Một nơi phát nguồn của văn hóa lúa nước ở Hoa Nam : huyện Long An tỉnh Quảng Tây

Thậm chí, bây giờ, huyện Long An tựa như còn đang được xác định là quê hương của lúa trên toàn thế giới. Nơi phát nguồn của lúa cho nhân loại.

Mấy năm nay, dựa trên đề nghị của phía học thuật, nhà nước Trung Quốc cấp danh hiệu "quê hương của lúa" hay "kinh đô của văn hóa ruộng/lúa" cho một số nơi trên cả nước, mà đa phần là thuộc vùng miền nam, quen gọi là Hoa Nam. Trong đó có huyện Long An.

Huyện có 40 vạn dân, và chủ yếu là người Choang (tộc người là "bà con thân thích" với các nhóm Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam)

Tháng 6 năm 2013 : danh hiệu chính thức được nhận là "Trung Quốc Nà văn hóa chi hương"
(Làng văn hóa Lúa nước của Trung Quốc)

Đầu tháng 8 năm 2014, trang web của cơ quan chính hiệp huyện Long An đã cho chạy một bài với tựa như trên (Một nơi phát nguồn của văn hóa lúa nước ở Hoa Nam). Bài vốn được "bao cấp" từ Phòng Dân tộc huyện Long An và Ban Tuyên giáo Thị ủy Nam Ninh.

Vị trí của huyện Long An trên bản đồ tỉnh Quảng Tây thì có thể xem lại ở đây (chỗ ghi Nam Ninh, vì trực thuộc thành phố Nam Ninh, cách không xa hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn của Việt Nam; cũng cách không xa nơi mới diễn ra Tết Thịt chó ở thành phố Ngọc Lâm). 

Long An chính là thuộc vào vùng mà giới khảo cổ Trung Quốc từ thập niên 1970 đã tìm ra được nhiều hiện vật của thời kì đồ đá (chiếm 1/4 di chỉ toàn quốc, tập trung chỉ trong một huyện). Trong đó, đặc biệt, còn có di vật mang chữ cổ, được xác định là cổ hơn cả chữ giáp cốt tới khoảng 1000 năm, làm chấn động dư luận học thuật từ mấy năm trước (tháng 1 năm 2012).

Nguyên chú: Phong cảnh điền viên của Long An (隆安田园风光)

Lưu hai bài từ trang web trên.

---

LƯU TƯ LIỆU

1. Tháng 8/2014:

华南稻作文化发源地

隆安县政务信息网　www.lax.gov.cn 2014-08-10来源：　　作者：
隆安“那文化”

　http://www.lax.gov.cn/contents/7800/131154.html

　“那文化”概念由云南文山壮族苗族自治州壮族学者王明富提出，指的是以壮语水田“那”为中心的文化圈。这一区域有众多以“那”字开头的地名，范围包括中国的广西、广东、海南、云南以及越南北部、老挝、缅甸、泰国和印度的阿萨姆邦。“那文化”圈以稻作为主要的农业生产方式，有丰富的稻作文化遗存。隆安县是壮族聚居县，历史悠久，民族文化内涵丰富，有专家提出，隆安县是“那文化”圈的中心，即“那文化之都”，县域内“那文化”的遗存独特而丰富：一是有众多的“那”地名遗存。在坛洛平原“那文化”圈中，隆安是“那”地名最集中的地方，如那桐、那门、那重、那元、那潭、那可等；二是有众多的大石铲遗址。据统计，隆安有10多个大的石铲遗址，它是世界“那文化”圈中大石铲遗址最密集的地方，其中大龙潭石铲遗址是世界最大的大石铲祭祀遗址。作为广西博物馆镇馆之宝的束腰形大石铲就是出自大龙潭遗址；三是保留了最原生态的农业祖神祭祀民俗。那桐三界神祭祀是最原生态的农业祖神祭祀，祭祀的对象是保佑稻谷丰收的天公、地母和创造了原始农业的人王；四是农历四月初八农具节习俗。著名的那桐“四月初八”农具节习俗，实际上是古老的大石铲祭祀活动的传承，古代骆越人在水稻插秧农事活动结束后，都要举行洗犁耙收存的祭祀仪式，祈求农业祖神赐予丰收；五是添粮增寿习俗。在隆安右江河谷地区，民间有一种把稻米当作寿命象征的习俗，老人床头要放一个寿米缸，老人生病时，女儿要请师公举行一个为老人添粮增寿的仪式，这显然是受稻作文化影响而形成的一个古老的习俗；六是以米占卜习俗。即用大米来占卜，在遇到解不开的疑难问题时，请巫婆在一个簸箕上铺上大米，然后请神附身进入痴迷状态，手就会自动扶着筷子在大米上面写出各种符号和文字，再根据写出的符号和文字占卜吉凶，这也是稻作文化的习俗；七是在乔建、那桐等地发现有野生稻。这些古老的习俗和遗址，为隆安县是“那文化”圈中心的定位提供了有力的佐证，成为隆安民族文化的一个重要组成部分。

　　2008年5月，隆安县委、政府正式启动了“那文化之都”民族文化品牌打造工程：一是成立隆安县民族文化品牌打造工程领导小组；二是由县委宣传部牵头，县文体局、民族局、旅游局等部门协作，深入各乡镇开展民族文化调查，重点挖掘“那文化”的根源，包括“那”地名、习俗、古墓、文物、民歌、野生稻等，收集相关图片和资料；三是邀请国内知名民族文化专家和考古专家进行实地考察、论证和评估，挖掘“那文化”证据链，先后有中央民族大学原副校长、中国稻作文化专业委员会主任、博士生导师梁廷望，广西骆越文化研究会会长、广西著名民族文化研究专家、南宁市潮汐风文化传播公司总顾问谢寿球等前来考察评估；四是出资委托著名策划公司策划、打造“那文化之都”品牌；五是进行“那文化”标志设计；六是申请注册隆安县“中国骆越稻作（那）文化”商标等。目前，基础调查工作和专家评估论证已取得阶段性进展，“那文化之都”策划及“那文化”标志设计正在进行中。（以上文字来自：隆安县民族局、市民委文教科 ）

2. Tháng 6/2013:

隆安县获得由中国民协授予的“中国‘那’文化之乡”称号
隆安县政务信息网　www.lax.gov.cn 2013-06-24来源：今日隆安　　作者：何宏生 摄



http://www.lax.gov.cn/contents/7800/143988.html

6月20日，我县被中国民协正式授予“中国‘那’文化之乡”称号。县委书记吴朝晖，县委常委、宣传部部长、副县长赵祖明从中国民协领导手中接过了“中国‘那’文化之乡”的牌匾。这块沉甸甸的牌匾，积淀着我县源远流长的“那”文化历史，也寄托着40万隆安人民对“那”文化传承、发扬的渴望。（何宏生  摄）

     2013年6月20日，我县被中国民协正式授予“中国‘那’文化之乡”称号。这块沉甸甸的牌匾，积淀着我县源远流长的“那”文化历史，也寄托着40万隆安人民对“那”文化传承、发扬的渴望。

“那”之源证据充足
　　根据现有资料确定，中国普通野生稻自然分布于广东、广西、海南、云南、江西、湖南、福建、台湾等8个省区的113个县（市）。经过国家组织“六五”、“七五”、“八五”、“九五”四个五年计划安排的科技重点攻关项目的实施，基本弄清了我国野生稻资源的特征和特性，筛选出一批优异种质资源，其中，原产地在我们隆安县的野生稻被列入优异品种的达到33种，表明了隆安是广西普通野生稻多样性的中心。
　　2012年10月3日，世界权威的英国科学杂志《自然》发表的《水稻全基因组遗传变异图谱的构建及驯化起源》论文，证明了分布于中国广西的普通野生稻与栽培稻的亲缘关系最近，表明广西是最初的驯化地点，并明确宣布这一地点就在南宁的周边地区。这也说明了一个事实，那就是世界学术界以基因检测结果认定了以隆安为中心的南宁周边地区是世界稻作发源地之一。
“那”文物大量出土
　　在广西南部，经常会发现一种原始文化石器，考古学界定名为“桂南大石铲”，隆安县就是其中的中心区域之一，比较典型的遗址有大龙潭遗址、谷红岭遗址等。据《文物》杂志1978年第9期刊载的“桂南出土石铲地点统计表”，文中列有大石铲出土的地点共60处，当中仅隆安县就占了15处，占总数的25%。大石铲的大量出现，表明了当时农业经济的发展及耕作技术的进步。这也表明，在隆安这片古老的土地上使用大石铲的居民已过着相对长久的定居生活，开启了具有鲜明地方特色的稻作农业。
“那”气候温热湿润
　　隆安县位于北回归线偏南，一年有两次太阳直射，属亚热带季风气候，夏长冬短，热量丰富，无霜期长，冰雪少见，雨量充沛，这种气候条件非常适合喜热喜湿的水稻生长。
　　隆安县平原面积478.6平方公里，约占全县总面积的21%，海拔高度80－150米。这些平原分为冲积平原、溶蚀平原和剥蚀堆积台地，分布在全县各乡镇，而以罗兴江流域、渌水江流域和右江流域最为平坦，这里水土条件好，光照比较充足，很适宜水稻的种植和生长，为隆安大龙潭一带的野生稻生长和人工栽培水稻成为可能。
 “那”地名无处不在
　　一直以来，壮侗语民族以稻作为主，他们居住的地方往往与稻田连在一起，而且生活也与稻田息息相关，因而他们聚居的村落（一般称为“板”、“曼”、“班”）常以他们俗称的各类田命名。1993年版《隆安县志》根据1982年普查统计的13个乡镇共1232个自然村屯，当中含有“那”、“纳”地名的自然村屯共有138个。有学者认为，“那”（田）是伴随着稻作农业的生产而出现的，是稻作文明的产物和标志。而以“那”命名的一个个地名，则是把这一标志变成一个个活化石。“那”字地名的出现，是与稻作农业的出现联系在一起的，是稻作文明出现的历史印记，它在一定程度上保留了壮族稻作农业文化的本来面目。
“那”习俗古朴神秘
　　隆安有很多风俗习惯与水稻息息相关。我县多个地方的人生礼仪如满月礼、婚礼、寿礼、葬礼等，都与稻米有着千丝万缕的联系。婴儿满月时，要蒸糯米团分发给亲戚朋友；女儿出嫁时，娘家人要为她举行“散花”仪式，一位福禄双全的长者把爆米花、棉籽撒到新娘身上，祝愿新娘出嫁后“有米有棉，有吃有穿”；老人去世先在其嘴巴里放上几粒糯米和一枚硬币，棺头灵桌上要供一碗米饭……可以说，隆安壮族的人生礼仪都离不开稻谷。
　　我县很多流传已久的节日都与水稻有关，有的是为种植水稻的农具而举行，有的是为祭祀稻神而举行，有的是为祭奠帮助人类度过种稻难关的异类而举行，有的则是为祈雨种稻而举行。比较著名的节日有那桐“四月八”农具节、乔建“六月六”芒那节等。隆安壮族崇拜多神，很多信仰习俗都与稻作农耕文化有密切关系，最为典型的是蟾蜍崇拜、鸟崇拜和蛇崇拜等。
“那”美食丰富多样
　　隆安壮族以米饭为主食，偏爱和擅长制作大米食品，经过漫长岁月的积累，形成了100多种精美的大米食品，如米饭、米粥、米粉、米糕、米花、粽子、糍粑、汤圆、米饼、灌肠、米酒等等，反映了长期稻作生产积淀而形成的具有地方民族特色的饮食文化。
　　可以说，“那”文化已经渗透进了隆安人民生活中的每一个角落、每一个细节，千姿百态的“那”文化在隆安大地上展现出无与伦比的动人魅力。