Bộ trưởng Vinh : đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách

Những lần phát biểu trước của cùng Bộ trưởng Vinh có thể xem ở đây, và ở đây.

Bây giờ là phát ngôn của ông tại Đại hội 12.

---

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh 'dốc ruột' trước Đại hội

22/01/2016  14:11 GMT+7

- Phát biểu thảo luận tại Đại hội Đảng sáng nay, Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh, ủy viên TƯ khóa 11, nói: Việc đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách.

Mỹ làm được thì Nhật cũng làm được

Hàn Quốc: Chọn người tài làm việc nước

Những thách thức hiện nay của Việt Nam

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh mở đầu tham luận bằng những con số được coi là hiện thân sống động cho thành quả không thể phủ nhận của 30 năm Đổi mới: Từ 1986 đến nay, thu nhập bình quân đầu người tăng 4 lần, tỉ lệ hộ nghèo giảm từ 95% xuống còn dưới 5%. Nhưng thực tế, hiện nay VN vẫn là một nước nghèo.

Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh. Ảnh: TTXVN

So sánh là khập khiễng nhưng Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho rằng, nếu không bằng lòng thỏa mãn thì nhìn vào tương quan nước bên cạnh có cùng điều kiện thấy VN đang đứng trước yêu cầu đổi mới cấp bách hơn bao giờ hết.

Đầu thế kỷ 19, vào năm 1820, VN đã có vị thế rất đáng nể trong khu vực về dân số cũng như quy mô kinh tế, lớn hơn cả Philippines và Myanmar gộp lại, gấp hơn 1,5 Thái Lan, thu nhập bình quân đầu người khi đó xấp xỉ mức trung bình của thế giới.

Hiện nay, theo số liệu 2014, thu nhập bình quân đầu người của nước ta chỉ bằng 1/5 mức trung bình của thế giới, nghĩa là 2052 USD/gần 12 nghìn USD bình quân thế giới, chỉ bằng hơn 1/3 thu nhập bình quân của Thái Lan.

Trong khi cùng thời gian Đổi mới của VN, Hàn Quốc đã từ nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu trở thành quốc gia có kinh tế phát triển.

Cơ hội vàng dân số sắp hết

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh lưu ý VN đang trong cơ hội ngắn ngủi còn lại củadân số vàng và theo tính toán đến năm 2020 là hết, dù cơ quan chức năng tính thêm thêm 5 năm là 2025.

Bên cạnh đó, động lực từ công cuộc đổi mới trước đây mang lại đang dần ít phát huy tác dụng. Dư địa cho tăng trưởng dựa trên tăng vốn đầu tư, lao động giá rẻ, khai thác tài nguyên khoáng sản cũng không còn nhiều lợi thế.

Trong khi, VN đang hội nhập ngày càng sâu hơn vào nền kinh tế thế giới, chúng ta chấp nhận hội nhập tức là chấp nhận cạnh tranh. Do đó nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế là một đòi hỏi có ý nghĩa sống còn.

“Vì ba lý do nêu trên, VN phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, hiệu quả hơn nữa nếu không muốn tụt lại phía sau, nếu không muốn nền kinh tế trì trệ kéo dài rơi vào bẫy thu nhập trung bình thấp”, ông nói.

'Hầu như chưa làm'

Bộ trưởng Bùi Quang Vĩnh nhớ tại hội trường diễn ra Đại hội 12 cách đây 5 năm, Đại hội 11 thông qua chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011-2020.

Trong đó, tại  trang 99 nêu rõ, phải kiên trì và quyết liệt thực hiện đổi mới, đổi mới chính trị phải đồng bộ đổi mới kinh tế theo lộ trình thích hợp, trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng XHCN, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN, mở rộng dân chủ trong Đảng và xã hội....

“Thực tế 5 năm qua, chúng ta đã tích cực đổi mới thể chế kinh tế và đạt một số kết quả nhất định. Nhưng đổi mới về chính trị thì hầu như chưa làm. Chính vì vậy, công cuộc đổi mới trong 5 năm qua chưa thực sự đem lại hiệu quả như mong muốn”, ông nói.

Ông cho rằng, 30 năm qua, thành tựu lớn nhất, bao trùm nhất của công cuộc đổi mới, đó là đã chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường, làm thay đổi căn bản cuộc sống của người dân và đưa đất nước phát  triển

Tuy vậy, 70 năm qua, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể các cấp trong hệ thống chính trị gần như không thay đổi.

“Một hệ thống chính trị phù hợp với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây, đặc biệt trong hoàn cảnh chiến tranh nay không còn phù hợp nền kinh tế thị trường, thậm chí còn là rào cản, trở ngại cho sự phát triển”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Vì vậy, trong giai đoạn tới, việc đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách.

Đại biểu dự Đại hội. Ảnh: Phạm Hải

Bộ trưởng cho rằng, Đảng là người lãnh đạo cao nhất đất nước, cần chủ động nghiêm khắc đánh giá lại chính mình, thực hiện nghiêm chỉnh những nghị quyết mà Đại hội toàn quốc quyết định, kiên quyết đổi mới cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ, phương thức hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị để hoạt động hiệu quả hơn, thực chất hơn.

“Đây là nhân tố tiên quyết, quan trọng nhất cho quá trình đổi mới tiếp theo. Làm tốt điều này, Đảng sẽ lấy lại niềm tin trong nhân dân bằng tấm  gương tự đổi mới và sự lãnh đạo hiệu quả của mình đối với đất nước, dân tộc”, ông nói.

3 trụ cột quan trọng

Về đổi mới thể chế kinh tế, Bộ trưởng nhấn mạnh 3 trụ cột: Thịnh vượng kinh tế phải đi đôi với bền vững môi trường, thực hiện công bằng và hội nhập xã hội, hay còn gọi là bình đẳng cho mọi người, nâng cao năng lực và trách nhiệm giải trình của Nhà nước.

Cụ thể, ông cho rằng, VN phải có mức tăng trưởng cao và ổn định liên tục trong 20 năm tới với mức tăng thu nhập bình quân đầu người hàng năm 7%. Có nghĩa là tương đương mức tăng trưởng GDP hàng năm 8%.

Để đến năm 2035 đạt mức thu nhập bình quân đầu người từ 15 nghìn đến 18 nghìn USD. Để đạt mục tiêu này, con đường duy nhất là tăng năng suất.

Phải tập trung cao độ, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp trong nước, mà chủ yếu chính là doanh nghiệp tư nhân, cả chất lượng và số lượng, coi sức khỏe của doanh nghiệp trong nước chính là sức khỏe nền kinh tế.

Trước mắt phải nâng cao cho được năng lực cạnh tranh, hiệu quả cho các doanh nghiệp trong nước thông qua việc hoàn thiện củng cố nền tảng của kinh tế thị trường, đặc biệt là quyền sở hữu tài sản, và xác định các chính sách công bằng, cạnh tranh lành mạnh trong tiết kiệm vốn, đất đai, tài nguyên, thông tin.

Ông chỉ ra, năng suất trì trệ hiện nay và môi trường yếu kém trong phát triển khu vực tư nhân do Nhà nước thiếu hiệu quả, do điều kiện lịch sử VN, những thiết chế công bị thương mại hóa, cát cứ, manh mún, thiếu sự giám sát của người dân.

Ngoài ra, khuôn khổ pháp lý của VN đã tạo không gian nhất định cho công dân tham gia vào quá trình quản trị Nhà nước. Nhà nước của dân, do dân, vì dân, dân biết dân làm dân bàn dân làm kiểm tra là những điều khẳng định rõ trong Hiến pháp nhưng thực tế vẫn còn tồn tại khoảng cách này với thực tiễn tham gia của công dân trong quản trị Nhà nước.

Quy trình bầu cử, cơ chế cho sự tham gia của các tổ chức xã hội chưa thực sự bảo đảm tính đại diện đích thực của người dân...

Xuân Linh

Đại tướng Ngô Xuân Lịch: Giữ nước từ lúc nước chưa 

Thứ sáu, 22/1/2016 | 14:34 GMT+7

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: 'Đổi mới hệ thống chính trị là điều kiện để phát triển'

Nhìn lại thời điểm Việt Nam từng có vị thế rất đáng nể, thu nhập bình quân ngang bằng thế giới nhưng nay chỉ chưa tới một phần năm bình quân toàn cầu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư cho đây là điều cần suy ngẫm.

Kéo dài hơn 16 phút nhưng tham luận của Bộ trưởng Bùi Quang Vinh với nội dung chính là bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay trước yêu cầu cải cách bức thiết nhận được sự tập trung tuyệt đối của hơn 1.000 đại biểu tham dự phiên thảo luận tại Đại hội Đảng sáng nay (22/1). 

Nhìn lại quá trình đổi mới 30 năm, cũng như hơn 7 thập kỷ sau khi giành độc lập, người đứng đầu ngành kế hoạch & đầu tư cho rằng thành tựu lớn nhất là đưa Việt Nam từ một trong những nước nghèo nhất thế giới trở thành một nước có thu nhập trung bình. Từ 1986 đến nay, thu nhập bình quân đầu người tăng 4 lần, số hộ nghèo từ trên 50% giảm xuống còn dưới 5%.

Tuy vậy, bên cạnh những thành tựu không thể phủ nhận, thực tế Việt Nam hiện nay vẫn còn thua kém nhiều các quốc gia trong khu vực và thế giới. "Ít ai biết rằng đầu thế kỷ XIX, Việt Nam đã có một vị thế rất đáng nể trong khu vực về dân số cũng như kinh tế. Lớn hơn cả Philippines và Myanmar cộng lại, gấp 1,5 lần Thái Lan... Thu nhập bình quân ngang bằng thế giới. Nay mức thu nhập của người dân chưa tới một phần năm bình quân toàn cầu và tương đương một phần ba Thái Lan", ông Vinh so sánh.

Cho rằng mọi so sánh đều khập khiễng nhưng kết quả có được sau 30 năm tiến hành đổi mới và khoảng 40 năm sống trong hoà bình, tức là tương đương nhiều nước trong khu vực, lại là một điều cần suy ngẫm.

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho rằng khu vực tư nhân cần là trọng tâm phát triển trong giai đoạn mới. Ảnh: Nhật Minh

Một nguy cơ khác đối với Việt Nam hiện nay là việc nền kinh tế đang đi gần tới giai đoạn cuối của giai đoạn dân số vàng (dự kiến kết thúc vào khoảng 2020-2025). Trong khi đó, những động lực còn lại như tài nguyên, vốn đầu tư, những thành quả về thể chế của Đổi mới 1986 đã gần như tới hạn. Đất nước lại phải bước ra sân chơi hội nhập, phải chấp nhận cạnh tranh... Trong bối cảnh đó, ông Vinh cho rằng đổi mới hơn nữa và phát triển đất nước là một nhiệm vụ cấp bách.

Trích lục lại rất rõ trang 99 của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, được thông qua chính tại hội trường này cách đây 5 năm, nêu rõ đổi mới chính trị cần đi đôi với đổi mới kinh tế, bản tham luận tái khẳng định việc thực hiện nhiệm vụ này chính là thước đo cao nhất cho thành công của 30 năm Đổi mới. 

Theo Bộ trưởng Vinh, Việt Nam đã tích cực đổi mới thể chế kinh tế, song nhiệm vụ đổi mới chính trị gần như chưa thực sự đem lại hiệu quả như mong muốn. "Chính vì vậy, công cuộc đổi mới trong 5 năm qua chưa thực sự mang lại kết quả như mong muốn", vị trưởng ngành nhận xét.

Thành tựu lớn nhất của 30 năm qua được nhận định là chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang thị trường. Đây chính là động lực giúp thay đổi cuộc sống của người dân, đưa đất nước phát triển. Trong khi đó, theo phân tích của Bộ trưởng Vinh, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước và các cấp gần như không thay đổi. "Một hệ thống chính trị phù hợp với nền kinh tế kế hoạch hoá trước đây, đặc biệt là trong hoàn cảnh chiến tranh nay đã không còn phù hợp với nền kinh tế thị trường, thậm chí còn là rào cản, trở ngại cho sự phát triển", ông nhận xét.

Vì vậy, việc đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với nền kinh tế là một yêu cầu hết sức cấp bách. "Đảng là lãnh đạo cao nhất của đất nước, cần chủ động và nghiêm khắc nhìn lại mình, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết mà Đại hội đã xác định", ông Vinh nói đồng thời nhận định đây là nhân tố tiên quyết, quan trọng nhất cho quá trình đổi mới tiếp theo. "Làm tốt điều này, Đảng sẽ lấy lại niềm tin trong nhân dân, bằng tấm gương tự đổi mới, bằng sự lãnh đạo hiệu quả của mình với đất nước, dân tộc", ông nói thêm.

Về đổi mới thể chế kinh tế, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho rằng cần thực hiện trên 3 trụ cột.

Trước hết, việc phát triển kinh tế cần đi đôi với bền vững về môi trường. Theo đó, Việt Nam cần có mức tăng trưởng cao và ổn định trong vòng 20 năm tới với mức tăng thu nhập bình quân 7% (tương đương tăng GDP), để đạt mức thu nhập 15.000-18.000 USD một đầu người vào năm 2035.

Trích dẫn câu nói nổi tiếng của nhà kinh tế đoạt giải Nobel - Paul Krugman: "Năng suất không phải tất cả nhưng về lâu dài, nó gần như là tất cả", Bộ trưởng Vinh khẳng định tăng năng suất là con đường duy nhất giúp Việt Nam đạt được mục tiêu nêu trên, bởi năng suất lao động của Việt Nam hiện ở mức rất thấp so với khu vực, sau khi liên tục sụt giảm từ năm 1990 đến nay.

Bên cạnh đó, ông Vinh cho rằng cần tập trung cao độ phát triển khu vực doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân, bởi sức khoẻ của doanh nghiệp nội là sức khoẻ của nền kinh tế. Cần nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực này thông qua hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, đặc biệt là quyền sở hữu tài sản và xác lập các quyền bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; thúc đẩy và tạo điều kiện cho khởi nghiệp; xây dựng hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, khuyến khích doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu khoa học.

Trụ cột thứ 2 được nhắc tới là công bằng và hội nhập xã hội (bình đẳng cho mọi người). Theo phân tích của vị trưởng ngành Kế hoạch, quá trình phát triển, cạnh tranh ở mức cao sẽ khiến khoảng cách giàu nghèo tăng lên. Nhà nước, nhất là nhà nước xã hội chủ nghĩa, khi đó cần thực hiện chức năng, tạo điều kiện cho mọi người dân có khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản nhất, đảm bảo công bằng trong phát triển.

Trụ cột thứ 3 là nâng cao năng lực và trách nhiệm giải trình của Nhà nước. Điều này là một quá trình phức tạp do lịch sử để lại. Bên cạnh đổi mới ở bộ máy công chức, nguyên tắc thị trường cần được áp dụng đầy đủ hơn, phân biệt khu vực công - tư, bảo vệ quyền tài sản, tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quản trị Nhà nước, hoạch định chính sách...

Để đạt được điều này, ông Vinh và các nhà khoa học xác định, Việt Nam cần thực hiện các chuyển đổi lớn, bao gồm: Xây dựng một nhà nước pháp quyền hiện đại với nền kinh tế thị trường đầy đủ, xã hội dân chủ phát triển ở trình độ cao; Thúc đẩy hiện đại hoá nền kinh tế song hành với nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân; Phát triển năng lực sáng tạo, lấy khu vực tư nhân làm trung tâm; Bảo đảm công bằng xã hội; Phát triển bền vững và môi trường; Tăng cường tính kết nối giữa các vùng kinh tế...

Với những phân tích nêu trên, ông Vinh bày tỏ hy vọng có thể giúp thế hệ lãnh đạo tiếp theo của Đảng và Nhà nước hoạch định chính sách đúng đắn cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.

"Nước ta đang đứng trước bước ngoặt của đổi mới và phát triển. Để đạt được khát vọng hướng tới Việt Nam thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ, lựa chọn duy nhất của chúng ta là cải cách các vấn đề nêu trên. Chúng tôi tin tưởng rằng những thế hệ người Việt Nam hiện nay chắc chắn có đủ ý chí, bản lĩnh và năng lực để thực hiện", ông Vinh kỳ vọng

Nhật Minh

http://kinhdoanh.vnexpress.net/tin-tuc/vi-mo/bo-truong-bui-quang-vinh-doi-moi-he-thong-chinh-tri-la-dieu-kien-de-phat-trien-3346539.html

---

Những entry liên quan đã đi trên blog này:

- Bộ trưởng Vinh : đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách

- Nhận thức về chủ nghĩa xã hội qua 30 năm đổi mới (bài Nguyễn Viết Thông)

- Văn nghệ Thứ Bảy : Làng và nước mắt thời mở cửa (bài Phạm Quang Long, 2015)

- Thơ Việt sau cú hích Đổi Mới (bài Nguyễn Trọng Tạo)

- Chuỗi sự kiện nhân dân Thái Bình năm 1997 trong Từ điển Thái Bình (ấn bản năm 2010)

- Quốc khánh lần thứ 70, và câu hỏi về 30 năm Đổi Mới

-  Đổi Mới và hồi kí Việt (một bài của Vương Trí Nhàn)

-  Xu hướng "li ti hóa" của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

-  Kiến giải của một nhà nghiên cứu kinh tế : Lo Việt Nam sẽ chỉ còn các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ

-  Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới : 18 - Trần Độ với "Đổi Mới, niềm vui chưa trọn"

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới : 17 -  Bên trong chính điện Đền Hùng năm 1985

-  Cu Nỡm bình luận về "3 nguyên tắc chi tiêu" của Bộ trưởng Vinh

- Học giả Đào Duy Anh (ảnh của Nguyễn Văn Kự, năm 1984)

- Gửi tiết kiệm trước Đổi Mới, qui đổi sau 30 năm

- Không nên lan man chuyện nghị Phước, mà cần làm rõ chuyện ODA

- Mức sống của người miền núi ngay sau Đổi Mới

- Đám cưới người Nùng hồi đêm trước Đổi Mới (bài Phan Cẩm Thượng)

- Một câu chuyện quen kể của bác Dương Phú Hiệp, được Nguyễn Văn Minh và Huy Đức chép

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới : 16 - Luật hóa tuổi 18 và tuổi 20, năm 1986

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới : 15 -  Hương ước làng Trang Liệt (Bắc Ninh)


- 3 nguyên tắc cơ bản trong chi tiêu mà Việt Nam vi phạm (theo Bộ trưởng Đầu tư và Kế hoạch)

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 14 (hình ảnh Hà Nội ngay sau ngày mở cửa, cuối 1980s)

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 13 (hình ảnh Việt Nam đầu 1990s qua ống kính Hans Peter Grumpe)

-  25 năm nhìn lại nghị quyết khoán 10 (tháng 4 năm 1988)

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 12 (nhóm làm việc của Trần Văn Thọ ở Nhật Bản đầu 1990s)

- Một quan trí thức của Sài Gòn ở lại góp sức vào Đổi Mới, là phu quân của nghệ sĩ Thẩm Thúy Hằng

- "Trâu đen ăn cỏ, trâu đỏ ăn gà" (thời 1980s, hệ thống HTX bậc cao)

- Chỉ thị khoán 100 năm 1981 và vai trò của Võ Chí Công

-  Đêm trước Đổi Mới (Trần Hoàng Tiến, 2012) : anh Ba, anh Năm, anh Văn, và khoán 100 ở Hải Phòng

- Bài toán thời 1994 và lời giải của năm 2014 : thu nhập chính và chuyện mua một chiếc xe Honda

- Các kì "Đêm trước Đổi Mới" trên Tuổi Trẻ (2005): đăng lại 3 kì

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 11 (quan điểm của Đặng Phong)

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 10  (tổng quát về Đại hội VI)
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 9 (chương về Đổi Mới trong sách của Huy Đức)
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 8 (năm 1987, 1 USD bằng bao nhiêu VND ?)

- Một bài viết của cụ Vũ Khiêu chào mừng đồng chí Gooc-ba-chốp (1986)

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 7 (một cuốn sách xuất bản năm 1984 mang tên Lê Duẩn)
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 6 (nhớ lại của Trần Độ nguyên Trưởng Ban VHVN)
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 5  (hình ảnh Nguyễn Hữu Đang ở Nghĩa Đô năm 2004) 
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 4 (về đại phát kiến của Việt Nam "làm chủ tập thể", Nguyễn Ngọc Lanh) 

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 3 (những kí ức tản mạn của cụ Hoàng Tuấn Phổ ở xứ Thanh)
- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 2 (đêm 26 tháng 11 năm 1983, truyện của Phùng Gia Lộc)

 

- Nhìn lại đêm trước Đổi Mới và Đổi Mới - 1 (vai trò của Trường Chinh, bài Trần Nhâm năm 2007)