Câu chuyện đâu là "phủ chính" thì đã rất lâu rồi. Chúng tôi đã viết bài học thuật từ nhiều năm trước (lần gần đây nhất là 2009, tức cũng đã 10 năm, mà là nhắc lại sự kiện năm 1939 - tức cách nay 80 năm).
Sắc phong mang niên đại 1683, được khẳng định lần đầu tiên (sớm nhất và chi tiết nhất) bằng bài viết học thuật vào năm 2018, tại hội thảo quốc tế ở Quảng Châu (xem ở đây). Sau đó, cũng đã in kì đầu tiên trên số 5 cùng năm của tạp chí Nghiên cứu và Phát triển (đọc lại ở đây). Tháng 12 năm 2018, tiếp tục khẳng định về sự phát hiện đích thực sắc phong 1683, tại hội thảo ở Hà Nội, đọc lại ở đây.
Không có tài liệu chính thức nào sớm hơn tháng 5 năm 2018. Còn bằng lời thì đã khẳng định từ tháng 6 năm 2017.
Bây giờ, dưới quê hương Nam Định mới chính thức vào cuộc với số sắc phong mới được tạo ra bởi các nhà thư pháp hiện đại. Cũng lại một lần lan man tiếp về vấn đề "phủ chính".
Tin từ các nơi.
Có nhiều chi tiết thú vị trong bài viết của Trần Khánh (báo Nhân Dân điện tử).
Có nhiều chi tiết thú vị trong bài viết của Trần Khánh (báo Nhân Dân điện tử).
Tháng 2 năm 2019,
Giao Blog
---
TƯ LIỆU
5.
http://baovanhoa.vn/van-hoa/di-san/artmid/488/articleid/15491/xung-quanh-viec-dat-bien-chi-dan-sai-ten-di-tich-tai-phu-day-so-vhttdl-nam-dinh-tiep-tuc-yeu-cau-thao-do
4.
TƯ LIỆU
5.
VHO- Liên quan đến vụ việc đặt biển chỉ dẫn sai tên di tích Phủ Dầy (xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định) mà Báo Văn Hóa đã đăng tải bài viết “Sao vẫn chưa trả lại tên cho... di tích?”, ngày 29.1.2019, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã ban hành văn bản số 80/SVHTTDL – TTr gửi Thanh tra Bộ VHTTDL về việc trả lời đơn của đại diện dòng họ Trần Lê (thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định).
Văn bản cũng được Sở VHTTDL tỉnh Nam Định gửi UBND huyện Vụ Bản; Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Vụ Bản; UBND xã Kim Thái; ông Trần Lê Hưng, đại diện dòng họ Trần Lê thôn Tiên Hương; xã Kim Thái, huyện Vụ Bản; thủ nhang phủ Vân Cát Trần Văn Cường.
Theo đó, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định cho biết, ngày 03.01.2019, Sở đã nhận được văn bản chuyển đơn số 132/TTr-VHGĐ ngày 28.12.2018 của Thanh tra Bộ VHTTDL với nội dung phản ánh việc ông Trần Văn Cường, thủ nhang phủ Vân Cát (thuộc quần thể di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy) đặt biển chỉ dẫn, biển tên có ghi “Phủ Dầy- Phủ Chính Vân Cát, nơi thánh mẫu giáng sinh” không đúng với tên xếp hạng di tích, đồng thời cho làm 18 đạo sắc phong mới không đúng với lịch sử và thẩn phả của các triều đại ban tặng cho Mẫu được lưu giữ tại dòng họ Trần Lê.
Sau khi nghiên cứu đơn thư, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định cử đoàn kiểm tra, xác minh gồm Thanh tra Sở, Phòng Di sản Văn hóa và đại diện Phòng VHTT huyện Vụ Bản, đại diện UBND xã Kim Thái, huyện Vụ Bản tiến hành kiểm tra, xác minh theo nội dung đơn phản ánh.
Sau khi kiểm tra, xác minh, Sở VHTTDL đã có ý kiến trả lời công dân. Đối với nội dung biển chỉ dẫn, biển tên mà Ông Trần Văn Cường, thủ nhang phủ Vân Cát dựng và ghi nội dung “Phủ Dầy- Phủ Chính Vân Cát, nơi thánh mẫu giáng sinh”, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã có văn bản trả lời số 460/SVHTTDL-TTr ngày 15.6.2018, tuy nhiên cho đến nay, sự việc vẫn chưa được xử lý, để tình trạng khiếu kiện vượt cấp.
Vì vậy, tại văn bản này một lần nữa Sở VHTTDL đề nghị UBND huyện Vụ Bản chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, đôn đốc, giám sát buộc tháo dỡ các biển tên, biển chỉ dẫn… của các di tích thuộc quần thể di tích Phủ Dầy ghi chưa đúng theo Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21.02.1975 của Bộ Văn hóa xếp hạng khu di tích.
Sở cũng tiếp tục yêu cầu ông Trần Văn Cường, thủ nhang phủ Vân Cát tháo dỡ biển chỉ dẫn, biển tên ghi chưa đúng theo Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21.02.1975 của Bộ Văn hóa xếp hạng khu di tích.
Kết quả giải quyết đề nghị báo cáo về Sở VHTTDL tỉnh Nam Định trước ngày 11.02.2019 để tổng hợp, báo cáo Thanh tra Bộ VHTTDL.
Đối với việc làm 18 đạo sắc phong mới hiện đang lưu giữ tại Phủ Vân Cát, căn cứ Quyết định số 19/2017/QĐ-UBND ngày 07.7.2017 của UBND tỉnh Nam Định về việc phân cấp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Nam Định, Sở VHTTDL đề nghị UBND huyện Vụ Bản chủ trì phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các cơ quan có thẩm quyền tiến hành thẩm tra, xác minh xác định nguồn gốc, tính chính xác của 18 đạo sắc phong, có báo cáo gửi về Sở để làm căn cứ trả lời công dân và báo cáo Thanh tra Bộ VHTTDL.
HOÀNG VY
4.
Cần sớm xử lý việc tự ý đặt tên và làm rõ 18 đạo sắc phong ở phủ Vân Cát
Thứ Sáu, 01/02/2019, 07:48:24
NDĐT - Thời gian qua, Nhân Dân điện tử nhận được đơn của đại diện dòng họ Trần Lê ở thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản (Nam Định) phản ánh việc phủ Vân Cát thuộc quần thể di tích Phủ Dầy (cùng trên địa bàn) tự ý đặt các biển, bảng, băng-rôn không đúng với tên trong xếp hạng di tích; đồng thời kiến nghị làm rõ 18 đạo sắc phong ở phủ Vân Cát được cho là “mới”, không đúng lịch sử, thần phả của các triều đại ban tặng cho Thánh Mẫu Liễu Hạnh.
Làm rõ vướng mắc về bảng biển, sắc phong
Ông Trần Lê Thịnh, trưởng họ Trần Lê cho biết: Quần thể di tích Phủ Dầy được công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia năm 1975, gồm gần 20 điểm di tích đền, phủ, chùa, lăng gắn liền sự tích về Thánh Mẫu Liễu Hạnh, một trong bốn vị thánh “Tứ bất tử” thuộc tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Trong quần thể, có ba di tích chính, gồm phủ Tiên Hương và lăng Liễu Hạnh (ở thôn Tiên Hương) và phủ Vân Cát (ở thôn Vân Cát).
Từ tên gọi qua nhiều thời kỳ là “phủ Vân Cát”, đầu năm 2018, ông Trần Văn Cường, thủ nhang phủ Vân Cát tự ý tiến hành treo nhiều biển, bảng, băng-rôn có nội dung “Phủ Dầy - Phủ chính Vân Cát (nơi Thánh Mẫu giáng sinh)” trước phủ và trên các con đường dẫn vào phủ từ quốc lộ 10 hay quốc lộ 38B. Việc này không có sự cho phép của các cơ quan chức năng.
Theo ông Trần Lê Thịnh, căn cứ vào gia phả họ tộc Trần Lê, dòng họ này ở thôn Tiên Hương là hậu duệ nhiều đời của Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Dòng họ Trần Lê từ lâu đã lưu giữ, trông coi gia phả, lăng tẩm, từ đường, bia đá… liên quan nguồn gốc hậu duệ Thánh Mẫu. Thôn Vân Cát không có dòng họ Trần Lê, nên việc nhận là “nơi Thánh Mẫu giáng sinh” là không đúng sự thật.
Ông Thịnh cho rằng, theo lịch sử, khái niệm “phủ chính” thuộc về phủ Tiên Hương. Trong bia đá, bát nhang, lộc bình, con dấu đều ghi rõ hai từ này. Tại tấm bia thuộc đời vua Duy Tân của nhà Nguyễn, có dòng “Phụng sự tu lý, Tiên Hương phủ chính linh từ”. Trên con dấu của phủ cũng có hai từ “phủ chính”. Vậy, việc ông Trần Văn Cường cho treo bảng, biển “Phủ chính Vân Cát” cũng không có cơ sở.
Theo đại diện dòng họ Trần Lê, ngoài chuyện tên gọi, phủ Vân Cát còn đưa ra “18 sắc phong mới” để thu hút du khách. Nếu như phủ Tiên Hương còn lưu giữ được bảy trong số 15 đạo sắc phong cổ của các đời vua ban tặng Thánh Mẫu, được Bảo tàng tỉnh Nam Định hỗ trợ bồi dán, bảo quản, thì 18 đạo sắc phong của phủ Vân Cát chưa hề xuất hiện trước đây, được viết không đúng quy chuẩn về hình thức, câu chữ, con dấu.
Làm việc với phóng viên, ông Trần Văn Cường, thủ nhang phủ Vân Cát thừa nhận việc tự ý đặt tên “phủ chính”. Theo ông Cường, từ xưa hai phủ đều là những di tích quan trọng của Quần thể di tích Phủ Dầy, không phân biệt chính - phụ. Tuy nhiên do hơn 10 năm nay, phủ Tiên Hương treo bảng, biển “phủ chính”, ông cũng phải làm vậy để “đòi lại công bằng”.
Về cụm từ “nơi Thánh Mẫu giáng sinh”, ông Cường cho rằng từ hàng trăm năm trước, hai thôn Vân Cát, Tiên Hương là một (thuộc xã An Thái, huyện Thiên Bản), đến đầu thời nhà Nguyễn mới tách ra, xây phủ riêng thờ Thánh Mẫu. Vì vậy, thôn Vân Cát cũng là nơi Thánh Mẫu giáng sinh.
Về 18 đạo sắc phong, ông Cường cho biết: “Trước năm 2013, khi tôi làm thủ nhang của phủ Vân Cát, cha tôi (ông Trần Văn Bái, làm thủ nhang từ năm 2007 đến năm 2013 - PV) đã thu thập các tài liệu cổ, phục chế lại 18 đạo sắc phong đều đã thất lạc trong lịch sử. Sau đó, 18 đạo sắc phong được phục chế này chỉ được lưu giữ trong phủ để thờ. Giữa năm 2018, do đoàn kiểm tra của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT và DL) Nam Định yêu cầu kiểm kê các di sản, đồ vật, tôi mới cung cấp”. Ông Cường khẳng định 18 đạo sắc phong đều có giá trị lịch sử, văn hóa, không phải “tự chế ra” để thu hút du khách.
Sự chậm trễ của cơ quan chức năng
Được biết, dòng họ Trần Lê đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị lên các cấp chính quyền và cơ quan chức năng về việc phủ Vân Cát tự ý đặt bảng biển sai, và đề nghị làm rõ giá trị 18 đạo sắc phong. Vào các ngày 3-8 và 11-10-2018, Thanh tra Bộ VHTT và DL có hai văn bản yêu cầu Sở VHTT và DL Nam Định xem xét, xử lý các nội dung trong đơn của dòng họ Trần Lê.
Ngày 15-6-2018, Sở VHTT và DL Nam Định ra văn bản trả lời dòng họ Trần Lê về việc bảng, biển của phủ Vân Cát. Văn bản nêu rõ: “Yêu cầu ông Trần Văn Cường tháo dỡ biển tên chỉ dẫn, băng-rôn và các ấn phẩm quảng cáo ghi chưa đúng theo quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21-2-1975 (của Bộ Văn hóa khi đó, công nhận Khu di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật phủ Dầy là Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia - PV)”.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên Nhân Dân điện tử ở thời điểm cuối tháng 1-2019, tất cả bảng, biển, băng-rôn tự ý đặt nội dung của phủ Vân Cát vẫn tồn tại ngang nhiên quanh khu vực phủ.
Trao đổi về việc này, Phó Chủ tịch UBND huyện Vụ Bản Đỗ Văn Kỳ cho biết: Lãnh đạo huyện đã xuống làm việc ở phủ Vân Cát yêu cầu thực hiện tháo dỡ bảng, biển. Tuy nhiên, ông Trần Văn Cường không chấp nhận, và chỉ đồng ý tháo dỡ khi phủ Tiên Hương bỏ khái niệm “phủ chính”. Theo ông Kỳ, ngày 15-5-2018, UBND huyện Vụ Bản có công văn gửi ông Khúc Mạnh Kiên, Giám đốc Sở VHTT và DL Nam Định đề nghị giúp đỡ huyện khảo sát, nghiên cứu và làm rõ tên gọi từng di tích trong quần thể Phủ Dầy, nhằm “chấm dứt tình trạng tự ý đặt tên di tích không đúng với lịch sử, đồng nghĩa với việc đánh lừa du khách”. Thực tế, đoàn công tác của Sở VHTT và DL đã thực hiện chuyến khảo sát, nghiên cứu từ tháng 7-2018, nhưng đến nay vẫn không có kết luận. “Huyện cần căn cứ đủ lý, đủ tình để xử lý vụ việc, do liên quan tâm linh là lĩnh vực nhạy cảm”, ông Kỳ nói.
Theo đại diện dòng họ Trần Lê, đơn kiến nghị làm rõ 18 đạo sắc phong ở phủ Vân Cát cũng chưa được Sở VHTT và DL Nam Định hồi đáp.
Phóng viên Nhân Dân điện tử đã nhiều lần liên hệ làm việc với ông Khúc Mạnh Kiên, Giám đốc Sở, nhưng ông Kiên không trả lời.
Năm 2017, Phủ Dầy vinh dự được chọn làm nơi tổ chức lễ đón Bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Để đáp ứng nhu cầu của du khách trong mùa lễ hội sắp tới, đề nghị Sở VHTT và DL Nam Định sớm xử lý các vấn đề vướng mắc, kiến nghị chung quanh quần thể di tích, bảo đảm phát huy nét đẹp về lịch sử, văn hóa của tỉnh.
http://nhandan.com.vn/vanhoa/item/39106902-can-som-xu-ly-viec-tu-y-dat-ten-va-lam-ro-18-dao-sac-phong-o-phu-van-cat.html
3.
http://toquoc.vn/nam-dinh-tu-dat-ten-di-tich-co-quan-quan-ly-bo-tay-20190127154312384.htm
2.
https://vietnamnet.vn/vn/thong-tin-unesco/tin-tuc-su-kien/nhap-nhem-de-bang-bien-di-tich-o-phu-day-505661.html
1.
3.
27/01/2019 16:45
(Tổ Quốc) - Ba lần Thanh tra Bộ VHTTDL gửi công văn yêu cầu Sở VHTTDL Nam Định làm rõ nội dung người dân phản ánh về việc Phủ Vân Cát (Quần thể di tích lịch sử văn hóa Phủ Dầy, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh) treo băng rôn không đúng tên gọi di tích, làm 18 đạo sắc phong không đúng với lịch sử… nhưng đến nay, sự việc chưa được xử lý rốt ráo.
Tự gọi Phủ chính- không đúng tên xếp hạng di tích
Theo phản ánh của người dân và thông tin từ Phòng văn hóa và thông tin huyện Vụ Bản, hiện nay tại di tích phủ Dầy việc đặt tên một số di tích như tại phủ Vân Cát chưa đúng tên.
Theo đó, từ tên gốc Phủ Vân Cát, thủ nhang phủ này đã đổi thành "Phủ chính Vân Cát" đồng thời treo những băng rôn khẳng định đó là nơi Mẫu Liễu Hạnh giáng sinh.
Theo đơn kiến nghị của dòng họ Trần Lê, thuộc xóm 1, thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, Nam Định, hiện nay dòng họ đang lưu giữ nhiều cuốn gia phả, tư liệu Hán Nôm cổ và 7 đạo sắc phong từ đời vua Lê Chính Hòa (năm 1683) đến đời vua Khải Định (năm 1924); phủ chính Phủ Dầy thuộc thôn Tiên Hương còn lưu giữ 15 đạo sắc phong cho Mẫu và hai cụ thân sinh ra Mẫu. Hiện nay các phần mộ chí của dòng họ Trần Lê đều đặt tại thôn Tiên Hương.
Ông Trần Lê Hưng, đại diện của dòng họ Trần Lê cho biết: "Ông Trần Văn Cường- Thủ nhang phủ Vân Cát làm 18 đạo sắc phong giả, đây là việc làm sai trái không những lừa dối chính quyền, nhân dân mà còn gây nhiều hệ lụy cho con cháu mai sau".
Ngày 15/6/2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nam Định có Công văn số 460/SVHTTDL-TTr gửi UBND huyện Vụ Bản, Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch Nam Định nhận được đơn phản ánh của ông Trần Lê Phước và dòng họ Trần Lê với nội dung phản ánh ông Trần Văn Cường – Thủ nhang phủ Vân Cát (thuộc Quần thể di tích lịch sử - văn hóa Phủ Dầy, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định) treo nhiều băng rôn và biển chưa đúng theo quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21/2/1975 của Bộ Văn hóa, Thông tin xếp hạng khu di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy…
Theo công văn này, Sở đã cử Đoàn kiểm tra, xác minh gồm Thanh tra phối hợp với Ban quản lý Di tích- Danh thắng tỉnh Nam Định và Phòng Văn hóa- Thông tin huyện Vụ Bản. Đoàn đã làm việc với ông Trần Văn Cường và khẳng định, tại khu vực di tích phủ Vân Cát có treo một số băng rôn và biển chỉ dẫn vào khu di tích phủ Vân Cát với nội dung "Phủ Dầy-Phủ chính Vân Cát, nơi thánh mẫu giáng sinh".
Căn cứ Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21/2/1975 của Bộ Văn hóa, Thông tin xếp hạng khu di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy gồm phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, lăng Liễu Hạnh và các di tích có liên quan tại xã Kim Thái. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nam Định yêu cầu ông Trần Văn Cường tháo dỡ biển tên chỉ dẫn, băng rôn và các ấn phẩm quảng cáo chưa đúng theo Quyết định 09.
Tiếp đến, ngày 3/8/2018, Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản số 64/TTr-VHGĐ gửi Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nam Định. Sau khi xem xét nội dung đơn và căn cứ các quy định của pháp luật, Thanh tra Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch chuyển đơn của ông Trần Lê Phước đến Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.
Ngày 24/9/2018, dòng họ Trần Lê tại thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, Vụ Bản, Nam Định đã làm đơn kiến nghị một lần nữa lên Bộ VHTTDL về việc kết luận của Đoàn kiểm tra của Sở VHTTDL Nam Định đã không được thực hiện.
Ngày 11/10/2018, Thanh tra Bộ VHTTDL tiếp tục có văn bản số 99/TTr-VHGĐ chuyển đơn kiến nghị của công dân gửi Sở VHTTDL xem xét và trả lời công dân theo thẩm quyền.
Biển chỉ dẫn sai tên, treo sai quy định
Sau đó, ngày 28/12/2018, Thanh tra Bộ VHTTDL tiếp tục chuyển đơn yêu cầu Sở VHTTDL Nam Định làm rõ "Phủ Dày- Phủ chính Vân Cát, Nơi thánh Mẫu giáng sinh" có đúng tên ghi trong hồ sơ xếp hạng di tích hay không. Văn bản của Thanh tra Bộ VHTTD cũng yêu cầu Sở VHTTDL Nam Định báo cáo trước ngày 20/1/2019.
Tuy nhiên, cho đến ngày 21/1/2019, khi chúng tôi đến Phủ Vân Cát, biển chỉ dẫn và băng rôn không đúng tên gọi di tích trong hồ sơ xếp hạng di tích vẫn ngang nhiên tồn tại.
Cần có sự vào cuộc của các nhà khoa học
Trả lời chúng tôi về phản ánh của người dân về việc các đạo sắc phong được cho là giả, ông Trần Văn Cường cho biết, trước khi ông được nhận vai trò Thủ nhang phủ Vân Cát thì đã có những sắc phong này. Ông Cường cho rằng, trước đây, khi bố ông còn là thủ nhang đã cùng cụ Văn (người làng) đi tìm lại các sắc phong. Nhưng do thời gian và chiến tranh nên thất lạc, các cụ không tìm được bản gốc. Sau đó, bố ông Cường đã liên hệ với Viện nghiên cứu Hán Nôm tìm được quyển sổ có ghi chép những đạo sắc phong và nội dung. Bố ông Cường đã đi phục dựng lại các đạo sắc phong này. Ông Cường cũng cho rằng, các đạo sắc phong này được phục dựng chỉ để thờ, chứ không có mục đích gì khác.
Về việc treo biển Phủ chính Vân Cát, ông Cường cho biết, Đoàn kiểm tra cũng có yêu cầu ông hạ biển nhưng ông không thực hiện. Ông Cường cho rằng, ông vẫn treo bảng chỉ dẫn, băng rôn vì chưa có kết luận của Đoàn kiểm tra bằng văn bản.
Cho đến thời điểm này, việc treo biển chỉ dẫn, treo băng rôn sai với tên gọi di tích ở Phủ Vân Cát vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Mùa lễ hội đang đến gần, thiết nghĩ, cơ quan quản lý các cấp ở địa phương cần vào cuộc, trả lại đúng tên gọi cho di tích, tránh sự hiểu lầm lịch sử không đáng có./.
http://toquoc.vn/nam-dinh-tu-dat-ten-di-tich-co-quan-quan-ly-bo-tay-20190127154312384.htm
2.
Nhập nhèm đề bảng biển di tích ở Phủ Dày
29/01/2019 15:16
Dù Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21/2/1975 của Bộ Văn hóa cho Phủ Vân Cát chỉ là Phủ Dày - Phủ Vân Cát nhưng cho tới nay, bảng biển đã thay đổi thành Phủ Dầy - Phủ Chính Vân Cát, nơi Thánh Mẫu giáng sinh”.
Nhập nhèm đề bảng biển di tích ở Phủ Dày
CẬP NHẬT: 15:16
Thanh Tra Bộ VHTTDL vừa nhận được đơn kiến nghị của một số người dân phản ánh việc Phủ Vân Cát (Phủ Dầy, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh) treo những tấm biển, bảng không đúng tên gọi di tích trong hồ sơ xếp hạng, gây hiểu lầm trong dư luận.
Theo đơn kiến nghị từ dòng họ Trần Lê ở thôn Tiên Hương, xã Kim Thái phản ánh việc Phủ Vân Cát (quần thể di tích Phủ Dầy) đặt các biển, bảng, băng zôn có ghi: “Phủ Dầy - Phủ Chính Vân Cát, nơi Thánh Mẫu giáng sinh”. Việc ghi bảng biển như vậy gây hiểu lầm và hoang mang cho người đi lễ Mẫu bởi lịch sử ghi công nhận di tích lịch sử tại đây chỉ là Phủ Dầy - Phủ Vân Cát, không có chữ "chính" hay "phụ".
Đơn kiến nghị của dòng họ Trần Lê cũng cho hay, hiện nay dòng họ đang lưu giữ nhiều cuốn gia phả, tư liệu Hán Nôm cổ và 7 đạo sắc phong từ đời vua Lê Chính Hòa (năm 1683) đến đời vua Khải Định (năm 1924); phủ chính Phủ Dầy thuộc thôn Tiên Hương còn lưu giữ 15 đạo sắc phong cho Mẫu và hai cụ thân sinh ra Mẫu (từ năm 1730 đời vua Lê Vĩnh Khánh đến năm 1924 đời vua Khải Định).
Tại Phủ Chính còn lưu giữ đạo sắc phong năm 1763 vua Lê Cảnh Hưng sắc phong cho Mẫu “được thờ phụng ở nơi Chính Phủ” và nhiều đồ thờ, hiện vật như bát nhang, chuông cổ, 4 bia đá cổ từ năm Thành Thái thứ 2 còn ghi là “Phủ Chính Linh Từ”. Ở Phủ Chính cũng còn lưu giữ một số tài liệu và biên bản ghi là “khu vực bất khả xâm phạm của Phủ Chính thuộc thôn Tiên Hương”, “Phủ Chính thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh Công Chúa”.
Đơn cũng phản ánh việc Phủ Vân Cát cho làm 18 đạo sắc phong mới không đúng với lịch sử và thần phả của các triều đại ban tặng cho Mẫu được lưu tại dòng họ Trần Lê.
 |
| Phủ Vân Cát treo biển nhận là Phủ Dày - Phủ Chính Vân Cát. |
Trong đơn dòng họ Trần Lê cũng cho biết thêm, hiện nay các phần mộ chí của dòng họ Trần Lê đều đặt tại thôn Tiên Hương. Ngày 22/7/2009, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã cử đoàn công tác, đại diện là Bảo tàng Nam Định khảo sát những tư liệu Hán Nôm tại nhà thờ dòng họ Trần Lê thuộc thôn Tiên Hương. Đoàn công tác nhận xét: “Toàn bộ tư liệu Hán Nôm đang lưu giữ tại nhà thờ dòng họ Trần Lê gồm 16 tư liệu đều là những tư liệu cổ, có giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học. Nội dung của những tư liệu này không chỉ đề cập đến các đời của dòng họ Trần Lê mà còn phản ánh về sự tích Thánh Mẫu Liễu Hạnh và tín ngưỡng thờ Mẫu trong tín ngưỡng văn hóa dân gian Việt Nam”.
Ông Phạm Xuân Phúc (Phó Chánh Thanh tra Bộ VHTTDL) cho biết, Thanh tra Bộ đã có công văn yêu cầu Sở VHTTDL Nam Định làm rõ những thông tin này. “Sau khi xem xét nội dung đơn và căn cứ các quy định của pháp luật, Thanh tra Bộ đã chuyển đơn đến Sở VHTTDL tỉnh Nam Định để xem xét, giải quyết”, ông Phạm Xuân Phúc cho hay.
 |
| Tấm biển chỉ dẫn khiến khách thập phương không phân biệt được phủ nào là chính, là phụ ở quần thể di tích Phủ Dầy. |
Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã cử đoàn kiểm tra, xác minh gồm Thanh tra Sở, BQL Di tích - Danh thắng tỉnh Nam Định và Phòng VHTT huyện Vụ Bản làm việc với thủ nhang Phủ Vân Cát về nội dung đơn phản ánh.
Căn cứ Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21/2/1975 của Bộ Văn hóa xếp hạng khu di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy gồm phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, lăng Liễu Hạnh và các di tích có liên quan tại xã Kim Thái, Sở VHTTDL Nam Định yêu cầu Phủ Vân Cát tháo dỡ biển tên chỉ dẫn, băng rôn và các ấn phẩm quảng cáo chưa đúng theo Quyết định 09.
Sở cũng đề nghị UBND huyện Vụ Bản chỉ đạo Phòng VHTT huyện, UBND xã Kim Thái kiểm tra các di tích thuộc Khu Di tích Phủ Dầy và yêu cầu các di tích ghi biển tên theo Quyết định công nhận xếp hạng; phối hợp với các cơ quan chuyên môn thực hiện theo Kế hoạch số 400/KH- SVHTTDL ngày 23/5/2018 của Sở về khảo sát, nghiên cứu các di tích thuộc Quần thể di tích lịch sử - văn hóa Phủ Dầy để có báo cáo thống nhất tên gọi cho di tích.
Nhưng theo tìm hiểu của phóng viên VietNamNet, hiện Phủ Vân Cát vẫn treo biển “Phủ Dầy - Phủ Chính Vân Cát, nơi Thánh Mẫu giáng sinh”. Liên hệ với thủ nhang Phủ Vân Cát, ông Trần Văn Cường trả lời cho hay: “Đoàn kiểm tra đã yêu cầu ông hạ biển ghi Phủ Dầy là Phủ Chính nhưng ông chưa thực hiện...”. Vì rất nhiều lý do, ông Cường cho hay, chưa có cơ sở nào thẩm định, chưa có nhà khoa học thẩm định sắc phong của của Phủ Vân Cát là thật hay giả nên chưa thể có kết luận gì ở đây. Khi nào có kết luận rõ ràng, ông sẽ thượng tôn pháp luật.
Thanh tra Sở VHTTDL tỉnh Nam Định cho biết sẽ sớm có văn bản thể hiện quan điểm và chỉ đạo chính thức sau buổi làm việc tiếp theo với Phủ Vân Cát.
Khu di tích Phủ Dầy (còn ghi là Phủ Dày, Phủ Giày, Phủ Giầy) thuộc xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Đây là một quần thể kiến trúc tín ngưỡng có giá trị cao về mặt nghệ thuật, gắn liền với việc thờ phụng bà Chúa Liễu Hạnh - một trong “tứ bất tử” được dân gian kính cẩn suy tôn.
Quần thể di tích Phủ Dầy còn được xem như “cái nôi”, và là trung tâm thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, gồm: Thiên phủ (miền trời) - Nhạc phủ (miền rừng núi) - Thoải phủ (miền sông nước). Đứng đầu mỗi phủ là một vị Thánh Mẫu gồm: Mẫu Thượng Thiên (Mẫu Đệ Nhất) cai quản bầu trời, Mẫu Thượng Ngàn (Mẫu Đệ Nhị) trông coi miền rừng núi, và Mẫu Thoải (Mẫu Đệ Tam) trông coi miền sông nước.
Với những giá trị đặc biệt, Phủ Dầy đã được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia. “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” và “Lễ hội Phủ Dầy” được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
|
Tình Lê
https://vietnamnet.vn/vn/thong-tin-unesco/tin-tuc-su-kien/nhap-nhem-de-bang-bien-di-tich-o-phu-day-505661.html
1.
VHO- Theo thông tin từ một số người dân phản ánh việc Phủ Vân Cát (Phủ Dầy, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh) treo những tấm biển, bảng không đúng tên gọi di tích trong hồ sơ xếp hạng, gây hiểu lầm trong dư luận, ông Phạm Xuân Phúc (Phó Chánh Thanh tra Bộ VHTTDL) cho biết, Thanh tra Bộ đã có công văn yêu cầu Sở VHTTDL Nam Định làm rõ những thông tin này. Sở VHTTDL tỉnh Nam Định sau khi xác minh đã yêu cầu địa phương trả lại tên cho di tích. Nhưng cho đến nay, những tấm biển vẫn chưa được tháo dỡ.
Những tấm biển sai tên gọi di tích
Sở yêu cầu nhưng ... “không dỡ”
Ông Phạm Xuân Phúc cho biết, Thanh tra Bộ đã nhận được đơn của đại diện dòng họ Trần Lê ở thôn Tiên Hương, xã Kim Thái phản ánh việc Phủ Vân Cát (quần thể di tích Phủ Dầy) đặt các biển, bảng, băng zôn có ghi: “Phủ Dầy- Phủ Chính Vân Cát, nơi Thánh Mẫu giáng sinh”. Nội dung này được phản ánh là không đúng với tên trong xếp hạng di tích. “Sau khi xem xét nội dung đơn và căn cứ các quy định của pháp luật, Thanh tra Bộ đã chuyển đơn đến Sở VHTTDL tỉnh Nam Định để xem xét, giải quyết”, theo ông Phạm Xuân Phúc.
Đơn cũng phản ánh việc Phủ Vân Cát cho làm 18 đạo sắc phong mới không đúng với lịch sử và thần phả của các triều đại ban tặng cho Mẫu được lưu tại dòng họ Trần Lê.
Theo nội dung thư, chúng tôi tìm hiểu và được biết, từ tên gốc Phủ Vân Cát, thủ nhang phủ này đã đổi thành "Phủ chính Vân Cát" và treo những băng rôn khẳng định đó là nơi Mẫu Liễu Hạnh giáng sinh.
Đơn kiến nghị của dòng họ Trần Lê cũng cho hay, hiện nay dòng họ đang lưu giữ nhiều cuốn gia phả, tư liệu Hán Nôm cổ và 7 đạo sắc phong từ đời vua Lê Chính Hòa (năm 1683) đến đời vua Khải Định (năm 1924); phủ chính Phủ Dầy thuộc thôn Tiên Hương còn lưu giữ 15 đạo sắc phong cho Mẫu và hai cụ thân sinh ra Mẫu (từ năm 1730 đời vua Lê Vĩnh Khánh đến năm 1924 đời vua Khải Định). Tại Phủ Chính còn lưu giữ đạo sắc phong năm 1763 vua Lê Cảnh Hưng sắc phong cho Mẫu “được thờ phụng ở nơi Chính Phủ” và nhiều đồ thờ, hiện vật như bát nhang, chuông cổ, 4 bia đá cổ từ năm Thành Thái thứ 2 còn ghi là “Phủ Chính Linh Từ”. Ở Phủ Chính cũng còn lưu giữ một số tài liệu và biên bản ghi là “khu vực bất khả xâm phạm của Phủ Chính thuộc thôn Tiên Hương”, “Phủ Chính thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh Công Chúa”.
Sau khi xác minh, những tấm biển được Sở VHTTDL Nam Định yêu càu tháo dỡ
Đơn cho biết thêm, hiện nay các phần mộ chí của dòng họ Trần Lê đều đặt tại thôn Tiên Hương. Ngày 22.7.2009, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã cử đoàn công tác, đại diện là Bảo tàng Nam Định khảo sát những tư liệu Hán Nôm tại nhà thờ dòng họ Trần Lê thuộc thôn Tiên Hương. Đoàn công tác nhận xét: “Toàn bộ tư liệu Hán Nôm đang lưu giữ tại nhà thờ dòng họ Trần Lê gồm 16 tư liệu đều là những tư liệu cổ, có giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học. Nội dung của những tư liệu này không chỉ đề cập đến các đời của dòng họ Trần Lê mà còn phản ánh về sự tích Thánh Mẫu Liễu Hạnh và tín ngưỡng thờ Mẫu trong tín ngưỡng văn hóa dân gian Việt Nam”.
Trước đó, tháng 6.2018, Sở VHTTDL tỉnh Nam Định đã có công văn 460/SVHTTDL- TTr gửi UBND huyện Vụ Bản cho biết, Sở đã nhận được đơn phản ánh của ông Trần Lê Phước và dòng họ Trần Lê với cùng nội dung phản ánh trên. Sở đã cử đoàn kiểm tra, xác minh gồm Thanh tra Sở, BQL Di tích- Danh thắng tỉnh Nam Định và Phòng VH-TT huyện Vụ Bản làm việc với thủ nhang Phủ Vân Cát về nội dung đơn phản ánh.
Qua xác minh, Đoàn nhận thấy tại khu vực di tích phủ Vân Cát có treo một số băng rôn và biển chỉ dẫn vào khu di tích phủ Vân Cát với nội dung "Phủ Dầy-Phủ chính Vân Cát, nơi Thánh Mẫu giáng sinh". Căn cứ Quyết định số 09-VH/QĐ ngày 21.2.1975 của Bộ Văn hóa xếp hạng khu di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy gồm phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, lăng Liễu Hạnh và các di tích có liên quan tại xã Kim Thái, Sở VHTTDL Nam Định yêu cầu Phủ Vân Cát tháo dỡ biển tên chỉ dẫn, băng rôn và các ấn phẩm quảng cáo chưa đúng theo Quyết định 09.
Sở cũng đề nghị UBND huyện Vụ Bản chỉ đạo Phòng VH-TT huyện, UBND xã Kim Thái kiểm tra các di tích thuộc Khu Di tích Phủ Dầy và yêu cầu các di tích ghi biển tên theo Quyết định công nhận xếp hạng; phối hợp với các cơ quan chuyên môn thực hiện theo Kế hoạch số 400/KH- SVHTTDL ngày 23.5.2018 của Sở về khảo sát, nghiên cứu các di tích thuộc Quần thể di tích lịch sử- văn hóa Phủ Dầy để có báo cáo thống nhất tên gọi cho di tích.
Theo ông Phạm Xuân Phúc, liên quan đến vụ việc này, Thanh tra Bộ đã có các công văn chuyển đơn kiến nghị đến Sở VHTTDL cũng như yêu cầu Sở làm rõ nội dung đơn, xử lý theo thẩm quyền. Nhưng cho đến nay, được biết tại Phủ Vân Cát những tấm biển không đúng tên gọi di tích trong hồ sơ xếp hạng vẫn chưa được tháo dỡ theo yêu cầu từ Sở Nam Định.
Tìm gặp thủ nhang Phủ Vân Cát, ông Trần Văn Cường trả lời: “Đoàn kiểm tra đã yêu cầu ông hạ biển ghi Phủ Vân Cát là Phủ Chính nhưng ông chưa thực hiện...”.
Đã phân cấp trách nhiệm cho huyện
Ông Trần Lê Hưng, đại diện dòng họ Trần Lê cho biết, việc treo sai tên gọi di tích sẽ khiến cho du khách thập phương hiểu nhầm, dẫn đến những hệ lụy, nhất là khi mùa lễ hội đang đến gần. “Chúng tôi mong các cấp chính quyền vào cuộc quyết liệt hơn, trả lại đúng tên gọi cho di tích”, theo ông Trần Lê Hưng.
Ông Hưng cũng bức xúc, vì sao khi đã có văn bản trả lời và yêu cầu từ Sở nhưng huyện, xã lại không thực thi?
Sở yêu cầu, di tích chưa thực hiện
Mới đây, ngày 25.1, đoàn kiểm tra của Sở VHTTDL tỉnh Nam Định tiếp tục làm việc với thủ nhang phủ Vân Cát và các cơ quan liên quan. Ý kiến của ông Nguyễn Tài Sinh, (Trưởng Phòng VH-TT huyện Vụ Bản) tại buổi làm việc cho biết: các đền, phủ tự phát dựng biển tên, biển chỉ dẫn mà không xin phép các cơ quan chức năng. Việc tự ý dựng biển là chưa đúng với quyết định xếp hạng di tích. Trưởng Phòng VHTT huyện đề nghị cơ quan chuyên môn sớm công bố kết quả khảo sát tên gọi các di tích và yêu cầu các di tích thực hiện nghiêm túc quy định pháp luật về di sản văn hóa và tuân thủ, tôn trọng quyết định của các nhà khoa học khi có kết quả khảo sát.
Ông Khúc Mạnh Kiên, Giám đốc Sở VHTTDL Nam Định cho biết, Sở đã giao cho Thanh tra chủ trì xác minh, làm rõ theo nội dung đơn kiến nghị của dân và chỉ đạo từ Thanh tra Bộ VHTTDL.
Ông Phạm Anh Tuấn, Chánh Thanh tra Sở VHTTDL cũng cho hay, Thanh tra Sở đã chủ trì tiến hành xác minh. Cũng theo Chánh Thanh tra Sở, UBND tỉnh Nam Định đã có Quyết định số 19/2017/QĐ-UBND về phân cấp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử- văn hóa trên địa bàn tỉnh. Điều 5, điều 7 của Quyết định nêu rõ trách nhiệm này thuộc về UBND cấp huyện, cụ thể ở đây là UBND huyện Vụ Bản.
UBND huyện Vụ Bản chưa thực hiện riết ráo theo đúng trách nhiệm được phân cấp
“Như vậy khi Sở yêu cầu di tích tháo dỡ hệ thống biển, bảng sai nội dung thì UBND huyện phải có trách nhiệm thực thi, đôn đốc, thậm chí là cưỡng chế và tháo dỡ. Tuy nhiên cho đến bây giờ huyện Vụ Bản vẫn chưa triển khai rốt ráo theo yêu cầu của cơ quan quản lý cũng như quyết định phân cấp của tỉnh...”, ông Phạm Anh Tuấn cho biết.
Phó Chánh Thanh tra Bộ Phạm Xuân Phúc cũng cho rằng, việc trước hết là sớm phải trả lại tên cho di tích. Sau đó, các di tích nếu có lưu giữ đầy đủ hồ sơ, tài liệu lịch sử để chứng minh cho tên gọi chính xác của mình so với hồ sơ công nhận di tích có thể đề xuất kiến nghị lên cơ quan chức năng xem xét.
Thanh tra Sở VHTTDL tỉnh Nam Định cho biết sẽ sớm có văn bản thể hiện quan điểm và chỉ đạo chính thức sau buổi làm việc ngày 25.1. Báo Văn Hóa sẽ tiếp tục thông tin.
HOÀNG NGÂN
0.2.
Thứ năm, ngày 3 tháng 1 năm 2019 | 10:30
Thứ năm, ngày 3 tháng 1 năm 2019 | 10:30
Theo phản ánh của người dân và thông tin từ Phòng văn hóa và thông tin huyện Vụ Bản, hiện nay tại di tích phủ Dầy việc đặt tên một số di tích như tại phủ Vân Cát chưa đúng tên. Các cơ quan chuyên môn cũng đã về khảo sát toàn bộ di tích trong phủ Dầy thông qua thần phả, sắc phong, văn bia sử ký; sau khi có kết luận sẽ yêu cầu các di tích phải đặt tên theo đúng khảo sát của Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch Nam Định.
0. 1. Thời 2013, một bài của tờ Công Lý
09/5/2013 15:15 UTC+7
Dẫu đã qua những ngày chính hội nhưng Phủ Dầy vẫn đông. Bên Phủ chính Tiên Hương, hàng ngày vẫn có hàng ngàn người dân đến chiêm bái Thánh Mẫu tại các di tích khác trong quần thể Phủ Dầy.
Những câu chuyện kỳ bí
Mấy ngày nay câu chuyện của một nhà kinh doanh bất động sản được đồn râm ran trong những ngày lễ hội Phủ Dầy. Những người tin ở Mẫu kể lại một cách thành kính: Ông D. là nhà đầu tư xây dựng các khu chung cư cao tầng. Cách đây hai năm cũng nhân tiệc Mẫu (ngày 3/3 âm lịch) ông về lễ tại Phủ chính Tiên Hương. Giữa lúc công việc đang phát đạt, ông đang chuẩn bị khởi công một dự án lớn thì đêm hôm đó, ông D. được Mẫu báo mộng nói ông phải từ bỏ ngay tất cả chuyện kinh doanh về quê làm ruộng một năm, nếu không tuân thì hậu quả sẽ ghê gớm. Sợ quá, về đến Hà Nội, ông nhường lại dự án cho mấy đối tác, về quê trông coi mấy trang trại. Chính vì vậy nên khi thị trường bất động sản đổ vỡ, tài sản ông được bảo toàn, không bị phá sản.
Để xác minh, tôi đã tìm gặp ông D. nhà ở Hào Nam (Q. Đống Đa, Hà Nội). Ông lắc đầu: Câu chuyện không hẳn như vậy. Tôi có đi lễ, có nằm mơ như thế, nhưng theo tôi đó cũng là chuyện ngẫu nhiên thôi. Năm ấy, xem lại dự án thấy số tiền phải vay ngân hàng quá lớn, lãi suất lại cao nên mặc dù ngân hàng sẵn sàng cho vay nhưng tôi không dám làm. Không dám làm lại là may. Đối tác nhận dự án của tôi bây giờ đang phá sản, sợ còn vướng cả chuyện pháp luật. Nghĩ là may mắn nên tôi làm lễ tạ thôi…
Phủ Dầy (xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh), là tên gọi chung quần thể 21 di tích thờ Bà chúa Liễu Hạnh. Ðây là quần thể di tích xây trong một khu vực địa lý có nhiều dấu vết của người tiền sử, với những di vật văn hóa thời kỳ đồ đá. Phủ Dầy là một hiện tượng tín ngưỡng dân gian thuần Việt đã xuất hiện và tồn tại gần 4 thế kỷ nay. Những chuyện thần thánh, cầu đảo, linh ứng từ mấy trăm năm nay đã kéo hàng triệu người đến lễ Mẫu Liễu Hạnh mỗi năm.
Hàng ngàn du khách đến lễ hội
Theo truyền thuyết, Liễu Hạnh nguyên là công chúa Quỳnh Hoa, con gái Ngọc Hoàng, vì đánh vỡ chén ngọc mà bị giáng xuống trần gian. Ðặc biệt tương truyền về sau, khi nương cửa Phật, nàng có công âm phù triều đình, dẹp yên giặc giã, giúp dân trừ dịch... Công chúa Liễu Hạnh đi nhiều nơi, tới đâu cũng làm điều thiện nên nhân dân tôn là Thánh Mẫu, Mẫu Liễu và lập đền thờ, xếp vào hàng Tứ bất tử trong điện thần Việt Nam, bên cạnh Thánh Tản Viên, Thánh Gióng, Tiên Chử Ðồng Tử. Nhưng nơi chính vẫn là Phủ Dầy, nơi Mẫu sinh ra. Di tích Phủ Dầy có giá trị rất cao về kiến trúc nghệ thuật cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20. Ở đây có bộ ba kiến trúc liên quan chặt chẽ tới mẫu Liễu Hạnh là phủ Tiên Hương (phủ chính), phủ Vân Cát và lăng Chúa Liễu. Ngoài ra còn có một di sản văn hoá phi vật thể độc đáo luôn hiện hữu nơi đây, đó là Hầu Bóng và hát Chầu Văn.
Phủ chính Tiên Hương và phủ ngoại Vân Cát
Theo các tài liệu lịch sử đã được kiểm chứng, truyền thuyết về Mẫu Liễu Hạnh được lan truyền từ thế kỷ 16 và được nữ sĩ Đoàn Thị Điểm thuật lại trong cuốn Vân Cát thần nữ. Chuyện kể Mẫu Liễu Hạnh là công chúa con Ngọc Hoàng xuống trần đầu thai vào một gia đình họ Lê ở thôn An Thái, xã Vân Cát, huyện Vụ Bản (Nam Định), nay là thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, lấy chồng họ Trần ở cùng thôn. Hiện nay làng Tiên Hương còn có nhà thờ tổ (còn gọi là Phủ Nội) đã được xây dựng từ 200 năm trước, thờ các vị tiên tổ hai họ Trần, Lê. Trong Phủ Nội còn có bản gia phả ghi rõ Mẫu Liễu Hạnh được sinh ra tại thôn này có cha là ông Lê Thái Công, mẹ là Trần Thị Phúc. Tại thôn Tiên Hương còn có di tích Lăng Mẫu, được coi là nơi chôn cất xác phàm của Mẫu cùng các bậc tiên tổ của hai họ Trần, Lê. Như vậy truyền thuyết cũng như các di tích còn lại xác định Mẫu Liễu Hạnh được sinh ra tại thôn Tiên Hương.
Một cảnh trong lễ hội Phủ Dầy
Ngôi phủ thờ “Tam toà thánh mẫu” ở An Thái, huyện Thiên Bản còn đơn sơ, được xây dựng từ thời Lê Cảnh Trị (1663 - 1671). Đó chính là Phủ Tiên Hương ngày nay. Sau này khi chia tách, thôn Vân Cát cũng xây phủ thờ Mẫu, đó chính là Phủ Vân Cát bây giờ. Theo các sắc phong, tài liệu và bi ký, Phủ chính Tiên Hương được triều đình cho phép xây lập đền thờ Năm Dương Hoà thứ 8 (1642). Phủ chính Tiên Hương xây dựng từ thời Lê Cảnh Trị (1663 – 1671) đến năm 1841 được chuyển thành công trình gạch ngói và năm Duy Tân thứ chín (1915) do tổng đốc Đoàn Triển cho xây dựng lớn như ngày nay. Hiện nay, Phủ chính Tiên Hương còn lưu giữ 15 đạo sắc phong thần cho Thánh Mẫu Liễu Hạnh, đạo sớm nhất ghi ngày 10 tháng chạp năm Vĩnh Khánh thứ 2 (1730) phong Thánh Mẫu là Mã Vàng Công Chúa thượng đẳng thần, muộn nhất là đạo sắc ghi ngày 25/7/1924, năm Khải Định cửu niên phong Đức Thánh đệ Tam – Ngọc nữ Quang cung Quế Anh. Trong Phủ chính Tiên Hương còn lưu giữ nhiều cổ vật ghi rõ đây là phủ chính thờ Mẫu tại nơi Mẫu đầu thai. Đó là chiếc ấn đồng cổ đúc từ hàng trăm năm trước, trên ấn có hai chữ Hán ở lưng ấn: Phủ chính, nhiều cổ vật sứ cổ được khắc chữ nhấn mạnh đây là đồ tế tự của phủ chính…
Phủ Vân Cát được xây dựng sau này. Quá trình xây dựng và tu sửa phủ Vân Cát đã được tấm bia “Thánh Mẫu cố trạch linh từ bi ký” soạn năm Thành Thái Tân Sửu (1901) ghi như sau: “... chọn đất dựng nền từ đời Lê Cảnh Thịnh (1663 - 1671) làm đơn giản mà đẹp. Khoảng đời Cảnh Thịnh (1794 - 1800) hội nguyên Trần Gia Du, thiếu tả giám Trần Công Bản đã mở rộng ra. Đến năm Kỷ Mão (1879) đời Tự Đức, quan huyện Lê Kỳ đã sửa lợp lại. Năm Thành Thái thứ 10 (1898) đền phủ bị hư hại nhiều vì mưa gió nên các quan huyện... cùng các bậc thân hào đứng ra sửa. Đến năm Thành Thái thứ 12 (1900) thì hoàn thành. Phủ nằm giữa đền làng và chùa Long Vân cùng chung một sân lớn, tạo thành một quần thể kiến trúc thờ Mẫu - Thần - Phật. Trong phủ Vân Cát hiện không lưu giữ một đạo sắc nào. Qua một số tư liệu trên, chúng ta khẳng định Phủ chính Tiên Hương chính là ngôi phủ tại làng An Thái được xây dựng từ giữa thế kỷ 17 và là nơi thờ chính Mẫu Liễu Hạnh, được các triều đình phong kiến công nhận và nhiều triều đã phong thần cho chủ thần của phủ là Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Phủ Vân Cát là phủ xây sau và cũng thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh.
Lễ hội Phủ Dầy được khôi phục năm 1994, phủ chính Tiên Hương đóng vai trò chính trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, thu hút hàng triệu khách từ cả nước đến chiêm báo Mẫu Liễu Hạnh.
Trần Phạm
http://congly.vn/giai-tri/du-lich/nam-dinh-phu-tien-huong-voi-nhung-chuyen-linh-thieng-22434.html
..
(Tháng 2 năm 2019, báo Nhân Dân)
Trả lờiXóaTheo đại diện dòng họ Trần Lê, đơn kiến nghị làm rõ 18 đạo sắc phong ở phủ Vân Cát cũng chưa được Sở VHTT và DL Nam Định hồi đáp.
Phóng viên Nhân Dân điện tử đã nhiều lần liên hệ làm việc với ông Khúc Mạnh Kiên, Giám đốc Sở, nhưng ông Kiên không trả lời.
Năm 2017, Phủ Dầy vinh dự được chọn làm nơi tổ chức lễ đón Bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Để đáp ứng nhu cầu của du khách trong mùa lễ hội sắp tới, đề nghị Sở VHTT và DL Nam Định sớm xử lý các vấn đề vướng mắc, kiến nghị chung quanh quần thể di tích, bảo đảm phát huy nét đẹp về lịch sử, văn hóa của tỉnh.
TRẦN KHÁNH