Nhìn qua ảnh, thì ta thấy gà lôi trắng rất giống với "bạch trĩ". Mà "bạch trĩ" thì được nhiều sách cổ ghi - gắn bó với vùng người Giao Chỉ của chúng ta và vùng người Oa (Nhật Bản hiện nay). Câu chuyện gắn với người Giao Chỉ được xem là từ thời cổ đại nhà Chu bên Trung Quốc.
Đầu tiên, ta xem gà lôi trắng (trống) và gà lôi nâu (mái) ở Thảo cầm viên Sài Gòn.
Sách cổ, thú vị cũng ghi có trĩ màu trắng và trĩ màu tối (đen, nâu). Như vậy, có thể phỏng đoán: khi dâng chim trĩ, người ta dâng cả đôi gồm trống và mái.
Tháng 8 năm 2025,
Giao Blog
---
Ngắm gà lôi trắng tại Thảo cầm viên Sài Gòn
Bùi Nhi
Tại Thảo cầm viên Sài Gòn, hơn 40 con gà lôi trắng đã và đang được chăm sóc, bảo tồn nhiều năm qua.
Thảo cầm viên hiện có hơn 40 cá thể gà lôi trắng - Ảnh: BÙI NHI
Theo ông Mai Khắc Trung Trực - giám đốc Xí nghiệp động vật Thảo cầm viên Sài Gòn, những con gà lôi trắng này đã được chăm sóc tại Thảo cầm viên hàng chục năm với hai phân loài gồm Lophura nycthemera nycthemera và Lophura nycthemera annamensis. Đây là loài thuộc họ chim trĩ, bộ gà, hiện thuộc nhóm các loài động vật rừng nguy cấp, quý hiếm IIB.
Khi còn nhỏ, cả gà lôi trắng trống và mái có bộ lông màu nâu với những dải lông màu đen hoặc xám. Tuy nhiên khi trưởng thành, con trống bắt đầu thay đổi bộ lông sang màu trắng. Vào mùa sinh sản, thường diễn ra vào đầu Tết âm lịch, bộ lông của cả con trống và mái đều sẽ trở nên đẹp hơn để thu hút bạn tình. Với mỗi lứa, gà mái sẽ đẻ khoảng 8 - 9 trứng.
Tại Thảo cầm viên, gà lôi trắng được chăm sóc tại khu vực riêng dành cho họ chim và quản lý chặt chẽ về số lượng. Việc tách chuồng cũng được tính toán kỹ lưỡng, tuyệt đối không tạo ra con lai.
Đồng thời tránh tình trạng giao phối cận huyết dẫn đến thoái hóa nguồn gene, làm thay đổi kiểu hình, mang bệnh tiềm ẩn và trở thành mối đe dọa cho nguồn gene nếu tái thả về tự nhiên.
Một số hình ảnh gà lôi trắng tại Thảo cầm viên:
Gà lôi trống mái có bộ lông màu nâu - Ảnh: BÙI NHI
Gà lôi trắng chưa đến tuổi sinh sản sẽ được nuôi cùng chuồng - Ảnh: BÙI NHI
Khẩu phần ăn của gà lôi trắng tại Thảo cầm viên thường đa dạng hạt, rau củ, côn trùng... vì đây là loài ăn tạp - Ảnh: BÙI NHI
Nhiều du khách trầm trồ trước vẻ đẹp của con vật này - Ảnh: BÙI NHI
https://tuoitre.vn/ngam-ga-loi-trang-tai-thao-cam-vien-sai-gon-20250816131504393.htm
...
Gà lôi trắng dễ nuôi, dễ nhân giống, vì sao phải đưa vào danh mục nguy cấp?
Chí Tuệ
Gà lôi trắng đã được gây nuôi thành công trong điều kiện nuôi nhốt tại một số cơ sở nuôi. Tuy nhiên việc gây nuôi thành công chưa phải là lý do để đưa loài này ra khỏi danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm.
Gà lôi trắng - Ảnh: Vinwonder
Trả lời Tuổi Trẻ Online, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết gà lôi trắng (Lophura nycthemera) đã được gây nuôi thành công trong điều kiện nuôi nhốt tại một số cơ sở nuôi.
Tuy nhiên việc gây nuôi thành công chưa phải là lý do để đưa loài này ra khỏi danh mục loài nguy cấp, quý hiếm.
Do quần thể tự nhiên loài này được đánh giá là bị suy giảm do mất sinh cảnh sống và bị săn bắt làm thực phẩm và làm cảnh, quần thể ước tính dưới 10.000 con, và số lượng con trưởng thành của mỗi tiểu quần thể là chưa tới 1.000.
Do đó Sách Đỏ Việt Nam (2024) xếp loài này ở bậc sẽ nguy cấp (VU). Biệc đưa gà lôi trắng vào danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm phù hợp với tiêu chí nhóm IIB (hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại) quy định tại thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24-6-2025 của bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (gọi tắt thông tư 27/2025).
"Người dân có thể được phép nuôi gà lôi trắng nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định tại điều 25 của thông tư 27/2025" - Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết.
Cụ thể, người dân trước khi nuôi gà lôi trắng hay động vật nguy cấp, quý hiếm phải được cấp mã số cơ sở nuôi và đảm bảo các điều kiện như phải đảm bảo có nguồn gốc gà lôi trắng hợp pháp theo quy định.
Trong 3 ngày kể từ ngày đưa gà lôi về cơ sở nuôi, cơ sở trồng, tổ chức, cá nhân phải gửi thông báo và bản sao hồ sơ nguồn gốc mẫu vật đến cơ quan kiểm lâm sở tại hoặc UBND xã (nếu không có cơ quan kiểm lâm sở tại).
5 địa chỉ mua gà lôi hợp pháp tại Việt Nam
- Hợp tác xã Tấn Đạt (xã Vị Xuyên, tỉnh Tuyên Quang)
- Cơ sở Đinh Văn Ngãi (xã Xuân Trường, tỉnh Ninh Bình)
- Cơ sở Nguyễn Đăng Minh (xã Cai Kinh, tỉnh Lạng Sơn)
- Cơ sở Hoàng Văn Bởi (xã Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng)
- Công ty TNHH ứng dụng và phát triển công nghệ Trang Ninh (xã Phú Long, tỉnh Ninh Bình).
Thứ hai, chuồng, trại nuôi được xây dựng phù hợp với đặc tính của loài gà lôi trắng, theo tiêu chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Trường hợp chưa có tiêu chuẩn về chuồng, trại nuôi, cơ quan cấp mã số chịu trách nhiệm quyết định hoặc tham vấn cơ quan khoa học CITES Việt Nam có chuyên môn phù hợp về chuồng, trại nuôi trước khi quyết định.
Thứ ba, cơ sở nuôi gà lôi trắng thực hiện theo quy định có liên quan của pháp luật về môi trường, thú y.
Thứ tư, cơ sở nuôi không thuộc khu vực không được phép chăn nuôi theo quy định của pháp luật về chăn nuôi. Khi người dân, tổ chức đảm bảo được các điều kiện và được cơ quan chức năng xác nhận, cấp mã số cơ sở nuôi thì có thể mua gà lôi trắng về nuôi.
Trường hợp nuôi các loài động vật thuộc các phụ lục Công ước CITES không có phân bố tự nhiên tại Việt Nam và lần đầu tiên đăng ký nuôi tại Việt Nam phải được cơ quan khoa học CITES Việt Nam xác nhận bằng văn bản về việc nuôi không làm ảnh hưởng đến sự tồn tại của loài nuôi và các loài khác có liên quan trong tự nhiên.
Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Việt Nam và các nước trên thế giới hiện đang triển khai hai hình thức bảo tồn là bảo tồn tại chỗ (in-situ) - bảo tồn ngay trong môi trường sống tự nhiên của loài và bảo tồn chuyển chỗ (ex-situ) - các biện pháp bảo tồn bên ngoài môi trường tự nhiên, thường được triển khai tại các trung tâm cứu hộ, vườn quốc gia, vườn thú, cơ sở bảo tồn.
Việc chuyển loài gà lôi trắng từ Nhóm IB xuống Nhóm IIB cũng là một phần thể hiện hiệu quả của các hoạt động bảo tồn loài này trong thời gian vừa qua.
Hiện tại chưa có thay đổi nào về các chương trình bảo tồn in-situ và ex-situ đang triển khai loài này.
https://tuoitre.vn/ga-loi-trang-de-nuoi-de-nhan-giong-vi-sao-phai-dua-vao-danh-muc-nguy-cap-20250815140222804.htm
...
Chí Tuệ
Để nuôi và buôn bán các loài động vật nguy cấp, quý hiếm như gà lôi trắng, người dân cần tuân thủ các quy định về điều kiện cơ sở nuôi, đăng ký cấp mã số cơ sở nuôi,...
Người dân được phép nuôi gà lôi trắng cũng như động vật nguy cấp, quý hiếm khác khi đảm bảo điều kiện theo quy định của pháp luật - Ảnh: Vinwonder
Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã giải đáp một số câu hỏi của Tuổi Trẻ Online về nội dung liên quan đến các quy định, điều kiện nuôi, buôn bán các loài động vật nguy cấp, quý hiếm như gà lôi trắng.
Phải đăng ký cấp mã số cơ sở nuôi
* Người dân có được phép nuôi các loài động vật nguy cấp, quý hiếm như gà lôi trắng không?
- Theo quy định tại Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24-6-2025 của bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (gọi tắt Thông tư 27 năm 2025) có hiệu lực từ 1-7-2025, loài gà lôi trắng (Lophura nycthemera) thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB.
Người dân được phép nuôi gà lôi trắng cũng như động vật nguy cấp, quý hiếm khác khi đảm bảo điều kiện theo quy định của pháp luật, cụ thể tại điều 25 Thông tư số 27 năm 2025.
* Nếu người dân muốn nuôi gà lôi trắng hay những động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm để bán (thương mại) thì phải làm gì để không vi phạm pháp luật?
- Để nuôi và buôn bán các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm như gà lôi trắng, người dân cần tuân thủ các quy định về điều kiện cơ sở nuôi, đăng ký cấp mã số cơ sở nuôi, mở sổ theo dõi nuôi, thực hiện thủ tục xác nhận bảng kê lâm sản khi mua bán, vận chuyển, chuyển giao quyền sở hữu và các thủ tục kiểm dịch động vật, chứng minh nguồn gốc hợp pháp theo quy định.
Hoạt động tái thả gà lôi trắng về rừng ở Vườn quốc gia Cúc Phương - Ảnh: CHÍ TUỆ
Nuôi, buôn bán động vật nguy cấp, quý hiếm không phép nhóm IIB có thể bị phạt tù lên đến 12 năm
* Việc gà lôi trắng được thay đổi nhóm phân loại từ nhóm IB xuống nhóm IIB ảnh hưởng như thế nào đến mức độ bảo vệ pháp lý và việc áp dụng xử phạt?
- Việc chuyển gà lôi trắng từ nhóm IB sang nhóm IIB từ 1-7-2025 có những thay đổi về mức độ bảo vệ và áp dụng xử phạt như sau:
- Loài nhóm IB bị nghiêm cấm khai thác và sử dụng mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mại. Trong khi đó loài nhóm IIB hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại.
- Về xử lý vi phạm hình sự, đối với loài nhóm I xử lý theo quy định tại Điều 244 (có thể bị phạt tù lên đến 15 năm). Trong khi đó loài nhóm II xử lý theo quy định tại Điều 234 Bộ luật Hình sự (có thể bị phạt tù lên đến 12 năm).
- Về xử lý vi phạm hành chính, theo quy định tại Nghị định số 35/2019/NĐ-CP ngày 25-4-2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp (sửa đổi tại Nghị định số 07/2022/NĐ-CP ngày 10-1-2022 của Chính phủ), các mức xử lý vi phạm hành chính đối với loài nhóm I và nhóm II cũng có sự khác nhau tùy từng hành vi vi phạm cụ thể.
* Sau vụ việc người dân nuôi gà lôi trắng ở Nghệ An, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm có khuyến cáo gì cho người dân?
- Để tránh xảy ra trường hợp tương tự như nuôi gà lôi trắng ở Nghệ An, người dân cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật trước khi bắt đầu nuôi các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm.
Người dân có thể liên hệ với cơ quan chức năng như cơ quan kiểm lâm địa phương để được hướng dẫn cụ thể về thủ tục đăng ký nuôi theo đúng quy định.
Gây nuôi sinh sản hợp pháp được khuyến khích để bảo tồn động vật nguy cấp, quý hiếm
Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, việc gây nuôi sinh sản là một biện pháp để duy trì nòi giống của loài, tuy nhiên chỉ trong một số trường hợp cụ thể mới được coi là biện pháp để bảo tồn.
Thường việc cứu một loài động vật hoang dã khỏi nguy cơ tuyệt chủng, các nhà bảo tồn sẽ can thiệp để loài có tỉ lệ sinh và tỉ lệ con non sống sót sau sinh cao nhất, sau đó huấn luyện tập tính, chọn lọc và tái thả về tự nhiên.
Việc gây nuôi hợp pháp cũng có thể được xem là một trong những giải pháp được khuyến khích để bảo tồn các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm, giúp tạo ra quần thể dự phòng, phục vụ công việc nghiên cứu khoa học.
Đồng thời cũng tạo ra một nguồn cung hợp pháp, làm giảm áp lực săn bắt trái phép từ tự nhiên và tạo sinh kế, thu nhập hợp pháp cho người dân.
https://tuoitre.vn/quy-dinh-nuoi-buon-ban-ga-loi-trang-va-dong-vat-nguy-cap-quy-hiem-20250814184458142.htm
...
Gà lôi trắng đã được chuyển danh mục từ nhóm IB sang nhóm IIB từ 1-7-2025
Chí Tuệ
Gà lôi trắng nằm trong sách đỏ Việt Nam và theo thông tư mới của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, loài này thuộc nhóm IIB - tức hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại.
Gà lôi trắng - Ảnh: Vinwonder
Theo thông tin từ sách đỏ Việt Nam, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp Chim, bộ Gà.
Tại Việt Nam, gà lôi trắng phân bố ở Tây Bắc, Đông Bắc và Trung Bộ. Ngoài Việt Nam, trên thế giới loài này còn có ở Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia.
Chúng thường sống ở rừng lá rộng thường xanh, rừng bán thường xanh, rừng thứ sinh, rừng hỗn giao rụng lá. Thức ăn chủ yếu là ngũ cốc, côn trùng, bò sát, ếch, nhái, quả, hạt quả và giun đất.
Gà lôi trắng thường đẻ trứng từ khoảng tháng 2 đến tháng 6, mỗi lứa thường đẻ 4-10 trứng.
Sách đỏ Việt Nam xếp gà lôi trắng vào phân hạng sẽ nguy cấp (Vulnerable, VU). Chúng có vùng phân bố rộng nhưng quần thể bị suy giảm do mất sinh cảnh sống và bị săn bắt làm thực phẩm và làm cảnh. Kích cỡ quần thể ước tính dưới 10.000 cá thể và số lượng cá thể trưởng thành của mỗi tiểu quần thể <1.000 (theo tiêu chuẩn C2a(i)).
Theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22-9-2021 của Chính phủ quy định về danh mục các loài, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (gọi tắt thông tư 84/2021) thì gà lôi trắng thuộc nhóm IB (nghiêm cấm khai thác và sử dụng mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mại).
Tuy nhiên Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư 27/2025/TT-BNNMT quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (gọi tắt thông tư 27/2025) có hiệu lực từ 1-7-2025.
Trong đó có quy định rõ các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc nhóm IB và IIB (hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại).
Cụ thể, có 109 loài thuộc nhóm IB. Đơn cử trong bộ Gà, họ Trĩ có 7 loài, gồm công, gà so cổ hung, gà lôi lam mào trắng, gà tiền mặt vàng, gà tiền mặt đỏ, trĩ sao, gà lôi tía.
Ngoài ra còn có nhiều loài động vật hoang dã quen thuộc như khướu ngọc linh, khướu ngực cam, mi núi bà, khướu đầu đen má xám... cũng được đưa vào danh mục này.
Gà lôi trắng - Ảnh: Vinwonder
Đối với nhóm IIB có 187 loài động vật hoang dã. Trong đó bộ Gà, họ Trĩ gồm có các loài gà so họng trắng, gà so ngực gụ, gà so họng hung, gà so họng đen, gà lôi hông tía và gà lôi trắng.
Như vậy, từ 1-7-2025, gà lôi trắng được chuyển danh mục các loài nguy cấp, quý hiếm từ nhóm IB sang nhóm IIB.
Vì sao từ ngày 1-7 áp dụng theo thông tư 27/2025 thay vì nghị định 84/2021?
Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Hữu Thiện - phó cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - cho biết ngày 12-6, Chính phủ đã ban hành nghị định số 136/2025/NĐ-CP quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường (gọi tắt nghị định 136/2025).
Tại điều 20 của nghị định 136 đã phân cấp cho bộ quy định danh mục và chế độ quản lý, bảo vệ loài nguy cấp, quý hiếm (bao gồm cả loài được ưu tiên bảo vệ) và thực thi công ước CITES.
Tiếp đó, khoản 1 điều 63 nghị định 136 quy định: "Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền phân quyền, phân cấp ban hành trước ngày nghị định này có hiệu lực thi hành thì tiếp tục có hiệu lực thi hành cho đến khi cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền được phân quyền, phân cấp ban hành văn bản thay thế theo quy định của nghị định này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 điều 62 nghị định này".
"Theo đó, khi thông tư 27/2025 có hiệu lực thì thực hiện theo thông tư này. Nghị định 06/2019, Nghị định 84/2021, Nghị định 160/2013, Nghị định 64/2019 sẽ được bãi bỏ bằng một nghị định khác và nghị định này hiện bộ đang sửa" - ông Thiện thông tin và cho biết kể từ ngày 1-7, danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, trong đó có gà lôi trắng được áp dụng theo quy định tại thông tư 27/2025.
https://tuoitre.vn/ga-loi-trang-da-duoc-chuyen-danh-muc-tu-nhom-ib-sang-nhom-iib-tu-1-7-2025-20250813133634256.htm
...
CẬP NHẬT
1. 16/8/2025
https://www.facebook.com/61558965880606/posts/122183178032298862/?rdid=5UZFTsG0Cx29FcEZ#
..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.