Những vần thơ Thiên An Môn

当然，还有你，坐在我的对面
炫耀于你掌中的晴天的闪电
变成干柴，又化为灰烬
đương nhiên, vẫn còn có em, ngồi đối mặt tôi
chớp lòa lóe vào trời thanh nắng trong bàn tay em
biến thành củi khô, và hóa tro tàn




{điện lóe/lia lên bầu trời trong xanh － bầu trời ấy lại đang nằm trong bàn tay em ― đã biến thành củi khô, và hóa thành tro}

Thơ nhiều khi vô dụng và bị coi như rác. 

Nhưng bản thân thơ, ở những thời khắc quyết định, nó có sức mạnh ghê gớm. Nó có thể trở thành "đòn xoay chế độ" (ý của nhà thơ Sóng Hồng).

Sự kiện Hồng Kông hiện nay, dễ làm nhớ lại những vần thơ Thiên An Môn. Đó là thơ của những người đã sống và mau còn sót lại sau sự kiện Thiên An Môn.

Trong đó, có những bài thơ Thiên An Môn nhưng lại rất bình tĩnh, không sắt máu, không kêu gào, không vu vạ. Rất lặng lẽ. Nó bắt người ta suy nghĩ, suy nghĩ, và suy nghĩ thật sâu.

Xin giới thiệu một vài trong những bài như vậy.


1. Bài Tiếng quê của thi sĩ Bắc Đảo (lấy về từ trang da màu, đã có từ năm 2006, bản dịch của Ái Vân Quốc từ tiếng Tàu):

Tiếng quê

tôi nói tiếng Tàu với chiếc gương

một công viên có mùa đông của riêng mình

tôi thả nhạc lên

mùa đông không có nhặng xanh

tôi thung dung sục cà-fê

nhặng xanh không hiểu thế nào là tổ quốc

tôi thêm vào một xíu đường

tổ quốc là một loại hương âm

tôi từ đầu bên kia đường dây điện thoại

nghe thấy sự hoảng {sợ} loạn của chính tôi

vậy nên chúng tôi đã mê {lú} sâu

Nguyên tiếng Tàu:

乡音

我对着镜子说中文
一个公园有自己的冬天
我放上音乐
冬天没有苍蝇
我悠闲地煮着咖啡
苍蝇不懂得什么是祖国
我加了点儿糖
祖国是一种乡音
我在电话线的另一端
听见了我的恐惧
于是我们迷上了深渊 

Một bản dịch khác, của Diễm Châu, thì như sau:

(bản của Diễm Châu từ Pháp văn, đã đăng trên Tiền Vệ)

GIỌNG BẢN THỔ

Tôi nói tiếng Tầu trước tấm gương

một công viên có nỗi buồn riêng của nó

tôi để nhạc

không có ruồi vào mùa đông

trầm tư tôi chế cà-phê

giống ruồi mù tịt về chữ tổ quốc

tôi thêm một chút đường

tổ quốc, cái âm giọng khó giải này

Ở đầu kia của dòng chữ

tôi nghe chính nỗi kinh hoàng của tôi.

2. Thêm một bài nữa, vẫn của thi sĩ Bắc Đảo, là bài sau (vẫn của da màu, và vẫn từ nguyên bản tiếng Tàu):

Nghệ thuật thơ

căn nhà rộng đại mà tôi trú thuộc này

chỉ còn sót lại một chiếc bàn, xung quanh

là sình bùn lầy đầm ngút ngát

trăng sáng từ những góc độ khác nhau chiếu rọi tôi

giấc mộng với bộ xương giòn vẫn đứng nguyên ở

mãi xa, khung giàn giáo chưa buồn dỡ đi

vẫn còn vết chân nhoét bùn trên giấy trắng

con cáo đã được chăm bẵm bao năm này

ngoe ngẩy đuôi đỏ như lửa

ca ngợi tôi, sát thương tôi

đương nhiên, vẫn còn có em, ngồi đối mặt tôi

chớp lòa lóe vào trời thanh nắng trong bàn tay em

biến thành củi khô, và hóa tro tàn

诗艺

我所从属的那所巨大的房舍
只剩下桌子，周围
是无边的沼泽地
明月从不同角度照亮我
骨骼松脆的梦依然立在
远方，如尚未拆除的脚手架
还有白纸上泥泞的足印
那只喂养多年的狐狸
挥舞着火红的尾巴
赞美我，伤害我

当然，还有你，坐在我的对面
炫耀于你掌中的晴天的闪电
变成干柴，又化为灰烬

(bản của Diễm Châu từ Pháp văn, đã đăng trên Tiền Vệ)

NGHỆ THUẬT THI CA

Cái bàn

ấy những gì còn lại

của chốn ở bao la này nơi tôi cư ngụ

chung quanh những đầm lầy hút mắt

ánh trăng

phóng lên tôi những soi rọi khác nhau

mộng mơ còn dựng nơi xa xăm ấy

chiếc bóng mong manh những dàn gióng đã từ bỏ

có

những vết bùn nhơ này trên trang giấy trắng

con hồ-ly đã kiên trì nuôi dậy đó

hướng về tôi phe phẩy chiếc đuôi đỏ rực

nói với tôi những lời tán dương hoặc hăm dọa

thế rồi cố nhiên còn có em

ngồi trước mặt tôi

những ánh chớp biếc xanh lấp lánh trong tay em

biến thành củi khô tan thành tro than