Dịch giả Đường Bá Bổn từng khiếu nại nhóm Chương Thâu - Phan Trọng Báu luộc lại sách đã xuất bản trước 1975

Không muốn nhắc đến chuyện này, nhưng nhân loạt entry về một tác phẩm của Louis xuất bản năm 1931 ở Pháp (có bản dịch tiếng Việt ở Sài Gòn trước 1975, và bản dịch gần đây của nhóm các bác Chương Thâu), bạn Lee có hỏi thăm đến dịch giả của bản dịch trước 1975. Đó là dịch giả Đường Bá Bổn, tức nhà văn Thế Phong. 

Năm 2004, nhà văn Thế Phong đã gửi đơn khiếu nại lên Cục bản quyền về việc dịch phẩm của cụ đã bị xâm hại ở mức rất khôi hài: luộc lại nó. Bây giờ, cụ Thế Phong vẫn tráng kiện. Mà cụ vẫn đang tham gia thế giới blog, thế mới đáng nể ! Mới đây, thấy cụ cũng đã cho phổ biến lá đơn năm 2004 trên blog cá nhân của mình.

Cụ Thế Phong và các bạn của cụ cũng có nhầm lẫn, và nói quá lên (chẳng hạn đại khái bảo: nhóm hai bác Chương Thâu - Phan Trọng Báu chưa bao giờ nhìn thấy cái bìa của sách do Louis đã xuất bản năm 1931, tức là không có nguyên bản sách ấy trong tay !). Tuy vậy, việc luộc sách mà cụ đưa ra thì không sai, phía cơ quan chức năng đã có xử lí.

Dưới đây là toàn văn đơn khiếu nại của cụ.

---

                                  CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

                                                 Độc Lập - Tự Do - Hanh Phúc

                                                                  ----------

                                                                          tp. HCM, ngày 29 tháng 5 năm 2004

                                                        ĐƠN  KHIẾU  NẠI

                      Kính  gửi : - Ông Cục trưởng Cục Bản quyền Tác giả VH-NT.

                                        - Ông Trần Diễn, Gíam đốc NXB Công an nhân dân .

         Thưa qui ông,

Tôi ký tên dưới đây là : Đỗ Mạnh Tường

Bút danh: Đường Bá Bổn

Thường trú tại: 25 /39 A Trần Khắc Chân, P. Tân Định, Q1- tp. HCM. Điện thoại : (08)  843.80...., giấy CMND số: 020405.... cấp tại tp. HCM ngày 27-4-1995, khiếu nại sự việc sau:

Ngày 27 tháng 5 năm 2004, tôi phát hiện cuốn sách Việt Nam Thảm Kịch Đông Dương ( dịch từ tác phẩm Vietnam, Tragédie Indochinoise /  Louis Roubaud, Nxb Valois, Paris 1931 ) - do Nxb Công an nhân dân xuất bản 1000 cuốn, khổ 13 x 19cm, in tải Xí nghiệp In 1-TTXVN.   In xong và nộp  lưu chiếu : quý 1 / 2004. Giấy chấp nhận đăng ký kế hoạch số: 179/ 1568 / CXB. Giá 21000 Vnđ, có hàng chữ in nơi trang 3:

                                     CHƯƠNG THÂU  &  PHAN TRỌNG BÁU

                                        hiệu đính, sửa chữa, bổ sung  và giới thiệu

                                             theo bản dịch  của Đường Bá Bổn.

 mà tác phẩm dịch Việtnam bi thảm Đông dương này đã  được xuất bản 2 lần trước 1975 ở Sài Gòn.

Lần 1:   In ronéo 50 cuốn, phổ biến hẹp ( gọi  là Bản A / tháng 8/ 1063 / Đại Nam văn hiến, Saigon , xuất bản.

Lần 2 :    In ty-pô năm 1965 ( gọi là Bản B  ) đều do Đại Nam văn hiến xuất bản, phát hành.

-    Bản A  không kiểm duyệt tại  Sở Kiểm duyệt của  Nha Thông tin Nam Việt ( chế độ cũ )  nên không có sự cắt xén.

-  Bản B  in typô năm 1965, có số kiểm duyệt, bị cắt xén môt số chỗ.

-  Bản  C - bản hiệu đinh của hai ông Chương Thâu & Phan Trọng Báu , Nxb Công an nhân dân 2004.

Bản dịch Việt Nam Thảm Kịch Đông Dương (  Bản C)  do Nxb Công an nhân dân  2004 - không  xin phép dịch giả -   trong  Lời giới thiệu -  hai ông Thâu & Báu còn  tự đắc khẳng định :

"...do công bố ( Bản B)  vào một hoàn cảnh  lịch sử bất lợi( ý nói chế độ cũ ) , nên  những ( chỗ ) có xu   hướng cộng sản và đặc biệt là  Nguyễn Ái Quốc, đã bị bỏ từng đoạn, thậm chí từng trang mà trên bản in ta chỉ thấy những dấu chấm lửng (.... )hoặc "... chúng tôi  đã phải công phu đối chiếu với bản tiếng Pháp và dịch bổ sung những đoạn bị bỏ sót trong bản dịch cũ..."

                                                                                ( lời giới thiệu ở  Bản C).

Bản C dày 217 trang, bị sửa loang lổ kiểu" chó đốm" , rất tùy tiện, có chỗ thiếu chuẩn xác.   Ví dụ, có câu văn - tôi (  Đ.B.B.) dịch sai:

".... Chiếc "Tout Saigon" của Pháp đậu ở bến sông... " ( tr. 18, Bản C)  thì 2 ông vẫn sao chép y chang, in trong bản mới xuất bản ( Bản C).

  

Khi sách Việtnam Bi thảm Đông Dương ( VNBTĐD. - Bản B, 1965) tái bản -  tạp chíVăn  ( Saigon) đả kích kịch liệt và rất chính xác. ( tôi đã tái xác nhận điều này trong sách Hà Nội 40 năm xa /  Thế Phong / Nxb Thanh niên 1999- tr. 33  và  42) -   và đúng ra câu này phải được dịch là :".... giới thượng khách Pháp đều có mặt tại bến sông Saigon ".

Tiếp theo, hai vị khoác lác :

"...chúng tôi đã phải đối chiếu với bản tiếng Pháp.    Sửa chữa  và dịch bổ sung những đạon bị bỏ sót trong bản dịch cũ ..." ( tr. 7, Bản C )  - để nói về một đoạn mà tác giả Roubaud viết về Nguyễn Ái Quốc, bị chế độ trước bỏ ( Bản B - VNBTĐD của Đ.B.B. dịch) .

-Điều này có đúng không ? bạn sẽ biết  ngay ở PHỤ LỤC .

-Một điểm nữa , trong bài   LỜI GIỚI THIỆU , hai ông Chương Thâu & Phan Trọng Báu đã nhập nhằng, từ vai trò hiệu đính, sửa chữa, bổ sung và giới thiệu - thực ra chẳng sửa  xiếc, dịch diếc  gì sất - nên   có câu này nhắc hai vị :"  nhận vơ  là vợ thằng nhân  /  nó cho ăn bánh nó vần suốt đêm" -   tôi  không là kẻ nhận vơ -  vẫn bị: "... hai vị vần  tơi tả !".

  Cùng đọc ở   LỜI GIỚI THIỆU, các vị  tự bốc :

"...Bản dịch của Đường Bá Bổn do công bố vào một hoàn cảnh lịch sử bất lợi, nên những đoạn nói về hoạt động của  những tổ chức có xu hướng cộng sản và đặc biệt là của Nguyễn Ái Quốc đã bị bỏ từng đoạn, thậm chí từng trang mà trên bản in ta chỉ thấy những chấm lửng  (.....)  Đó là chưa nói đền từ ngữ, ngữ pháp và văn cảnh nhiều chỗ chưa sát hợp, rườm rà và tối nghĩa *

(  * Đ.B.B. gạch đít ).  Chính vì muốn đưa đến cho bạn đọc một bản dịch chính xác, trong sáng hơn về mặt tiếng Việt, chúng tôi đã phải công phu đối chiếu với bản tiếng Pháp, sửa chữa và dịch bổ sung những đoạn bị bỏ sót  trong bản dịch cũ... ".*.

.                                     (tr.7/ Việt Nam thảm Kịch Đông Dương / Nxb CAND 2004).

 Nào hiệu đính, sửa chữa :  "  từ ngữ,  ngữ pháp, văn cảnh ... rườm rà, tối nghĩa " - hai   chàng kết luận LỜI GIỚI THIỆU ,  giọng xề:

                                            ---------------------------------------

                                           Hà Nội, ngày đầu xuân Quí Mùi ( 2003)

                                                      NGƯỜI DỊCH

                                            ----------------------------------------

-thế là thế nào ?  - nhà văn nữ biên tập viết thư- thương thay   một scapegoat (dê tế thần )   gánh tội : "... tại cháu quên không sửa  đấy thôi , hai bác không ....!..."

-Thua !!!

-   thôi thì cứ  nói toạc móng heo- văn chương dịch thuật - hệt "  nạ dòng bán cá  già mồm "!

-Bản dịch Việt Nam Thảm Kịch Đông Dương in và phát hành năm 2004 -  còn làm trở ngại cho việc tôi ký hợp đồng với  một  Công  ty văn hóa  tư doanh *  -  qua bản mới có bổ sung và sửa chữa. ( việc này đã hoàn tất).

Thưa quí ông,

-Căn cứ Luật Xuất bản ( 7 /7 / 1993).

-Căn cứ Nghị Định 79 ( 6 / 11/1993)

Kính đề nghị quí ông can thiệp và giải quyết vụ việc trên.

Trong thời gian 30 ngày, kể từ ngày ký đơn khiếu nại - nếu không nhận được sự giải quyết thỏa đáng từ phía Nhà xuất bản Công an nhân dân, thì buộc lòng chúng tôi phải yêu cầu Cơ quan thẩm quyền xử, theo qui định của pháp luật.

Trân trọng kính chào ./.

Ký tên,

Đỗ Mạnh Tường

bút danh Đường  Bá Bổn. 

( đã ký) 

---

 *-  Nxb Thanh niên cấp phép xuất bản  + Doanh Nghiêp Sách Thành Nghĩa 

 in ấn, phát hành  2005.

- In 1000 cuốn, khổ 13x19cm tại nhà in Thanh Niên.   Giấy phép CNKHĐT: số 185 / 1528/ CXB cấp ngày 9-9-2005.  Sách dày 182 trang, giá 22.000 Vnđ.

GHI CHÚ:

- 50 tác phẩm của tác giả Đỗ Mạnh  Tường

( bút danh : Thế Phong, Đường Bá Bổn, Đinh Bạch  Dân )

được Cục bản quyền tác giả VH-NT cấp GCN số : 341 / VH / BQ/ ĐD.

tại  Hà Nội ngày 15 tháng 8 năm 1996.

                                                              P H Ụ  LỤ C

 Hai ông Chương Thâu & Phan Trọng  Báu, với bản dịch  Việt Nam  Thảm Kịch  Đông Dương đã viết trong LỜI GIỚI THIỆU :

 "....Bản dịch của Đường Bá Bổn công bố vào một hoàn cảnh lịch sử bất lợi, nên những đoạn nói về hoạt động của những tổ chức có xu hướng cộng sản và đặc biệt là của Nguyễn Ái Quốc, đã bị bỏ từng đoạn, thậm chí từng trang mà trên bản in ta chỉ thấy những dấu chấm lủng (....)*  (......)**  - chúng tôi đã phải công phu đối chiếu với bản tiếng Pháp, sửa chữa, dịch bổ sung những đoạn bị bỏ sót trong bản dịch cũ ....."   ( trang 7, Bản C).

Tôi, Đường Bá Bổn, đã dò kỷ từng câu, từng đoạn, rồi so sánh 3 bản dịch,  qua 3 lần xuất bản ( 1963, 1965 và 2004)- và tìm thấy 2 chỗ dấu chấm lửng ( .....)*  (........)** (ở các trang 37 và 38 -Bản B  in 1965) - thì các chỗ dấu chấm lửng (.......)* và (.......)**như sau:

"....Tất nhiên  rằng  hình ảnh Hai Bà ở Đồng Nhân không còn sống nữa  (....) .   Trong những giờ ra chơi suy ngẫm kia; Phạm, Nam và Hải, và Bùi va Vĩnh, và những kẻ khác nữa, có thể đọc thông quốc ngữ, qua một trong những cuốn sách phúng thích chinh trị gây cấn... (....). Chàng thanh niên Phạm Bình học  ở bất cứ một trường trung học nào, như ở Trường Thầy Dòng Hà Nội hoặc  Trường Bảo Hộ cũng mang quảng cáo bí mật trên ... " ( Bản B- Việtnam Bi thảm Đông Dương /  Đường Bá Bổn dịch, in 1965 ở Saigon, trang 37-38) .

Thì, trong Việt Nam Thảm Kịch Đông Dương của Chương Thâu & Phan Trọng Báu hiệu đính, sửa chữa và giới thiệu ... Bản C- Nxb Công an nhân dân 2004, chép :

"... Tất nhiên rằng hình ảnh Hai Bà Trưng ở Đồng Nhân không còn sống nữa.   Nhưng Nguyễn Ái  Quốc  39 tuổi thì còn sống khỏe mạnh.   Học sinh Bonnal hay bất cứ ở một nơi nào.   Đều biết rằng ông là con trai một vị tri huyện đã học ở trường Quốc học  Huế nổi tiếng.   Ông đã làm bồi lau chùi đồ đồng trên tàu biển, trong một công ti vận tải và đi khắp thế giới.   Ông học tiếng Anh ở New York, tiếng Pháp ở Marseille, tiếng Nga ở đại lộ Montparnasse.   Từ bỏ nghề làm bồi trên tàu biển, ở Paris, ông làm nghể rửa ảnh, làm việc trong môt phòng ở ngõ Compoint, tiết kiệm tiền lương để mua báo của phái cực đoan.   Các ông Vaillant Couturier, André Berthou, Marcel Cachin đã biết ông ở một tòa soạn của một tờ báo cộng sản khi ông mang bài đến, và hình như tôi đã thấy ông trong phòng đọc của một thư viện quốc gia mà hầu như ngày nào ông cũng đến đọc từ 10 đến 17 tiếng.   Năm 1920 ông là thành viên  của đaị hội đảng  Xã hội  ở Tours và ông đã về quốc tế đệ tam.   Ở Paris ông đã thành lập liên hiệp quốc tế để tập hợp những người vô sản và các dân tộc và ra tờ báo " Le Paria".   Ở Mạc Tư Khoa ông làm việc tại điện Kremlin.   Đại diện cho Đông Dương, trong  Đại hội Nông dân quốc tế và trở thành thành viên của đoàn Chủ tịch Quốc tế Cộng sản.   Những nhiệm vụ mới đã thúc giục ông về Quảng Châu tổ chức" Chi hội người An Nam" trong mặt trận các dân tộc bị áp bức " và lãnh đạo phong trào cách mạng của đất nước ông, bởi vì nguời cộng sản này không quên và không bao giờ quên tên của mình là" Nguyễn Ái Quốc " Người Yêu Nước....." Trong những  quốc ngữ, qua một trong những cuốn sách đả kích chính trị gay gắt mà Nguyễn đã phát hành ở Paris năm 1925.  " Bản án chủ nghĩa thực dân Pháp".   Chàng thanh niên  Phạm Bình học bất cứ ở trường trung học nào, như trường thầy dòng Hà Nội hoặc trường Bào Hộ cũng mang quảng cáo bí mật cuốn sách trên.." 

( tr. 56, 57- * chữ in nghiêng là đoạn văn do 2 ông Thâu & Báu  - đuợc gọi là dịch  mới, bổ sung- thay cho dấu chấm lửng ( ......) trong Bản B : Việtnam Bi Thảm Đông  Dương in 1965, bị   Sở Kiểm duyệt  VNCH đục bỏ.

Bây giờ xin cùng đọc " những đoạn  bị bỏ sót kia " ( lời ông Thâu & Báu ) -   đã  in trong bản dịch cũ Việtnam Bi thảm Đông Dương ( Bản  A in 1963) :

"...Và Phạm, và Nam, và Hải và Bùi và Vinh và những cậu khác nữa đọc sử Jeanne d' Arc bằng tiếng Pháp và những bài diễn văn của Danton, học quốc ngữ để  hiểu truyền sử Hai Bà Trưng hay những bài văn phúng thích chính trị của Nguyễn Ái Quốc ( Nguyên, Le Patriot)  (......).  Tất nhiên hình ảnh  Hai Bà Trưng  không còn sống nữa.    Nhưng 'Nguyễn Yêu Nước' năm nay 39 tuổi hãy còn sống.   Học sinh ở  đại lộ Bonnal hoặc nơi nào khác đều biết rằng ông là con tri huyện, theo học ở Quốc học Huế.    Nho sĩ này đã làm bồi trong một hãng buôn đuờng thủy, đi khắp hoàn cầu, bằng cách đánh bóng những dụng cụ bằng đồng ở trên tàu.   Có khiếu ngôn ngữ, ông học tiếng Anh ở Nữu Ước, tiếng Pháp ở Marseille, tiếng  Nga ở đại lộ Montparnasse .   Bỏ nghề đánh bóng đồ  đồng trên tàu thủy,  ở Paris, ông sống bằng nghề thợ ảnh, làm trong phòng tối ở hẻm Compoint, để dành   được món tiền khá  lớn mua tạp chí có quá khích   đọc.  Các ông  Vaillant Couturier, André Berthou, Marcel Cachin biết ông qua lần đầu ở các trụ sở báo chí cộng sản, mà ông  ta đem bài lại.   Có lẽ chính tôi ( Roubaud- Đ.B.B.chú thích )  cũng đã gặp ông trong phòng làm việc ở Thư viện Quốc gia, mà ông đến đây làm việc từ 10 đến 17 tiếng .  Năm 1920, hội viên một hội đoàn  xã  hội ở Tours, rồi ông gia nhập đệ tam quốc tế.  Ông thành lập ở Paris một hội quốc tế để tập hợp dân vô sản quốc tế và sau ông đuợc bầu làm hội viên ban Quản trị tối cao của đảng Cộng Sản Quốc tế.   Sau này ông nhậm chức mới ở Quảng Đông, thành lập phân đội An Nam trong liên đoàn các dân tộc bị áp ức và điều khiển phong trào cách mệnh xứ sở, bởi lẽ nguời cộng sản ấy đã không quên và còn không quên , bất cứ lúc nào, là mang tên " Nguyễn Ái Quốc, Người Yêu  Nước..."   Trong những giờ ra chơi suy ngẫm kia, Phạm, Nam, và Hải, và Bùi và Vinh và những kẻ khác nữa có thể đọc thông quốc ngữ, qua một trong những cuốn sách phúng thich chính trị gay cấn của Nguyễn xuất bản ở Paris vào năm 1920- 

d ưới nhan đề" Lên án thực dân" ( Procès de la colonisation francaise ".(  xin lỗi - chữc thiếu c cédille).

(chữ in nghiêng chỉ có trong Bản A- Việtnam Bi thảm Đông Dương / Đường Bá Bổndịch / Đại Nam văn hiến xuất  bản tại Saigon , tháng 8 / 1963 - trang 24, 25).*

"....Chính vì muốn dành đến cho bạn đọc một bản dịch chính xác, trong sáng hơn về mặt tiếng Việt, chúng tôi phải công phu đối chiếu với bản tiếng Pháp, sửa chữa và dịch bổ sung những đoạn bỏ sót trong trong bản dịch cũ.."   -NGƯỜI DỊCH -  tr.7 - Việt Nam Thảm Kịch Đông  Dương , Nxb CAND 2004) " 

-theo kiểu nói của  tác giả Louis Roubaud : " . ..Répéter la même chose dix fois, ma..au.. le..ên.."

 [] 

Đ.B.B..

 ----

* bài tu chỉnh -Đ.B.B. chú thích  ngày 16 /12 / 2011.)

---
Những entry liên quan đã đi trên blog này:
- Dịch giả Đường Bá Bổn từng khiếu nại nhóm Chương Thâu - Phan Trọng Báu luộc lại sách đã xuất bản trước 1975
- Năm 1931, Louis thì khen Nguyễn Yêu Nước, còn Phan Khôi thì khen Louis : dám vứt An Nam, dùng Việt Nam
- Tựa như Nguyễn Ái Quốc thời 1930 còn có tên là Nguyễn Hải Quốc