản dịch Phạm Nguyên Trường

Ngày 19 tháng 11 năm 2015

Những cuộc tấn công khủng bố ở Paris khẳng định sự va chạm giữa các nền văn minh?

Gideon Rachman

Phạm Nguyên trường dịch

Chủ nghĩa đa văn hóa không phải là khát vọng tự do ngây thơ - đó là thực tế của thế giới hiện đại

Kể từ khi Samuel Huntington, nay đã quá cố, dự đoán rằng nền chính trị quốc tế sẽ bị thống trị bởi “sự va chạm của các nền văn minh”, lý thuyết của ông – được đưa ra vào năm 1993 - đã tìm được một số tín đồ hăng hái nhất trong các dân quân Hồi giáo. Những kẻ khủng bố đã thực hiện vụ giết người hàng loạt ở Paris là một phần của phong trào cho rằng Hồi giáo và phương Tây chắc chắn sẽ lao vào chiến đấu một mất một còn.

Nhưng, ngược lại, các chính trị gia hàng đầu ở phương Tây hầu như luôn luôn bác bỏ phân tích của Huntington. Ngay cả cựu Tổng thống Mỹ, George W Bush, cũng đã nói: “Không có sự va chạm giữa các nền văn minh”. Và cuộc sống hàng ngày ở các nước phương Tây đa văn hóa, hầu hết các nước này đều có khá đông người Hồi giáo, luôn luôn phủ nhận ý tưởng cho rằng các tôn giáo và các nền văn hóa khác nhau không thể sống và làm việc cùng với nhau.

Sau những cuộc tấn công ở Paris, một lần nữa, cần phải khẳng định ý tưởng cốt lõi này. Tuy nhiên, nhu cầu khẳng định lại một lần nữa giá trị của tự do không được cản trở sự thừa nhận một cách tỉnh táo một số xu hướng ác độc trên toàn cầu. Sự kiện là, chủ nghĩa Hồi giáo cứng rắn đang ngóc đầu dậy – ngay cả ở một số nước như Thổ Nhĩ Kỳ, Malaysia và Bangladesh, những nước từng được coi là mô hình của xã hội Hồi giáo ôn hòa. Đồng thời, những thành kiến bài Hồi giáo cũng đang len lỏi vào dòng chính của tư duy chính trị ở Mỹ, châu Âu và Ấn Độ.

Tổng hợp lại, những diễn biến này đang làm cho không gian của những người muốn chống lại quan niệm về “va chạm giữa các nền văn minh” bị thu hẹp dần.

Những cuộc tấn công khủng bố, như ở Paris, làm cho quan hệ giữa người Hồi giáo và không theo Hồi giáo thêm căng thẳng - như những kẻ tấn công muốn. Nhưng hiện nay, đang có những xu hướng cực đoan hóa dài hơi hơn. Một trong những biện pháp nguy hiểm là các quốc gia vùng Vịnh, đặc biệt là Saudi Arabia, dùng tiền từ dầu khí nhằm truyền bá những hình thức bất khoan dung của đạo Hồi sang phần còn lại của thế giới Hồi giáo.

Có thể thấy hậu quả này ở Đông Nam Á, ở tiểu lục địa Ấn Độ, châu Phi và châu Âu. Từ lâu Malaysia đã được coi là ví dụ về quốc gia đa văn hóa thành công và thịnh vượng với người Malay theo đạo Hồi chiếm đa số và khá đông người Trung Quốc chiếm thiểu số. Nhưng thời thế đang thay đổi. Bilahari Kausikan, cựu bộ trưởng ngoại giao Singapore, nhận xét rằng ở Malaysia “đã có sự thu hẹp đáng kể và liên tục không gian chính trị và xã hội dành cho người không theo đạo Hồi”. Ông nói thêm: “Ảnh hưởng của khối Ả Rập từ Trung Đông suốt trong nhiều thập kỷ qua đã liên tục làm xói mòn phương án Hồi giáo của Malaysia. . . thay thế nó bằng cách giải thích hà khắc và độc đoán hơn”. Những vụ bê bối về tham nhũng đang phá hoại chính quyền của Thủ tướng Najib Razak làm cho căng thẳng xã hội gia tăng, trong khi chính phủ Malaysia quay trở về với nền chính trị mang bản sắc Hồi giáo nhằm tìm sự ủng hộ của xã hội. Gần đây, một vị bộ trưởng thậm chí còn cáo buộc phe đối lập là một phần của âm mưu của người Do Thái toàn cầu nhằm chống lại Malaysia.

Ở Bangladesh, quốc gia Hồi giáo với hiến pháp thế tục, năm ngoái những kẻ Hồi giáo cực đoan đã giết các nhà trí thức, các blogger và các nhà xuất bản. Những cuộc tấn công người Thiên chúa giáo, người theo đạo Hindu và người Hồi giáo Shia cũng gia tăng. Phần lớn những vụ bạo lực này là do IS hay al-Qaeda gây ra. Nhưng, cũng như ở Malaysia, sự ngóc đầu dậy của Hồi giáo cực đoan dường như là do ảnh hưởng từ các quốc gia vùng Vịnh - thông qua tài trợ về giáo dục và những liên kết do người lao động di cư thiết lập.

Đối với nhiều người ở phương Tây, từ lâu Thổ Nhĩ Kỳ đã là ví dụ tốt nhất về quốc gia với đa số dân là người Hồi giáo và cũng là chế độ dân chủ thế tục thành công. Nhưng trong giai đoạn cầm quyền của tổng thống Recep Tayyip Erdogan, tôn giáo ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn trong nền chính trị và bản sắc quốc gia. Tờ Economist và nhiều ấn phẩm khác đã gọi ông Erdogan là “Hồi giáo ôn hòa”. Nhưng không có gì ôn hòa trong tuyên bố của ông ta vào năm 2014, khi ông ta nói rằng người phương Tây: “trông tưởng là bạn bè, nhưng họ muốn chúng ta chết, họ muốn thấy con em chúng ta chết”.

Trong khi Narendra Modi, Thủ tướng Ấn Độ, không nói những lời kích động như thế về người Hồi giáo thì từ lâu ông này đã bị cáo buộc là đã có thái độ không dung với những định kiến và bạo lực chống lại người theo đạo Hồi. Trong những tháng đầu tiên sau khi nhậm chức Thủ tướng, Modi đã trấn an những người phê phán bằng cách tập trung vào cải cách kinh tế. Nhưng trong những tháng gần đây, các thành viên thuộc đảng dân tộc chủ nghĩa Bharatiya Janata theo đạo Hindu của ông đã tăng cường luận điệu chống thế tục và chống Hồi giáo – họ đã treo cổ một người đàn ông Hồi giáo, bị kết tội ăn thịt bò. Sự kiện này trở thành đầu cho tất cả các tờ báo ở trong nước.

Ở châu Âu, thậm chí trước khi xảy ra những cuộc tấn công ở Paris, cuộc khủng hoảng người di cư làm cho các đảng phái và phong trào bài Hồi giáo ngóc đầu dậy. Ngay khi Đức mở cửa đón người tị nạn từ Trung Đông, các cuộc tấn công vào trại tị nạn của người nhập cư đã gia tăng. Ở Pháp, người ta cho rằng Mặt trận quốc gia cực hữu sẽ giành thắng lợi đáng kể trong cuộc bầu cử địa phương vào tháng tới.

Luận điệu bài Hồi giáo cũng đang tăng lên ở Mỹ và đã trở thành hiện tượng phổ biến trong các ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa. Ben Carson, người dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận trong đảng Cộng hòa, nói rằng không người Hồi giáo nào được phép trở thành Tổng thống Mỹ; Donald Trump thì nói rằng ông ta sẽ trục xuất tất cả người tị nạn Syria.

Sư hội tụ của những xu hướng và sự kiện như thế ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Trung Đông và châu Á đang đổ thêm dầu vào lửa cho ý tưởng về sự va chạm giữa các nền văn minh. Tuy nhiên, thực tế là thế giới Hồi giáo và không Hồi giáo hòa lẫn vào nhau trên bình diện toàn cầu. Chủ nghĩa đa văn hóa không phải là khát vọng tự do ngây thơ - đó là thực tế của thế giới hiện đại và chúng ta phải làm cho nó trở thành hiện thực. Lựa chọn thay thế duy nhất là nhiều bạo lực hơn, nhiều người chết hơn và nhiều đau khổ hơn.

Nguồn: Do Paris terror attacks highlight a clash of civilisations?

Đã đăng trên http://www.ijavn.org/2015/11/vntb-nhung-cuoc-tan-cong-khung-bo-o.html

http://phamnguyentruong.blogspot.com/2015/11/nhung-cuoc-tan-cong-khung-bo-o-paris.html

1. Bài của Nguyễn Văn Tuấn

Sunday, November 15, 2015

Khủng bố Paris: Nhớ lại dự báo của Samuel Huntington

Vụ khủng bố ở Paris lại thêm một bằng chứng nữa về cái mà nhiều học giả uy tín từng nói đến: Vấn đề Hồi giáo. Đó là vấn đề mà học giả Samuel Huntington đã viết thành một cuốn sách nổi tiếng nhưng cũng gây ra nhiều tranh cãi. Tôi vẫn nghĩ cho đến nay, những tiên đoán của giáo sư Huntington về sự xung đột giữa thế giới phương Tây và Hồi giáo dần dần trở thành hiện thực -- một cách đáng sợ.

Những ai không biết hay chưa nghe đến Samuel Huntington, tôi cần phải có vài dòng về học giả này. Ông từng là một giáo sư chính trị học của ĐH Harvard, tác giả của cuốn sách nổi tiếng "The Clash of Civilizations" (Xung đột giữa các nền văn minh), và gây ra nhiều tranh cãi. Ông còn là một chuyên gia cố vấn chiến lược trong thời chiến tranh ở Việt Nam, và là cha đẻ của ý tưởng Ấp Chiến Lược. Ông là một học giả xuất sắc, uyên bác, và có nhiều ảnh hưởng đến các chính phủ Mĩ. (Ngoài ra, ông còn là một người viết văn tuyệt vời, mà tôi hay nhắc đến mỗi khi ai hỏi về học tiếng Anh).

Cuốn "Xung đột giữa các nền văn minh" xuất phát từ những bài viết và bài nói chuyện của ông trong thập niên 1990. Trong đó, ông lí giải rằng thế kỉ 21 là thế kỉ của văn hoá, vì các quốc gia trên thế giới sẽ qui tụ với nhau thành nhiều nhóm dựa trên văn hóa và tôn giáo, nhưng không dựa trên ý thức hệ (như tự do và cộng sản) trong thời gian qua.Trong thế kỉ 21, người ta sẽ hỏi “Anh là ai" thay vì thay vì “Anh thuộc phe nào” như trong thời Chiến tranh lạnh. Câu hỏi đó thể hiện một sự chuyển biến về tư duy từ phe phái sang căn cước tính. Theo Huntington, sau thời kì Chiến tranh lạnh, các quốc gia trên thế giới sẽ tập trung thành 8 nhóm văn minh:

· Tây phương (chủ yếu là các nước theo đạo Kitô giáo);

· Châu Mĩ Latin;

· Phi châu;

· Chính thống giáo (tức các nước Đông Âu như Nga, Ukraine ...);

· Ấn Độ giáo;

· Hồi giáo;

· Khổng giáo (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam); và

· Một khối gồm các quốc gia khác như Nhật.

Sau khi lí giải và phân loại các nền văn minh trên thế giới, Huntingtin tiên đoán những xung đột sẽ xảy ra trong tương lai. Cái luận án chính của cuốn sách "Xung đột giữa các nền văn minh" là: Cội nguồn của những xung đột trên thế giới trong tương lai là xung đột giữa các nền văn hoá và văn minh, chứ không phải là chia rẽ ý thức hệ giữa cộng sản và thế giới tự do, hay cạnh tranh kinh tế. Huntington cho rằng cái "fault line" (lằn ranh khuyết điểm) giữa các nền văn minh sẽ là những chiến trận của tương lai. 

Nhưng nguy cơ lớn nhất, theo Huntington, là xung đột giữa Hồi giáo và phương Tây. Bằng cách sử dụng dữ liệu thống kê một cách thông minh, ông đưa ra những kiến giải (theo tôi là) rất thuyết phục. Qua những dữ liệu thống kê về chiến tranh và xung đột trong quá khứ, ông đi kến nhận định rằng biên giới của các nước Hồi giáo được xây dựng bằng chiến tranh và bằng máu. Thêm vào đó là Hồi giáo -- một nền văn minh mà trong đó dân chúng tin rằng họ có một nền văn hoá ưu việt hơn nhưng lại kém quyền lực hơn văn minh phương Tây, nên người Hồi giáo vừa có mặc cảm yếu kém, vừa ngạo mạn về truyền thống vẽ vang của họ. Do đó, ông thẳng thừng tiên đoán rằng trong tương lai sẽ có sự xung đột lớn nhất và nguy hiểm nhất giữa hai nền văn minh phương Tây và khối Hồi giáo.

Nhiều học giả không đồng tình với luận án của Huntington, và họ có những kiến giải thông minh. Nhưng kiến giải của họ, nói theo khoa học, là bị lu mờ bởi những gì xảy ra trong thực tế. Nhìn qua "bản đồ" của những khủng bố gần đây (xem hình) thì quả thật những dự báo của Huntington đã thành hiện thực. Tất cả những vụ khủng bố đình đám và chết người đều dính dáng đến người Hồi giáo. Thử liệt kê: Barcelona 19/6/1987; vụ 9/11 ở Mĩ; Madrid 11/3/2004; London 7/7/2005; Paris 7/1/2015; Paris 13/11/2015. Tất cả đều do những tay súng người Hồi giáo chủ mưu và thực hiện.

Ấy thế mà vì lí do nào đó, giới lãnh đạo phương Tây vẫn cho rằng những vụ khủng bố đó chẳng liên quan gì đến Hồi giáo. Thật vậy, cứ mỗi lần có khủng bố thì các nhà lãnh đạo thường có những phát biểu quen thuộc: Chẳng có liên quan gì đến Hồi giáo cả; chỉ có một nhóm thiểu số cực đoan mượn danh Hồi giáo gây rối thôi. Nhưng tôi không chắc là họ thật sự tin vào những gì họ nói. Trong thực tế, rất có thể họ chỉ thốt lên những lời nói phải đạo, những lời nói mà Tây hay gọi là "lời nói dối quí phái" (noble lies). Trong thực tế, tất cả những vụ khủng bố đình đám và chết người đều có dính dáng đến người Hồi giáo -- cực đoan hay không cực đoan. 

Làm sao chúng ta có thể tin là không có dính dáng gì đến Hồi giáo, trong khi những tên giết người đó lúc hành sự đều hô "Allah is great" (Allah vĩ đại). Họ còn mang theo cờ quạt biểu tượng của Hồi giáo trong những trận khủng bố. Do đó, tôi đồng ý với ông dân biểu Anh Sajid Javid khi ông nói rằng "Câu trả lời lười biếng là những hành động khủng bố chẳng dính dáng gì đến Hồi giáo hay tín đồ Hồi giáo. Nhưng đó là câu trả lời sai và lười biếng."

Sẽ có người phản bác rằng đạo nào cũng dạy người ta sống có đạo đức và vì lẽ phải, chỉ có tín đồ là làm bậy nhân danh tôn giáo mà thôi. Điều này chỉ đúng một phần, nhưng có thể không hẳn đúng cho Hồi giáo. Một cách công bằng, phần lớn các tôn giáo trong thời sơ khai và tranh giành lãnh địa đều có những bạo động. Nhưng sự bạo động của Hồi giáo phải nói là đặc biệt và tàn bạo hơn. Chưa thấy sách nào nói rằng Jesus và Phật Thích Ca cầm dao giết người, và hai vị này cũng chưa bao giờ kêu gọi đệ tử mình giết những người không theo đạo của mình. Nhưng sách sử Hồi giáo thì ghi nhận nhà tiên tri Mohamed từng tự tay mình chặt đầu cả bộ lạc người Do Thái vào năm 627 sau Công Nguyên.

Đọc lại những đoạn tả Mohamed chặt đầu người Do Thái làm chúng ta phải liên tưởng đến những tên IS đã chặt đầu các kí giả phương Tây và người Nhật. Truyền thống? Những hành động tàn bạo của những kẻ giết người trong nhóm IS làm cho những người Hồi giáo chính thống ... líu lưỡi. Bằng chứng là một đại học ở Ai Cập tuyên bố rằng IS là những kẻ khủng bố, nhưng không thể xem họ là "dị giáo"!

Tôi có những người bạn Hồi giáo rất tốt. Nhưng qua quan sát chung quanh (ở Úc này) tôi có thể nói là người Hồi giáo, đặc biệt là người Ả Rập, rất ghét phương Tây. Ngay cả giới trí thức Hồi giáo cũng nghĩ thế. Họ rất ghét Mĩ, và lúc nào cũng xem Mĩ là kẻ thù, là nguồn cội của mọi vấn đề trong thế giới Hồi giáo. Họ lúc nào cũng tìm kẻ khác để đổ thừa cho những thất bại của họ, mà không chịu tự mình nhìn lại mình. Vì Úc thân Mĩ, họ cũng ghét luôn Úc -- ghét cái nước mà họ phải xin sang đây tị nạn! Mới đây, một cậu bé chỉ mới 15 tuổi mà dám cầm súng bắn chết một nhân viên dân sự trong Sở Cảnh Sát ở một thành phố Úc -- cậu bé này cũng là người Hồi giáo. Trước đó (năm ngoái), một tên khủng bố khống chế con tin ngay tại trung tâm thành phố Sydney, làm cho cảnh sát phải hành động gây chết cho 1 người -- thủ phạm cũng là một người Hồi giáo gốc Iran và đến Úc theo qui chế tị nạn!

Thật tình, tôi không tin những gì giới lãnh đạo phương Tây nói là những vụ khủng bố không liên quan đến Hồi giáo. Bằng chứng thực tế đều chỉ ra rõ ràng rằng có nhiều người Hồi giáo thiếu tính khoan dung và không muốn hội nhập với thế giới, cho dù họ đang sống trong thế giới đó và được thế giới đó cưu mang. Huntington thật có lí khi ông dự báo rằng những xung đột trong tương lai sẽ xuất phát từ sự tương tác giữa tính ngạo mạn của phương Tây và tính bất khoan dung của Hồi giáo (và ông còn thêm ở một đoạn cuối của cuốn sách rằng, sự xung đột cũng sẽ xảy ra giữa sự suy thoái của phương Tây và sự quyết đoán của Tàu cộng). Ở đây, Huntington càng có lí khi ông nhận xét rằng các học giả phương Tây hay biện minh rằng phương Tây chẳng có vấn đề gì với Hồi giáo, mà chỉ có vấn đề với Hội giáo cực đoan, nhưng các học giả này đã sai, sai từ hơn 1400 năm trước.

http://tuanvannguyen.blogspot.com/2015/11/khung-bo-paris-nho-lai-du-bao-cua.html