Gần đây, trên Fb xuất hiện loạt ghi chép rất thú vị của bác Trần Minh Hải về chính ngôi làng của bác - đó là làng Giàn (Trung Kính) ở bên cạnh dòng sông Tô Lịch, nay thuộc quận Cầu Giấy thành phố Hà Nội.
Bác viết theo lối tự truyện, chỉ cần kể những chuyện cũ chuyện mới về chính ngôi làng của mình, gia đình mình, họ tộc mình, bạn bè mình,...là thành một chuỗi ghi chép rất thú vị.
Từ hôm nay, Giao Blog sẽ đưa dần các ghi chép của bác về bên này. Xin có lời ngỏ xin phép với bác ở đây. Lớp người hàng con cháu của bác đọc những ghi chép này rất thích. Đa tạ bác.
Mẩu đầu tiên sẽ là về việc làng Giàn lên tivi nhiều năm trước (bài bác đã đưa lên từ 7/11/2020, tức tròn một tháng trước đây). Dưới đó là chép dần dần như thường khi.
Nếu một entry không chứa đủ thì sẽ mở các entry kế tiếp.
Tháng 12 năm 2020,
Giao Blog
 |
| Tác giả Trần Minh Hải (lấy từ Fb Trần Minh Hải) |
---
Trần Minh Hải, tự truyện
Thời @ này, làng xóm nào chả lên tivi ở các chuyên mục của 81 nhà đài của cõi Việt nam ta. Nhẽ món phim Văn nghệ chiều chủ nhật của VTV xa xưa, thì làng Giàn của Tôi lên phim cứ là đầu vị, nhất đẳng.
Nhẽ bởi Làng cách Đài TH Giảng võ 3km có dư, tiện cho các đoàn quay phim tiện sáng chiều tới quay, trưa các thành viên về nhà ăn cơm. Thời bao cấp ai ai cũng khổ bỏ mẹ ra, mí lại ít quán cơm lớn nhỏ tiện sơi cơm bụi như bây giờ. Nay rỗi biên chuyện quay phim tại Làng một cái chơi,
Cũng chỉ dám kể bó hẹp cái sự làm phim truyện video VTV làm ở thời kỳ đầu phát màu, mà bối cảnh là các nhà, ngõ xóm, rìa làng Giàn thập kỷ 198x-199x. (Bởi lẽ từ thời kỳ kể trên đó hắt về xa xưa, Làng Tôi nguyễn y vân đời các Cụ đã sống và rồi đã về tiên tổ). Nếu cần quay cảnh đường rừng, bờ sông, rừng rú, xe bò kéo, đóng gạch, làm hương, lội ruộng cấy cày, bờ đê tình tự dưới ánh sao giời không ánh sáng điện, đạo cụ cót quây thóc, giã gạo xay lúa...đây đáp ứng tuốt luốt, đủ mọi nhẽ. Chỉ cần cái tài của hoạ sỹ mí quay phim chọn góc độ kheo khéo mà thôi.
Làng Giàn của Tôi cách đây 40 năm, phong cảnh vẫn cũ kỹ như trăm năm trước với đồng ruộng triền đê, luỹ tre mái nhà cổ...là địa điểm cho nhiều các đoàn làm phim truyền hình Việt nam.
-Đầu tiên các phim quay ở làng là có lớp diễn viên kịch nói đóng phim truyện Truyền hình 1,2 tập phát sóng chiều Chủ nhật (Cỏ Lồng vực). Sau đó là các phim hài, thu băng video casete bán dịp Tết. Quay ở nhà cổ của anh Nguyễn Trọng Quý, trưởng một chi họ Nguyễn xóm Chùa. Nghĩa là từ bàn uống nước trở lên ban thờ, câu đối, hoành phi có mấy trăm năm. Sân lát gạch Bát tràng cho Vân Dung ngã lăn quay. Cột gỗ hiên nhà cho lão Quyềnh leo lắp bắp "Mày phải để cho Tao sợ chứ" Cho Lan Hương lọc cọc guốc gỗ, lảnh lói "ối Thày ơi" vã Xuân Hinh rít điếu bát rong róc (của ông bác Tôi cẩn thận cái sự chăm thông điếu). Đầu sổ là Danh hài Xuân Hinh, Hán Văn Tình, Vân Dung, Lan Hương trong "Xuân Hinh dạy con ra tỉnh, Râu Quặp". Phim bộ nhiều tập (Chuyện làng Nhô, Ba chàng rể họ Lê...) có sự tham gia của Chí Trung Ngọc Huyền, Trần Hạnh, Giang Còi... sau là lớp diễn viên trẻ nhà hát Tuổi trẻ chuyên quay hè đường phố Trần Duy Hưng và Hoàng Đạo Thuý, lẫn 1 số diễn viên miền nam... Dân làng trầm trồ ối a, suýt xoa khi bắt gặp người và cảnh của "Làng ta" trong khuôn hình nom đẹp và khác lạ. Đến bây giờ khu Trần Duy Hưng, Hoàng Đạo Thuý thi thoảng gặp các đoàn phim quay ngoại cảnh, thấy nhiều gương mặt thân quen (có người ở ngoài đẹp hơn trong phim như Ngọc Quỳnh, sắc nét như anh Giang còi, mặt sần sùi như anh đống cặp phim hài với anh Giang còi)... Thú khi thấy các nam diễn viên thả lời ngọt ngào với nữ diễn viên son phấn điệu đàng bên ngoài khu vực quay phim, nom họ kéo va li cứ tưởng lẻn sân bay, nhà hàng đẹp quay tý mặt tiền cho vai diễn đi vào là cúp máy vân vân mây mây thế thôi. Dân làng thích thú với các công đoạn quay (đạo cụ bia là nước chè lắc sủi bọt, rượu là nước sôi, con gà luộc quay 2,3 ngày, mổ cá rán diễn chỉ gắp ăn rau...Nghề diễn viên rõ vất vả, quay đúp bao lần và những người đứng sau máy quay tất tả. Nhiều vị diễn viên tranh thủ ôn lời thoại trước khi vào quay, Đạo diễn ngoài xem khung hình, còn vất vả hò hét, thi thoảng phọt ra thị phạm...để mà ra đc thể loại phim Mỳ ăn liền phát Ti vi. Ơn giời phim Truyền hình ta ngày càng hay hơn xưa. Lứa diễn viên về sau trẻ trung và diễn xuất có nghề (đó là chuyện về sau).
Biên tiếp, dân chúng tôi xem ròng rã hàng tháng liền vụ quay "Ba chàng rể họ Lê", vài phân đoạn "Chuyện làng Nhô" "Râu quặp"...(lâu rồi quên hết tên phim video quay ở làng mềnh) thú lắm các đận chuyện trò phiếm với các diễn viên ngồi ngoài, tay cầm kịch bản phân cảnh cuộn tròn, rít thuốc chờ vào cảnh quay sau.
-Cuối năm 1995 đầu năm 1996 Ban văn nghệ Đài THVN lấy cảnh nhà của chú Nguyễn Mại, rìa xóm Trai làm bối cảnh quay 2 tập phim "Cỏ lồng vực" do Võ Hoài Nam và Hoàng Lan làm diễn viên chính. Dân làng quá quen việc các đoàn phim về quay phim tại nhà anh Nguyễn Văn Nên (bố đẻ phó Thống đốc ngân hàng NNVN Nguyễn Thị Hồng) cạnh đầu làng Giàn xưa, số người dân hết tò mò ban đầu đến xem nhà chú thím ba Mại ít hơn hẳn. Sau này Tôi phải trích ảnh từ phim này, để đăng vào sê ri ảnh làng xưa-cho thế hệ sau này biết cảnh cha ông chúng ngày xưa nhà cửa, vườn ao nó là như thế nào. Bởi nhẽ Làng thành Phố, toạch hết quang cảnh mấy trăm năm xưa. Đoàn làm phim dễ dãi, nên bà con xem diễn+quay cách có vài mét, thấy số ít diễn viên họ quá giỏi diễn xuất. Y rằng 2 diễn viên chính đều được phong tặng NSUT cả. Ở đấy Tôi gặp người mẫu Mai Thu Huyền, sau này nổi tiếng se ri phim "Giấc mơ dài ?!" Quả thật lúc đó Em ý nhỏ thó, da ngăm đen đi đường dễ lẫn với cánh phụ nữ thương thường. Chỉ ngạc nhiên thấy diễn viên Nguyễn Tuấn (nhà hát Quân đội) nịnh với cặp mắt gian và nụ cười điêu đểu mà khán giả đã quen mặt. Giờ mới biết ối người ăn ảnh, chứ ở ngoài thì thường thôi
-Năm 1997-1998 Đoàn VTV làm phim 4 tập "Chuyện làng Nhô" về quay một số phân đoạn ngoại cảnh ở làng Giàn. Đường đê rìa bắc, góc cuối chùa, lò gạch Tôi không đi coi, nhưng các cảnh đàn em Trịnh Khả... quay mấy ngày đêm tại quán nước dưới cây đề cổ thụ sân Mẳng hài (của khu thờ Thần Nông, Văn chỉ Trung Kính hạ). Chủ quán nước vốn là gái Yên phụ, Tôi hay gọi là thím Dung (vợ chú Tịnh lái tàu điện). Thím Dung được Đạo diễn Việt Bảo mời vào vai chủ quán, thím ấy hãi nên Đạo diễn mời bác Trần Hạnh đóng, thế là có 2 tối Tôi và bác Hạnh chuyện phiếm sau quán, nơi có đèn pha chiếu để màn đêm xanh lung linh. Bác Trần Hạnh đóng vai khổ dễ vào vì gia cảnh cũng gian nan thật. Bên ngoài bác cũng hiền lành, dễ mến hệt trong phim. Bác ấy nghiện thuốc lá Thăng long nặng, đông con phải bán "lúa non" nhà được phân khu tập thể kịch nói đường Trần Duy Hưng (sau toà Kiểm toán nhà nước). Già thế mà Bác kể quay phim cả lúc 2h sáng (sau ánh hào quang ai biết nỗi cơ cực đêm hôm), thù lao của NSUT cao ghấp đôi NS thường, danh hiệu NSUT chỉ có nhõn phong bì 2 triệu...à mà thôi. Nhớ nhất máy quay cận cảnh chủ quán, trong khi anh Giang còi ngồi đầu ghế tay cầm mkịch bản, đầu nghiêng, mắt hấp háy đọc nhờ ánh sáng đèn pha ở ngoài chiếu vào. Thế mí gọi phin video thời kỳ đầu là "Mỳ ăn liền", không như bây giờ phim TH hay dã man.
-Phim 35 tập, quay 3 tháng rưỡi tại nhà cháu Nguyễn Duy An cạnh nhà Mẹ Tôi ở (ngách 10 ngõ 43 phố Trung kính) nhan đề "Ba chàng rể họ Lê" do Tư nhân phía nam sản xuất. Họ kéo máy phát điện to vật cạnh hồ Trung Kính kéo cáp vào tận nhà. Xong buổi quay nào, họ tháo băng cho ngay ca táp khoá kín tắp lự xách khư khư bên người. Tôi hay trò chuyện với Xuân Tùng to béo vào vai chàng rể thứ 2, chú em này vốn là diễn viên nhà hát Tuổi trẻ...biết được cái đời diễn viên ăn đong xuất quay phim video, nỗi vất vả ăn uống giả, quay nhiều đúp, chạy từ nhà đến nơi quay thật "long tóc gáy". Cặp Chí Trung Ngọc Huyền đóng vai vợ chồng, họ giản dị với dân (Chả như anh Thái đầu trọc đóng phim TV sitcom hiện đang ở ngách này, mặt vênh như yếu nhân). Chị Huyền ngoài đời nom xinh hơn trong phim. Cháu Vân Anh người làng (diễn viên đoàn kịch công an) cũng tham gia một vai trong phim. Nhòm qua cửa sổ hay đứng sau lưng bàn monito xem khuôn hình, thấy nỗi vất của cả tập thể đoàn làm phim để cho ta 4 chiều chủ nhật phải ngồi chờ trước tivi (coi cuối năm 2008)
-Em trai Tôi tham gia phim đen trắng "Phía sau cuộc chiến" và các vai phụ trong các phim truyện mà Tôi quên tên (Khi chú ấy là diễn viên Đoàn văn công QK5. Anh Nguyễn Duy Trung đoàn phó Đoàn cải lương Bến tre (Vĩnh phú) diễn vai chính trong mấy vở kịch phát tivi tối thứ bẩy, ở cái thời phát hình đen trắng. NSUT Duy Thường trong các mv ca nhạc Chèo và Quan họ
(07/11/2020)
..
---
CẬP NHẬT
1. Ngày 29/6/2022
Sáng nay 29/6/2022 tức 1/6 Nhâm Dần. Nhân dân Kẻ Giàn ven sông Tô lịch (Tức Làng Trung Kính Hạ, Trung hoà, Cầu giấy, Hà nội) đã tiến hành tổ chức Lễ Thần nông thường niên. Cánh đồng liên xã Trung hoà-Nhân chính-Trung văn-Mễ trì-Yên hoà đã biến nhường chỗ cho các khu nhà cao tầng từ năm 1997....rừng bê tông nhá, kẹt đường luôn
Nóng nực nhưng bà con vẫn tấp nập tới lễ và thụ lộc 40 mâm gióng sáu khẩu, nhớ cái thời "Kẻ Mọc lắm quan-Kẻ Giàn lắm thóc".
https://www.facebook.com/groups/vietnamesevillage/posts/2058781654306068/
---
BỔ SUNG
. Ngày 04/2/2021
Ngày 03/02/2021 Tôi được mời tham gia đoàn làm phim Tết của Kênh An ninh Ti vi phục dựng cảnh xưa : Gói bánh chưng, Lễ ông Công ông Táo, Lễ đêm Giao thừa...tại khu nhà cổ được bảo tồn nguyên trạng ba trăm năm qua. Phim quay tại làng Giàn (Trung hoà, Cầu giấy, Hà nội) Xin trình vài bức ảnh kỷ niệm quá trình quay phim của kênh An ninh Ti vi
. Ngày 26/8/2020
 |
| Ranh giới làng Giàn xưa trong khung vạch bút bi |
 |
| Di chỉ xưa đầu ngõ 43 và số nhà 65 phố Trung Kính nay |
 |
| Đường đê qua chùa làng, hố đê bèo tây phủ kín hào nước sâu |
 |
| Đường đê 1965-1975, hai dốc đường mòn qua cống hố đê đi sang làng Cót |
 |
| Bên trái ảnh vẫn là cánh đồng Cót, đường đê bao trải nhựa |
 |
| Ngôi mộ Tổ họ Nguyễn |
Trần Minh Hải, tự truyện
Ranh giới thôn Trung kính hạ (Trung hoà xã, Từ liêm huyện, Hà nội tỉnh) xưa được gói trọn trong phạm vi : Nam đường ngang của ngõ 204 Trần Duy Hưng (TDH), đông vệt bên trái ngõ 110 TDH, bắc song song với phố Trung kính (TK) lùi sâu tịnh tiến 100-150m, tây bên trái ngõ 123 TK, tây nam phố Tú Mỡ lùi vào 100m.
Miêu tả phố TK, xin nhớ quy ước : bên phải bên trái tính từ đầu ngã 3 Trần Duy Hưng, Trung Hoà (TH), Trung Kính ngược về phía Phạm Văn Bạch (PVB), Trần Thái Tông (TTT) phía sau nhé. Nguyên thuỷ phố Trung Kính, Mạc Thái Tông, Tú Mỡ là đoạn đê bao chống lũ của Hà nội, được dân công của cả huyện Từ liêm xưa đắp trong năm 1965. Đất đào bên tay phải thành một dãy hố đê sâu hoắm, HTX thả cá, trẻ con có chỗ bơi lội, dân có nước tưới ruộng và tưới rau đất 5% khu Mả ngang và...thả vịt đàn. Có nhiều cống qua dãy hố đê này. Từ đường Láng ngó sang, từ rìa làng Cót nhìn xuôi đều nom thấy con đê bao trải dài trên cánh đồng, cao sừng sững. Tàu điện Cầu mới-Hà đông, từ cánh đồng Phùng Khoang nom rõ đoạn đê bao cuối làng Giàn qua Mễ trì thượng ôm hai cột ăng ten của đài TNVN. Đứng trên đê TK nhìn về phía bắc còn nom thấy 2 cột điện vượt sông Hồng chỗ phà Chèm xưa. Tôi xa quê từ 1970 thi thoảng về thấy con đê này thay đổi dần : hình như 197x, người ta có đắp mương nổi suốt bên trái đê bao, nhằm lấy nước tưới ruộng. Bơm từ trạm bơm Q10 cấp cho tận cánh đồng Ngo cùng (gần đầm sen đền Sơn hải Đại vương bây giờ). Sau là trải nhựa nối đường tới cuối làng Cót. Sau nữa Xã cấp đất giãn dân, các căn nhà lấp đầy rìa làng xưa cho tới sát chân đê bao. Đầu phố Trung Kính người ta bạt thấp bằng mặt đường chỗ ngã ba TDH, Trung hoà ngày nay.
Theo dòng chảy thời gian thì khu ngã ba này :
+Các cụ làng Giàn xây Miếu trấn yểm dịch bệnh khỏi vào làng
+Pháp xây lô cốt ở đầu phố Trung hoà (bên số chẵn) Tây đen hay mò vào Cổng Giếng (Trung Kính thượng) mò gái. Chặn du kích vào ra nội thành và Ông nội tôi bị bắn chết đầu năm 1948
+Năm 1963 Doanh trại Bộ đội miền nam tập kết dựng nơi sửa chữa ô tô các loại (đầu cầu Trung hoà), cục Quân y và Thông tin về thay thế
+Mồng 5 tết Mậu Thân 1968, Mỹ bắn tên lửa từ mạn Hoà bình ra, nổ cách hầm lô cốt này 5m, hỏng bụi chuối nguỵ trang (Tôi đến xem tận nơi nhé), thập kỷ 197x Lữ đoàn Thông tin 205 lập Doanh trại cách đường đê bằng hào nước dài cả 200m (dân quen gọi là Q10) Đối diện cổng Q10 là Trạm bơm điện cấp nước cho 2 mương nổi trên đã nhắc.
-Phía tay trái dốc đầu ngõ 43 xưa là khu vực đất Chùa trong chính là nền chùa xưa chung của thôn Thượng thôn Hạ, quãng giữa đất này và đường cái dưới có gò đất nhỏ-chính là nền tháp chuông xưa
-Số nhà 65 TK nay là chợ tạm Trung kính. Xưa kia là khu Gò đường rộng 8 sào, Quanh khu Gò đường ngày xưa là các ao nhỏ (phải chăng là hào nước bảo vệ dinh của Đức ông Hùng Nộn. Còn nhớ thấy gò cao thật, nhìn rõ mấy tầng bậc thang mặt ruộng. Cày cuốc toàn gặp gạch đá vụn, có nhiều châu chấu voi và chuồn chuồn ớt. Thế kỷ 18 trước kia là nền Đình chung của 2 thôn, là nền nhà Đức Hùng Nộn công (Thành hoàng làng). Không hiểu vì lý do gì ? mà sau này 2 thôn tách Chùa+Đình riêng của mỗi thôn. Thập kỷ 196x HTX xây 2 dãy nhà dài (hướng bắc-nam song song nhau) làm thành trại chăn nuôi trâu bò tập trung, sau chuyên nuôi lợn.
-Ngã ba chợ hiện nay bên phải là khu Mả miễu xa xưa là nghĩa địa cho những người nghèo không có ruộng đất. Năm 1964 cải tạo mương máng thuỷ lợi, mồ mả các nơi quy tập về đây, có ối nhà mất mộ. Có đê bao thì mới xây trường cấp 2 mới gồm 2 dãy nhà gạch, có trần cỏ cửa kính chớp là hoành tráng nhất thời 1965-1968 của huyện Từ liêm.
-Trong ngõ 93 TK có một Miếu thờ, có mộ cụ Tổ thứ ba của dòng họ Nguyễn. Giỗ Họ vào ngày 12 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
-Đối diện nhà số 111 TK có Trạm biến áp, xưa qua cống hố đê là đường Đìa lơ đi thẳng sang làng Cót, ven hố đê năm 1966-1967 là bãi súng 23mm yểm trợ cho bãi pháo cao xạ 100mm (nằm ở đầu cầu 361 ngày nay)
-Ngõ 123 TK qua gò Hoá mã mới tới Miếu thờ Thành hoàng làng. Có giếng đất cổ nằm giữa Miếu và Chùa (Bản đồ QS xa xưa đều chỉ rõ)
-Đối diện ngõ 123 TK qua hố đê khoảng 200m về phía bắc là khu ruộng Mả chế đất 5% của bà con. Mả Chế xưa có ngôi mộ và 2 cột to, tường rào xây gạch cao 1m nổi bật trên cánh đồng là mộ quan Đặng quốc Giám (Khi di dời con cháu tới, mới biết Cụ ấy có 9 bà vợ và đẻ nhõn 36 người con).
-Ngã tư TK, Mạc Thái tông, Vũ Phạm Hàm, PVB xưa có lò gạch và đường đê ôm vòng chùa làng um tùm cây cỏ, VTV quay ngoại cảnh phim video đường rừng ở đây suốt
-Có các chi tiết thú vị : ngõ 81 TK thời phim video mỳ ăn liền, thì sân Mẳng hài quay một số cảnh phim "Chuyện làng Nhô". Có ba nhà được các đoàn làm phim về quay nhiều phim lắm : Chú ba Mại làm hương thắp lâu đời (quay phim truyện nhân vật chính là thợ học se hương). Anh cả Nên (có con gái đang làm phó Thống đốc ngân hàng NNVN) có rất nhiều đoàn tới quay, tên các phim lâu rồi Tôi chả nhớ. Em An Vi "Ba chàng rể họ Lê" dân SG về sản xuất.
Ngõ 123 TK có nhà anh cả Quý quay "Xuân Hinh dạy con ra tỉnh, Râu quặp" nổi tiếng một thời. Ở đây có nhà Nghệ nhân Nguyễn Trọng Lệ, một CCB một người gìn giữ nghề chẻ tăm hương truyền thống, nghề dệt tăm mành lừng lẫy ngày trước. Sản phẩm của anh Lệ đã đang xuất khẩu sang Nhật bản, CHLB Đức...
Tôi đã sưu tầm được ảnh cũ, chứ bây giờ nhà cửa san sát, giờ cao điểm hay bị tắc đường (thế hệ sau này ko thể hình dung nổi đồng ruộng thôn xóm cách đây>20 năm)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=868286233579411&id=100011941262990
..
..
Ngày 04/2/2021
Trả lờiXóaTrần Minh Hải
1 giờ ·
Ngày 03/02/2021 Tôi được mời tham gia đoàn làm phim Tết của Kênh An ninh Ti vi phục dựng cảnh xưa : Gói bánh chưng, Lễ ông Công ông Táo, Lễ đêm Giao thừa...tại khu nhà cổ được bảo tồn nguyên trạng ba trăm năm qua. Phim quay tại làng Giàn (Trung hoà, Cầu giấy, Hà nội) Xin trình vài bức ảnh kỷ niệm quá trình quay phim của kênh An ninh Ti vi