Thêm một vụ đạo văn vừa bị phát giác : từ điển thuổng

Thấy anh Hoàng Tuấn Công kêu trước, rằng của nả anh đưa lên thư phòng của mình bị trộm đột nhập vào lấy kha khá, mà đem luôn ra in thành từ điển.

Bác Hoàng Tuấn Công lâu nay dành khá nhiều tâm sức cho một vụ đạo văn xuyên thế kỉ liên quan đến bác Nguyễn Đức Tồn (ví dụ ở đây), thì bây giờ, bản thân nhà bác Hoàng  bị đạo chích đột nhập luôn !

Vẫn thi thoảng thấy bác Hoàng kêu mất gà mất ngan này nọ, nhưng lần này thì hình như là vụ trộm to.

Đã thấy tờ Lao Động vào cuộc.

Bài đầu tiên là từ Lao Động.

Cập nhật dần.

---

Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam bị tố "đánh cắp, sao chép"

LĐO | 20/02/2020 | 10:10

Ông Hoàng Tuấn Công (trái) trao đổi với nhà báo Xuân Hùng về cuốn "Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam".

Cho rằng cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” có nhiều mục "đánh cắp, sao chép" rất nhiều cách giải thích đã được công bố của mình, ông Hoàng Tuấn Công – tác giả công trình nổi tiếng: “Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và Khảo cứu” khá bức xúc. Ông Hoàng Tuấn Công đã trả lời PV Lao Động về sự việc này.

Từ đâu ông cho rằng cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” có nhiều mục sao chép từ công trình của mình đã công bố trước đó? Có ai nói với ông không?

- Chẳng ai nói với tôi cả. Hôm qua (18.2), tôi ghé qua một nhà sách ở TP.Thanh Hoá. Trên giá “Từ điển” của nhà sách, ngay cạnh công trình “Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và Khảo cứu” của tôi là cuốn "Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” của nhóm tác giả Dương Thị Dung, Đặng Thuý Hằng, Nguyễn Thảo Nguyên. Đây là cuốn từ điển khá dày dặn với 902 trang, in 3.000 cuốn, in xong và nộp lưu chiểu quý IV năm 2019; giá bìa 230.000đ. Đặc biệt, đây là sản phẩm liên kết của NXB Đại học Quốc gia Hà Nội và Công ty TNHH 1 thành viên TM&DV văn hoá Minh Long. 

Tôi tìm những mục thành ngữ tục ngữ lâu nay thường có nhiều tranh cãi, hoặc giải thích sai để xem trước, thì không khó để nhận ra là nhóm tác giả này đã ngang nhiên sao chép, đánh cắp rất nhiều cách giải thích công phu, độc đáo, lần đầu tiên được công bố của tôi (bút danh Hoàng Tuấn Công) trong khoảng thời gian gần 10 năm qua.

 Nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công (trái) trao đổi về cuốn "Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam". Ảnh: X.H

Cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” có thực sự có nhiều vi phạm như ông nói, ông có thể chỉ rõ?

- Nhóm tác giả có một số kiểu đánh cắp như sau: Thứ nhất là đánh cắp nguyên văn các giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng. Chẳng hạn cách giải thích tục ngữ “Mài mực ru con, mài son đánh giặc”, “Mồ cha không khóc, khóc đống mối, mồ mẹ chẳng khóc, khóc bối bòng bong”, “Quạ ăn dưa bắt cò dãi nắng” hay “Rút dây động rừng”… là kết quả của sự nghiền ngẫm, kết hợp kiến văn với tài liệu sách vở công phu của tôi.

Mới đọc lướt qua, tôi có thể chỉ ra hàng chục mục giải nghĩa thành ngữ, tục ngữ theo kiểu copy – paste như vậy.

Dạng thứ hai là đánh cắp theo kiểu tóm tắt, hoặc thay đổi tí chút, “biên tập” lại một số từ trong cách giải thích của tôi đã được công bố hoặc đánh cắp ý, đánh cắp cách giải thích mới, mà trước tôi, chưa từng có ai giải thích.

Ngoài ra, tôi còn phát hiện nhóm tác giả này còn đánh cắp cách giải thích của một số tác giả khác, ngay cả những mục giải nghĩa từ chưa chính xác trong cuốn “Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân” mà tôi đã phản biện.

 Ông Hoàng Tuấn Công cho rằng khá nhiều phần copy từ công trình của ông đã công bố trước đó. Ảnh: X.H

Ngoài ra, ông thấy cuốn sách này còn những điều gì đáng bàn, đáng xem xét?

- Tôi khá bất ngờ, một nhà xuất bản lớn, uy tín như NXB Đại học Quốc gia Hà Nội lại có thể liên kết, cho ra đời cuốn sách được biên soạn một cách cẩu thả như vậy. Ngoài đầy rẫy những lỗi sao chép ngang nhiên như trên, cách thể hiện nội dung cũng rất cẩu thả, không khoa học.

Chẳng hạn, sách không hề có mục lời nhà xuất bản hay lời nói đầu, giới thiệu nhóm tác giả, trong 3 tác giả cũng không thấy ai đứng chủ biên, công trình được biên soạn dựa trên cơ sở khoa học, phương pháp nào; quan điểm tuyển chọn thành ngữ tục ngữ của nhóm tác giả ra sao, sách đã được hội đồng khoa học nào thẩm định… Tất cả đều rất mập mờ.

Ông Hoàng Tuấn Công với cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam“. Ảnh: X.H 

Tôi ngờ rằng, ngay chính tên của 3 tác giả trên chưa chắc đã là tên thật, vì chưa bao giờ tôi nghe đến tên tuổi trong lĩnh vực biên soạn từ điển, hay ngôn ngữ học nói chung. Ngay cả mục những chữ viết tắt trong từ điển cũng chỉ mỗi một từ “X – xem”, hay một công trình từ điển dày tới gần ngàn trang, mà mục sách tham khảo chỉ có tên 5 cuốn sách (5 cuốn này cũng không phải là những cuốn cơ bản).

Các ví dụ minh hoạ được dẫn trong sách cũng không rõ được thực hiện theo nguyên tắc nào. Tóm lại, chưa bao giờ tôi thấy một cuốn từ điển nào dày dặn, in đẹp, giấy tốt…mà lại cẩu thả về nội dung như thế.

Quan điểm của ông về việc này thế nào?

-  Như đã nói, tôi từng phát hiện rất nhiều vụ đạo văn, nhưng chỉ là chuyện đói ăn vụng túng làm càn (mục đích đăng báo lấy định mức, nhuận bút, hoặc sử dụng trên FB chơi chơi…), nên sau khi có lời xin lỗi chân thành, thì bỏ qua tất cả. Tuy nhiên, vụ “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” này là vụ lớn vì đây là hành vi đánh cắp mang tính tập thể; đánh cắp để làm nên loại sách “khuôn vàng thước ngọc” là từ điển, dày tới gần ngàn trang, sách lại được xuất bản ở một địa chỉ tên tuổi với số lượng tới 3.000 cuốn. Điều này thật khó có thể chấp nhận được.

Trân trọng cảm ơn ông!

Trao đổi với Lao Động, bà Thanh Phương - đại diện Cty TNHH MTV thương mại và dịch vụ Văn Hoá Minh Long cho biết đã nhận được thông tin về việc độc giả Hoàng Tuấn Công cho rằng cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” do Cty liên kết với NXB Đại học Quốc gia Hà Nội phát hành) sao chép lại nội dung một số công trình mà ông Công đã xuất bản trước đó. "Chúng tôi đã liên hệ với các tác giả để xác minh"- đại diện Cty Minh Long nói và cho biết đến chiều 19.2, chưa nhận được phản hồi của các tác giả nên chưa có hướng giải quyết cụ thể.

Về phía NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, bà Phạm Thị Trâm - Giám đốc Nhà xuất bản – cho biết, chiều 19.2, ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Ban giám đốc NXB đã yêu cầu phòng chức năng mang toàn bộ hồ sơ cuốn sách ra kiểm tra lại, xem các tác giả có cam kết về bản quyền không. Yêu cầu phòng quản lý gửi công văn hỏa tốc sang Cty Minh Long, đề nghị sáng 20.2 sang NXB làm việc để làm rõ thông tin.

Đặng Chung

XUÂN HÙNG (THỰC HIỆN)

https://laodong.vn/xa-hoi/tu-dien-thanh-ngu-tuc-ngu-viet-nam-bi-to-danh-cap-sao-chep-785469.ldo?fbclid=IwAR36V9wXmLoRjK2iOe4B6lFui-wJAoJG5qM152CfWs5Ho27b8Ou7OycpHu0


---






BỔ SUNG

..

2.

Từ điển Thành ngữ Tục ngữ Việt Nam bị thu hồi, tiêu hủy nhưng vẫn chưa biết ai là tác giả

LINH ANH

26-02-2020 11:15


Kinhtedothi - Nhà xuất bản (NXB) Đại học Quốc gia Hà Nội vừa ra quyết định thu hồi và tiêu hủy cuốn từ điển Thành ngữ Tục ngữ Việt Nam của nhóm tác giả Đặng Thúy Hằng, Dương Thị Dung và Nguyễn Thảo Nguyên do vi phạm bản quyền cuốn sách.

Trên số báo Kinh tế & Đô thị ra ngày 26/3 có phản ánh về tình trạng đạo sách của nhóm tác giả Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên. Cụ thể, các tác giả đã sao chép nhiều cách giải thích công phu, độc đáo của tác giả Hoàng Tuấn Công để in trong cuốn từ điển Thành ngữ Tục ngữ Việt Nam và cho bán ra thị trường.

Cuốn từ điển vừa bị ra quyết định thu hồi và tiêu hủy

Ngay sau khi xác minh sự việc, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội ban hành Quyết định thu hồi và tiêu hủy toàn bộ cuốn sách từ điển Thành ngữ Tục ngữ Việt Nam. NXB yêu cầu Công ty Minh Long (đơn vị liên kết xuất bản cuốn sách) có trách nhiệm thu hồi và tổ chức tiêu hủy cuốn sách theo quy định của pháp luật dưới sự giám sát của NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

Được biết, ngày 25/2, đại diên phía tác giả là bà Cao Hòa Bình (bút danh Nguyễn Thảo Nguyên) đã có cuộc gặp với tác giả Hoàng Tuấn Công để trao đổi, thỏa thuận. Phía bà Bình có đề nghị ông Công cùng đứng tên chung trong cuốn sách, hoặc tham gia biên tập chỉnh sửa cuốn sách, bổ sung danh mục tài liệu tham khảo có tên các tài liệu của tác giả Hoàng Tuấn Công, chia sẻ tiền nhuận bút viết sách… Tuy nhiên, những đề nghị này đều không được tác giả Hoàng Tuấn Công chấp thuận.

Chính vì vậy, TS Phạm Thị Trâm - Giám đốc NXB Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: “Là một NXB uy tín, chuyên làm sách chất lượng cao, quan điểm của NXB là mong muốn làm rõ, không bao che, dung túng cho những sai phạm này”. Sau khi phía nhóm tác giả không đạt được thỏa thuận với ông Hoàng Tuấn Công về việc biên soạn, chỉnh sửa lại cuốn sách, NXB đã ra quyết định thu hồi và tiêu hủy theo đúng quy định.

Liên hệ với tác giả Hoàng Tuấn Công, anh hoan nghênh động thái tiêu hủy, thu hồi của NXB. Đây cũng là một trong những yêu cầu của anh khi phát hiện sự việc. Tuy nhiên, vẫn còn yêu cầu chưa được làm rõ, ngoài bà Cao Hòa Bình thì danh tính của 2 tác giả còn lại trong cuốn sách vi phạm bản quyền này chưa được công khai.

Cụ thể, tác giả đã liên hệ với tác giả Dương Thị Dung (tên thật là Châu Thị Thúy Anh) theo thông tin của Công ty Minh Long cung cấp, nhưng người này đã phủ nhận liên quan đến cuốn sách. Ngoài ra, tác giả Đặng Thúy Hằng - người đứng tên trong hợp đồng sở hữu tác phẩm với Công ty Minh Long vẫn chưa lộ danh tính.

“NXB Đại học Quốc gia cần chỉ đạo công ty Minh Long phải công khai tên tuổi, địa chỉ, đơn vị công tác của các tác giả để công luận được biết để tránh sự nghi kỵ và trùng tên với nhóm tác giả khác. Hơn nữa, cung cấp rõ thông tin về nhóm tác giả cũng để loại trừ khả năng có yếu tố mạo danh. Ngoài ra, ngoài việc tiêu hủy, thu hồi, tôi cũng cần biết rõ hướng giải quyết về vấn đề xâm phạm bản quyền của tác phẩm này” - tác giả Hoàng Tuấn Công chia sẻ với báo Kinh tế & Đô thị.

http://kinhtedothi.vn/tu-dien-thanh-ngu-tuc-ngu-viet-nam-bi-thu-hoi-tieu-huy-nhung-van-chua-biet-ai-la-tac-gia-376072.html?fbclid=IwAR3IUWIywUZmwaa_CSJkPbN8mK3tDwGwwY-Cae3-8JQXzfLwJVyVQbSLMUA

1.

Nhóm tác giả biên soạn 'Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam' là ai?

 23/02/2020 - 21:18

A

“Có muốn tha thứ cho một ai đó, chúng ta cũng phải biết mình đang tha thứ cho ai. Mong muốn được biết lai lịch của họ là ai của tôi đã không được đáp ứng", tác giả Hoàng Tuấn Công cho hay.

• Ăn cắp tư liệu để biên soạn từ điển
• Dẹp 'loạn từ điển', cần ban hành quy chế cụ thể

Sau sự vụ tác giả Hoàng Tuấn Công “tố” tác giả cuốn Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam (Nhà xuất bản (NXB) Đại học Quốc gia Hà Nội) “ăn cắp tư liệu để biên soạn từ điển” (đã được phản ánh trên Báo Phụ nữ TP.HCM), rất nhiều người có cùng một câu hỏi: nhóm tác giả biên soạn cuốn từ điển đang gây “sốc” này là ai?

Nhọc nhằn đi tìm tác giả biên soạn sách

Ngay sau khi bài viết của tác giả Hoàng Tuấn Công được đăng tải, có không ít người nghĩ rằng tác giả Dương Thị Dung và Đặng Thúy Hằng – hai trong ba tác giả cuốn từ điển trên chính là thạc sĩ Dương Thị Dung và thạc sĩ Đặng Thúy Hằng – cũng là tác giả của một số cuốn sách về từ điển, Ngữ văn lẫn tiếng Việt đang lưu hành trên thị trường.  

Tuy nhiên,  khi chúng tôi liên hệ với thạc sĩ Dương Thị Dung - hiện đang công tác tại Viện từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam - thì chính bản thân chị cũng rất bất ngờ.

Trong “Hợp đồng mua quyền sở hữu tác phẩm”, bên B (tức nhóm tác giả Dương Thị Dung, Đặng Thúy Hằng, Nguyễn Thảo Nguyên) cam kết toàn bộ nội dung cuốn từ điển không vi phạm Luật Bản quyền.

“Đang nghỉ thai sản nên khi biết được chuyện này, tôi rất bất ngờ. Tôi đã gọi điện cho tác giả Hoàng Tuấn Công, nói rằng, đúng tên tôi là Dương Thị Dung nhưng tôi không có bất cứ mối liên quan gì đến tác giả Dương Thị Dung của cuốn từ điển đang gây tranh cãi kia. Tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn PGS.TS Phạm Văn Tình, Tổng thư kí Hội Ngôn ngữ học Việt Nam đã minh oan cho tôi qua bài báo Dẹp loạn từ điển, cần ban hành quy chế cụ thể đăng tải trên Báo Phụ Nữ TPHCM”, thạc sĩ Dương Thị Dung cho hay.

Theo nguồn tin của Báo Phụ Nữ TP.HCM, tên thật của nhóm tác giả Dương Thị Dung, Đặng Thúy Hằng, Nguyễn Thảo Nguyên lần lượt là Chu Thị Thúy Anh, Đặng Thúy Hằng, Cao Thị Hòa Bình. Tuy nhiên, khi chúng tôi mang tên thật lẫn bút danh của họ đi hỏi một số chuyên gia trong lĩnh vực từ điển học, ngôn ngữ học, không ai biết ba tác giả này là ai. Thậm chí, người trong cuộc – tác giả Hoàng Tuấn Công cũng “mơ hồ”.

Sau khi thông tin về cuốn từ điển được đăng tải trên báo chí, đại diện Công ty TNHH một thành viên Thương mại và Dịch vụ Văn hóa Minh Long (gọi tắt là Công ty Minh Long) đã liên hệ tác giả Hoàng Tuấn Công để gửi lời xin lỗi và mong muốn tìm hướng giải quyết hợp tình hợp lí. Tuy nhiên, mong muốn đầu tiên mà tác giả Hoàng Tuấn Công đưa ra đối với đơn vị liên kết và phát hành cuốn từ điển này là được cung cấp “thông tin minh bạch về ba tác giả của cuốn sách", nhưng cho đến thời điểm hiện tại, mong muốn này vẫn chưa được đáp ứng. Điều mà anh được nhận là thông tin chưa đầy đủ, thiếu minh bạch từ phía công ty Minh Long lẫn nhóm tác giả.

Bìa cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” - Ảnh: HTC

Tác giả Hoàng Tuấn Công nói: “Có muốn bỏ qua, muốn tha thứ cho một ai đó, chúng ta cũng phải biết mình đang tha thứ cho ai. Mong muốn được biết lai lịch, tên tuổi thực sự của nhóm tác giả là ai, hiện đang công tác tại cơ quan nào của tôi đã không được đáp ứng. Ngược lại, thông tin mỗi lúc một khác nhau. Sao tôi có thể bỏ qua được? Phản ứng của họ chỉ chứng tỏ họ chưa thực sự cầu thị, thực tâm muốn xin lỗi tôi”.

Theo tác giả Hoàng Tuấn Công, sở dĩ anh quan tâm đến thông tin cơ quan làm việc của nhóm tác giả này vì rất có khả năng, nếu “trót lọt”, những người này có một vị trí ở các trường đại học, học viện hoặc viện nghiên cứu; hay ngồi ở hội đồng giáo sư nào đó. Điều này rất nguy hiểm, nguy hại đối với môi trường giáo dục. Nhất là họ đã, đang và sẽ tiếp tục biên soạn sách.

Tác giả Hoàng Tuấn Công cũng kể thêm, tác giả Nguyễn Thảo Nguyên (tức Cao Thị Hòa Bình) – đại diện nhóm tác giả, cũng đã gửi thư điện tử cho anh với nội dung xin lỗi mong bỏ qua sự việc và đưa ra biện pháp giải quyết sự việc. Và đây cũng là tác giả duy nhất tự giới thiệu lai lịch của mình một cách đầy đủ nhất; tuy nhiên xin “không tiết lộ danh tính hai người còn lại” vì “hai cô ấy tuổi đời còn trẻ, làm ở các viện, sợ ảnh hưởng tới con đường sự nghiệp của họ”.

Hơn nữa, từ câu chuyện dễ gây hiểu nhầm về danh tính của cái tên Dương Thị Dung ở trên, tác giả Hoàng Tuấn Công đặt câu hỏi: Có hay không, việc đạo văn đạo luôn cả danh, “trộm” văn, “trộm” luôn cả tên người khác?

Vì những lẽ đó, theo anh, việc minh bạch hóa thông tin nhóm tác giả là rất cần thiết. Ít nhất, anh là nạn nhân, anh có quyền được biết điều đó.  

Không có nhiều nhà khoa học có bút danh

Từng được nhờ xem một số bản thảo sách từ điển và xem nhiều cuốn từ điển bán trên thị trường, PGS.TS Lê Khắc Cường (Trưởng khoa Khoa học xã hội và  Ngôn ngữ quốc tế, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng) nhận xét, tình trạng không để tên thật trong biên soạn sách hiện khá nhiều, thậm chí ghi chung chung, ghi sai, ghi một cách mơ hồ, khiến bạn đọc hiểu nhầm; chẳng hạn thay vì viết là "Hội Ngôn ngữ học Việt Nam" thì chỉ viết "Hội Ngôn ngữ"…

“Điều đó dẫn đến việc sao chép chỗ này một đoạn, sao chép chỗ kia một đoạn là chuyện đương nhiên. Có không ít NXB, thay vì phải thêm một bước nhờ chuyên gia thẩm định; lại bỏ qua, vội vàng cấp phép cho những bản thảo chất lượng tồi”, ông cho hay.

Tất nhiên về nguyên tắc, các tác giả có quyền để bút danh. Tuy nhiên, theo PGS.TS Lê Khắc Cường, không nhiều nhà khoa học thực sự có bút danh; nếu để bút danh, phải chú thích. Nếu như bút danh trùng với tên nhà khoa học khác, càng phải chú thích cho bạn đọc được rõ.

PGS.TS Lê Khắc Cường cho hay: "Không có nhiều nhà khoa học có bút danh"

Ông cũng lưu ý: “Khi thấy đó không phải là những cái tên có tiếng trong lĩnh vực từ điển thì các NXB nên thận trọng trong việc thẩm định, cấp giấy phép xuất bản. Trừ một số sách từ điển hơi đặc biệt như từ điển ngôn ngữ các tộc người thiểu số thì có thể do một vài người làm, còn từ điển tiếng Việt thì không thể một vài người không làm được. Tiêu biểu như cuốn Từ điển tiếng Việt (Trung tâm Từ điển học & NXB Đà Nẵng, 1998) - được xem là kinh điển trong lĩnh vực từ điển học thì ngoài chủ biên – Giáo sư Hoàng Phê, nhóm tác giả còn lại lên tới 16 người, làm việc trong suốt 10 năm trời, mới hoàn thành được cuốn từ điển đó”.

PGS.TS Lê Khắc Cường cũng nói thêm: “Ta không thể tước quyền muốn xuất bản một cuốn từ điển nếu như họ có năng lực thực sự, lại có phần mềm hỗ trợ. Nhưng trong tình hình như hiện nay, vai trò của các NXB lại càng quan trọng. Từ điển là một dạng ấn phẩm đặc biệt, chỉ cần giải thích sai, thông tin được trích dẫn qua lại, dễ tạo ra sự ngộ nhận về mặt ngôn ngữ học, vô cùng tai hại, nhất là nó được truyền từ đời này qua đời khác”.

Tối ngày 22/2, PV Báo Phụ nữ TPHCM đã liên lạc với nhóm tác giả để xác nhận lại sự việc “đạo” văn trong cuốn Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam. Có một tác giả không nghe máy, một tác giả đang ở tình trạng “thuê bao tạm thời không liên lạc được”. Còn tác giả Chu Thị Thúy Anh (được ghi trên từ điển là Dương Thị Dung) lại phủ nhận: “Tôi không hiểu bạn nói gì? Tôi chả liên quan, tôi có biết gì đâu. Bạn nói mà tôi chả hiểu bạn nói gì”, mặc dù trước đó người này đã xác nhận mình là Chu Thị Thúy Anh. Bà Phạm Thị Trâm, Giám đốc – Tổng biên tập NXB Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, cuối tuần qua, công ty Minh Long đưa hồ sơ về vụ việc cũng như hồ sơ nhóm tác giả mà NXB yêu cầu trước đó qua NXB nhưng lại không đầy đủ. “Nếu đầu tuần này, chúng tôi không nhận được thông tin một cách đầy đủ, hoặc tác giả Hoàng Tuấn Công không chấp nhận lời xin lỗi và không chấp nhận thỏa thuận đền bù, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ tiêu hủy luôn cuốn từ điển và dừng cấp phép cho công ty Minh Long, yêu cầu công ty này thu hồi tất cả số sách đang bán trên thị trường. Hiện tại, NXB đang chia các nhóm để ra soát toàn bộ nội dung cuốn từ điển đang gây tranh cãi; cũng như những sản phẩm khác mà công ty này/nhóm tác giả này đã, đang hợp tác với NXB”, bà Phạm Thị Trâm nói thêm.

Đậu Dung

https://www.phunuonline.com.vn/nhom-tac-gia-bien-soan-tu-dien-thanh-ngu-tuc-ngu-viet-nam-la-ai-a1403981.html

Ăn cắp tư liệu để biên soạn từ điển

 21/02/2020 - 09:05

Phó giáo sư - tiến sĩ Văn Giá phải thốt lên: “Đây là vụ ăn cắp trắng trợn, bất chấp liêm sỉ, liêm chính học thuật”.

• Nam rapper 21 tuổi bị bắn chết
• Tranh chấp bài thơ ‘Gánh mẹ’: Quách Beem lần thứ 3 vắng mặt, Lý Hải đổi luật sư đại diện
• Nghệ sĩ vĩ cầm vẫn kéo đàn khi đang được các bác sĩ mở hộp sọ cắt bỏ khối u 

Khuya 18/2, Hoàng Tuấn Công, tác giả công trình Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu - “hiện tượng xuất bản” của năm 2017 với giải thưởng Sách hay đã đăng tải bài viết “Ăn cắp tư liệu để biên soạn từ điển” gây chú ý trên blog “Tuấn Công thư phòng”, được chia sẻ đồng thời trên trang facebook cá nhân của tác giả này.

Ngay lập tức, bài viết thu hút sự chú ý của bạn đọc và giới nghiên cứu. Phó giáo sư - tiến sĩ Văn Giá phải thốt lên: “Đây là vụ ăn cắp trắng trợn, bất chấp liêm sỉ, liêm chính học thuật”.

Ngoài sức tưởng tượng

Tác giả Hoàng Tuấn Công kể, chiều 18/2, anh ghé một nhà sách TP.Thanh Hóa thì phát hiện cuốn Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam của nhóm tác giả Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên đã “đánh cắp, sao chép rất nhiều cách giải thích công phu, độc đáo, lần đầu tiên được công bố” của tác giả này trong khoảng thời gian gần mười năm qua.

Cuốn từ điển có tổng cộng 902 trang, in 3.000 cuốn, khổ 14,5x20,5, in xong và nộp lưu chiểu quý IV năm 2019; giá bìa 230.000đ, do nhà xuất bản (NXB) Đại học Quốc gia Hà Nội cấp phép (Quyết định xuất bản số 1375 LK-XH/QĐ- NXB ĐHQGHN ngày 4/11/2019), đơn vị liên kết và phát hành là Công ty TNHH một thành viên Thương mại và Dịch vụ Văn hóa Minh Long.

Hình trang bìa và xi-nhê cuốn Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam của nhóm tác giả Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên

Tác giả Tuấn Công sử dụng hai chữ “ăn cắp” để nói về nhóm tác giả này, và chỉ ra một số nguồn mà họ sử dụng trong cuốn từ điển gần 1.000 trang trên. Đó là các bài giải thích thành ngữ tục ngữ đơn lẻ của Hoàng Tuấn Công từng đăng rải rác trên trang blog “Tuấn Công thư phòng“ từ năm 2013 đến 2018; loạt bài Nguyễn Cừ đã giải thích tục ngữ Việt Nam như thế nào?, phê bình cuốn sách Giải nghĩa tục ngữ Việt Nam đăng nhiều kỳ.

Nhóm tác giả này còn “thuổng” luôn những thông tin trong các bài viết đã đăng tải trên báo chí của Hoàng Tuấn Công. Cụ thể, là bài viết Những sai lầm của Nguyễn Đức Dương trong “Từ điển tục ngữ Việt đăng tạp chí văn hóa dân gian - Viện nghiên cứu văn hóa số 4 tháng 8/2013); các bài viết giải thích thành ngữ tục ngữ đăng trên báo Người lao động… Tất cả đều được công bố trước khi sách của nhóm tác giả Dương Thị Dung, Đặng Thúy Hằng, Nguyễn Thảo Nguyên xuất bản.

Đáng nói, có cả những tư liệu trong cuốn sách đã được xuất bản và gây tiếng vang năm 2017 của Hoàng Tuấn Công - Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu (NXB Hội Nhà Văn, tháng 7/2017). 

“Nhiều khảo cứu công phu của tôi bị nhóm tác giả chép nguyên xi, có chỗ tóm tắt, hoặc thay đổi tí chút; có chỗ ăn cắp ý, cách giải thích mới, mà trước tôi, chưa từng có ai tìm ra. Tất cả đều không có một dòng chú thích, dẫn nguồn. Thậm chí mục “Tài liệu tham khảo” của nhóm tác giả này cũng không hề dẫn bất cứ nguồn tài liệu nào mang tên Hoàng Tuấn Công” - tác giả Hoàng Tuấn Công cho biết.

Anh cũng phát hiện nhóm tác giả này còn ăn cắp cách giải thích của một số tác giả khác. Tuấn Công cho rằng, đó là “điều kỳ lạ”. “Nhóm biên soạn còn sao chép lại những cách giải thích sai mà tôi đã chỉ ra trong cuốn Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu, hay trong Nguyễn Cừ đã giải nghĩa tục ngữ Việt Nam như thế nào... Ví dụ các mục “Cát liền tay, thịt chầy ngày”, “Đấu vòng tròn”, “Dục tốc bất đạt”, “Chạy ngược, chạy xuôi”… Ngoài ra, có rất nhiều mục nhóm tác giả này giải thích sai, hoặc thu thập những đơn vị hoàn toàn không phải thành ngữ tục ngữ, như “Cảu nhảu càu nhàu”, “Cạnh tranh sinh tồn”, “Cưới chạy tang”… Điều này chứng tỏ kiến thức ngôn ngữ học và hiểu biết trong lĩnh vực thành ngữ tục ngữ của họ rất hạn chế”, anh giải thích.

Khi được hỏi: “Nếu lấy 100% làm thước đo, có bao nhiêu % nội dung là của anh trong cuốn từ điển này?”. Tác giả Tuấn Công cho rằng: “Tôi chưa có thời gian soi xét kỹ từng câu, từng mục của cuốn sách dày tới 902 trang này, mà chỉ đọc lướt, và phát hiện những chỗ dễ thấy nhất. Mặt khác, ngoài những mục họ sao chép nguyên xi, thì còn rất nhiều mục chỉ ăn cắp ý, cách giải thích hợp lý của tôi, mà trước đó chưa có tác giả nào đề cập đến. Nghĩa là giá trị của cuốn từ điển này nằm ở sự đóng góp về cách giải thích mới, chính xác, khoa học, chưa từng được bất cứ cuốn từ điển nào thu thập giải nghĩa, chứ không phải ở độ dày của cuốn sách. Mà những đóng góp ấy, lại là những phần họ sao chép của tôi. Bởi vậy, việc chia số trang, hay tính phần trăm câu chữ ở đây là không chính xác, không thể hiện được mức độ nghiêm trọng của vấn đề”. 

Hoàng Tuấn Công cho biết cảm xúc đầu tiên của anh là quá bất ngờ và phẫn nộ, ngoài sức tưởng tượng. Anh “sẽ có bài khảo cứu, so sánh chi tiết về vụ ăn cắp này gửi tới bạn đọc” trong thời gian sớm nhất.

Sách từ điển nhưng lại giống sách khảo cứu (?!)

Cũng theo Hoàng Tuấn Công, hầu như các câu thành ngữ, tục ngữ mà nhóm biên soạn Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên giải thích, đều không có phần nghĩa đen. Nghĩa là họ đi ngay vào giải thích nghĩa bóng và ví dụ về cách dùng. Bởi vậy, mỗi mục chỉ ngắn chừng một đến hai dòng.

Trong khi đó, những mục mà nhóm tác giả trên sao chép của anh, thì có đầy đủ cả nghĩa đen, nghĩa bóng; cách giải thích cặn kẽ, đến nơi đến chốn. Hoàng Tuấn Công cho rằng: “Đây là cách làm của thể loại khảo cứu, loại trừ cách hiểu sai, tìm ra cách hiểu chính xác nhất, chứ không phải cách giải thích yêu cầu ngắn gọn của từ điển. Bởi vậy, mỗi mục mà nhóm biên soạn sao chép của tôi có thể dài tới cả trang sách”. 

Tác giả Hoàng Tuấn Công

Lấy ví dụ câu “Mồ cha không khóc, khóc đống mối; mồ mẹ chẳng khóc, khóc bối bòng bong” (trang 598, 599), tác giả Hoàng Tuấn Công cho biết: “Lâu nay các cuốn từ điển đều giải thích “bòng bong” là xơ ở đầu đôi đũa tre cắm trên bát cơm cúng. Nhưng tôi chứng minh “bòng bong” là một loại dây leo quấn chằng chịt ở các bụi rậm mối đùn, trông tựa như ngôi mộ hoang, khiến người ta nhận lầm đó là mồ mả tổ tiên thất lạc, nên sì sụp khấn vái. Nhóm biên soạn đã sao chép nguyên xi đưa vào, và mục này chiếm nguyên một trang sách”. 

Hay một ví dụ khác với câu “Quạ ăn dưa bắt cò dãi nắng”, tất cả các cuốn từ điển trước đây đều không giải thích được nghĩa đen, mà cách giải thích nghĩa bóng cũng không đúng, khi cho rằng câu này có nghĩa “Bắt người vô tội chịu hình phạt thay kẻ có tội”.

“Còn tôi giải thích: Quạ là giống chim đa thực. Ngoài gà con, chim non, các loại xác chết... chúng còn rất thích ăn hoa quả, đặc biệt là dưa hấu… Mà “Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa“. Trời càng nắng, độ đường trong dưa càng cao thì lũ quạ càng được “chén“ những quả dưa ngon. Trong khi đó, thức ăn của cò chỉ là tôm tép, cá con… thường chỉ sẵn có ở môi trường nước nổi. Không ăn được dưa, nhưng cò lại phải chịu đặc điểm thời tiết nóng, đôi khi cạn nước, chết hết cá tôm, ảnh hưởng đến môi trường kiếm ăn. Câu tục ngữ “Quạ ăn dưa, bắt cò dãi nắng” ý nói: cùng một điều kiện, hoàn cảnh nhưng kẻ thì được hưởng lợi, người lại gánh chịu hậu quả. Nhóm biên soạn này đã copy nguyên xi cách giải thích này”, tác giả Hoàng Tuấn Công cho biết. 

Tương tự, hàng loạt câu giải thích mới của anh về các thành ngữ tục ngữ như: “Mài mực ru con, mài son đánh giặc”, “Vắng chủ nhà, gà mọc đuôi tôm”, “Trốn việc quan đi ở chùa”, “Rút dây động rừng”, “Tai vách mạch dừng”, “Nuôi lợn ăn cơm không, nuôi tằm ăn cơm nhộng”… đều bị nhóm biên soạn Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên “bê” nguyên xi. Ngoài ra, nhiều câu ăn cắp ý, hoặc sao chép từng đoạn, hay chỉ riêng phần giải thích nghĩa bóng, như “Nghe hơi nồi chõ”, “Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa”, “Đói cho chết, ba ngày tết cũng phải no”, “Mùa nứt nanh, chiêm xanh đầu”… thì không thể kể hết.

Tác giả Hoàng Tuấn Công cho biết đây là một vụ lớn, là hành vi “ăn cắp mang tính tập thể”, “ăn cắp để làm nên loại sách khuôn vàng thước ngọc, dày tới gần ngàn trang”; “xuất bản ở một địa chỉ tên tuổi là NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, số lượng tới 3.000 cuốn”.

Quả tình, vấn đề đạo văn, vi phạm bản quyền trong lĩnh vực nghiên cứu, sáng tác rất phổ biến và ngày càng nghiêm trọng. Bản thân người bị xâm phạm đôi khi cảm thấy mệt mỏi, chán nản và bỏ cuộc, vì trình tự phức tạp, lại ít khi được các cơ quan chức năng xem xét kịp thời, xử lý thỏa đáng. Tuy nhiên, “nếu im lặng thì khác nào chúng ta chấp nhận thực tế đó và đồng lõa với cái xấu? Trong khi độc giả, công luận vẫn luôn quan tâm vấn đề này và ủng hộ nhiệt tình trong các vụ chống đạo văn, vi phạm bản quyền, thì cớ gì chúng ta lại im lặng? Dù chưa thể giải quyết được triệt để vấn đề, thì lên tiếng vẫn tốt hơn là im lặng hoàn toàn”, tác giả Hoàng Tuấn Công chia sẻ.

Khi được hỏi có ý định đưa vụ này ra tòa không, Hoàng Tuấn Công cho hay: “Điều đó còn phụ thuộc vào cách tiếp thu và xử lý vấn đề của các bên liên quan”.

Yếu kém, thiếu trách nhiệm trong biên tập

Thông thường, đơn vị liên kết xuất bản và phát hành cũng như các NXB đặt niềm tin vào các tác giả. Cũng theo lẽ thường, các tác giả phải là những người đầu tiên và chịu trách nhiệm chính về những điều mình viết ra. Bản thân các biên tập viên cũng không thể đọc thiên kinh vạn quyển để phát hiện những vụ sao chép, đạo văn ở các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, theo tác giả Hoàng Tuấn Công, nếu các biên tập viên chuyên ngành của nhà sách, hoặc NXB chịu khó đọc, bắt nhịp với các sự kiện xuất bản, thì sẽ phát hiện được những sao chép, xào xáo quá lộ liễu. 

Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu của Hoàng Tuấn Công là hiện tượng xuất bản năm 2017

Chẳng hạn như trường hợp cuốn từ điển mà chúng ta đang bàn. Biên tập viên của cả Công ty sách Minh Long, lẫn NXB Đại học Quốc gia Hà Nội đã không hề biết đến cuốn sách tạm gọi là “sự kiện xuất bản” trong lĩnh vực nghiên cứu của năm 2017, đó là cuốn Từ điển tiếng Việt của GS. Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu. Nếu biên tập viên từng đọc cuốn này, sẽ dễ dàng phát hiện sự sao chép, cũng như sai sót của nhóm biên soạn trên. Bằng không, nếu am hiểu về tình hình biên soạn từ điển, thì với phán đoán, cảm nhận của mình, biên tập viên cũng phải đặt nghi vấn về nhóm tác giả có những cái tên lạ hoắc trong làng ngôn ngữ, liệu có đủ trình độ để biên soạn một cuốn từ điển về lĩnh vực thành ngữ tục ngữ, dày tới gần ngàn trang hay không. 

Tuy nhiên, “sự yếu kém, thiếu trách nhiệm trong khâu biên tập đã để lọt một cuốn sách có nhiều dấu hiệu đáng ra phải nghi ngờ và ngăn chặn. Cuốn sách không hề có lời nói đầu, hay bất cứ một dòng giới thiệu nào về nhóm tác giả, rồi cách thức, quan điểm, mục đích biên soạn ra sao. Phần hướng dẫn sử dụng, tính ra chỉ vỏn vẹn có bốn chữ cái: “X.-xem”. Sách dày tới 902 trang, nhưng phần “Tài liệu tham khảo” chỉ liệt kê được năm cuốn sách, trong đó mất hai cuốn do Nguyễn Như Ý chủ biên, nội dung gần như trùng nhau, ba cuốn còn lại cũng chưa phải là nguồn tài liệu điển hình, chính yếu. Ngoài ra, hàng loạt đơn vị không phải thành ngữ tục ngữ mà tôi đã liệt kê, đáng ra là dễ phát hiện nhất, chỉ cần lướt qua cũng thấy, nhưng cũng bị biên tập viên bỏ qua một cách rất đáng trách”, tác giả Hoàng Tuấn Công nói thêm. 

Ngừng phát hành sách Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam

Bà Phạm Thị Trâm, Giám đốc - Tổng biên tập NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, đơn vị cấp phép xuất bản cuốn Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam của nhóm tác giả Dương Thị Dung - Đặng Thúy Hằng - Nguyễn Thảo Nguyên cho biết, sau khi thông tin cuốn từ điển được lan truyền trên mạng, chiều 19/2, NXB đã chuẩn bị hồ sơ, tài liệu liên quan đến cuốn sách này; đồng thời, Phòng Quản lý xuất bản yêu cầu ngừng phát hành cuốn sách; yêu cầu Công ty Minh Long đến làm việc tại NXB sáng 20/2.

Tại buổi làm việc, sau khi nghe sự thể của vụ việc, NXB yêu cầu công ty cung cấp thông tin đầy đủ của nhóm tác giả cho NXB vào chiều cùng ngày; kiểm tra rà soát lại cuốn sách xem mức độ vi phạm, sai phạm qua phản ánh và báo cáo bằng văn bản với NXB vào ngày 21/2. Bên cạnh đó, trực tiếp làm việc với tác giả Hoàng Tuấn Công, xin tác giả này cung cấp những tư liệu nguồn để đối chiếu, thống kê, so sánh mức độ vi phạm.

Bà Trâm cũng khẳng định: “Là một NXB uy tín, chuyên làm sách chất lượng cao, quan điểm của NXB là mong muốn làm rõ, không bao che, dung túng cho những sai phạm này. Trước đây, NXB cũng đã giải quyết nhiều trường hợp tương tự, ngừng cấp phép cho đối tác sáu tháng, và có những đối tác dừng hợp tác vĩnh viễn. Với công ty Minh Long, NXB cũng đã phê bình nghiêm khắc và yêu cầu chấm dứt tình trạng làm sách như thế này, để không xảy ra tình trạng tương tự. NXB cũng yêu cầu công ty dừng phát hành để giải quyết các vướng mắc về bản quyền. Ngoài những phản ánh của tác giả Hoàng Tuấn Công, có thể có những tác giả khác chưa biết/chưa kịp phản ánh, NXB cũng sẽ cho rà soát để giải quyết dứt điểm vụ việc”.

Sau khi đối chiếu trong vài ngày tới, dựa trên mức độ vi phạm, NXB sẽ theo từng trình tự quy định của pháp luật, và nếu sai, sẽ thu hồi, tiêu hủy. Đồng thời, trong trường hợp vi phạm, dựa trên mức độ vi phạm và luật định, đơn vị sẽ phối hợp với Cục Xuất bản, in và phát hành xử phạt đúng quy định của pháp luật.

Đậu Dung

https://www.phunuonline.com.vn/an-cap-tu-lieu-de-bien-soan-tu-dien-a1403838.html
..