"Biên bản chiến tranh" đoạt giải thưởng Hội Nhà văn 2014, và lời bình Nguyễn Hoàng Đức cùng Nguyễn Thị Phi

Cuốn sách xuất bản khoảng giữa năm 2014 (đã nhắc đến ở entry trước).

Dưới là tin về Giải thưởng Hội Nhà văn năm 2014. Một năm toàn các trưởng thượng hàng cha chú được nhận giải. Tiếp theo đó là lời bình của Nguyễn Hoàng Đức (bác Đức nhầm ở chỗ ghi dân số hay kiến thức liên quan đến Nhật Bản).

Ở cuối là lời bình của một cây bút với tên là Nguyễn Thị Phi (không biết có đúng tên như vậy không, hay chỉ là nick-name).

---

Công bố giải thưởng Hội Nhà Văn Việt Nam năm 2014

21/01/2015 15:57

(TNO) Ngày 21.1, Hội Nhà văn Việt Nam đã công bố các tác giả đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2014 và danh sách 50 hội viên vừa được kết nạp.  

Về văn xuôi, tập Biên bản chiến tranh 1-2-3-4/75 của nhà văn Trần Mai Hạnh được trao giải; giải thưởng về thơ được trao cho tập Trường ca-Kịch thơ của nhà thơ Nguyễn Thụy Kha; về lý luận phê bình, giải thưởng được trao cho tập tiểu luận Thơ VN hiện đại-tiến trình và hiện tượng của nhà phê bình văn học Nguyễn Đăng Điệp và tập Trăm năm trong cõi của nhà phê bình văn học-GS Phong Lê; giải thưởng văn học dịch năm nay được trao cho dịch giả Đào Minh Hiệp với tiểu thuyết Cuộc chiến đi qua, của tác giả Kanta Ibragimov.

Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm nay không có khuôn mặt trẻ nào. Nguyễn Đăng Điệp trẻ nhất cũng đã 53 tuổi, các tác giả còn lại đều trên dưới 70 tuổi.

Giải thưởng văn xuôi và thơ được trao cho hai tác giả quen thuộc, thuộc “thế hệ chống Mỹ” là nhà văn kiêm nhà báo Trần Mai Hạnh, nguyên phóng viên TTXVN, người có mặt trong Dinh Độc Lập ngay trong ngày kết thúc chiến tranh 30.4.1975 và nhà thơ Nguyễn Thụy Kha, một khuôn mặt khá quen thuộc trong các chương trình âm nhạc trên VTV.

Năm nay, Hội Nhà văn “phá kỷ lục” trong việc kết nạp hội viên với 50 người trong tổng số 626 đơn xin vào Hội.

http://www.thanhnien.com.vn/van-hoa-nghe-thuat/cong-bo-giai-thuong-hoi-nha-van-viet-nam-nam-2014-527507.html

GIẢI THƯỞNG VĂN HỌC MẶT TRẬN ĐÃI NGỘ NHỮNG ĐẦU GẤU HẠ CÁNH ANH TOÀN

Paul Nguyễn Hoàng Đức

Mỗi năm nhìn giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam lại liên tưởng tới hợp tác xã gia công. Thử nhìn, nước ta mỗi đầu sách in ra với 90 triệu dân số chỉ có quanh co khoảng 1000, nếu luộc hết cỡ khoảng dăm nghìn, trong khi đó mỗi đầu sách ở nước Nhật dân số cũng chỉ hơn ta gấp ba lần nhưng ra cả triệu bản, nghĩa là mỗi đầu sách được đón đọc gấp khoảng một nghìn lần nước ta.

Sức đọc phản ánh nền văn học, sức đọc văn học của ta chỉ ngang cấp xã ở Nhật, cho rộng dài đi thì dưới cấp huyện. Cường quốc là khái niệm nước lớn, nhưng người ta vẫn bảo: Nước Mỹ là cường quốc nhưng là tiểu quốc về bóng đá. Có người đã tự nhận nước ta là cường quốc về thơ, vậy thì nước ta còn là cường quốc về nông nghiệp, cường quốc về vứt rác bừa bãi, cường quốc về thiểu năng trí tuệ khi làm dường xong mới đào lên đặt cống.

Và nền văn học dưới cấp huyện trên cấp xã của chúng ta chỉ là một nền văn học nông dân, học, rồi đi bộ đội hay công nhân để được thoát ly, không phải đội mưa gió ngoài đồng, “ăn cơn chúa múa tối ngày”. Văn nghệ mới đầu mục đích chỉ là phong trào để kích thích động viên sản xuất và chiến đấu. Rồi tiếp diễn các anh chị công –nông – binh cứ à uôm viết tiến lên. Anh nào quá giỏi hay xuất sắc cũng thường chỉ được một bài. Rồi lại lao vào “học nhi ưu tắc sĩ” (học giỏi làm quan). Giải thưởng năm nay chủ yếu giải quyết chính sách hưu hạ cánh an toàn cho các bác cả đời đã thành bã văn thơ, không có khả năng đội trần hay đạp trần, mà chỉ có khả năng luồn cúi ngang lưng lãnh đạo. Hãy xem những giải:

“Theo thông tin từ Hội Nhà văn Việt Nam, các giải thưởng của Hội năm 2014 thuộc về: Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia), tiểu thuyết tư liệu của Trần Mai Hạnh; Trường ca ngắn, kịch thơ (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) của Nguyễn Thuỵ Kha; Trăm năm trong cõi... (Nhà xuất bản Văn học), lý luận phê bình của Phong Lê và Thơ Việt Nam hiện đại, tiến trình và hình tượng (Nhà xuất bản Văn học), lý luận phê bình của Nguyễn Đăng Điệp…”

Giải thơ năm ngoái thì trao cho đại ca Thanh Thảo với tập ấm ớ từ cái tên “Trường ca chân đất” văng cả cứt đái vào thơ, rồi Năm Trì gãi háng, rồi Phạm Đương, khi bị tố là đạo nguyên si cả tên đầu đề, Hội nhà văn cứ giả điếc trao bừa, coi như ta cứ trao bừa cho giải ăn cắp là ta không ăn cắp. Còn năm nay trao cho Thụy Kha cũng là một đầu gấu. Mọi người cứ nghiệm đi sang năm dù các đại ca này có ra những tập thơ hay hơn, cũng không đến lượt vì còn giành cho người khác xếp hàng.

Còn hãy nghe tài năng thơ xuất sắc của Nguyễn Thụy Kha một đại ca được mệnh danh là “con quạ của những xác chết” qua nhưng vần thơ được chắt lọc nhất:

“Tôi con dân chính gốc Hải Phòng/ Cả ấu thơ chưa hề đến biển. Năm ấy tôi mười ba tuổi/ Lần đầu tiên nghỉ hè cắm trại Đồ Sơn/ Lần đầu tiên chân chạm sóng đại dương/ (…) Năm ấy chúng tôi đâu biết có một chuyện bất ngờ đã từ đây sẽ xảy ra/ Chúng tôi thì lạc đường nhưng những người lính hải quân lại đang tìm đường mới/ Và cái vịnh khuất nẻo này sẽ là nơi xuất phát/ Của một đoàn tàu dũng cảm ra đi/ (… )/ Năm nay tôi sáu ba tuổi/ Lại trở về thung lũng xanh gặp tuổi mười ba/ Tần ngần nhớ ngày xưa bên mốc số không/ bên tượng đài thủy quân tàu không số/ Bất chợt thấy dâng lên quanh mình bao cực sóng/Thấy hồn mình cũng hóa thành cực sóng/ Để mãi mãi dạt dào sóng vọng Biển Đông/ Để Tổ quốc Việt Nam muon đời đứng vững/ Cong một đường thái cực thiêng liêng.”

Thơ văn là phải vướt qua thông tin cấp một mới là thơ văn, đằng này 99% những câu thơ trên là thông tin cấp một. Giờ tôi xin làm một khúc thơ vu vơ nhưng hay hơn:

Tôi là con gà gốc Đông Cảo, cả đời tôi chưa thấy hồ, ngày đó tôi 13 tháng tuổi, lần đầu tiên bị đem ra chợ Lồng, tôi đâu biết chuyện bất ngờ gì sẽ xảy ra, tôi được rao bán đúng lúc người ta tuyển quân băng dãy Trường Sơn… Một cụ bà vừa khóc vừa mua tôi, cụ đem về cúng cầu may cho con cụ qua khỏi cảnh chiến trường, cụ già lẩm cẩm chập chạp, tôi đạp tung lồng thoát khỏi… Ngày con cụ về đòi bắt tôi giết thịt ăn mừng/ nhưng cụ khóc lóc văn xin và bảo vía của tôi là gà thoát chết thì con mới thoát, mẹ nuôi nó thành gà già để kỷ niệm ngày con thoát trở về/ Sướng quá tôi đứng trên đỉnh lồng như đứng trên đầu trái đất gáy vang một khúc bất tử thiêng liêng!...

Thôi những thơ mậu dịch này, chỉ là chứng minh cho cơ chế cơ quan ăn tem phiếu nhạt hoét. Những cán bộ trong hệ mậu dịch hý hửng thấy mình lúc nào cũng là quả pháo hoa đứng xếp hàng trên đầu nòng súng. Họ đâu có biết viên đạn muốn bay cao thì phải được bắn đi từ đáy cò. Và thơ họ rút cục mãi mãi chỉ là pháo hoa rụng như bọt xà phòng ngay đầu cuống rơm.

Paul Đức 25/01/2014

https://www.facebook.com/paulnguyenhoangduc/posts/1540256469564834

Sóng gió giải thưởng

VĂN NGHỆ

06:30 ngày 25 tháng 01 năm 2015

Nguyễn Thị Phi

TP - Gần như hằng năm, cứ vào dịp này thì y như rằng sóng gió dư luận về Hội Nhà văn Việt Nam (NVVN) lại nổi lên.

Chuyện xét kết nạp hội viên mới thì đã lình xình rồi với những dư luận "không làm đơn cũng được kết nạp" (thực ra chuyện này là thị phi), rồi lại chuyện vài kẻ không được xét lên mạng tuyên bố tôi thân lắm với Chủ tịch, Phó chủ tịch, họ mời tôi vào, nhưng nay thế này tôi không thèm vào nữa...? Không hiểu có phải vì thế, mà báo Văn Nghệ, rồi website Hội NVVN mãi mới đăng danh sách các tân hội viên, trong khi các báo lại đăng trước đến cả tháng?

Chuyện thứ hai là kết quả giải thưởng văn chương. 

Đầu tiên là một chuyện lặp đi lặp lại nhiều lần rồi. Từ việc tập “Trường ca ngắn - kịch thơ” (NXB Hội Nhà văn) của Nguyễn Thụy Kha đoạt giải thưởng ở thể loại thơ. Vấn đề là khi tập thơ này qua Hội đồng Thơ, nó chỉ được 2 phiếu trên 9 thành viên Hội đồng!

Nhân đó, một số vị lại rêu rao lên ở chốn nọ chốn kia rằng, Ban Chấp hành Hội không coi Hội đồng chuyên môn là gì. Có vị lại mạnh mồm tuyên bố có khi cần phải rút lui khỏi hội đồng (kiểu như nhà văn Y Ban đã từng rút lui khỏi Hội đồng văn xuôi năm 2013, nhưng với lý do khác).

Đàm tiếu cũng không tha giải thưởng ở thể loại văn xuôi - tác phẩm “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75”?(NXB Chính trị Quốc gia) của tác giả Trần Mai Hạnh. Đây là một cuốn sách tập hợp lại những tư liệu, hồi ức của nhà báo Trần Mai Hạnh. Và chính Trần Mai Hạnh cho biết, cuốn sách được viết dưới hình thức biên bản. Vấn đề là ở đó. Nhiều người tỏ ra không phục với câu hỏi: Đây là giải thưởng văn chương cơ mà, đâu phải là giải báo chí? Trần Mai Hạnh đã vượt qua cả những ứng viên nặng ký năm nay - Hồ Anh Thái và Nguyễn Bình Phương. Một tờ báo giật tít có vẻ thảng thốt: Nhà báo đoạt giải thưởng văn chương. Chính Hội Nhà văn cũng có vẻ bối rối khi không thể nói rõ được cuốn sách này thuộc thể loại nào trong văn xuôi.

Ở thể loại lý luận phê bình văn học, tập "Trăm năm trong cõi"?(NXB Văn học) của tác giả Phong Lê và tập "Thơ Việt Nam hiện đại - tiến trình và hiện tượng”?(NXB Văn học) của tác giả Nguyễn Ðăng Ðiệp đoạt giải thưởng. Tập của Phong Lê cũng bị nhiều ý kiến phàn nàn. Rằng đây là một tuyển những bài tham luận nhân những dịp kỷ niệm và bài báo của ông, thì có đáng? Cuốn sách này đề cập đến những tác giả đã thành danh từ rất lâu (mà Phong Lê gọi là "Thế hệ Vàng"), những Tản Đà, Ngô Tất Tố, Hoàng Ngọc Phách... Tố Hữu, Chế Lan Viên, Tô Hoài... Vàng thì đã hẳn, nhưng còn tính phát hiện, chưa nói tính dự báo?

Cũng biết chuyện văn chương nghệ thuật là khó định giá. Cũng biết cạnh đỉnh vinh quang bao giờ cũng đầy rẫy thị phi. Nhưng xem ra, nhiều ý kiến của giới chuyên môn là có cơ sở. Trước hiện tượng này, liệu Hội đồng xét giải của Hội NVVN có động tâm?