Gần đây, trên không gian mạng Việt Nam, xuất hiện nhiều ghi chép dân tộc học (tức dân tộc chí) khá thú vị, của các nhà dân tộc học Việt Nam, ví dụ Bùi Xuân Đính, Nguyễn Văn Chính, Vương Xuân Tình,...
Tôi sẽ cập nhật đưa các dân tộc chí đó về Giao Blog. Mở đầu là một ghi chép vừa đưa lên hôm nay trên Fb của bác Bùi Xuân Đính.
Về những làng người Nùng ở biên giới Việt - Trung này, trên Giao Blog, cũng đã có những ghi chép nhanh của tôi, ví dụ đọc ở đây (tháng 9 năm 2013). Tôi đã trở đi trở lại vùng này nhiều lần.
Tháng 9 năm 2021,
Giao Blog
---
Những entry liên quan đã đi trên blog này:
- Văn nghệ Thứ Bảy : sáng tạo ở vùng biên viễn, lễ hội Thác Bản Giốc lần thứ nhất
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 7 (về 15.000km2 trong tư liệu của Ngân hàng Thế giới)
- Thác Bản Giốc : Khánh thành chùa, rồi là khai trương khu nghỉ dưỡng
- Bên dòng thác kia, sắp có ngôi chùa mới Phật Tích Trúc Lâm
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 6 (chuẩn bị khánh thành chùa Phật Tích Trúc Lâm, và khu nghỉ dưỡng)
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 7 (về 15.000km2 trong tư liệu của Ngân hàng Thế giới)
- Thác Bản Giốc : Khánh thành chùa, rồi là khai trương khu nghỉ dưỡng
- Bên dòng thác kia, sắp có ngôi chùa mới Phật Tích Trúc Lâm
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 6 (chuẩn bị khánh thành chùa Phật Tích Trúc Lâm, và khu nghỉ dưỡng)
- Bản Giốc chờ ngày cất cánh (bài nhóm Đỗ Hùng, 2011)
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 3 (bài nói của Trần Công Trục, 2013)
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 3 (bài nói của Trần Công Trục, 2013)
- Câu chuyện thác Bản Giốc - 2 (bài Mai Thái Lĩnh 2012)
---
Ngày 15/9/2021
Nùng là tộc người có số dân đông thứ sáu trong 53 tộc người thiểu số ở nước ta (1.083.298 người năm 2019), gồm nhiều nhóm. Bài hôm nay, xin giới thiệu với Làng Việt xưa và nay của nhóm Nùng Lòi ở làng Lũng Phiếc, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng). Chùm ảnh được chụp trong chuyến khảo sát của tác giả tháng 5/2010, có ghi ngày tháng năm chụp; một số ảnh được chụp tháng 7/2020 khi trờ lại địa bàn.
Đặc điểm dễ nhận biết nhất của nhóm Nùng Lòi là quần áo chàm, màu đen, nữ giới có thắt lưng bao xanh.
Người Nùng Lòi làm ruộng nước, khâu làm đất bằng sức kéo của trâu. Từ đầu những năm 2000, nhiều gia đình dùng con LỒ (giống lai giữa ngựa và lừa) để làm sức kéo.
Người Nùng Lòi còn trồng các loại hoa màu, vườn, ruộng cạn được xếp đá để ngăn trâu, bò vào phá hoại.
Nhà của người Nùng Lòi là nhà sàn, xây hoặc trình tường, tầng dưới để nhốt gia súc, gia cầm (do gần biên giới hay xảy ra trộm, cướp), tầng trên cho người ở.
Người Nùng Lòi coi trọng thờ tổ tiên, tùy từng nhà mà ban thờ có thể đặt ở gian giữa hoặc gian biên. Cạnh ban thờ tổ tiên thường có bàn thờ mụ (mẹ hoa), để cầu cho trẻ trong nhà không bị ốm đau.
Mỗi làng của người Nùng Lòi có miếu thờ thổ công, tuy rất giản đơn, nhưng được coi là nơi rất thiêng, khác đến đừng động đến mà bị dân làng phạt, vì làm động đến thần linh, ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của dân làng. Mỗi năm tại miếu thổ công có ba lễ chính : mồng 2 tháng Hai, mồng 6 tháng Sáu, mồng 2 tháng Tám, trong đó, tết mồng 6 tháng Sáu là tết kết thúc vụ cấy lúa. Sau lễ cúng thần, dân làng cùng liên hoan vui vẻ.
Ngoài nghi lễ của chung cộng đồng, có nghi lễ và tết liên quan đến gia đình và cá nhân. Mỗi Tết thường có một số loại bánh hoặc đồ ăn.
Nghi lễ và tết của gia đình có Tết Nguyên đán (ngày 30 tháng Chạp và các ngày mồng 1,2,3 tháng Giêng; có bánh chưng, gà thiến, thịt lợn); Tết mồng 2 tháng Hai (lễ mừng mùa Xuân, có bánh gai, thịt gà); Tết mồng 3 tháng Ba (thường trùng với Thanh Minh, có bánh nếp, bánh dợm); Tết mồng 5 tháng Năm (thường trùng với tiết Hạ chí, phải có thịt chó, nên ngày này còn gọi là tết thịt chó; ngày này không thả trâu bò ra ngoài đồng); Tết mồng 6 tháng Sáu, các gia đình mang lễ xôi, thịt vịt rượu thắp hương ở bờ ruộng. Tết Rằm tháng Bảy ăn to như Tết Nguyên đán, nhưng không có thịt lợn, con gái đã đi lấy chồng phải biếu bố mẹ vịt, bánh chưng, bánh gai (bố mẹ nhận một nửa, nửa còn lại cho các cháu); Rằm tháng Tám, và Tiết Đông chí (phải có bánh trôi, thịt chó, riêng con lợn ngày này phải cho ăn ngô, không ăn cám).
Nghi lễ cá nhân, nam giới vào tuổi 47 – 49 phải làm “lễ sóng sánh” để không gặp hạn vào tuổi 49. Đến tuổi 60 ăn sinh nhật, Các tuổi 61, 73, 85 mừng thọ.
https://www.facebook.com/groups/vietnamesevillage/posts/1838091976375038
..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Khi sử dụng tiếng Việt, bạn cần viết tiếng Việt có dấu, ngôn từ dung dị mà lại không dung tục. Có thể đồng ý hay không đồng ý, nhưng hãy đưa chứng lí và cảm tưởng thực sự của bạn.
LƯU Ý: Blog đặt ở chế độ mở, không kiểm duyệt bình luận. Nếu nhỡ tay, cũng có thể tự xóa để viết lại. Nhưng những bình luận cảm tính, lạc đề, trái thuần phong mĩ tục, thì sẽ bị loại khỏi blog và ghi nhớ spam ở cuối trang.
Ghi chú (tháng 11/2016): Từ tháng 6 đến tháng 11/2016, hàng ngày có rất nhiều comment rác quảng cáo (bán hàng, rao vặt). Nên từ ngày 09/11/2016, có lúc blog sẽ đặt chế độ kiểm duyệt, để tự động loại bỏ rác.