Toàn đoạn có dính câu "điểm huyệt"(được tô đậm), như sau: "vụ An Nam đồ dường như sống lại toàn tập. Tất cả những điều nhà nghiên cứu này từng cảnh báo 5 năm trước vẫn còn nguyên. Sự não nề đặc trưng của các câu chuyện Việt Nam là: muôn thuở không có gì thay đổi. Căn cứ vào hai bài viết rất thuyết phục nhưng chỉ có thể xuất hiện bên lề đó, giới chuyên môn đứng đầu quốc gia hiện ra như những nhà nghiên cứu quan liêu, lười biếng, tùy tiện, bất cẩn, phản khoa học, thiếu trung thực, thậm chí thiếu cả năng lực dịch thuật, và có vẻ khá dốt nát".
Toàn văn cả bài, của tác giả Mê Lộ, thì đọc ở dưới.
Đừng tưởng nhà văn không biết chữ Hán, bà đủ phân biệt "Địa không" với "Thiên không" khác nhau ra sao, cũng như "Hóa kị" với "Hóa không" giống nhau ở chỗ nào. Đấy là chưa kể "thối tha" còn có cùng gốc từ với "tha hóa".
Đừng tưởng nhà văn không biết chữ Hán, bà đủ phân biệt "Địa không" với "Thiên không" khác nhau ra sao, cũng như "Hóa kị" với "Hóa không" giống nhau ở chỗ nào. Đấy là chưa kể "thối tha" còn có cùng gốc từ với "tha hóa".
Cái nhìn toàn cục, nhiều khi lỗ mỗ nếu nhìn từ góc chuyên môn, nhưng nó lại cho ta nắm bắt sự vật ở một chiều cạnh khác. Cái nhìn ấy, cũng có lúc đưa người ta đến cảnh ngộ tự hài hước và cũng là tự đanh đá với chính bản thân mình. Một cái nhìn tự nhìn vào mình nên có, ở tất cả chúng ta, ít nhất giúp ta một chút ở khoản xả xu-páp nhưng không "lý sinh sự".
---
Tháng 7 24, 2014
Phạm Thị Hoài
Người ngoại đạo như tôi, sống ở thời Google Map, đứng trước những tấm bản đồ cổ phương Tây, chữ Latinh hẳn hoi, thường chỉ ngắm chứ không thực sự hiểu. Giống như xem những chiếc răng, hộp sọ, lưỡi rìu mấy ngàn năm gì đó trong bảo tàng. Còn bản đồ cổ, châu Á, lại chữ Hán, trông như tranh của Hans Hartung đè lên Tề Bạch Thạch trong tinh thần “Phẳng chung thủy“, thì chịu, hoàn toàn phải nhờ giới chuyên môn thuyết trình.
Từ nhiều năm nay cứ thỉnh thoảng lại có một tấm bản đồ cổ chứng minh chủ quyền biển đảo Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam được phát hiện. Tôi vốn nghĩ sơ sài rằng mọi bản đồ trong lịch sử đều chỉ có hiệu lực đến một thời điểm lịch sử nhất định. Có lẽ không một nước nào ngày nay trên trái đất còn giữ đúng lãnh thổ được vẽ vào thế kỉ 18, huống gì ở thuở nhân loại chưa biết đến các khái niệm quốc gia dân tộc và chủ quyền quốc gia theo nghĩa chúng ta đang dùng. Đảng của ông Sam Rainsy không thể mang bản đồ của Vương quốc Khmer ra đòi Việt Nam và Thái Lan trả đất. Tôi không biết Dải Gaza từng được đưa vào bản đồ của bao nhiêu nước khiến số phận nó phải long đong khốn khổ thế, song tôi chắc chắn rằng nếu Putin cho phát hành toàn thế giới bản đồ Đại Nga bao gồm cả Sao Hỏa thì một trăm năm sau chủ quyền của nước Nga trong vũ trụ vẫn không hề được chứng minh. Nếu Công hàm Phạm Văn Đồng có hiệu lực pháp lí thì mọi bản đồ trong lịch sử đều chỉ còn giá trị nghiên cứu.
Nhưng thật lạ là tôi vẫn mừng, mỗi lần các nhà nghiên cứu Việt Nam đưa ra một bản đồ làm bằng chứng. Không phải vì tôi yêu nước. Tôi xa lạ với tinh thần ái quốc. Nếu phải có tinh thần ấy, thậm chí tôi không chắc chắn rằng Tổ quốc của tôi hiện là đâu, cố hương Việt Nam hay nước Đức, nơi tôi sống hạnh phúc và đồng thời là công dân. Tôi mừng, có lẽ chủ yếu vì thiện cảm và sự ủng hộ đương nhiên dành cho một nước nhỏ, yếu về hầu hết mọi phương diện, gần như vô vọng trong cuộc đương đầu với một đại cường quốc đầy ắp tham vọng bá quyền. Nếu hải quân Việt Nam không thể thắng trên biển thì vẫn còn một an ủi là trên giấy, học giả Việt Nam không thua.
Song mừng không dễ. Năm năm trước, một cuộc tranh luận gay gắt đã nổ ra trên trang talawas xung quanh một tấm bản đồ từ đời Minh mới được phát hiện, An Nam đồ. Nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân đã dội một gáo nước lạnh vào sự hoan hỉ về bằng chứng lịch sử “đanh thép” đó. Ông vạch ra nhiều nhầm lẫn trong việc đọc và thẩm định tấm bản đồ này, đồng thời cảnh báo rằng “việc thừa nhận giá trị bức An Nam đồ hoặc các bức đồng dạng và sử dụng chúng như một phần chứng lý chủ quyền lịch sử Hoàng Sa-Trường Sa sẽ di họa khôn lường vì đã đi vào đúng hướng lý luận của học giới Trung Quốc” mà ông bác bỏ. Tôi hoàn toàn được học giả độc lập này thuyết phục. Vụ An Nam đồ lắng xuống.
Đầu tháng Sáu vừa rồi, cuốn sách đồ sộ Một số tư liệu Hán Nôm về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông của Viện Nghiên cứu Hán Nôm thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam ra mắt, kết quả làm việc 5 năm của 50 nhà nghiên cứu. Không một cơ quan học thuật nào của Việt Nam có thể có nhiều phương tiện và chức năng nghiệp vụ hơn. Truyền thông lại hân hoan. Song một bài “Góp ý bổ cứu” của nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh trên một tạp chí nhỏ rất ít người đọc của Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên-Huế và nhất là bài phê bình của ông Phạm Hoàng Quân trên trang Diễn Đàn (Paris) khiến vụ An Nam đồdường như sống lại toàn tập. Tất cả những điều nhà nghiên cứu này từng cảnh báo 5 năm trước vẫn còn nguyên. Sự não nề đặc trưng của các câu chuyện Việt Nam là: muôn thuở không có gì thay đổi. Căn cứ vào hai bài viết rất thuyết phục nhưng chỉ có thể xuất hiện bên lề đó, giới chuyên môn đứng đầu quốc gia hiện ra như những nhà nghiên cứu quan liêu, lười biếng, tùy tiện, bất cẩn, phản khoa học, thiếu trung thực, thậm chí thiếu cả năng lực dịch thuật, và có vẻ khá dốt nát. Ông Quân đề nghị rút hẳn 10 trong 25 đơn vị bản đồ khỏi tập sách, 15 đơn vị còn lại cũng thiếu độ tin cậy vững chắc để có thể phục vụ hồ sơ chứng lí vô điều kiện.
Bao nhiêu bản đồ thì đủ bảo vệ Hoàng Sa-Trường Sa? Câu trả lời của giới học thuật quan phương dường như là: càng nhiều càng tốt, bất chấp độ khả tín và bất chấp nguy cơ phản tác dụng vì rơi đúng vào cái bẫy luận điểm ngụy biện của phía Trung Quốc.
Trừ ông Nguyễn Xuân Diện thuộc Viện Nghiên cứu Hán Nôm có một lời trần tình về sự tham gia tương đối hạn chế của mình vào thành tích bảo vệ chủ quyền nêu trên, những người chịu trách nhiệm công trình không hề lên tiếng.
© 2014 pro&contra
_____________
Bài liên quan:
Phạm Hoàng Quân: “Di họa của việc sử dụng sai mục đích An Nam đồ đối với việc nghiên cứu Hoàng Sa-Trường Sa”, talawas 22/3/2009
Trần Đại Vinh: “Góp ý bổ cứu cho công trình Một số tư liệu Hán Nôm về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông“, tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 3-4 (110-111) 2014
Bài viết của PTH có chỗ tôi đồng tình, có chỗ không. Xin nêu vài chỗ tôi không đồng tình.
Trả lờiXóaPTH: "Tôi vốn nghĩ sơ sài rằng mọi bản đồ trong lịch sử đều chỉ có hiệu lực đến một thời điểm lịch sử nhất định."
Đúng, rất nhiều bản đồ trong lịch sử chỉ nên xem có hiệu lực đến một thời điểm lịch sử nào đó. Nhưng không phải tất cả (mọi) bản đồ đều nên xem như vậy.
Hoàng Sa và Trường Sa, trước khi có những tranh chấp giữa các quốc gia trên đó, là những hòn đảo không người ở. Vì là những hòn đảo không người ở nên mới có tranh chấp. Và cách giải quyết tranh chấp tốt nhất là xác định quốc gia nào đã xác lập chủ quyền trên đó sớm nhất (tất nhiên còn phải tính đến tính liên tục của việc xác lập chủ quyền). Bản đồ là một trong những chứng cứ quan trọng nhất để xác định điều này.
[Ở đây PTH đã tự mâu thuẫn. Ở trên bà cho "mọi bản đồ trong lịch sử đều chỉ có hiệu lực đến một thời điểm lịch sử nhất định", ở dưới bà lại mừng mỗi lần "các nhà nghiên cứu Việt Nam đưa ra một bản đồ làm bằng chứng".]
LMK (lại LMK hehe), trong một bài viết (tôi có dịch và để trong một comment trong một entry về PHQ trên blog anh Giao), đã phủ nhận giá trị chứng minh chủ quyền của các bản đồ cổ. Lí do ông đưa ra rất đơn giản: các bản đồ này không thể hiện ranh giới quốc gia. Tôi đồng í với LMK, nếu một tấm bản đồ không thể hiện ranh giới quốc gia thì bằng cách nào nó chứng minh chủ quyền của một quốc gia (đối với một vùng đất nào đó)?
PTH: "Ông Quân đề nghị rút hẳn 10 trong 25 đơn vị bản đồ khỏi tập sách, 15 đơn vị còn lại cũng thiếu độ tin cậy vững chắc để có thể phục vụ hồ sơ chứng lí vô điều kiện."
Cái này khó hehe. Không thể chơi kiểu, cái nào có lợi thì đưa vào, bất lợi thì rút ra được. Phải tính cách khác. Rút ra thì nó vẫn còn đó. Nếu nó có lợi cho TQ, TQ lại đưa nó vào thì tính làm sao hehe.
ok. Mình đã đưa lời bình ở phần dẫn rồi mà. Tuy nhiên, bỏ qua những tiểu tiết, bài của PTH có giá trị tư duy mang tính toàn cục. Đại khái như sau.
Xóa1. Bà là người quan sát, và phát hiện ra rằng, vụ An Nam Đồ đã sống lại toàn tập ! Đã cả 5 năm trôi qua, ông Phạm Hoàng Quân đã nhắc. Mà thật ra, đã không ít người khác nhắc rồi, thế mà, các nhà chuyên môn không thèm đê ý đến.
2. Từ phát hiện đó, bà đưa nhận xét sắc bén về giới chuyên môn. Có mấy anh không chịu được nhiệt, nên không dám đăng lại bài của chị Hoài (dù dẫn các bài khác, chẳng hạn bài của Trần Đại Vinh hay Phạm Hoàng Quân --- ở entry trước, chính hehe đã đưa lưu ý là không nên quên vụ An Nam Đồ của 5 năm về trước mà).
3. Riêng trong vụ bản đồ này, mình nhận thấy, tuy duy của PTH sắc và sáng hơn hẳn của Liam. Liam thì đưa mấy cái bản đồ bá vơ, rồi nói làm nhà làm nhàm.
Vâng, tôi đồng í với anh Giao (và PTH), vụ An Nam Đồ tưởng như đã chết tốt từ 5 năm trước, nay giới chuyên môn lại làm cho sống lại mạnh mẽ, và trình độ của giới khoa bảng VN (chẳng riêng gì lãnh vực khoa học xã hội) "kinh khủng" đến mức nào.
XóaRiêng vụ bản đồ, tôi không đặt LMK trong thế "đối chọi" với PTH (thật ra là PHQ). PHQ, về cơ bản (phần liên quan đến bản đồ), chỉ ra những mâu thuẫn về những diễn giải địa danh Hoàng Sa (Bãi Cát Vàng) trên một số tấm bản đồ. LMK thì khái quát hơn, trực tiếp và cực kì đơn giản: các bản đồ không thể hiện ranh giới quốc gia nên không thể dùng chúng để chứng minh chủ quyền.
Tất nhiên, nếu LMK dùng các bản đồ "bá vơ", tức các bản đồ mà người khác không dùng (để chứng minh chủ quyền) thì toàn bộ lập luận của ông là vô giá trị.
Thế nhưng, ít nhất một trong bốn bản đồ mà LMK dùng trong bài viết của mình, là Đại Nam địa dư toàn đồ, cũng là một trong những bản đồ mà cuốn sách liên quan (Một số tư liệu Hán Nôm về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông) đã dùng.
Đối chiếu với ở đây (và nhiều chỗ khác nữa) thì cả 4 bản đồ LMK trưng dẫn trong bài viết của mình đều được dùng trong Một số tư liệu Hán Nôm về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông
Xóa- Đại Nam dư địa chí toàn đồ:
http://thoibaonganhang.vn/upload/news/admin/2014/06/538d96fce8cf8_medium.jpg
- Đại Nam toàn đồ:
http://thoibaonganhang.vn/upload/news/admin/2014/06/538d96ff04c67_medium.jpg
- Nam Bắc Kỳ hội đồ:
http://thoibaonganhang.vn/upload/news/admin/2014/06/538d970bef950_medium.jpg
- Thiên Nam tứ chi lộ đồ thư:
http://thoibaonganhang.vn/upload/news/admin/2014/06/538d971ae3151_medium.jpg
Mình hiểu ý của hehe rồi. Và chính dẫn chứng hehe vừa đưa ra, là làm sáng rõ hơn chữ "bá vơ" dành cho Liam.
XóaNói thì dài dòng, nhưng hãy xem cách trình bày các bản đồ cần góp ý của hai nhà nghiên cứu nghiêm túc là Trần Đại Vinh và Phạm Hoàng Quân xem, họ phải có sách, bản in thật, và nói cái gì thì phải chụp từ sách ra. Còn đây, thì Liam rõ là "bá vơ".
Kết luận lại, cùng muốn nói một ý, nhưng cách nói của Liam không thuyết phục. Tất nhiên là hiểu ý Liam muốn nói gì, nhưng quan trọng hơn, là nói như vậy thì biết vậy, không nói cũng không sao, nói ra thì "khổ lắm, biết rồi, nói mãi" kiểu cụ cố Hồng. Còn nói như cách của Phạm Thị Hoài thì làm người ta phải thực sự tự nhìn lại mình.