Những ngôi làng Nghe Lớn, Nghe Nhỏ ở huyện Kông Chro : bây giờ đang đối mặt với vấn nạn tự vẫn

"Kông Chro" hay "huyện Kông Chro", một cái tên tiêu biểu của vùng đất Tây Nguyên, vùng đất gắn với tộc người chủ yếu là Bana. 

Đối với người Việt Nam bình thường, cái tên Bana cũng thật thân quen, từ lúc bé tí có bài Kinh và Bana là hai anh em trong sách giáo khoa. Người Bana ở Kông Chro chủ yếu mang họ Đinh.

Ở Kông Chro, có những ngôi làng thân quen như "Nghe Lớn", "Nghe Nhỏ". Trước đây, blog đã đăng một cái ảnh về làng Nghe Lớn, chụp vào khoảng năm 2007, tức 10 năm về trước, ở đây.  

Bây giờ, vấn nạn tự tử đang xuất hiện ở Kông Chro. Xuất hiện với tỉ lệ cao nhất nước !

Bắt đầu bằng một bài từ báo Văn Hóa. Các tư liệu bổ sung sẽ đưa xuống bên dưới.

Ảnh chụp khoảng 10 năm trước, ở làng Nghe Lớn

---

Gia Lai: Vì sao nạn tự tử ở Kông Chro cao nhất nước? (09/01/2017) 

Căn nhà của chị Đinh Thị Éch, nơi xảy ra vụ tự tử tháng 4.2016

VH- Huyện Kông Chro (Gia Lai) là một trong những huyện có tỷ lệ tự tử cao nhất cả nước. Từ năm 2010 đến nay, trên địa bàn huyện đã xảy ra gần 700 vụ tự tử, làm chết 119 người. Riêng năm 2016 đã xảy ra 34 vụ, làm chết 3 người. Đâu là nguyên nhân của tình trạng này?

Mặc dù thuộc thị trấn, nhưng đường đến thôn Nghe Nhỏ vẫn là đường đất đỏ bazan đặc quánh sau cơn mưa. Ông Đinh Bel, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Kông Chro đưa tôi tới nhà bà cụ người Ba Na Đinh Thị Pheo. Nhắc lại chuyện con gái của bà Pheo là Đinh Thị Éch (sinh năm 1978), ai nghe cũng phải đau lòng.

Lẳng lặng thắp một nén nhang cho người quá cố, bà Pheo bùi ngùi kể lại, bà Pheo có tới 9 người con cả trai lẫn gái, mọi người vốn sống hòa thuận và yêu thương nhau. Thế rồi vào một đêm tháng 4.2016, con trai của bà không biết nghe ở đâu về nhà nằng nặc đòi mua xe máy. Vì nhà nghèo nên mọi người khuyên ngăn nhưng chẳng chịu nghe. Con gái bà Pheo là Đinh Thị Éch có lời qua tiếng lại với em trai, rồi đêm ấy Éch uống rượu một mình và thắt cổ tự tử chết.

Nguyên nhân của những vụ việc đau lòng này thường chỉ xuất phát từ những việc rất đơn giản vụn vặt như mâu thuẫn nhỏ trong gia đình, bị người khác coi thường... Người DTTS nơi đây thường rất ít nói, khi uất ức một điều gì đó, họ lẳng lặng bỏ đi uống rượu, sau đó tìm đến cái chết bằng cách thắt cổ hoặc uống thuốc sâu. (Ông Đinh Bel, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Kông Chro)

Còn tại thôn Nghe Lớn, ngày 9.3.2016, ông Đinh Văn Trút (sinh năm 1959) chỉ vì buồn bực chuyện gia đình cũng uống rượu rồi vào rừng thắt cổ trên cành cây mà chết. Hay trường hợp của Đinh Văn Giáp, mới sinh năm 1999 cãi nhau với người em trai, cũng uống thuốc sâu tự tử để lại người vợ trẻ Đinh Thị Len và đứa con thơ mới 3 tháng tuổi.

Ông Đinh Bel cho biết, tình trạng tự tử trong vùng đồng bào DTTS của thị trấn Kông Chro đã thực sự trở thành một vấn nạn. Trong năm 2016, trên địa bàn thị trấn đã có 3 vụ tự tử, còn năm 2015 thì có tới 4 vụ. Nguyên nhân của những vụ việc đau lòng này thường chỉ xuất phát từ những việc rất đơn giản vụn vặt như mâu thuẫn nhỏ trong gia đình, bị người khác coi thường...

Người DTTS nơi đây thường rất ít nói, khi uất ức một điều gì đó, họ lẳng lặng bỏ đi uống rượu, sau đó tìm đến cái chết bằng cách thắt cổ hoặc uống thuốc sâu.

 Mặc dù chính quyền đã tích cực tuyên truyền nhưng chưa chấm dứt được vấn nạn này
 

Tình trạng bán rượu và uống rượu tràn lan trong vùng đồng bào DTTS là một trong những nguyên nhân của vấn nạn tự tử

Ông Đinh Bel cho biết thêm, nhận thức đây là một vấn đề nhức nhối cần phải phòng ngừa và loại trừ, thời gian qua chính quyền địa phương đã áp dụng nhiều biện pháp như khuyến khích người dân áp dụng luật tục.

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này, thường không phải do các yếu tố xã hội như sự thiệt thòi, hay thiếu thốn vật chất mà thường xuất phát từ chính người tự tử, khi họ không đủ trình độ hiểu biết, thiếu kỹ năng giao tiếp lại tự ti, tiêu cực, cộng thêm tác động các chất kích thích. Và khi vấn đề tự tử đã xảy ra, theo phản ứng dây chuyền, dẫn đến tâm lý lây lan sang cộng đồng và những vùng lân cận. (Nhà tâm lí học Nguyễn An Chất)

Ví dụ như người dân tộc Ba Na ở thị trấn Kông Chro có quy định chặt chẽ trong việc xử phạt các trường hợp tự tử. Nếu người nào cãi nhau, gây mâu thuẫn khiến người khác tự tử thì phải nộp phạt một con bò, một con lợn, gia đình có người tự tử cũng phải chịu nộp phạt. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng đã nhiều lần xuống tuyên truyền tại các nhà Rông của các làng người DTTS trong các buổi sinh hoạt cộng đồng. Ngoài ra, chính quyền cũng bám cơ sở, nhà nào có mâu thuẫn đến tận nơi hòa giải.

Trao đổi về tình trạng này, nhà tâm lí học Nguyễn An Chất (nguyên giảng viên Khoa tâm lý trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn) phân tích, người tự tử thường ở trạng thái cùng quẫn, không nhìn được tương lai phía trước. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này, thường không phải do các yếu tố xã hội như sự thiệt thòi, hay thiếu thốn vật chất mà thường xuất phát từ chính người tự tử, khi họ không đủ trình độ hiểu biết, thiếu kỹ năng giao tiếp lại tự ti, tiêu cực, cộng thêm tác động các chất kích thích.

Và khi vấn đề tự tử đã xảy ra, theo phản ứng dây chuyền, dẫn đến tâm lý lây lan sang cộng đồng và những vùng lân cận. Để giải quyết vấn đề này, ông Nguyễn An Chất đề nghị hai giải pháp căn bản: Thứ nhất là ngăn chặn tệ nạn sử dụng chất kích thích như rượu, trong vùng đồng bào DTTS. Thứ hai là chính quyền cần khéo léo lồng ghép tuyên truyền với giải trí để người dân có thêm các sinh hoạt tinh thần lành mạnh và nâng cao sự hiểu biết, tình yêu cuộc sống, đủ sức đề kháng với những tâm lý tiêu cực.

Đông Xuyên

http://www.baovanhoa.vn/dantocmiennui/88734.vho