Người đầu tiên, tôi quan sát lặng lẽ từ xa, là học giả Tạ Chí Đại Trường. Tro cốt của ông được gia đình và bè bạn rải xuống sông Soài Rạp. Xem lại trên Giao Blog ở đây (tháng 3 và tháng 5 năm 2016).
Một chút kỉ niệm về nhà sử học họ Tạ (1935-2016), ở thời gian gần cuối cùng của ông trên thế gian này, được điểm vắn tắt ở đây (tháng 8 năm 2015). Thật ra, tôi chưa từng hàn huyên với Tạ Chí Đại Trường trực tiếp lần nào. Một lần ông về Hà Nội, thì tôi bận mải đi vùng sương mù Vân Hồ nên không có được điều kiện hàn huyên, chỉ gặp mặt được chốc lát.
Năm 2023, tháng 11, người thứ hai tôi quan sát từ xa lặng lẽ, là học giả tu sĩ Tuệ Sỹ (1943-2023). Trên Giao Blog, tôi đã chú ý đến phần việc quan trọng của Tuệ Sỹ là chương trình dịch Đại Tang kinh (xem lại ở đây).
Ở đây, cập nhật dần các thông tin.
Tháng 11 năm 2023,
Giao Blog
---
Hoài Phương
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ - đệ tử của Đệ nhất chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đại lão hòa thượng Thích Trí Thủ - viên tịch lúc 16h ngày 24-11, tại chùa Phật Ân (tỉnh Đồng Nai).
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ (1943 - 2023) - Ảnh: Giác Ngộ Online
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu Phật học giá trị.
Theo Giác Ngộ Online, hòa thượng Thích Tuệ Sỹ đã viên tịch lúc 16h ngày 24-11, tại chùa Phật Ân (tỉnh Đồng Nai) sau một thời gian điều trị bệnh.
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ sinh năm 1943 tại Paksé (Lào), nguyên quán tỉnh Quảng Bình.
Năm 12 tuổi, hòa thượng từ Paksé (Lào) về Sài Gòn. Sau đó, hòa thượng tu học tại chùa Từ Đàm (Huế) với Trưởng lão hòa thượng Thích Thiện Siêu.
Năm 1964, hòa thượng tốt nghiệp Viện cao đẳng Phật học Sài Gòn do hòa thượng Thích Nhất Hạnh sáng lập.
Thời gian sau đó, hòa thượng Thích Tuệ Sỹ tốt nghiệp phân khoa Phật học tại Viện đại học Vạn Hạnh. Thời điểm đó hòa thượng 22 tuổi.
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ có nhiều công trình nghiên cứu, khảo luận có giá trị về Thiền học và Triết học Phật giáo. Nổi bật là Triết học về tánh Không, Đại cương về thiền quán.
Năm 1970, hòa thượng được Trưởng lão hòa thượng Thích Minh Châu đặc cách bổ nhiệm giáo sư Viện đại học Vạn Hạnh, làm viện trưởng.
Sau đó, hòa thượng Thích Tuệ Sỹ làm qua các công việc như: tổng thư ký tạp chí Tư Tưởng (cơ quan luận thuyết của Viện đại học Vạn Hạnh); thư ký tòa soạn, chủ bút, tham gia cộng tác với nhiều tờ báo, tạp chí nghiên cứu như: Vạn Hạnh, Hải Triều Âm, Khởi Hành, Thời Tập…
Hòa thượng thông thạo nhiều loại cổ ngữ lẫn ngoại ngữ như: Hán văn, Phạn văn, Tạng văn, tiếng Anh, Pháp, Đức, Nga…
Ngoài ra, những sách luận giải kinh điển, lịch sử và triết học Phật giáo của hòa thượng Thích Tuệ Sỹ được phát hành, tái bản trong thời gian gần đây như: Triết học về tánh Không (Nhà xuất bản Hồng Đức), Tổng quan về nghiệp (Nhà xuất bản Đà Nẵng), Thiền định Phật giáo (Nhà xuất bản Đà Nẵng), Pháp diệt tránh (Nhà xuất bản Phương Đông)…
https://tuoitre.vn/hoa-thuong-thich-tue-sy-vien-tich-tai-chua-phat-an-20231124182951247.htm
 |
| Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ (1943-2023) |
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, pháp húy Nguyên Chứng, sinh năm 1943 tại Paksé (Lào), nguyên quán tại tỉnh Quảng Bình.
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ là đệ tử của Đại lão Hòa thượng Thích Trí Thủ (1909-1984), Đệ nhất Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN.
Năm 12 tuổi, Hòa thượng từ Paksé về Sài Gòn, sau đó trở lại Huế, tu học tại chùa Từ Đàm với Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu (1921-2001), rồi vào học tại Phật học viện Trung phần Hải Đức (Nha Trang), Quảng Hương Già Lam (Sài Gòn).
Hòa thượng tốt nghiệp Viện Cao đẳng Phật học Sài Gòn (1964) do Hòa thượng Thích Nhất Hạnh (1926-2022) sáng lập; sau đó, tốt nghiệp phân khoa Phật học của Viện Đại học Vạn Hạnh khi chỉ mới 22 tuổi.
 |
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ dâng hương đảnh lễ Giác linh Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh Châu tại thiền viện Vạn Hạnh - Ảnh: VH |
Năm 1970, với những công trình nghiên cứu, khảo luận có giá trị về Thiền học và Triết học Phật giáo, trong đó có tác phẩm đầu tay Đại cương về thiền quán và nổi bật hơn hết là Triết học về tánh Không, Hòa thượng được đặc cách bổ nhiệm Giáo sư thực thụ Viện Đại học Vạn Hạnh do Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh Châu (1918-2012) làm Viện trưởng; là giáo sư trẻ nhất lúc bấy giờ.
Năm 1971, ngài được Hòa thượng Thích Minh Châu bổ nhiệm làm Tổng Thư ký tạp chí Tư Tưởng - cơ quan luận thuyết của Viện Đại học Vạn Hạnh. Bên cạnh đó, ngài cũng làm Thư ký tòa soạn, chủ bút, tham gia cộng tác với nhiều tờ báo, tạp chí nghiên cứu đương thời như: Vạn Hạnh, Hải Triều Âm, Khởi Hành, Thời Tập,…
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ được biết nổi tiếng về sự uyên bác, thông thạo nhiều loại cổ ngữ lẫn sinh ngữ như: Hán văn, Phạn văn, Tạng văn, tiếng Anh, Pháp, Đức, Nga… Trong gần trọn cuộc đời, Hòa thượng dành phần lớn thời gian và tâm huyết của mình cho việc phiên dịch và chú giải kinh điển, đặc biệt là tạng kinh A-hàm. Các dịch phẩm nổi bật của Hòa thượng đã được xuất bản chính thức, đến với độc giả trong và ngoài nước.
 |
Gần 30 tác phẩm, công trình của Hòa thượng Tuệ Sỹ được xuất bản, tái bản nhiều lần trong nước |
Trong đó, có thể kể: Trường A-hàm, Trung A-hàm, Tạp A-hàm - NXB Hồng Đức; A-tỳ-đạt-ma Câu Xá (5 tập) - NXB Hồng Đức; A-tỳ-đạt-ma Pháp uẩn túc luận - NXB Hồng Đức; A-tỳ-đạt-ma Tập dị môn túc luận - NXB Hồng Đức; Duy-ma-cật sở thuyết - NXB Hồng Đức; Luận thành duy thức - NXB Hồng Đức; Tinh hoa triết học Phật giáo của Junjiro Takakusu - NXB Hồng Đức, Thiền luận của Daisetsu T.Suzuki (đồng dịch giả với Trúc Thiên, 3 tập) - NXB Tổng hợp TP.HCM (1992), NXB Tri Thức tái bản; Thiền & Bát-nhã - NXB Hồng Đức…
Bên cạnh đó, Hòa thượng còn trước tác, biên soạn và giới thiệu nhiều tác phẩm luận giải kinh điển, lịch sử và triết học Phật giáo,… được in thành sách và xuất bản, tái bản trong nước gần đây, như:
Triết học về tánh Không - NXB Hồng Đức; Tổng quan về nghiệp - NXB Đà Nẵng; Thiền định Phật giáo - NXB Đà Nẵng; Huyền thoại Duy-ma-cật - NXB Hồng Đức; Thắng Man giảng luận - NXB Hồng Đức; Du-già Bồ-tát giới - NXB Hồng Đức; Tô Đông Pha, Những phương trời viễn mộng - NXB Hồng Đức; Pháp diệt tránh - NXB Phương Đông; Giấc mơ Trường Sơn (thơ) - NXB Đà Nẵng; Thiên lý độc hành (thơ) - NXB Đà Nẵng; Hoàng cầm tình khúc (thơ) - NXB Hồng Đức…
 |
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ là một tác gia lớn đóng góp nhiều công trình quan trọng cho nền Phật học Việt Nam hiện đại |
Hòa thượng còn hiệu chính, chú thích bản Việt dịch Luật Tứ phần của Hòa thượng Thích Đỗng Minh, bản dịch Tăng-nhất A-hàm của Hòa thượng Thích Đức Thắng và chủ trì bản dịch của Phật điển phổ thông - Dẫn vào tuệ giác Phật... cũng đã được xuất bản trong nước.
Ngài còn đích thân giảng dạy các lớp học về Luật Tứ phần và các bộ kinh, luận Đại thừa cho chư Tăng và Phật tử tại Quảng Hương Già Lam cũng như một số nơi và qua phương thức trực tuyến.
Thông tin cập nhật về tang lễ Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ
Được biết, Hòa thượng đã được đưa từ bệnh viện về chùa Phật Ân vào sáng hôm qua, 23-11-2023. Báo Giác Ngộ sẽ cập nhật thông tin đến Tăng Ni, Phật tử và quý thiện hữu tri thức.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Một số hình ảnh về Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ cùng chư tôn đức đảnh lễ Giác linh Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh Châu tại thiền viện Vạn Hạnh và gần 30 tác phẩm, trong đó có những tác phẩm nhiều tập, của Hòa thượng xuất bản, tái bản trong nước |
 |
| Lễ phát hành, phụng tống kim quan Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ đến nơi trà-tỳ đã được diễn ra vào sáng 29-11 (nhằm ngày 17-10-Quý Mão) - Ảnh: Quảng Đạo |
Theo đó, chư tôn đức Ban Nghi lễ đã thực hiện nghi thức phát hành, cung thỉnh kim quan thăng thượng giá.
Trong tiếng đồng thanh niệm Phật của chư tôn đức Tăng Ni, toàn thể Phật tử, kim quan của Hòa thượng đã được cung thỉnh rời Giác linh đường tại chùa Phật Ân, đưa lên xe di chuyển đến nơi trà-tỳ tại Nhà hỏa táng Hòa Lạc Viên - Sala Garden (H.Long Thành, tỉnh Đồng Nai).
Những ngày qua, tang lễ Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ đã được tổ chức theo nghi thức tâm tang; không đọc điếu văn, tiểu sử; không sổ tang, miễn phúng điếu, tràng hoa, liễn đối. Tăng Ni Phật tử viếng tang chỉ thắp hương tưởng niệm.
Một số hình ảnh ghi nhận:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Tang lễ Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ tổ chức tại chùa Phật Ân, tỉnh Đồng Nai |
..
..
..
2. Ngày 11/1/2024:
Trả lờiXóaTrần Phú
Hình ảnh lễ Thủy táng Linh cốt Đức Cố Đại Lão Hòa Thượng húy thượng Nguyên hạ Chứng, hiệu Tuệ Sỹ - Chánh thư ký kiêm Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.
Thành kính tiễn đưa phàm thân giã huyễn của Người trở về với Tứ đại giai không.